Bai na kontenido

Bai na kontenido

Un Hòmber Su Kurashi pa Promové Beibel

Un Hòmber Su Kurashi pa Promové Beibel

Un Hòmber Su Kurashi pa Promové Beibel

El a hala su último rosea riba e sabananan friu di ost Siberia, despues di a ser kalumniá i brongosá. Poko hende ta kòrda ku e tabata un di e figuranan prinsipal den e avanse spiritual di su kompatriotanan griego. Nòmber di e pionero lubidá aki ta Serafin. E kurashi ku el a demostrá pa promové Beibel a hiba na su fin.

SERAFIN a biba tempu ku Gresia tabata parti di e Imperio Ottoman. Segun e profèser di religion griego òrtodòks, George Metallinos, e periodo ei tabata karakterisá pa “un skarsedat di skol adekuá” i pa “un falta di edukashon serka mayor parti di e pueblo” i esei a inkluí asta klero.

Tabatin un diferensia inmenso entre griego koine den kua a skirbi Beibel i e griego ku hende tabata papia den tempu di Serafin, un griego ku a konsistí ademas di hopi dialekto. E diferensia ei a bira asina grandi ku hende sin skol no por a komprondé e koine den kua a skirbi e Skritura Griego Kristian. Den e kontroversia ku esaki a trese kuné iglesia a opta pa promové e griego koine ku kasi niun hende no tabata komprondé.

Den e ambiente aki, Stefanos Ioannis Pogonato a nase komo miembro di un famia bon konosí riba e isla di Lesbos, Gresia, rònt di aña 1670. Pobresa i analfabetismo tabata reina riba e isla. E skarsedat di skol a obligá Stefanos haña su edukashon básiko na un monasterio lokal. Na un edat hopi yòn, el a keda ordená komo diákono di Iglesia Griego Òrtodòks i nan a dun’é e nòmber Serafin.

Rònt di aña 1693, Serafin su anhelo pa konosementu a hib’é Constantinopla (awor, Istanbul, Turkia). Ku tempu, su abilidatnan a pon’é haña e rèspèt di personanan prominente di Gresia. Poko despues, un movementu griego nashonalista sekreto a mand’é komo mensahero serka Tsar Peter e Grandi di Rusia. E biahe ida i buèlta pa Moskú a duna Serafin chèns pa pasa dor di gran parti di Europa, kaminda el a tuma nota di reformanan religioso i intelektual. Na aña 1698, Serafin a biaha pa Inglatera i a hasi kontaktonan importante na Lònden i Oxford. Nan a introdusié na e Arsobispu di Canterbury, ku ta e kabes di Iglesia Anglikano, un kontakto ku poko despues lo a resultá masha útil pa Serafin.

Serafin Ta Publiká un Beibel

Miéntras Serafin tabata na Inglatera, el a yega na e konklushon ku e griegonan tabatin gran nesesidat di un vershon nobo di e “Tèstamènt Nobo” (Skritura Griego Kristian), un vershon ku lo tabata fásil pa komprondé. Serafin a kuminsá hasi trámitenan pa publiká un vershon nobo, ku lo ta sin eror i fásil pa komprondé. El a usa komo base e tradukshon ku e mònik Máksimo a produsí mas ku mei siglo promé. El a kuminsá su obra ku entusiasmo, pero poko despues sèn a kaba lag’é. A parse ku e situashon a drecha ora ku e Arsobispu di Canterbury a primintí di dun’é e yudansa finansiero nesesario. Stimulá dor di tal sosten, Serafin a kumpra papel di imprenta i a hasi negosiashon ku un imprimidó.

Sin embargo, e trabou di imprenta a yega te na mitar di e Evangelio di Lukas. Kambio polítiko na Inglatera a pone e Arsobispu di Canterbury stòp ku su sosten finansiero. Sin pèrdè ánimo, Serafin a bai buska yudansa di algun spònser riku i a logra publiká su vershon revisá na aña 1703. Parti di e gastunan a ser kubrí pa e Sosiedat pa Propagá e Evangelio den Estranheria.

