Bai na kontenido

Bai na kontenido

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Josué

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Josué

E Palabra di Yehova Ta Bibu

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Josué

E ISRAELITANAN ku tabata kamper riba e Sabana di Moab na aña 1473 promé ku nos era, lo mester tabata hopi emoshoná ora nan a tende e palabranan aki: “Prepará provishon pa boso mes, pasobra denter di tres dia boso mester krusa e Hordan aki, pa drenta i poderá di e tera ku SEÑOR boso Dios ta duna boso pa poderá di dje.” (Josué 1:11) Nan estadia di 40 aña den desierto tabata a punto di terminá.

Un poko mas ku dos dékada despues, e lider Josué ta para den kurason di e tera di Kánaan i ta deklará na e ansianonan di Israel: “Mira, mi a parti pa boso e nashonnan aki ku a resta komo un herensia pa boso tribunan, huntu ku tur e nashonnan ku mi a destruí, for di Hordan te na Laman Grandi den direkshon di kaminda solo ta baha. I SEÑOR boso Dios, e lo saka nan for di boso dilanti, i kore ku nan for di boso dilanti; i boso lo poderá di nan tera, meskos ku SEÑOR boso Dios a primintí boso.”—Josué 23:4, 5.

E buki di Josué, skirbí dor di Josué na aña 1450 promé ku nos era, ta un relato históriko masha emoshonante di loke a tuma lugá durante e 22 añanan ei. Awor ku nos ta pará na drèmpel di e mundu nobo primintí, nos situashon ta kasi meskos ku di e yunan di Israel ku tabata kla pa poderá di e Tera Primintí. P’esei, laga nos konsiderá e buki di Josué ku sumo atenshon.—Hebreonan 4:12.

RUMBO PA “E SABANANAN DI JERIKO”

(Josué 1:1–5:15)

Ta un asignashon hopi importante Josué ta haña ora Yehova bis’é: “Moisés, mi sirbidó, a muri; p’esei, lant’ariba awor, krusa e Hordan aki, abo i henter e pueblo aki, bai na e tera ku mi ta duna nan—e yunan di Israel.” (Josué 1:2) Josué ta esun ku tin ku guia un nashon di vários mion hende pa drenta den e Tera Primintí. Komo preparashon, e ta manda dos spion Jeriko, e promé stat ku nan tin ku konkistá. Den e stat ei ta biba e prostituta Rahab, kende a tende tokante e obranan poderoso ku Yehova a hasi na fabor di Su pueblo. Rahab ta protehá i yuda e spionnan i a kambio e ta haña e promesa ku nan lo spar su bida.

Ora e spionnan a regresá, Josué i e pueblo ta kla pa krusa Hordan. Ounke ta temporada ku e riu ta desbordá, esei no ta resultá un opstákulo pa nan, pasobra Yehova ta laga e awanan ku ta kore for di ariba keda para i lanta manera un dam i e awanan ku a sigui ku e koriente ta kore bai basha den Laman Morto. Despues di krusa Hordan, e israelitanan ta kamper na Gilgal, serka di Jeriko. Kuater dia despues, riba e anochi di e di 14 dia di luna abib, nan ta selebrá e Pasku riba e sabananan di Jeriko. (Josué 5:10) E siguiente dia, nan ta kuminsá kome loke e tera ta produsí, i nan ta stòp di haña mana. Durante e tempu aki Josué ta sirkunsidá tur hende hòmber ku a nase den desierto.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

2:4, 5—Dikon Rahab deliberadamente ta despistá e hòmbernan di rei ku ta buska e spionnan? Rahab ta riska su bida pa protehá e spionnan pasobra el a bin haña fe den Yehova. Pues, e no ta bou di ningun obligashon di divulgá paradero di e spionnan na hende ku ta trata di hasi daño na e pueblo di Dios. (Mateo 7:6; 21:23-27; Juan 7:3-10) De echo, Rahab a “wòrdu hustifiká,” es desir, deklará hustu pa medio di su obranan, di kua un di nan, ta ora el a despistá e mensaheronan di rei.—Santiago 2:24-26.

