Bai na kontenido

Bai na kontenido

E Sumo Saserdote Ku A Kondená Hesus

E Sumo Saserdote Ku A Kondená Hesus

E Sumo Saserdote Ku A Kondená Hesus

NA NOVÈMBER 1990, algun hòmber ku tabata traha den un parke i un kaya mas o ménos un kilometer sur di e Stat Antiguo di Yerusalèm a hasi un deskubrimentu fasinante. Aksidentalmente un traktor a basha dak di un graf bieu aden. For di siglo un promé ku nos era henter e área rònt di e sitio ei a sirbi komo un santana grandi pa mas o ménos 200 aña. Loke arkeólogonan a haña den e graf aki en bèrdat tabata interesante.

Den e graf tabatin 12 osario, òf kahita di wesu. Nan tabata pone e wesunan di un defuntu den un osario despues ku el a pasa mas o ménos un aña den e graf i su karni a putri kaba na nada. Den banda di un di e osarionan aki masha bunita grabá—un di e mihónan ku a yega di ser hañá—tabatin nòmber di Yehosef bar Kaifa (Hosé yu di Kaifas).

Muy probablemente ta trata aki di e graf di e sumo saserdote ku a dirigí e kaso di korte di mas importante ku a yega di ser tené—esun di Hesukristu. E historiadó hudiu Hosefo ta identifiká e sumo saserdote aki komo “Hosé, kende tabata yama Kaifas.” Den e Skritura, e ta ser yamá simplemente Kaifas. Dikon nos mester ta interesá den dje? Pa ki motibu el a kondená Hesus?

Su Bida i Su Famia

Kaifas a kasa ku yu muhé di Anas, un otro sumo saserdote. (Juan 18:13) Probablemente a regla e matrimonio aki hopi aña promé ku e kasamentu mes a tuma lugá, ya ku ámbos famia lo kier a hasi sigur ku nan a sera un bon kombenio. Esaki a nifiká analisá e genealogianan kuidadosamente pa garantisá ku e desendensia di saserdote a keda puru. Aparentemente ámbos famia tabata riku i aristokrat, i probablemente nan a yega na nan rikesa pa medio di propiedatnan grandi den e área di Yerusalèm. Sin duda Anas kier a hasi sigur ku su futuro suegro lo tabata un aliado polítiko konfiabel. Ta parse ku tantu Anas komo Kaifas tabata pertenesé na e sekta influyente di e saduseonan.—Echonan 5:17.

Komo miembro di un famia prominente di saserdote, Kaifas lo a risibí un edukashon den e Skritura Hebreo i su interpretashon. Su sirbishi di tèmpel lo a kuminsá tempu ku e tabatin 20 aña di edat, pero na ki edat el a bira sumo saserdote sí no ta konosí.

Sumo Saserdote i Saserdote Prinsipal

Originalmente nan tabata nombra un sumo saserdote pa bida largu i e posishon tabata pasa di mayor pa yu. Pero den siglo 2 promé ku nos era, e hasmoneonan a poderá di e funshon di sumo saserdote. * Herodes e Grandi tabata nombra i destituí sumo saserdote, i esei ta mustra bon kla ku ta é tabata e outoridat real tras di e funshon aki. E gobernadónan romano a sigui e mesun kustumber aki.

E desaroyonan aki a hiba na e formashon di un grupo ku e Skritura ta yama “e saserdotenan prinsipal.” (Mateo 26:3, 4) Ademas di Kaifas, e grupo aki tabata inkluí eks-sumo saserdotenan, manera Anas, kende a ser destituí pero a sigui karga e título. E grupo a inkluí tambe e famianan yegá di e aktual sumo saserdote i di esnan ku den pasado a sirbi komo tal.

E romanonan a laga e maneho diario di Hudea den man di aristokrat hudiu, inkluso e saserdotenan prinsipal. Esaki a permití Roma kontrolá e provinsia i garantisá ku e plakanan di belasting a drenta sin tabatin nodi di manda muchu sòldá ayanan. Roma a ferwagt pa e lidernan hudiu mantené òrdu i defendé su interesnan. E gobernadónan romano no tabata gusta e lidernan hudiu mashá, i esakinan no tabata kontentu ku e dominio romano. Pero a kumbiní tur dos pa nan koperá ku otro pa por a mantené un gobernashon stabil.

