Bai na kontenido

Bai na kontenido

Hóben—Laga Bo Mayornan Yuda Bo Protehá Bo Kurason!

Hóben—Laga Bo Mayornan Yuda Bo Protehá Bo Kurason!

Hóben—Laga Bo Mayornan Yuda Bo Protehá Bo Kurason!

KIKO bo ta kere ta e kos di mas difísil pa kapitan di un barku hasi? Krusa un oséano inmenso sano i salvo? Por lo general nò. Mayoria biaha barkunan ta senk pegá ku kosta, no den laman ganchu. De echo, por ta asta mas peligroso pa mara un barku na waf ku baha un avion. Pakiko?

Promé ku un kapitan por mara su barku sano i salvo, e tin ku evitá tur e peligernan ku un sierto haf ta trese kuné. E tin ku tene kuenta ku korientenan bou di awa miéntras ku e ta evitá di dal den otro barku. Tambe e tin ku pasa rònt di banki di santu, baranka òf botonan ku a senk i ku ta skondí bou di awa. I pa kompliká e asuntunan mas, kisas ta promé bes ku e ta bishitá e haf.

Pa yuda vense e problemanan aki, un kapitan sabí por buska e servisionan di un loods ku konosé e awanan lokal manera su plant’i man. E loods ta para banda di e kapitan den e stuurkamer i duna instrukshon spesialisá. Huntu nan ta konsiderá e peligernan i ta stür e barku pasa dor di kanalnan smal pa yega n’e haf.

E konosementu spesialisá di e loods ta ilustrá e yudansa balioso disponibel pa hóbennan kristian ku tin ku plania nan kurso dor di e awanan turbulento di bida. Kiko e yudansa aki ta? Pakiko tinernan tin mester di dje?

Laga nos sigui ku e ilustrashon di e barku. Si bo ta un adolesente, den un sentido bo ta manera kapitan di un barku pasobra un dia bo tin ku kuminsá asumí responsabilidat den bida. I meskos ku e loods di un barku, bo mayornan tin e tarea di guia bo atraves di situashonnan hopi difísil ku un dia lo bo tin ku enfrentá den bida. Sin embargo, durante bo añanan komo tiner, kisas bo ta haña ku ta difísil pa aseptá konseho di bo mayornan. Pakiko?

Hopi bes e problema ta bo kurason. Bo kurason figurativo por impulsá bo pa deseá loke ta prohibí òf pa protestá kontra kualke kos ku por parse di limitá bo libertat. Beibel ta bisa ku “e intenshon di kurason di hende ta malu for di su hubentut.” (Génesis 8:21) Yehova ta mustra bon kla ku bo tin un berdadero reto bo dilanti. E ta spièrta bo ku “[bo] kurason ta e kos di mas engañoso ku tin, i e ta peligrosamente ingobernabel.” (Jeremias 17:9, Rotherham) Ademas di kultivá mal deseo sekretamente, e kurason por gaña un hóben i lag’é kere ku e ta mas sabí ku su mayornan, ounke su mayornan tin hopi mas eksperensia kuné. Sin embargo, tin bon motibu pa bo buska e yudansa di bo mayornan ora bo ta nabegando den e añanan difísil komo tiner.

Pakiko Obedesé Bo Mayornan?

Riba tur kos, Yehova, e Originadó di famia, ta bisa bo ku bo tin ku skucha instrukshon di bo mayornan. (Efesionan 3:15) Siendo ku Dios a nombra bo mayornan pa sòru pa bo, e ta duna bo e konseho aki: “Muchanan, obedesé boso mayornan manera ta agradá Señor, pasobra esei ta korekto.” (Efesionan 6:1-3, BPK; Salmo 78:5) Ounke bo por ta un tiner kaba, ainda bo mayornan tin e responsabilidat pa guia bo, i abo tin e obligashon di skucha loke nan ta bisa bo. Ora apòstel Pablo a skirbi ku mucha mester obedesé nan mayornan, el a usa un palabra griego ku por apliká na mucha di tur edat. Por ehèmpel, manera Mateo 23:37 ta bisa, Hesus a referí n’e habitantenan di Yerusalèm komo su “yunan,” maske mayoria di nan tabata adulto.