5:14, 15—Ken ta ‘kapitan di e ehérsito di Yehova’? E kapitan (òf, “prens,” NW) ku a bin pa fortalesé Josué ora ku e konkista di e Tera Primintí a kuminsá probablemente no ta ningun otro persona ku “e Palabra,” Hesukristu, den su eksistensia prehumano. (Juan 1:1; Daniel 10:13) Ta masha fortalesedor ku nos tin e siguransa ku Hesukristu glorifiká ta ku e pueblo di Dios awe segun ku nan ta partisipá den e guera spiritual.

Lès pa Nos:

1:7-9. Pa nos tin éksito den aktividatnan spiritual ta esensial pa nos lesa Beibel tur dia, meditá ku regularidat riba loke e ta bisa i pone na práktika loke nos ta siña.

1:11. Josué ta pidi e pueblo kuminsá prepará provishon i no sinta warda man krusá pa Dios perkurá pa nan. Hesus su spièrtamentu pa stòp di preokupá tokante nesesidatnan di bida, huntu ku su promesa ku “tur e kosnan aki lo wòrdu añadí na boso,” no ke men ku nos no tin ku hasi esfuerso pa mantené nos mes.—Mateo 6:25, 33.

2:4-13. Despues ku Rahab a tende di e hazañanan grandi ku Yehova a hasi i el a realisá ku tempu tabata krítiko, el a tuma e desishon pa skohe e banda di adoradónan di Yehova. Si ya bo tin algun tempu ta studia Beibel i bo ta rekonosé ku nos ta bibando den “e último dianan,” lo bo no tin ku tuma un desishon pa sirbi Dios?—2 Timoteo 3:1.

3:15. Unabes ku e informe di e spionnan ku a bai Jeriko tabata positivo, Josué ta aktua lihé, sin warda pa e awanan di Hordan baha. Ora nos tin ku hasi kosnan relashoná ku adorashon berdadero, nos tin ku aktua ku kurashi en bes di posponé e asuntu te ora e situashon ta parse mas kumbiniente.

4:4-8, 20-24. E 12 piedranan ku nan a saka for di fondo di Hordan mester a sirbi komo un konmemorashon òf rekordatorio pa Israel. E maneranan ku Yehova a libra su pueblo di tempu moderno for di man di Su enemigunan, tambe ta para komo un rekordatorio ku e ta ku nan.

E KONKISTA TA SIGUI

(Josué 6:1–12:24)

E stat di Jeriko ta “bon será . . . ; ningun hende no tabata sali i ningun hende no tabata drenta.” (Josué 6:1) Kon nan lo kapturá e stat? Yehova ta duna Josué e strategia. Poko despues e murayanan ta basha abou i e israelitanan ta destruí e stat. Ta Rahab ku su famia so ta skapa.

E siguiente konkista ta e stat real di Ai. E spionnan ku nan a mandá einan ta informá ku e stat tin tiki habitante, pues nan lo no tin mester di hopi hòmber pa derot’é. Sin embargo, e 3.000 sòldánan ku Josué ta manda pa ataká e stat ta haña nan ta hui pa e hòmbernan di Ai. E motibu? Yehova no ta ku e israelitanan. Akan di e tribu di Huda a peka ora nan a invadí Jeriko. Despues di atendé e asuntu, Josué ta bolbe bai ataká Ai. Komo ku e rei di Ai a derotá e israelitanan un biaha kaba, e ta ansioso pa bolbe bringa kontra nan. Pero Josué ta probechá di e demasiado konfiansa ku e hòmbernan di Ai tin den nan mes i ta usa un strategia ku ta yud’é kapturá e stat.

