Bai na kontenido

Bai na kontenido

Paradeis—Algu pa Bo?

Paradeis—Algu pa Bo?

Paradeis—Algu pa Bo?

‘Mi konosé un hende den Kristu ku a wòrdu hibá den paradeis.’ —2 Korintionan 12:2-4.

1. Ki promesanan di Beibel ta atraé bo?

PARADEIS. Bo ta kòrda kon bo a sinti ora bo a tende pa promé bes di e promesa di Dios di un paradeis riba tera? Kisas bo ta kòrda ku bo a siña ku ‘wowo di e siegunan lo mira, orea di e surdunan lo tende, i e desierto lo grita’ di un bunitesa sin igual. Òf kiko di e profesia tokante e lobo ku ta biba huntu ku e lamchi i e mucha ku e leopardo? No tabata emoshonante pa lesa di bo sernan kerí ku lo lanta for di morto ku e perspektiva di biba pa semper den e Paradeis ei?—Isaias 11:6; 35:5, 6; Juan 5:28, 29.

2, 3. (a) Pakiko nos por bisa ku bo speransa bíbliko no ta sin base? (b) Ki base adishonal pa speransa nos tin?

2 Bo speransa no ta sin base. Bo tin motibu pa kere e promesanan di Beibel tokante e Paradeis ei. Por ehèmpel, bo tin konfiansa den loke Hesus a bisa e malechor klabá na staka: “Lo bo ta ku mi den Paradeis.” (Lukas 23:43, NW) Bo ta konfia e promesa: “Segun su promesa nos ta sperando shelunan nobo i un tera nobo, den kua ta biba hustisia.” Tambe bo ta konfia e promesa ku Dios lo seka nos lágrimanan; ku lo no tin morto mas, i ku lo e kaba ku tristesa, lamento i doló. Esaki ta nifiká ku lo bolbe eksistí un paradeis riba tera!—2 Pedro 3:13; Revelashon 21:4.

3 Pero un otro base pa e speransa di Paradeis aki ta algu ku kristiannan rònt mundu ta formando parti di dje aktualmente. Kiko esei ta? Wèl, Dios a produsí un paradeis spiritual i a introdusí su pueblo den dje. E ekspreshon “paradeis spiritual” por parse algu apstrakto òf difísil pa komprondé, pero Beibel a papia di un paradeis asina, i e ta eksistí debidamente.

Un Vishon di Paradeis

4. Ki vishon 2 Korintionan 12:2-4 ta menshoná, i ken probablemente a hañ’é?

4 Relashoná ku e paradeis spiritual, mira kiko apòstel Pablo a skirbi: ‘Mi konosé un hende den Kristu ku a wòrdu hibá den e terser shelu. I mi sa kon e hende aki—sea den kurpa òf pafó di kurpa, mi no sa, Dios sa—a wòrdu hibá den paradeis i a tende palabranan ku no por wòrdu ekspresá, kuanan no ta permití pa hende papia.’ (2 Korintionan 12:2-4) E pasashi ei ta bini djis despues di e versíkulonan den kua Pablo a defendé su posishon komo apòstel. Ademas, Beibel no ta papia di niun otro persona ku tabatin un eksperensia asina, i Pablo ta esun ku ta konta nos di dje. Pues probablemente ta Pablo a haña e vishon aki. Den e eksperensia sobrehumano aki, den ki ‘paradeis’ el a drenta?—2 Korintionan 11:5, 23-31.

5. Kiko Pablo no a mira, i p’esei tabata trata di ki sorto di ‘paradeis’?

5 No tin ningun indikashon den e konteksto ku “e terser shelu” ta referí n’e atmósfera rònt di nos planeta, òf n’e espasio eksterior òf na un otro universo, ku algun astrónomo ta pensa ku ta eksistí. Hopi bes, Beibel ta usa number tres pa representá énfasis, intensidat òf forsa adishonal. (Eklesiastés 4:12; Isaias 6:3; Mateo 26:34, 75; Revelashon 4:8) Pues, loke Pablo a mira den vishon tabata algu hopi elevá. Tabata algu spiritual.