Hopi hende fiel di antigwedat a sigui obedesé nan mayornan basta tempu despues ku nan a bira adulto. Por ehèmpel, ounke Jakòb tabata hòmber grandi kaba, el a komprondé ku e mester a obedesé e mandamentu di su tata pa evitá di kasa ku un persona ku no tabata adoradó di Yehova. (Génesis 28:1, 2) Sin duda, Jakòb a mira tambe kon e desishon di su ruman pa kasa ku muhénan pagano kananeo a kousa su mayornan bastante doló di kurason.—Génesis 27:46.

Ademas di e echo ku ta Dios a duna nan e responsabilidat di guia bo, probablemente bo mayornan kristian ta e personanan mas kapas pa aktua komo bo konseheronan. Esei ta prinsipalmente asina pasobra nan konosé bo bon i indudablemente a demostrá nan amor inegoista pa bo durante hopi aña. Meskos ku e loods di un barku, nan ta papia di eksperensia. Nan mes a eksperensiá “e pashonnan di hubentut.” I komo kristian berdadero, nan a mira personalmente e balor di sigui prinsipionan di Beibel.—2 Timoteo 2:22.

Ku e yudansa di mayornan eksperensiá ei den bo banda, bo ta den un mihó posishon pa dil ku asta e situashonnan di mas difísil ku éksito. Tuma por ehèmpel bo relashon ku personanan di e sekso opuesto. Kon mayornan kristian por guia bo den e asuntu delikado aki?

Atrakshon n’e Sekso Opuesto

Un loods lo konsehá kapitan di un barku pa keda leu for di un banki di santu ku ta ekstendé bou di awa. Bankinan di santu ta moli pero tambe traishonero ya ku nan ta kambia di posishon konstantemente. Meskos tambe bo mayornan ke pa bo keda leu for di situashonnan ku por bira un trampa emoshonal pa bo. Por ehèmpel, mayornan sa ku sintimentu pa ku e sekso opuesto ta intenso i por ta difísil pa definí. Pero unabes nan lanta kabes, nan por senk bo.

E ehèmpel di Dina ta ilustrá e rísiko di yega muchu serka di peliger. Podisé kuriosidat i un deseo pa gosa di bida a impulsá Dina pa buska amistat serka e mucha muhénan kananeo, kende nan normanan moral siguramente a laga hopi di deseá. Loke na promé instante a parse di ta dibertishon inosente pronto a hiba na un eksperensia trágiko. El a ser violá seksualmente p’e yònkuman “di mas respetá” den e stat.—Génesis 34:1, 2, 19.

E énfasis konstante riba sèks den e mundu djawe ta hasi e peligernan ei bira pió. (Oseas 5:4) Mayoria hóben ta duna e impreshon ku dibertishon ku e sekso opuesto ta e kos di mas eksitante ku por tin. Bo kurason por bira hopi eksitá ku e idea di ta so ku un persona ku bo ta haña atraktivo. Pero mayornan amoroso lo purba protehá bo for di asosiá ku hóbennan ku no ta respetá e normanan di Dios.

Laura ta atmití ku kuriosidat por siega tinernan pa peliger. “Ora e mucha muhénan den mi klas bisa mi ku nan a baila te anochi lat ku algun mucha hòmber great, nan ta hasi komo si fuera esei ta un eksperensia inolvidabel. Mi sa ku hopi bes nan ta eksagerá, pero tòg e ta lanta mi kuriosidat i mi ta pensa ku podisé mi ta pèrdiendo mitar di mi bida. Ounke mi sa ku mi mayornan tin rason di no laga mi bai e lugánan ei, tòg mi ta sinti e tentashon.”