Gabaon ta ‘un stat grandi, mas grandi ku Ai, i tur su hòmbernan ta poderoso.’ (Josué 10:2) Sin embargo, ora e hòmbernan di Gabaon ta tende di Israel su éksito kontra Jeriko i Ai, nan ta bin gaña Josué p’e sera un aliansa di pas ku nan. E nashonnan rònt di Gabaon ta konsiderá esei komo un menasa pa nan. Sinku di nan reinan ta sera kabes i ataká Gabaon. Israel ta reskatá e gabaonitanan i ta derotá e atakadónan kompletamente. Bou di Josué su liderato Israel ta konkistá mas stat, entre otro, statnan den zùit i den wèst, i tambe nan ta derotá un koalishon di rei den nort. Na tur nan ta derotá 31 rei parti pabou di Hordan.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

10:13—Kon e fenómeno aki ta posibel? ‘Tin algu ku ta muchu difísil pa Yehova,’ e Kreadó di shelu i tera? (Génesis 18:14) Si Yehova ke, e por manipulá movementu di planeta Tera di tal manera ku pa un hende riba tera ta parse ku solo i luna no ta move. Òf e por keda sin mishi ku e movementu di tera i luna, pero kambia e rumbo di e rayonan di solo i luna di tal manera ku nan lus ta sigui bria. Sea kual sea e kaso, “no tabatin un dia manera esei” den historia humano.—Josué 10:14.

10:13—Kiko ta e buki di Jaser? E buki ta bolbe ser menshoná na 2 Samuel 1:18 en konekshon ku un poema ku yama “E Bog,” un kantika di lamento tokante Rei Saul di Israel i su yu Jonatan. E buki probablemente tabata un kolekshon di kantika i poema tokante susesonan memorabel den historia di Israel i kasi sigur tabata bon konosí serka e hebreonan.

Lès pa Nos:

6:26; 9:22, 23. E maldishon ku Josué a deklará ora nan a destruí Jeriko ta kumpli un 500 aña despues. (1 Reinan 16:34) Noe su maldishon kontra su nietu Kánaan ta kumpli ora ku e gabaonitanan bira peon. (Génesis 9:25, 26) Yehova su palabra semper ta kumpli.

7:20-25. Tin hende kisas ta hala Akan su ladronisia un banda komo un violashon chikí, i podisé nan ta rasoná ku esei no a kousa daño na ningun hende. Kisas nan ta pensa meskos di ladronisia chikí i violashonnan menor di lei bíbliko. Pero nos mester ta manera Josué i keda determiná pa resistí preshon pa kometé aktonan ilegal òf inmoral.

9:15, 26, 27. Nos mester tuma masha na serio e akuerdonan ku nos ta sera i kumpli ku nos palabra.

JOSUÉ TA KUMINSÁ KU SU ÚLTIMO TAREA GRANDI

(Josué 13:1–24:33)

Na un edat avansá Josué—kende ta serka di hasi 90 aña—ta kuminsá repartí e pais. Esei sí ta un tarea inmenso! E tribunan di Ruben i Gad i e mitar tribu di Manasés ya kaba a risibí nan herensia pariba (na ost) di Hordan. E tribunan ku a resta ta haña awor un herensia parti pabou (na wèst) dor di tira lòt.

Nan ta pone e tabernakel na Silo, den teritorio di Efrain. Kalèb ta haña e stat di Hebròn, i Josué ta haña Timnat-sera. E levitanan ta haña 48 stat, entre nan 6 stat di refugio. E guereronan di Ruben, Gad i e mitar tribu di Manasés riba kaminda di regreso pa nan herensia pariba di Hordan, ta traha “un altar grandi, impreshonante.” (Josué 22:10) E tribunan pabou di Hordan ta konsiderá esaki un akto di apostasia, i para un pinga guera ta kuminsá entre e tribunan, pero dor di bon komunikashon nan ta evitá dramamentu di sanger.