6. Ki desaroyo históriko ta yuda nos komprondé loke Pablo a mira?

6 Profesianan di Beibel di mas promé ta yuda nos komprondé un ke otro. Despues ku Dios su pueblo antiguo a bira infiel na dje, el a disidí di laga e babilonionan bini kontra Huda i Yerusalèm. Segun kronologia di Beibel, esei a kulminá den un destrukshon na aña 607 promé ku nos era. E profesia a bisa ku e tera lo a keda bandoná pa 70 aña; despues Dios lo a permití e hudiunan repentí bolbe na nan tera i restablesé adorashon berdadero. Esaki a tuma lugá kuminsando na aña 537 promé ku nos era padilanti. (Deuteronomio 28:15, 62-68; 2 Reinan 21:10-15; 24:12-16; 25:1-4; Jeremias 29:10-14) Pero kiko di e tera mes? Durante e 70 añanan ei, el a bira un mondi, yen di área seku habitá pa chakal. (Jeremias 4:26; 10:22) No opstante, tabatin e promesa aki: “SEÑOR lo konsolá Sion; E lo konsolá tur su lugánan desolá. E lo hasi su lugánan desolá bira manera Edén, i su desierto manera e hòfi [òf “Paradeis,” Septuaginta] di SEÑOR.”—Isaias 51:3.

7. Kiko mester a sosodé despues ku e 70 aña di desolashon a pasa?

7 Esei a sosodé despues di e 70 añanan di desolashon. Ku e bendishon di Dios, kosnan a drecha. Purba visualisá e esena aki: “Tera seku i desierto lo ta kontentu, i Arabá [esta, yanura di desierto] lo regosihá i floria manera rosa. E lo floria abundantemente, i regosihá ku goso i gritu di alegria. . . . E kohonan lo bula manera biná, i lenga di e muda lo grita di alegria. Pasobra awa lo basha den desierto, i koridanan di awa den Arabá. Tera seku, kimá dor di solo, lo bira plas di awa, i e tera ku tin set lo bira fuentenan di awa; den e lugá pa chakal biba aden, esta, su lugá di sosegá, yerba ta bira richi i kabana.”—Isaias 35:1-7.

Un Pueblo Restorá i Transformá

8. Kon nos por sa ku e enfoke di Isaias kapítulo 35 tabata riba hende?

8 Esei sí tabata un transformashon! Di desolashon pa paradeis. Sin embargo, tantu esaki komo otro profesianan konfiabel a mustra ku lo a bini tambe un kambio den hende, komparabel n’e kambio di un tera bandoná pa un tera produktivo. Pakiko nos por bisa esaki? Wèl, e enfoke di Isaias tabata riba “esnan redimí di SEÑOR,” ku lo a bolbe nan tera “ku gritu di goso” i ku lo a haña “alegria i goso.” (Isaias 35:10) Esei a apliká, no na e tera literal, sino na hende. Ademas, otro kaminda tambe Isaias a profetisá tokante e pueblo restorá na Sion: “Nan lo wòrdu yamá ‘eiknan di hustisia’, e plantashon di SEÑOR . . . Pasobra manera tera ta hasi mata nase, . . . Señor Dios lo hasi hustisia i alabansa sprùit dilanti di tur e nashonnan.” Tambe Isaias a bisa di e pueblo di Dios: “SEÑOR lo guia bo kontinuamente . . . , i duna forsa na bo wesunan; lo bo ta manera un hòfi bon muhá.” (Isaias 58:11; 61:3, 11; Jeremias 31:10-12) P’esei, meskos ku e medio ambiente di e tera literal lo a drecha, asina tambe kambionan lo a tuma lugá den e pueblo hudiu restorá.