Un barku no tin brek, pues e ta tuma basta tempu p’e para. Mayornan sa ku den kaso di pashon ta meskos. E buki di Proverbionan ta kompará un hòmber ku ta laga su pashon domin’é ku un bue òf toro ku ta bai pa wòrdu matá. (Proverbionan 7:21-23) Bo no ke pa un kos asina pasa ku bo pasobra esei por pone bo senk emoshonalmente i spiritualmente. Bo mayornan por ripará mesora ora bo kurason a kuminsá engañá bo den e área aki, i nan lo por duna bo konseho di akuerdo ku esei. Lo bo ta sufisiente sabí pa skucha nan i asina evitá kalamidat?—Proverbionan 1:8; 27:12.

Tambe bo tin mester di apoyo di bo mayornan ora bo tin ku enfrentá preshon di bo pareunan. Kon nan por yuda bo?

E Influensia Fuerte di Bo Pareunan

Un marea òf koriente fuerte por saka un barku for di su kurso. Pa kontrarestá e forsa aki, mester stür e barku den un otro direkshon. Meskos tambe, si bo no tuma e medidanan nesesario, e influensia persuasivo di otro hóbennan por saka bo spiritualmente for di bo kurso.

Manera e eksperensia di Dina ta ilustrá, “ai di esun ku ta amigu di hende bobo.” (Proverbionan 13:20, BPK) Kòrda ku den konteksto di Beibel, un hende “bobo” ta un persona ku no konosé Yehova òf ku no ke kana den su kamindanan.

Sin embargo, kisas no ta fásil pa rechasá puntonan di bista òf kustumbernan di bo kompañeronan di klas. María José ta splika: “Mi tabata ke pa otro hóbennan aseptá mi. Dor ku mi no tabata ke pa nan pensa ku mi ta diferente for di nan, mi a imitá nan mas tantu posibel.” Sin ku bo ta realisá esei, bo pareunan por ta afektando bo den bo eskoho di músika, den loke bo ke bisti, òf asta den bo manera di papia. Podisé bo ta sinti bo kómodo ora bo ta den kompania di hóbennan di bo mes edat. Esei ta natural, pero bo ta keda vulnerabel pa nan influensia fuerte, lokual por ta destruktivo.—Proverbionan 1:10-16.

Caroline ta kòrda e difikultat ku el a pasa aden un par di aña pasá: “For di 13 aña di edat, mayoria di e mucha muhénan rònt di mi tabatin frei, i pa hopi aña mi tabata bou di preshon konstante pa sigui nan ehèmpel. Sin embargo, mi mama a guia mi atraves di e periodo difísil aki. E tabata dediká oranan largu pa skucha mi, rasoná ku mi i yuda mi mira e nesesidat pa posponé e tipo di relashonnan ei te ora mi tabata mas maduro.”

Meskos ku mama di Caroline, bo mayornan por sinti nan obligá pa spièrta bo tokante preshon di pareu òf asta limitá sierto aktividat- òf amistatnan. Nathan ta kòrda vários klèsh ku e tabatin ku su mayornan riba e asuntunan aki. E ta splika: “Hopi bes mi amigunan tabata invitá mi pa sali huntu ku nan, pero mi mayornan no tabata ke pa mi sali ‘swing’ den grupo grandi òf bai fiestanan sin supervishon. E tempu ei, mi no por a komprondé pakiko otro mayornan sí tabata permití nan yunan hasi e kosnan ei.”

Sin embargo, mas despues Nathan a bin komprondé esei. E ta atmití: “Mi sa ku den mi kaso ‘lokura tabata mará den [mi] kurason.’ Ta parse ku e lokura aki ta bini ariba fásilmente ora mucha hòmbernan ta sali ‘swing’ den grupo. Un ta kuminsá ku algu malu, un otro ta bai un stap mas aleu, i un di tres ta hasi kosnan pió ainda. Den un ratu di ora tur e otronan ta sinti nan tentá pa djòin nan. Asta hóbennan ku ta bisa ku nan ta sirbi Yehova por kai den e trampa aki.”—Proverbionan 22:15.

Tantu Nathan komo María José tabatin ku lucha ku nan kurason ora nan mayornan no a laga nan hasi e kosnan ku nan pareunan a bisa nan pa hasi. Ma nan a skucha, i despues nan tabata kontentu ku nan a hasi esei. E proverbio ta bisa: “Inkliná bo orea i tende e palabranan di hende sabí, i dirigí bo kurason na mi konosementu.”—Proverbionan 22:17.

