Bai na kontenido

Bai na kontenido

“Tur Hende Prudente Ta Trata ku Konosementu”

“Tur Hende Prudente Ta Trata ku Konosementu”

“Tur Hende Prudente Ta Trata ku Konosementu”

E GUIA di Beibel, e Palabra di Dios, “ta mas deseabel ku oro, . . . mas ku hopi oro fini.” (Salmo 19:7-10) Pakiko? Pasobra “e lei di esun sabí [Yehova] ta un fuente di bida, pa apartá bo for di e trampanan di morto.” (Proverbionan 13:14, NW) Ora nos apliká e konseho di e Skritura, esei no solamente ta mehorá nos kalidat di bida, sino tambe ta yuda nos evitá e trampanan ku ta pone nos bida na peliger. Ta masha importante anto pa nos buska e konosementu di e Skritura i aktua di akuerdo ku loke nos ta siña!

Manera Proverbionan 13:15-25 ta mustra, Rei Salomon di Israel di antigwedat a duna konseho ku ta yuda nos aktua ku konosementu. Dor di esei nos por biba mas largu i mas mihó. * Ku proverbionan kòrtiku i al kaso, Salomon ta mustra kon e Palabra di Dios por yuda nos keda bon mirá den bista di otro hende, sigui fiel den nos sirbishi, tene e aktitut korekto pa ku disiplina i skohe nos amistatnan na un manera sabí. Tambe Salomon ta mustra ku ta prudente pa laga un herensia pa nos yunan i pa disipliná nan ku amor.

Bon Komprondementu Ta Produsí Grasia

Salomon ta bisa: “Bon komprondementu ta produsí grasia, ma kaminda di e transgresornan [“traidónan,” NW] ta duru.” (Proverbionan 13:15) Segun un buki di referensia, e palabra den e idioma original pa “bon komprondementu” “ta deskribí e kapasidat pa aktua ku prudensia, sano huisio i opinionnan sabí.” Pa un persona ku tin e kualidatnan ei no ta difísil pa kai na grasia di otro hende.

Un ehèmpel di mustra bon komprondementu ta e manera ku apòstel Pablo a trata su ruman kristian Filemon ora el a manda e esklabo fugitivo Onésimo, ku entretantu a bira kristian, bèk pa Filemon. Pablo a supliká Filemon pa risibí Onésimo bèk na un manera bondadoso, meskos ku lo el a hasi si tabata Pablo. Asta el a ofresé pa paga Filemon si akaso Onésimo tabata deb’é algu. Sí, Pablo por a usa su outoridat i ordená Filemon pa hasi lo korekto. Pero e apòstel a opta pa trata e asuntu ku takto i ku amor. Pablo a hasi esei pasobra e tabatin sigur ku asina lo e por a haña e koperashon di Filemon i impuls’é pa hasi asta mas ku loke Pablo a pidié hasi. No ta asina nos tambe tin ku trata ku nos rumannan den fe?—Filemon 8-21.

Di otro banda, e kaminda di e traidónan ta “duru.” Den ki sentido? Segun un komentarista di Beibel, e palabra usá aki ta nifiká “fuerte òf firme, i e ta referí n’e komportashon sin heful di hende malbado. . . . E hende ku ta insistí den su kaminda malbado, ku ta sin heful i indiferente pa loke ta e instrukshon sabí di otro hende, ta riba un kaminda ku ta hiba na ruina.”

Salomon ta kontinuá: “Tur hende prudente ta trata ku konosementu, ma un bobo ta manifestá lokura.” (Proverbionan 13:16) Prudensia tin di haber ku konosementu i ta pone bo pensa riba un persona sabí ku ta analisá kosnan promé ku e aktua. Ora un persona prudente haña su mes konfrontá ku krítika inhustu òf asta insulto, e ta dominá su lenga. E ta resa pidi Dios yud’é manifestá e fruta di spiritu santu p’e no sinti su mes demasiado provoká. (Galationan 5:22, 23) E persona prudente no ta laga otro hende òf e situashon domin’é. Mas bien, e ta keda kalmu i ta evitá e pleitunan ku hopi bes un persona ku ta rabia lihé ta haña su mes aden ora e sinti su mes ofendí.