Despues ku Josué a biba pa algun tempu na Timnat-sera, e ta manda yama e ansianonan, e kabesantenan, e huesnan i e ofisialnan di Israel i ta urgi nan pa nan tin kurashi i keda fiel na Yehova. Mas despues, Josué ta reuní tur e tribunan di Israel na Sikem. Einan e ta repasá Yehova su trato for di e tempu di Abraham en adelante, i un biaha mas e ta stimulá nan pa “teme [Yehova] i sirbié ku sinseridat i den bèrdat.” E pueblo ta ser konmoví pa respondé: “Nos lo sirbi SEÑOR nos Dios i nos lo obedesé su bos”! (Josué 24:14, 15, 24) Despues di e kosnan aki Josué ta muri na edat di 110 aña.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

13:1—Esaki no ta kontradisí loke tin pará na Josué 11:23? Nò, pasobra e konkista di e Tera Primintí a konsistí di dos aspekto. Promé, e guera nashonal ku a derotá 31 rei di e pais di Kánaan i lokual a kibra e poder di e kananeonan. Di dos, e tribunan i personanan individual mester a tuma akshon pa poderá kompletamente di e pais. (Josué 17:14-18; 18:3) Ounke e yunan di Israel no a logra kore kompletamente ku e kananeonan for di entre nan, esnan ku a resta no tabata un berdadero menasa pa e siguridat di Israel. (Josué 16:10; 17:12) Josué 21:44 ta deklará: “[Yehova] a duna nan sosiegu na tur banda.”

24:2—Taré, tata di Abraham, tabata un adoradó di dios falsu? Na prinsipio, Taré no tabata un adoradó di Yehova Dios. Probablemente el a adorá e dios-luna ku yama Sin, un dios popular na Ur. Segun tradishon hudiu, Taré kisas asta tabata un trahadó di ídolo. Sin embargo, ora ku Abraham riba òrdu di Dios a bandoná Ur, Taré a bai Haran huntu kuné.—Génesis 11:31.

Lès pa Nos:

14:10-13. Apesar ku Kalèb tabatin 85 aña di edat, e ta pidi pa e asignashon difísil di kore ku e hendenan for di e region di Hebròn. E área ta ser okupá dor di e anakeonan, hòmbernan di tamaño ekstraordinario. Ku Yehova su yudansa, e guerero eksperensiá aki ta sali viktorioso i Hebròn ta bira un stat di refugio. (Josué 15:13-19; 21:11-13) Kalèb su ehèmpel ta enkurashá nos pa no bula pipa pa asignashonnan teokrátiko difísil.

22:9-12, 21-33. Nos mester tene kuidou pa nos no mal interpretá e motibunan di otro hende.

‘Ni Un Palabra No A Faya’

Na un edat hopi avansá Josué ta bisa e hòmbernan responsabel na Israel: “Ni un palabra di tur e bon palabranan ku SEÑOR boso Dios a papia tokante di boso no a faya; tur a keda kumplí pa boso.” (Josué 23:14) E relato históriko di Josué ta ilustrá esaki na un manera hopi bibu!

Segun apòstel Pablo: “Tur loke a wòrdu skirbí promé aya a wòrdu skirbí pa nos instrukshon, pa dor di perseveransia i e enkurashamentu di Skrituranan nos por tin speransa.” (Romanonan 15:4) Nos por tin sigur ku nos speransa den e promesanan di Dios no ta ekiboká. Ni ún promesa lo faya; nan tur lo kumpli.

[Mapa na página 10]

(Pa e teksto den su formato kompleto, wak e publikashon)

E pais ku nan a konkistá bou di Josué su liderato

BASAN

GALAAD

ARABÁ

NEGÈV

Riu Hordan

Laman Salu

V. di Jabòk

V. d Arnon

Hazor

Madon

Lasaron

Simron

Jokneam

Dor

Meguido

Kedes

Taanak

Hefer

Tirsa

Afek

Tapúa

Bèt-èl

Ai

Gilgal

Jeriko

Gezer

Yerusalèm

Makeda

Jarmut

Adulam

Libna

Lakis

Eglon

Hebròn

Debir

Arad

[Plachi na página 9]

Bo sa dikon Rahab e prostituta a ser deklará hustu?

[Plachi na página 10]

Josué a stimulá Israel pa ‘teme Yehova i sirbié’

[Plachi na página 12]

E ladronisia di Akan no tabata un violashon menor, el a hiba na konsekuensianan grave

[Plachi na página 12]

“Pa medio di fe e murayanan di Jeriko a kai.”—Hebreonan 11:30