Bai na kontenido

Bai na kontenido

Buskando un Bon Gobernashon

Buskando un Bon Gobernashon

Buskando un Bon Gobernashon

“E echo ku e nashonnan ta dependé mas i mas di otro a kousa un seri di problema mundial ku nan no por solushoná riba nan mes mas. Únikamente si tin koperashon rònt mundu nos por trata ku éksito e peligernan i desafionan kresiente ku humanidat ta enfrentá.”—Ghulam Umar, analista polítiko di Pakistan.

E MUNDU djawe ta yen di kontradikshon. Maske hopi hende ta rondoná pa un abundansia di kos material, apénas nan ta logra tene kabes riba awa. No kabe duda ku hende ku ta biba den e era di kòmpiuter aki ta mas mihó eduká i informá ku nunka, i tòg mas i mas hende ta pasa masha trabou pa haña un empleo fiho. Ounke ta parse ku hende tin mas tantu libertat ku nunka promé, hopi ta biba den miedu i insiguridat. E bon oportunidatnan por ta hopi, pero korupshon i violashon di lei den tur nivel di sosiedat a kousa hopi desesperashon.

E magnitut di e problemanan ku humanidat ta enfrentá ta asina grandi ku ningun nashon òf grupo di nashon no por resolvé nan. P’esei hopi analista a yega na e konklushon ku pas i siguridat mundial por bira un realidat solamente si tur nashon uni bou di un solo gobièrnu. Por ehèmpel, Albert Einstein hopi tempu a boga pa un idea similar. Na 1946, el a deklará: “Mi ta kompletamente konvensí ku mayoria hende na mundu lo preferá di biba den pas i siguridat . . . Ta solamente si forma un gobièrnu mundial, hende su deseo pa pas lo por bira realidat.”

Despues di sinku dékada, e nesesidat importante aki ainda no a bira realidat. Den e korant Le Monde di Paris, Fransia, un komentarista ku a menshoná e diferente problemanan di siglo 21, a remarká: “Ta sumamente importante pa forma un fundeshi hudisial, gubernamental i konstitushonal pa un gobièrnu internashonal ku por intervení mesora i na kualke parti di mundu si un masakre étniko tuma lugá. Pues nos tin ku biba ku e idea ku di awor padilanti henter e Tera ta un solo nashon.” Ken òf kiko tin e poder i kapasidat pa logra esaki i garantisá ku humanidat lo tin un futuro pasífiko?

Nashonnan Uní Ta e Solushon?

Hopi hende a pone nan konfiansa den e organisashon di Nashonnan Uní pa trese pas mundial. Pero Nashonnan Uní ta un gobièrnu ku por trese berdadero pas i siguridat na mundu? Sin duda, masha hopi promesa bunita ku ta zona interesante i prometedor a wòrdu hasí rondó di dje. Por ehèmpel, den su “Deklarashon di Milenio” di aña 2000, e Asamblea General di Nashonnan Uní a hasi e siguiente resolushon solèm: “Nos lo hasi nos máksimo esfuerso pa libra nos hendenan for di e plaga di guera sivil òf guera entre nashonnan, ku a mata mas ku 5 mion hende den e último dékada.” Di tur skina a sali elogio i atmirashon pa ONU pa motibu di e proklamashonnan ei, i asta nan a gana e Premio Nobel di Pas di 2001. Por ehèmpel, komo muestra di su rekonosementu pa ONU, e Komité di Premio Nobel di Norwega a deklará ku “e úniko manera pa logra pas i koperashon internashonal ta mediante Nashonnan Uní.”

Apesar di tur esaki, e organisashon di Nashonnan Uní, establesí na 1945, a demostrá di ta un gobièrnu ku por trese berdadero i duradero pas mundial? Nò, pasobra en bes di koperá ku otro, kada miembro ta wak su propio interesnan i aspirashonnan nashonalista. E impreshon di públiko, manera un redaktor di korant a trese dilanti, ta ku ONU no ta nada mas “ku un tipo di barometer di opinion di hende rònt mundu” i ku “su agènda ta yen di problema ku a wòrdu diskutí pa añanan largu kasi sin logra niun solushon.” E pregunta ku ta keda ta: En realidat e nashonnan di mundu lo uni un dia?

Beibel ta revelá ku tal unidat pronto lo bira realidat. Kon asina? I ta kua gobièrnu lo logra esei? Pa haña kontesta p’e preguntanan ei, lesa e siguiente artíkulo.

[Plachi na página 3]

Einstein a boga pa un gobièrnu mundial

[Rekonosementu 3]

Einstein: potrèt di U.S. National Archives