Ora di tuma desishon tambe un persona prudente ta aktua ku konosementu. E sa ku un hende ku ta spekulá, ku ta laga emoshon domin’é, òf ku ta djis sigui e mayoria, masha poko bes ta aktua sabí. P’esei e ta tuma tempu pa investigá e situashon ku e ta aden. E ta analisá tur detaye i ta determiná kua ta e opshonnan ku e tin. Despues e ta buska den e Skritura pa mira ki lei òf prinsipio bíbliko ta apliká den su kaso. Den e forma ei e persona prudente ta laga Yehova dirigí su kamindanan.—Proverbionan 3:5, 6.

“Un Embahador Fiel Ta Trese Kuramentu”

Komo Testigu di Yehova, nos a ser konfiá ku e enkargo pa proklamá e mensahe di Dios. E palabranan di e siguiente proverbio ta yuda nos sigui fiel den nos trabou. E ta bisa: “Un mensahero malbado ta kai den atversidat, ma un embahador fiel ta trese kuramentu.”Proverbionan 13:17.

Aki e énfasis ta riba e kualidatnan di e mensahero. Kiko lo pasa si esun ku ta hiba e mensahe trose òf kambia e mensahe pa malu? Lo e no haña un huisio desfaborabel? Kòrda riba Gehazi, sirbidó di profeta Eliseo, kende pa golosidat, a entregá un mensahe falsu na Naaman, hefe di ehérsito sirio. E lepra ku Naaman a kura di dje a bin riba Gehazi. (2 Reinan 5:20-27) Kiko lo para di e mensahero ku bira infiel i stòp di deklará e mensahe kompletamente? Segun Beibel: “[Si] abo no papia pa spièrta e malbado pa bira for di su kaminda, e hòmber malbado ei lo muri den su inikidat, ma su sanger lo mi [Yehova] eksigí for di bo man.”—Ezekiel 33:8.

Di otro banda, e mensahero fiel ta un kurashon pa su mes i pa esnan ku ta skuch’é. Pablo a enkurashá Timoteo: “Paga bon tinu na bo mes i na bo siñansa; perseverá den e kosnan aki; pasobra hasiendo esaki lo bo sigurá salbashon, tantu pa bo mes komo pa esnan ku ta tende bo.” (1 Timoteo 4:16) Pensa riba e efekto kurativo ku e fiel proklamashon di e bon notisia di Reino tin riba hende. E ta stimulá hende ku tin un bon kurason i ta hiba nan n’e bèrdat ku ta hasi nan liber. (Juan 8:32) Asta si hende nenga di skucha e mensahe, e mensahero fiel lo ‘libra su bida.’ (Ezekiel 33:9) Laga nos nunka neglishá nos enkargo di prediká. (1 Korintionan 9:16) I laga nos semper hasi sigur di “prediká e palabra” sin kibra su forsa djis pa hasié ménos ofensivo òf dòrn’é djis pa hasié mas atraktivo.—2 Timoteo 4:2.

“Esun Ku Hasi Kaso di Korekshon Lo Wòrdu Onrá”

Akaso un persona prudente mester sinti su mes ofendí ora e risibí konseho útil? Proverbionan 13:18 ta deklará: “Pobresa i bèrgwensa lo bin riba esun ku neglishá instrukshon, ma esun ku hasi kaso di korekshon lo wòrdu onrá.” Ta sabí di nos parti pa aseptá korekshon asta ora nos no a pidi esei. Bon konseho por ta masha útil foral ora nos no a realisá mes ku nos tin mester di dje. Si nos aplik’é, lo e por spar nos di doló di kurason i yuda nos evitá konsekuensianan desastroso. Si nos neglishá korekshon, nos lo pasa bèrgwensa.