9. Ki “paradeis” Pablo a mira, i na ki tempu el a kumpli?

9 E patronchi históriko aki ta yuda nos komprondé kiko Pablo a mira den vishon. Esei lo tabatin di haber ku e kongregashon kristian, lokual el a yama “Dios su kunuku” i ku mester tabata fruktífero. (1 Korintionan 3:9) Na ki tempu e vishon ei mester a kumpli? Pablo a yama loke el a mira un ‘revelashon,’ algu ku lo a tuma lugá den futuro. E tabata sa ku despues di su morto lo a bini un gran apostasia. (2 Korintionan 12:1; Echonan 20:29, 30; 2 Tesalonisensenan 2:3, 7) Miéntras e apóstatanan a gana tereno i a parse di tira un sombra riba e kristiannan berdadero, e últimonan aki sigur no tabata komparabel mas ku un hòfi tur na flor. Sin embargo, e tempu lo a yega pa adorashon berdadero bolbe haña su lugá elevá. E pueblo di Dios lo a ser restorá pa asina ‘e hustunan bria manera solo den e reino di nan Tata.’ (Mateo 13:24-30, 36-43) Esei ta loke realmente a sosodé un par di aña despues ku e Reino di Dios a ser establesí den shelu. I den transkurso di dékadanan, ta bira masha bisto ku e pueblo di Dios ta disfrutá di e paradeis spiritual ku Pablo a mira adelantá den e vishon ei.

10, 11. Dikon nos por bisa ku nos ta den un paradeis spiritual apesar ku nos ta imperfekto?

10 Bèrdat, nos sa ku nos ta imperfekto, p’esei no ta nada straño ku de bes en kuando ta surgi problema entre nos, meskos ku tabatin entre e kristiannan den tempu di Pablo. (1 Korintionan 1:10-13; Filipensenan 4:2, 3; 2 Tesalonisensenan 3:6-14) Ma pensa riba e paradeis spiritual ku nos ta disfrutá di dje awor aki. Kompará ku e mal kondishon ku un tempu nos tabata aden, nos a ser kurá spiritualmente. I mira e kontraste entre e hamber ku un tempu nos a sufri di dje i e alimento spiritual abundante ku nos ta gosa di dje aktualmente. En bes di hiba un lucha komo si fuera den un tera spiritualmente seku, e pueblo di Dios tin su aprobashon i ta risibí un áwaseru di bendishon. (Isaias 35:1, 7) En bes di ta siegá den un skuridat spiritual manera kashòt, nos ta mira e lus di libertat i di Dios su aprobashon. Hopi hende ku tabata manera surdu pa profesianan di Beibel a bin tende ku komprondementu loke e Skritura ta bisa. (Isaias 35:5) Por ehèmpel, miónes di Testigu di Yehova rònt mundu a studia e profesia di Daniel, versíkulo pa versíkulo. Despues nan a hasi un estudio profundo di kada kapítulo di e buki di Isaias. E alimento spiritual refreskante ei no ta un prueba palpabel di nos paradeis spiritual?

11 Pensa tambe riba e kambionan di personalidat ku hende sinsero di tur antesedente a pasa aden despues ku nan a hasi esfuerso pa komprondé i apliká e Palabra di Dios. Básikamente, nan a traha duru pa eliminá e kualidatnan di animal ku ántes tabata karakterisá nan. Kisas abo mes ta unu ku a hasi esei ku tremendo resultado. I bo rumannan spiritual tambe a hasi meskos. (Kolosensenan 3:8-14) P’esei, segun ku bo ta asosiá ku un kongregashon di Testigu di Yehova, bo ta huntu ku hende ku a bira mas pasífiko i agradabel. Nò, nan no ta perfekto ainda, pero sigur nan no ta manera leon feros ni bestia salbahe. (Isaias 35:9) Kiko e kompañerismo spiritual pasífiko aki ta indiká? E ta indiká bon kla ku nos ta disfrutando di un kondishon spiritual ku nos ta yama korektamente un paradeis spiritual. I nos paradeis spiritual ta prefigurá un paradeis riba tera ku nos lo gosa di dje basta nos keda leal na Dios.

12, 13. Kiko nos tin ku hasi pa keda den nos paradeis spiritual?

