Bai na kontenido

Bai na kontenido

Kiko Ta Determiná Bo Futuro?

Kiko Ta Determiná Bo Futuro?

Kiko Ta Determiná Bo Futuro?

“HENDE, meskos ku kualke otro animal, no tin e abilidat pa determiná nan futuro,” e evolushonista, John Gray, a skirbi. E outor, Shmuley Boteach, ta ekspresá un punto di bista nèt kontrali den su buki An Intelligent Person’s Guide to Judaism (Guia di Hudaismo pa un Persona Inteligente). El a bisa: “Hende no ta un animal, i p’esei semper e por tin kontròl riba su futuro.”

Hopi hende ta pensa meskos ku Gray, i ta kere ku tin forsanan inkontrolabel di naturalesa ku ta determiná futuro di e famia humano. Otronan ta pensa ku hende ta un kreashon di Dios i ku el a duna nan e abilidat di determiná nan propio futuro.

Tin algun hende ta pensa ku nan futuro ta ser determiná dor di forsanan humano poderoso. Segun e outor Roy Weatherford, ‘mayoria hende na mundu—spesialmente mayoria hende muhé den historia—no tin poder ni kontròl riba nan propio bida pa e motibunan opvio di opreshon i eksplotashon humano.’ (The Implications of Determinism) Hopi hende a mira kon nan soñonan di un futuro felis a wòrdu ruina pa podernan polítiko òf militar ku ta kompetí ku otro.

Atraves di historia tabatin otro personanan ku a sinti nan inútil pasobra nan a pensa ku forsanan sobrenatural a determiná nan destino. Segun Boteach: “Griegonan di antigwedat tabata opseshoná ku e idea ku tur speransa tabata en bano ya ku hende no por a vense nan destino ku a ser determiná di antemano.” Nan a pensa ku kada hende su destino a ser disidí dor di diosanan kaprichoso. Nan a kere ku e diosanan aki a disidí ki ora un persona lo a muri i tambe kuantu sufrimentu i doló lo e tabatin ku soportá durante su bida.

E kreensia ku un persona su destino ta ser determiná dor di un poder sobrehumano ta masha komun awe. Por ehèmpel, hopi hende ta kere den kismet òf destino. Nan ta bisa ku di antemano Dios a determiná e resultado di tur aktividat di hende i tambe e tempu ku hende lo muri. Tin tambe e doktrina di predestinashon, ku ta promové e punto di bista ku e Dios Todopoderoso “a determiná di antemano pa kada persona individual si e lo haña salbashon òf destrukshon final.” Hopi hende ku ta yama nan mes kristian ta pega na e siñansa aki.

Kiko abo ta pensa? Bo tin un destino fiho kaba ku forsanan kompletamente fuera di bo kontròl a determiná? Òf tin un bèrdat den e palabranan di e dramaturgo ingles, William Shakespeare? El a skirbi: “Ta yega un momentu ku hende ta doño di nan destino.” Wak kiko Beibel ta bisa di e asuntu aki.