Ora elogio ta meresí, e ta lanta nos ánimo i ta stimulá nos. Pero tambe nos tin ku spera i aseptá korekshon. Tuma por ehèmpel e dos kartanan ku apòstel Pablo a skirbi Timoteo. Nan ta elogiá Timoteo pa su fieldat, pero tambe nan ta kontené hopi konseho pa Timoteo. Pablo a konsehá e yònkuman aki riba vários tereno, entre otro, pa tene fe i un bon konsenshi, pa sa kon trata otro rumannan den e kongregashon, pa kultivá deboshon na Dios i keda kontentu ku loke e tabatin, pa siña otro hende, pa resistí apostasia i pa kumpli ku su ministerio. Ta bon pa miembronan mas hóben di e kongregashon buska konseho serka e rumannan ku tin mas eksperensia i risibí esei di buena gana.

“Anda ku Hende Sabí”

E rei sabí ta bisa: “Deseo kumplí ta agradabel pa e alma, ma pa apartá su mes for di maldat ta un abominashon pa e bobonan.” (Proverbionan 13:19) Relashoná ku nifikashon di e proverbio aki, un buki di referensia ta bisa: “Ora hende alkansá un meta òf realisá un deseo, henter su persona ta yena ku un sintimentu di satisfakshon . . . Si logro di un meta ta un eksperensia masha plasentero, apartá for di loke ta malu lo mester ta un abominashon pa e bobonan. Nan ta logra nan ambishonnan únikamente ku métodonan malbado, i si nan bandoná loke ta malu, nan lo pèrdè e plaser di un dia kumpli ku nan deseonan.” Pues, ta masha importante pa nos kultivá deseonan korekto!

Nos amistatnan tin un efekto poderoso riba loke nos ta pensa, loke nos ta gusta i loke nos no ta gusta! Salomon a deklará un bèrdat eterno: “Esun ku anda ku hende sabí lo ta sabí, ma un kompañero di hende bobo lo sufri daño.” (Proverbionan 13:20) Sí, e personanan ku nos ta anda kuné, asta pa medio di dibertishon, Internet i loke nos ta lesa, tin un efekto riba loke nos ta i loke nos lo bira. Ta masha importante anto pa skohe nos amistatnan na un manera sabí!

“Laga un Herensia”

E rei di Israel ta deklará: “Atversidat ta persiguí pekadónan, ma e hustunan lo wòrdu rekompensá ku prosperidat.” (Proverbionan 13:21) Hende ku ta hasi esfuerso pa sigui hustisia ta haña un rekompensa, pasobra Yehova ta perkurá pa e hustunan. (Salmo 37:25) Sin embargo, nos tin ku rekonosé ku “tempu i suseso imprevisto” ta alkansá nos tur. (Eklesiastés 9:11, NW) Kiko nos por hasi pa prepará pa susesonan imprevisto?

Salomon ta bisa: “Un bon hende ta laga un herensia pa yunan di su yunan.” (Proverbionan 13:22a) Ora mayornan yuda nan yunan siña tokante Yehova i kultivá un bon relashon kuné, nan ta laga un herensia masha balioso pa nan! Pero lo no ta prudente tambe pa hasi areglo, ora ta posibel, p’e bienestar material di e famia den kaso di morto prematuro di un mayor? Den hopi pais, kabesnan di famia por sera un seguro, traha un tèstamènt i spar pa futuro.

Kiko nos por bisa tokante e herensia di e malbadonan? Salomon ta sigui bisa: “Rikesa di e pekadó ta wardá pa e hustu.” (Proverbionan 13:22b) Ademas di kualke benefisio ku e hustunan ta risibí for di awor, nan lo haña e rikesa ei ora Yehova kumpli ku su promesa pa krea “shelunan nobo i un tera nobo” den kua ‘hustisia lo biba.’ (2 Pedro 3:13) Pa e tempu ei e malbadonan lo a ser eliminá i “e humildenan lo heredá e tera.”—Salmo 37:11.