12 Pero tin algu ku nos no mester pasa por haltu. Dios a bisa e israelitanan: “Warda tur mandamentu ku mi ta ordená boso awe, pa boso ta fuerte, i pa boso drenta i poderá di e tera ku boso ta bai krusa pa poderá di dje.” (Deuteronomio 11:8) Levítiko 20:22 i 24 ta menshoná e mesun tera ei: “Warda tur mi statutonan i tur mi ordenansanan i hasi nan, pa e tera kaminda mi ta hiba boso pa biba no skupi boso afó. Ma mi a bisa boso: ‘Boso mester poderá di nan tera, i ami mes lo duna boso esaki pa boso poderá di dje, un tera ku tin lechi i miel na abundansia.’” Sí, ta e personanan ku tabatin un bon relashon ku Yehova Dios so lo por a poderá di e Tera Primintí. Dor ku e israelitanan no a obedesé Dios, el a permití e babilonionan konkistá nan i saka nan for di nan lugá di biba.

13 Tin hopi kos tokante nos paradeis spiritual ku nos por ta kontentu kuné. E ambiente ta trankilisante i agradabel pa bista. Nos ta na pas ku kristiannan ku a lucha pa dominá karakterístikanan bestial. Nan ta hasi esfuerso pa ta bondadoso i servisial. Ma pa nos keda den nos paradeis spiritual nos tin ku bai mas aleu ku djis mantené un bon relashon ku e personanan aki. Nos mester tin un bon relashon ku Yehova i hasi su boluntat. (Mikeas 6:8) Nos a drenta e paradeis spiritual aki di nos mes boluntat, pero si nos no hasi esfuerso pa konserbá nos relashon ku Dios, nos por drif bai òf ser saká afó.

14. Kiko lo yuda nos keda den e paradeis spiritual?

14 Un faktor importante ku lo yuda nos ta pa nos sigui laga e Palabra di Dios fortifiká nos. Tuma nota di e idioma simbóliko na Salmo 1:1-3: “Bendishoná ta e hende ku no ta kana den e konseho di malbadonan . . . Ma su delisia ta den e lei di SEÑOR, i den su lei e ta meditá di dia i anochi. I e lo ta manera un palu, plantá kantu di koridanan di awa, ku ta duna su fruta na su tempu, i su blachi no ta marchitá; i tur loke ku e hasi ta prosperá.” Ademas, e publikashonnan basá riba Beibel di e esklabo fiel i diskreto ta perkurá alimento spiritual den e paradeis spiritual.—Mateo 24:45-47.

Hasi Bo Bista Riba Paradeis Mas Skèrpi

15. Pakiko Moisés no por a guia e israelitanan den e Tera Primintí, pero kiko sí el a mira?

15 Konsiderá un otro bista adelantá di Paradeis. Despues ku Israel a dual 40 aña largu den desierto, Moisés a guia nan n’e Sabananan di Moab, ost di Riu Hordan. Pa motibu di un fayo ku Moisés a kometé den pasado, Yehova a disidí di no laga Moisés guia Israel pa krusa Hordan. (Numbernan 20:7-12; 27:12, 13) Moisés a roga Dios: “Laga mi krusa i mira e tera bunita ku ta keda na e otro banda di Hordan.” Ounke Moisés lo no a drent’é, despues ku el a subi Seru Pisga i a mira vários parti di e tera ei, e mester a realisá ku e tabata un “tera bunita.” Kon bo ta kere e tera ei tabata?—Deuteronomio 3:25-27.

16, 17. (a) Den ki sentido e Tera Primintí den tempu antiguo tabata diferente for di e tera den tempunan mas resien? (b) Pakiko nos por kere ku un tempu e Tera Primintí tabata manera un paradeis?

16 Si bo basa bo opinion riba loke gran parti di e region ei tabata te ku mas resien, bo por imaginá bo un tera seku yen di santu, desiertonan yen di piedra i un kalor sofokante. Pero tin motibu pa kere ku por lo general e region ei tabata bastante diferente den tempu bíbliko. Den e revista Scientific American, e eksperto den agrikultura Dr. Walter C. Lowdermilk a splika ku “mil aña di mal uso a daña” e tera di e region aki. El a skirbi: “Ta hende, i no naturalesa, a pone ku e tera ku un tempu tabata masha produktivo a bira ‘desierto.’” Por sierto, su estudionan a indiká ku “un tempu e tera aki tabata un paradeis pa kriadó di bestia.” Ta opvio anto ku ta hende su mal uso di e tera a daña loke tabata “un paradeis pa kriadó di bestia.” *

17 Ora bo meditá riba loke bo lesa den Beibel, bo por mira ku esei en bèrdat ta un konklushon lógiko. Kòrda loke Yehova a sigurá e pueblo mediante Moisés: “E tera ku boso ta bai krusa pa poderá di dje, un tera di seru i vaye, ta bebe awa di yobida di shelu, un tera ku SEÑOR bo Dios ta perkurá p’e.”—Deuteronomio 11:8-12.

