Armagedón—Un Komienso Felis
Armagedón—Un Komienso Felis
E PALABRA “Armagedón” tin su orígen den e ekspreshon hebreo “Har-Magedon,” es desir “Seru di Meguido.” E ta aparesé na Revelashon 16:16, ku ta bisa: “Nan a reuní nan tur huntu na e lugá ku na lenga hebreo yama Armagedón.” Ken ta bini huntu na Armagedón, i ku ki propósito? Djis dos versíkulo mas promé, na Revelashon 16:14, nos ta lesa: “E reinan di henter mundu” ta ser reuní huntu “pa e guera di e gran dia di Dios Todopoderoso.” Manera ta di spera, e deklarashonnan ei ta lanta algun pregunta adishonal hopi interesante. Unda e “reinan” aki lo bringa e guera? Riba ki kuestion nan lo batayá, i kontra ken? Nan lo usa armanan di destrukshon masal, manera hopi hende ta kere? Lo tin sobrebibiente di Armagedón? Laga Beibel kontestá e preguntanan aki.
Akaso e referensia na “Seru di Meguido” ta nifiká ku e guera di Armagedón lo tuma lugá na un seru spesífiko den Medio Oriente? Nò, pasobra na promé lugá, no ta eksistí un seru asina mes. Kaminda e antiguo Meguido tabata, tin solamente un seritu ku ta mas o ménos 20 meter mas haltu ku e sabana pegá kuné. Na di dos lugá, ta kon e área rònt di Meguido lo por kontené tur “e reinan di tera i nan ehérsitonan”? (Revelashon 19:19) Sin embargo, Meguido tabata e esenario di algun di e batayanan di mas feros i mas desisivo den historia di Medio Oriente. Pues, e nòmber Armagedón ta simbolisá un bataya desisivo ku un solo ganadó.—Wak e kuadro “Meguido Ta un Símbolo Apropiá,” na página 5.
Armagedón no por ta djis un bataya entre nashonnan riba tera, ya ku Revelashon 16:14 ta bisa ku “e reinan di henter mundu” ta forma un grupo uní na “e guera di e gran dia di Dios Todopoderoso.” Jeremias a deklará den su profesia inspirá ku “esnan ku SEÑOR mata” lo keda bentá “for di esun ekstremo di mundu te na e otro.” (Jeremias 25:33) Pues, Armagedón no ta un guera humano limitá na un sitio spesífiko den Medio Oriente. Ta trata aki di e guera di Yehova, i lo e abarká henter mundu.
Pero tuma nota ku na Revelashon 16:16, Armagedón ta ser yamá un “lugá.” Den Beibel, “lugá” por nifiká un kondishon òf un situashon—den e kaso aki e ta un situashon den kua henter mundu lo ta uní kontra Yehova. (Revelashon 12:6, 14) Na Armagedón tur e nashonnan riba tera lo sera kabes kontra “e ehérsitonan ku ta den shelu” bou di e mando militar di e “Rei di reinan i Señor di señornan,” Hesukristu.—Revelashon 19:14, 16.
Kiko di e idea ku Armagedón lo ta un katástrofe ku ta enbolbé armanan di destrukshon masal òf un choke ku un ke otro kuerpo selestial? Un Dios amoroso lo laga humanidat i nan hogar, tera, yega na un fin spantoso asina? Nò. E ta bisa spesífikamente ku e no a krea tera “pa e keda bashí” sino el a “form’é pa e wòrdu habitá.” (Isaias 45:18; Salmo 96:10) Na Armagedón, Yehova lo no destruí nos planeta den un kandela katastrófiko. Mas bien, lo e “destruí esnan ku ta destruí e tera.”—Revelashon 11:18.
Na Ki Tempu Armagedón Lo Bini?
Un pregunta persistente ku den transkurso di siglonan a lanta masha hopi spekulashon ta: Na ki tempu Armagedón lo bini? Un análisis di e buki di Revelashon ku yudansa di otro Revelashon 16:15 ta konektá Armagedón ku Hesus su binida inesperá manera un ladron. Hesus tambe a usa e ilustrashon ei ora el a deskribí su binida pa ehekutá huisio riba e mundu aki.—Mateo 24:43, 44; 1 Tesalonisensenan 5:2.
partinan di Beibel por yuda nos determiná na ki tempu e bataya krusial aki lo tuma lugá.Manera kumplimentu di profesia bíbliko ta mustra, for di aña 1914 nos ta bibando den e último dianan di e sistema di kosnan aki. * E periodo ku Hesus a yama e “gran tribulashon” lo marka e parti final di e último dianan. Beibel no ta bisa kon largu e periodo ei lo ta, pero e kalamidatnan ku e ta trese kuné lo ta pió ku tur loke mundu a yega di mira. E gran tribulashon ei lo kulminá na Armagedón.—Mateo 24:21, 29.