Pa e tempu di Kaifas, e sumo saserdote tabata e lider polítiko di e hudiunan. Esun ku a nombra Anas na e puesto aki tabata Sirenio, gobernadó romano di Siria, na aña 6 òf 7 di nos era. Segun tradishon rabíniko, golosidat, nepotismo, opreshon i violensia tabata karakterístikanan típiko di famianan prominente di e aristokratnan hudiu. Un eskritora a trese dilanti ku komo sumo saserdote, Anas lo kier a hasi sigur ku su suegro lo a haña un “promoshon rápido den e herarkia di tèmpel; al fin i al kabo, mas haltu e posishon di Kaifas tabata, mas probecho Anas lo por a saka di dje.”

Valerio Grato, gobernadó di Hudea, a kore ku Anas rònt di aña 15 di nos era. Tres otro persona, inkluso un di Anas su yu hòmbernan, un tras di otro a okupá e puesto di sumo saserdote. Kaifas a bira sumo saserdote rònt di aña 18 di nos era. Ponsio Pilato, kende a ser nombrá komo gobernadó di Hudea na aña 26 di nos era, a manten’é na su puesto durante henter e gobernashon di dies aña di Pilato. E término di Kaifas a inkluí e periodo di Hesus su ministerio i e promé añanan ku su disipelnan a prediká. Pero Kaifas tabatin un aktitut hostil pa ku e mensahe kristian.

Miedu di Hesus, Miedu di Roma

Kaifas a mira Hesus komo un buskadó di tròbel peligroso. Hesus a kuestioná e manera ku lidernan religioso a interpretá e leinan di sabat i el a kore ku e komersiantenan i kambiadónan di plaka for di e tèmpel, deklarando ku nan a hasié “un kueba di ladron.” (Lukas 19:45, 46) Algun historiadó ta kere ku ta famia di Anas tabata doño di e marshenan ei den e tèmpel—esei podisé tabata un motibu mas pakiko Kaifas kier a silensiá Hesus. Ora e saserdotenan prinsipal a manda ofisialnan pa arestá Hesus, esakinan a keda asina impreshoná pa loke nan a tend’é papia ku nan a regresá man bashí.—Juan 2:13-17; 5:1-16; 7:14-49.

Mira kiko a sosodé ora e lidernan religioso hudiu a tende ku Hesus a resusitá Lázaro. E Evangelio di Juan ta konta: “E saserdotenan prinsipal i e fariseonan a konvoká un konsilio, i tabata bisa: ‘Kiko nos ta hasi? Pasobra e hòmber aki ta hasi hopi milager. Si nos lag’é sigui asina, tur hende lo kere den dje, i e romanonan lo bin i kita tantu nos lugá komo nos nashon.’” (Juan 11:47, 48) E konsilio (Sanedrin) a mira Hesus komo un menasa pa e outoridat di e institushon religioso i pa órden públiko, pa kua Pilato a tene nan responsabel. Kualke movementu popular ku e romanonan por a interpretá komo un lantamentu kontra outoridat por a provoká nan intervenshon den asuntunan hudiu—algu ku e konsilio kier a evitá a todo kosto.

Ounke Kaifas no por a nenga ku Hesus a hasi obranan poderoso, e no a ehersé fe den dje, sino a trata di mantené su prestigio i outoridat. Hamas lo e por a aseptá e resurekshon di Lázaro! Komo saduseo, Kaifas no a kere den e resurekshon.—Echonan 23:8.

E maldat di Kaifas a sali na kla ora el a bisa e otro lidernan: “Boso no sa nada, ni boso no ta realisá ku ta kumbiní boso pa ún hende muri pa e pueblo, i no ku henter e nashon peresé.” E relato ta sigui: “Ma esaki e no a bisa di su mes, ma siendo sumo saserdote e aña ei, el a profetisá ku Hesus tabata bai muri pa e nashon, i no pa e nashon so, ma tambe pa e por reuní e yunan di Dios ku ta plamá tur parti, hasi nan ún. P’esei for di e dia ei nan tabata plania huntu pa mata [Hesus].”—Juan 11:49-53.

Kaifas no tabata konsiente di kiko su palabranan a nifiká realmente. Pa motibu di su funshon komo sumo saserdote, el a profetisá. * Hesus su morto lo tabata benefisioso—pero no pa e hudiunan so. Su sakrifisio di reskate lo a perkurá e medio pa libra henter humanidat for di sklabitut na piká i morto.

Un Kòmplòt Asesino

E saserdotenan prinsipal i e ansianonan hudiu a reuní na kas di Kaifas pa papia riba kon nan por gara Hesus i mat’é. Probablemente e sumo saserdote a yuda determiná kuantu plata Hudas Iskariot mester a haña pa traishoná Hesus. (Mateo 26:3, 4, 14, 15) Ma pa Kaifas a logra su meta maligno no tabata sufisiente pa laga mata un hende so. “E saserdotenan prinsipal a konsultá ku otro pa mata Lázaro tambe, pasobra pa su motibu hopi di e hudiunan tabata . . . kere den Hesus.”—Juan 12:10, 11.