Un persona prudente ta aktua ku konosementu asta ora e tin poko rekurso. Proverbionan 13:23 ta bisa: “Tin abundansia di kuminda den kunuku di e pober, ma esei ta bai pèrdí pa falta di hustisia.” Trabou diligente i e bendishon di Dios ta yuda un persona di poko rekurso logra hopi. Ma inhustisia por kaba ku henter un fortuna.

“Disiplin’é for di Trempan”

Hende imperfekto tin mester di disiplina, i nan tin mester di dje for di infansia. E rei di Israel a bisa: “Esun ku laga di usa bara ta odia su yu, ma esun ku ta stim’é ta disiplin’é for di trempan.”Proverbionan 13:24.

Un bara ta un símbolo di outoridat. Na Proverbionan 13:24 e ta referí na outoridat di mayor. Den e konteksto aki, usa e bara di disiplina no nesesariamente ta nifiká suta un yu. Mas bien, e ta representá e korekshon; no ta bai pa e forma. Por ehèmpel, den un kaso kisas tur loke un yu mester ta un skual bondadoso pa korigí un mal komportashon. Podisé un otro yu mester di un reprendementu mas firme. Proverbionan 17:10 ta bisa: “Un reprendementu ta drenta mas profundo den un hende ku tin komprondementu, ku shen sla den un bobo.”

Disiplina di mayor mester ta semper karakterisá pa amor i sabiduria pa benefisio di e yunan. Un mayor amoroso no ta sera wowo pa e faltanan di su yu. Al kontrario, e mes ta buska pa sa kua nan ta di manera ku e por eliminá nan promé ku nan haña rais muchu profundo. Naturalmente, un mayor amoroso lo tuma e spièrtamentu di Pablo na pechu: “Tatanan, no provoká boso yunan na rabia, ma lanta nan den e disiplina i instrukshon di Señor.”—Efesionan 6:4.

Kiko lo pasa si un mayor ta malkriá su yu i no ta dun’é e korekshon nesesario? Lo e haña un danki despues pa su aktitut negligente? Apsolutamente ku nò! (Proverbionan 29:21, NW) Beibel ta deklará: “Un yu lagá pa su kuenta ta pone su mama na bèrgwensa.” (Proverbionan 29:15) Un mayor ku no ta ehersé su outoridat ta mustra ku e ta indiferente òf ku e no ta stima su yu. Sin embargo, esun ku sí ta ehersé su outoridat na un manera bondadoso i firme ta reflehá un interes amoroso.

Un persona prudente i rekto ku ta aktua ku berdadero konosementu lo ta bendishoná. Salomon ta sigurá nos: “E hustu tin sufisiente pa satisfasé su apetit, ma stoma di e malbadonan ta pidi ketu bai.” (Proverbionan 13:25) Yehova sa kiko ta bon pa nos den kualke área di bida; sea ta asuntunan di famia, nos relashon ku otro hende, nos sirbishi òf ora nos ta ser disipliná. I dor di apliká e konseho ku nos ta haña den su Palabra na un manera sabí, sin duda nos lo disfrutá di e mihó manera di biba.

[Nota]

^ par. 3 Pa un análisis di Proverbionan 13:1-14, wak página 21-5 di E Toren di Vigilansia di 15 di sèptèmber 2003.

[Plachi na página 28]

Ora un persona prudente haña su mes konfrontá ku krítika inhustu, e ta dominá su lenga

[Plachi na página 29]

Un fiel proklamadó di Reino ta logra hopi kos bon

[Plachi na página 30]

Ounke elogio ta animá nos, nos mester ta habrí pa korekshon

[Plachi na página 31]

Un mayor amoroso no ta sera wowo pa e faltanan di su yu