Siendo ku Armagedón ta “e guera di e gran dia di Dios Todopoderoso,” no tin nada ku hende por hasi pa pospon’é. Yehova tin su “tempu stipulá” pa e guera ei kuminsá i “e lo no tarda.”—Habakuk 2:3.
Un Dios di Hustisia Ta Bringa un Guera Hustu
Pero pakiko Dios lo bringa un guera mundial? Armagedón ta estrechamente ligá ku un EÑOR ta stima hustisia.” (Salmo 37:28) Yehova a mira tur e aktonan di inhustisia ku a wòrdu kometé durante historia humano. Klaru ku e ta desaprobá tur i su repudio ta kompletamente hustifiká. P’esei mes el a nombra su Yu pa bringa un guera hustu pa eliminá henter e mundu malbado aki.
di Dios su kualidatnan prinsipal, esta, hustisia. Beibel ta deklará: “STa Yehova so ta kapas pa bringa un guera berdaderamente hustu i selektivo den kua hende di bon kurason, sin importá unda nan ta riba tera, lo wòrdu konserbá. (Mateo 24:40, 41; Revelashon 7:9, 10, 13, 14) I komo Esun ku a krea tera, ta e so tin derecho di imponé su soberania riba tera kompletu.—Revelashon 4:11.
Ki medionan di destrukshon Yehova lo usa kontra su enemigunan? Simplemente nos no sa. Loke sí nos sa ta ku e tin e medionan na su disposishon pa destruí e nashonnan malbado por kompletu. (Jòb 38:22, 23; Sofonias 1:15-18) Sin embargo, Dios su adoradónan riba tera lo no partisipá den e bataya. E vishon den Revelashon kapítulo 19 ta indiká ku ta e ehérsitonan selestial so lo partisipá ku Hesukristu den e guera. Niun sirbidó kristian di Yehova riba tera lo no bringa.—2 Krónikanan 20:15, 17.
Un Dios di Sabiduria Ta Duna Hopi Spièrtamentu
Kiko di sobrebibiente? De echo, niun hende no tin nodi muri na Armagedón. Apòstel Pedro a remarká: ‘Yehova no ke pa ningun hende bai pèrdí, ma pa tur bin na repentimentu.’ (2 Pedro 3:9) I apòstel Pablo a deklará ku Dios “ta deseá pa tur hende wòrdu salbá i yega na konosementu di e bèrdat.”—1 Timoteo 2:4.
Ku e meta ei na mente, Yehova a perkurá na un manera sabí pa e ‘evangelio di e reino’ ser proklamá na tur parti di tera, den sentenáres di idioma. Rònt mundu hende ta hañando e oportunidat pa sobrebibí i risibí salbashon. (Mateo 24:14; Salmo 37:34; Filipensenan 2:12) Esnan ku ta reakshoná faborablemente riba e evangelio òf bon notisia por sobrebibí Armagedón i biba pa semper den perfekshon den un paradeis riba tera. (Ezekiel 18:23, 32; Sofonias 2:3; Romanonan 10:13) No ta esaki ta loke bo por spera di un Dios ku ta amor?—1 Juan 4:8.
Un Dios di Amor Ta Bringa?
Sin embargo, hopi hende ta puntra nan mes pakiko un Dios ku ta personifiká amor ta bai kousa morto i destrukshon di gran parti di humanidat. Nos por kompará e situashon ku esun di un kas pèstá ku insekto. Bo no ta di akuerdo ku un doño di kas responsabel mester protehá e salú i bienestar di su famia dor di kaba ku e pèst?
Di igual manera, ta pa motibu di e amor profundo ku Yehova tin pa hende, e mester bringa e bataya di Armagedón. E propósito di Dios ta pa hasi tera un paradeis, i pa hende bira perfekto i biba na pas, sin ‘ningun hende pa spanta nan.’ (Mikeas 4:3, 4; Revelashon 21:4) Kiko mester hasi anto ku hende ku ta menasá e pas i siguridat di nan próhimo? Dios mester eliminá e “pèst” ei—e malbadonan inkoregibel—pa benefisio di e hustunan.—2 Tesalonisensenan 1:8, 9; Revelashon 21:8.
Hopi di e konfliktonan i dramamentu di sanger djawe ta ser kousá pa gobernashon humano imperfekto i nan empeñonan egoista pa promové interesnan nashonalista. (Eklesiastés 8:9) Den nan afan pa amplia nan influensia, gobièrnunan humano no ta hasi kaso mes di e Reino establesí di Dios. No tin indikashon ku nan lo sede nan soberania na Dios i Kristu. (Salmo 2:1-9) P’esei mester eliminá e gobièrnunan ei pa habri kaminda pa e gobernashon hustu di e Reino di Yehova bou di Kristu. (Daniel 2:44) Pa resolvé di unabes pa semper e kuestion di ken tin derecho di goberná e planeta aki i humanidat, mester bringa e guera di Armagedón.