18. Kon Isaias 35:2 lo mester a duna e israelitanan eksiliá un idea di loke e Tera Primintí tabata?

18 E Tera Primintí tabatin un paisahe asina bèrdè i produktivo ku e solo menshon di sierto lugánan a pone hende pensa riba kondishonnan di paradeis. Nos por mira esei for di e profesia di Isaias kapítulo 35, ku tabatin un kumplimentu inisial ora e israelitanan a bolbe bèk for di Babilonia. Isaias a profetisá: “E lo floria abundantemente, i regosihá ku goso i gritu di alegria. E gloria di Líbano lo wòrdu duná na dje, e mahestat [“splendor,” NW] di Karmelo i Saron. Nan lo mira e gloria di SEÑOR, e mahestat di nos Dios.” (Isaias 35:2) E referensianan na Líbano, Karmelo i Saron lo mester a lanta un imágen masha bunita i satisfasiente den mente di e israelitanan.

19, 20. (a) Deskribí e área di Saron di antigwedat. (b) Kiko por yuda nos haña un speransa mas firme den Paradeis?

19 Tuma por ehèmpel Saron, un sabana na e kosta entre e serunan di Samaria i Laman Grandi, esta Laman Mediteráneo. (Mira e potrèt riba página 10.) E tabata konosí pa su bunitesa i produktividat. Pa e echo ku e tabatin hopi awa, e tabata un bon lugá pa bestia kome yerba, pero tambe e tabatin mondi di palu di eik den e regionnan parti nort. (1 Krónikanan 27:29; Kantika di Salomon 2:1; Isaias 65:10) Asina Isaias 35:2 a profetisá e restorashon di un tera ku ta floria ku splendor, meskos ku un paradeis. Na armonia ku loke Pablo a mira despues den vishon, e profesia ei tabata señalando tambe na un paradeis spiritual agradabel. Finalmente, e profesia aki, huntu ku otro profesianan, ta fortalesé nos speransa pa un paradeis riba tera pa humanidat.

20 Segun ku nos ta biba den nos paradeis spiritual, nos por haña mas apresio p’e i tambe un speransa mas firme di ku un dia e tera aki lo bira un Paradeis. Kon? Dor di haña un komprondementu mas profundo di loke nos ta lesa den Beibel. Hopi bes e deskripshon- i profesianan di Beibel ta menshoná lugánan spesífiko. Lo bo tin gana di komprondé mas mihó unda nan tabata i ki relashon nan tabatin ku otro regionnan? Den e siguiente artíkulo, nos lo konsiderá kon bo por hasi esei na un manera benefisioso.

[Nota]

^ par. 16 Denis Baly ta bisa den The Geography of the Bible: “E tipo di vegetashon i su distribushon lo mester a kambia bastante desde e tempu di Beibel.” Kiko tabata e kousa? “Hende tabatin mester di palu pa sirbi komo karbon i tambe pa traha kas i p’esei . . . nan a kuminsá kap e palunan i asina eksponé e tera n’e rigornan di tempu. E resultado di e interferensia aki den e medio ambiente tabata ku e klima . . . a bira gradualmente e faktor mas importante den su destrukshon.”

Bo Ta Kòrda?

• Ki ‘paradeis’ apòstel Pablo a mira den vishon?

• En konekshon ku Isaias kapítulo 35, kon el a kumpli inisialmente, i ki relashon e tin ku loke Pablo a mira den vishon?

• Kon nos por haña mas apresio pa nos paradeis spiritual i un speransa mas firme di ku un dia e tera aki lo bira un Paradeis?

[Preguntanan di Estudio]

[Plachi na página 10]

E Sabana di Saron, un área produktivo den e Tera Primintí

[Rekonosementu]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Plachi na página 12]

Moisés a realisá ku e tabata un “tera bunita”