Digno di Onor

Ta difísil pa stür un barku ku ta kènter, i si e kènter demasiado, e por bòltu fásilmente. Pa motibu ku nos ta imperfekto, nos tur tin e tendensia di lèn na loke ta egoista i prohibí. Apesar di e tendensianan aki, tòg hóbennan por alkansá haf, na moda di papia, si nan sigui e guia di nan mayornan kuidadosamente.

Por ehèmpel, bo mayornan por yuda bo rechasá e idea ku tin un kaminda meimei entre esun smal ku ta hiba na bida i esun hanchu ku ta hiba na destrukshon. (Mateo 7:13, 14) No ta realista pa pensa ku bo por disfrutá un poko di loke ta malu sin kibra e lei di Dios, komo si fuera bo por “purba” kiko ta piká sin gulié. Esnan ku ta purba hiba un bida asina ta “duda entre dos opinion”—sirbiendo Yehova te na sierto grado pero stimando tambe e mundu i e kosnan den e mundu—i por kènter i bòltu fásilmente den sentido spiritual. (1 Reinan 18:21; 1 Juan 2:15) Pakiko esei ta sosodé? Pa motibu di nos tendensianan pekaminoso.

Nos deseonan imperfekto ta bira mas fuerte ora nos entregá na nan. Nos ‘kurason engañoso’ no ta keda kontentu ku djis purba piká. Lo e eksigí mas. (Jeremias 17:9) Unabes nos kuminsá drif bai spiritualmente, e mundu lo ehersé un influensia mas i mas grandi riba nos. (Hebreonan 2:1) Kisas bo no ta ripará ku bo ta bezig ta kènter spiritualmente, pero probablemente bo mayornan kristian sí lo nota esei. Ta bèrdat ku kisas nan no ta mes lihé ku bo pa siña un programa di kòmpiuter, pero nan sa hopi mas ku bo tokante e kurason engañoso. I nan kier yuda bo “dirigí bo kurason riba e kaminda” ku por hiba na bida.—Proverbionan 23:19.

Klaru ku bo no mester ferwagt ku bo mayornan ta husga kosnan perfektamente ora nan tin ku guia bo den áreanan difísil, manera músika, entretenimentu i areglo personal. Kisas bo mayornan no tin e sabiduria di Salomon òf e pasenshi di Jòb. Meskos ku e loods di un barku, kisas tin biaha nan ta demasiado kouteloso. Pero di tur manera, si bo presta atenshon na “e instrukshon di bo tata, i no bandoná e siñansa di bo mama,” nan guia lo ta di hopi balor pa bo.—Proverbionan 1:8, 9.

Tal bes otro hóbennan ta papia malu di nan mayornan. Pero si bo mayornan ta purba sigui e Skritura, nan ta para na bo lado, den tur tipo di tempu, na tur momentu, apesar di tur kontratempu. Meskos ku un loods eksperensiá ta guia e kapitan di un barku, asina bo tin mester di bo mayornan pa guia bo, pa dirigí bo den e kaminda di sabiduria. E rekompensanan por ta hopi.

“Sabiduria lo bin den bo kurason, i konosementu lo ta agradabel na bo alma. Diskreshon lo warda bo; komprondementu lo kuida bo. Sabiduria lo libra bo for di e kaminda di maldat, for di e hende ku ta papia kosnan pèrvèrso, for di esnan ku ta bandoná e bereanan di rektitut, pa kana den e kamindanan di skuridat . . . Pasobra e rektonan lo biba den e tera, i e perfektonan lo keda den dje.”—Proverbionan 2:10-13, 21.

[Plachi na página 22]

E influensia di otro hóbennan por saka bo spiritualmente for di kurso

[Plachi na página 23]

Kòrda e eksperensia di Dina

[Plachi na página 24]

Meskos ku kapitan di un barku ta buska konseho di un loods eksperensiá, asina hóbennan mester buska e guia di nan mayornan

[Rekonosementu pa Potrèt na página 24]

Potrèt: www.comstock.com