Malko, esklabo di Kaifas, tabata den e multitut ku a ser mandá pa arestá Hesus. Nan a manda e prezu promé pa Anas pa esaki por a interog’é, i despues nan a mand’é pa Kaifas, kende ya kaba a reuní e ansianonan hudiu pa tene un huisio anochi, lokual tabata kontra e lei hudiu.—Mateo 26:57; Juan 18:10, 13, 19-24.

Pa Kaifas no tabata problema ku e testimonionan falsu ku e hendenan a lanta kontra Hesus no tabata kuadra ku otro. E sumo saserdote tabata sa kiko e otro konspiradónan a pensa di tur hende ku a proklamá nan mes Mesias. Pues el a eksigí pa sa si Hesus a pretendé di tin e título ei. Hesus a respondé ku esnan ku a akus’é lo bai mir’é “sintá na man drechi di e Todopoderoso, i biniendo riba e nubianan di shelu.” E sumo saserdote, dunando impreshon ku e tabata masha deboto, “a sker su pañanan, bisando: ‘El a blasfemá! Pakiko nos tin mester di mas testigu?’” E konsilio a bai di akuerdo ku Hesus a meresé morto.—Mateo 26:64-66.

Pa por a ehekutá un persona, mester a haña aprobashon di e romanonan. Komo mediadó entre nan i e hudiunan, probablemente Kaifas tabata esun ku a presentá e kaso na Pilato. Ora Pilato a buska manera di libra Hesus, no ta nada straño ku Kaifas tabata e entre e saserdotenan prinsipal ku a grita: “Klab’é na staka! Klab’é na staka!” (Juan 19:4-6, NW) Probablemente Kaifas a urgi e multitutnan pa grita pa e liberashon di un asesino en bes di Hesus i e tabata entre e saserdotenan prinsipal ku a deklará hipókritamente: “Nos no tin otro rei, sino solamente Cesar.”—Juan 19:15; Marko 15:7-11.

Kaifas a rechasá e evidensia ku Hesus a ser resusitá. El a oponé Pedro i Juan i despues Esteban. Tambe Kaifas a outorisá Saulo pa arestá tur kristian ku e por a haña na Damasko. (Mateo 28:11-13; Echonan 4:1-17; 6:8–7:60; 9:1, 2) Sin embargo, rònt di aña 36 di nos era, Vitellio, gobernadó romano di Siria, a kore ku Kaifas.

E skrituranan di e hudiunan ta presentá e famia di Kaifas den un lus negativo. Por ehèmpel, e Talmut babilonio ta lamentá: “Ai di mi pa motibu di e kas di Hanin [Anas], ai di mi pa motibu di nan redashi,” òf “kalumnia.” Supuestamente, e lamento aki ta referí na “reunionnan sekreto pa inventá medidanan opresivo.”

Un Lès Ku Nos Por Siña for di e Bida di Kaifas

Un erudito a deskribí e sumo saserdotenan di promé aya komo hòmbernan “tòf, skèrpi i kompetente—i muy probablemente arogante.” Arogansia a stroba Kaifas di aseptá e Mesias. Pues no mester straña nos awe ora hende rechasá e mensahe di Beibel. Algun no tin sufisiente interes den e bèrdat di Beibel pa laga sierto kreensianan ku nan ta stima. Kisas otronan ta haña ku ser un predikadó humilde di e bon nobo no ta kuadra ku nan dignidat. I pa hende desonrado òf kudisioso, e normanan kristian ta muchu pisá.

Komo sumo saserdote, Kaifas por a yuda su paisanonan hudiu aseptá e Mesias, pero set pa poder a pon’é kondená Hesus. Ku tur probabilidat Kaifas a keda ku e aktitut hostil ei te na su morto. E registro di su kondukta ta mustra ku ora nos muri, no ta wesu so ta keda atras. Ku nos akshonnan nos ta establesé un nòmber permanente, sea bon òf malu, den bista di Dios.

[Nota]

^ par. 9 Pa un historia di e hasmoneonan, por fabor wak E Toren di Vigilansia di 15 di yüni 2001, página 27-30.

^ par. 19 Anteriormente Yehova a usa e malbado Balaam pa pronunsiá profesianan verídiko relashoná ku e israelitanan.—Numbernan 23:1–24:24.

[Plachi na página 10]

Hosé yu di Kaifas

[Plachi na página 10]

E osario resien deskubrí

[Rekonosementu pa Potrèt na página 10]

Osario, inskripshon i graf den fondo: Pa kortesia di Israel Antiquities Authority