Yehova lo aktua na Armagedón ku e bienestar di humanidat na pechu. Ku e kondishonnan di mundu ku ta birando pió, ta e gobernashon perfekto di Dios so por satisfasé e nesesidatnan di hende kompletamente. Ta su Reino so lo por trese berdadero pas i prosperidat. Kon e kondishonnan di mundu lo bira si Dios no intervení den asuntunan humano? Odio, violensia i guera lo no sigui tormentá humanidat manera a sosodé durante siglonan di gobernashon humano? Bon mirá, e bataya di Armagedón ta un di e mihó kosnan ku por tuma lugá!—E Guera pa Pone Fin na Tur Guera
Armagedón lo pone fin na tur guera, algu ku niun otro guera no a logra nunka. Ken no ta anhelá e tempu ora ku lo no tin guera mas? Sin embargo, tur esfuerso humano pa pone fin na guera a frakasá. I kada bes ku hende faya den nan intento pa pone fin na guera, esei ta simplemente enfatisá e bèrdat di e palabranan di Jeremias: “O SEÑOR, mi sa ku e kaminda di hende no ta di dje mes; tampoko no ta keda na hende pa dirigí su pasonan.” (Jeremias 10:23) En konekshon ku loke Yehova lo realisá, Beibel ta primintí: “E ta hasi gueranan stòp te na e fin di tera; e ta kibra bog i ta kòrta lansa na dos; e ta kima e garoshinan ku kandela.”—Salmo 46:8, 9.
Ora e nashonnan kuminsá usa nan armanan mortífero kontra otro i menasá di destruí e medio ambiente, Esun ku a traha tera lo tuma akshon—na e Armagedón di Beibel! (Revelashon 11:18) P’esei, e guera aki lo kumpli ku loke hende ku a teme Dios atraves di siglonan solamente por a spera. Lo e vindiká e gobernashon hustu di e Doño di tera, Yehova Dios, riba henter su kreashon.
Pues, hende ku ta stima hustisia no mester tin miedu di Armagedón. Al kontrario, e ta duna base pa speransa. E guera di Armagedón lo kaba ku tur maldat i korupshon riba tera i habri kaminda pa un hustu mundu nobo bou dje gobernashon di Dios su Reino Mesiániko. (Isaias 11:4, 5) Armagedón no ta un fin katastrófiko spantoso; lo e marka mas bien un komienso felis pa personanan hustu ku lo biba pa semper den un paradeis riba tera.—Salmo 37:29.
[Nota]
^ par. 9 Wak Conocimentu cu Ta Hiba na Bida Eterno, kapítulo 11, publiká dor di Testigunan di Yehova.
[Kuadro/Plachi na página 5]
MEGUIDO TA UN SÍMBOLO APROPIÁ
Meguido di antigwedat tabata stratégikamente situá, ku bista riba e parti wèst di e vaye fértil di Jezreel, den nort di Israel. E stat tabata kontrolá e rutanan di komersio internashonal i militar ku tabata krusa einan. Dor di esei Meguido a bira un lugá di batayanan desisivo. Profesor Graham Davies a skirbi den su buki Cities of the Biblical World—Megiddo (Statnan di e Mundu Bíbliko—Meguido): “E stat di Meguido . . . tabata fásilmente aksesibel pa komersiante- i imigrantenan for di tur direkshon; pero na mes momentu, si e tabata sufisiente fuerte, lo e por a kontrolá akseso pa medio di e rutanan aki i asina dirigí e avanse di tantu komersio komo guera. Nada straño anto ku e tabata . . . un premio ku hende a bringa hopi p’e i ora nan a konkist’é, nan a defend’é fuertemente.”
E historia largu di Meguido a kuminsá den e di dos milenio promé ku nos era, ora e gobernante egipsio Tutmosis III a derotá e gobernantenan kananeo einan. El a sigui atraves di siglonan i yega te na aña 1918 ora e general britániko Edmund Allenby a propiná e ehérsito turko un derota doloroso. Ta na Meguido Dios a permití Hues Barak aplastá e rei kananeo Jabin. (Huesnan 4:12-24; 5:19, 20) Den e bisindario ei Hues Gideon a kaba ku e madianitanan. (Huesnan 7:1-22) Ta einan tambe e reinan Okozias i Josias a ser matá.—2 Reinan 9:27; 23:29, 30.
Ta na su lugá anto pa establesé un konekshon entre Armagedón i e área di Meguido pasobra e tabata e esenario di vários bataya desisivo. E ta un símbolo apropiá di Dios su viktoria kompletu riba tur forsa enemigu.
[Rekonosementu]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Plachinan na página 7]
Rònt mundu, hende ta hañando un spièrtamentu i e oportunidat pa sobrebibí Armagedón
[Plachi na página 7]
Armagedón lo marka un komienso felis