E tradukshon di Máksimo, ku tabata mas bieu, a konsistí di dos volúmen i tabatin e teksto griego original. E tabata un obra grandi i pisá. Serafin su vershon revisá a ser imprimí ku lèter mas chikí, tabata konsistí solamente di e tradukshon na griego moderno, i tabata mas plat i mas barata.

Serafin Ta Instigá un Kontroversia

Profèser George Metallinos a deklará: “Definitivamente, e publikashon aktualisá aki a satisfasé un berdadero nesesidat di e pueblo. Sin embargo, Serafin a usa e oportunidat pa ataká un fakshon di klero ku tabata oponé tradukshon [di Beibel].” Miembronan di klero a bira furioso ora ku Serafin a bisa den su prólogo ku el a produsí e vershon ‘èksprès pa algun saserdote i sierto presbiterionan ku no tabata komprondé griego [koine], di manera ku nan, ku yudansa di e Santísimo Spiritu Santu, por a lesa i komprondé algu for di e teksto original, pa asina por transmitié na kristiannan komun i koriente.’ (The Translation of the Bible Into Modern Greek—During the 19th Century) Pues asina Serafin a enbolbé su mes den un kontroversia tokante tradukshon di Beibel ku tabatin den e filanan di Iglesia Griego Òrtodòks.

Na un banda tabatin personanan ku a realisá ku e desaroyo spiritual i moral di hende a dependé di nan komprondementu di Beibel. Tambe nan tabata di opinion ku miembronan di klero mester a mehorá nan propio konosementu di e Skritura. Ademas, esnan na fabor di tradukshon di Beibel tabata kere ku por ekspresá bèrdatnan bíbliko den kualke idioma.—Revelashon 7:9.

Oponentenan di tradukshon di Beibel a usa e preteksto ku kualke tradukshon di Beibel lo a kontaminá su kontenido i lo a pone iglesia pèrdè su outoridat relashoná ku interpretashon i doktrina. Pero nan berdadero temor tabata ku protestantnan tabata usa e tradukshon di Beibel pa gradualmente usurpá e outoridat di Iglesia Griego Òrtodòks. Hopi miembro di klero tabata pensa ku ta nan deber pa oponé kualke tendensia ku lo por ta simpatisá ku e protestantnan, inkluso esfuersonan pa hasi Beibel komprendibel pa e pueblo komun. Pues tradukshon di Beibel a bira e kuestion mas kontroversial entre religionnan protestant i òrtodòks.

Ounke Serafin no tabatin ningun intenshon di bandoná Iglesia Òrtodòks, el a papia ku kurashi kontra e ignoransia i prehuisio di su oponentenan den iglesia. Den e prólogo di su “Tèstamènt Nobo” el a skirbi: “Tur kristian temeroso di Dios tin ku lesa e Beibel Santu” pa asina nan “bira un imitadó di Kristu i obediente na [su] siñansa.” Serafin a deklará ku konvikshon ku prohibishon pa studia e Skritura a originá di Diabel.

Un Ola di Oposishon

Ora ku Serafin su vershon a yega Gresia, el a provoká e rabia di Iglesia Griego Òrtodòks. E vershon nobo a ser prohibí. Nan a kima ehemplarnan di e tradukshon, i a menasá di skomulgá ken ku tabatiné den nan poder òf ku a les’é. Patriarka Gabriel III a prohibí pa sirkulá e vershon di Serafin, i a yam’é un vershon innesesario i inútil.

Ounke Serafin no a pèrdè speransa, el a mira ku tabata nesesario p’e ta kouteloso. Apesar di e prohibishon ofisial di parti di iglesia, vários miembro di klero i laiko a aseptá su tradukshon. E tabatin hopi éksito ku e distribushon di su vershon. Sin embargo, su klèsh ku oponentenan poderoso tabata leu di terminá.

Loke A Hiba na Serafin Su Fin

Fuera di promové distribushon di Beibel, Serafin a bira enbolbí den movementunan revolushonario i nashonalista. Pa sigui ku esakinan, el a regresá Moskú den zomer di aña 1704. El a bira un amigu di konfiansa di Peter e Grandi i pa un tempu e tabata profesor na e Akademia Real Ruso. Sin embargo, Serafin tabata preokupá pa loke por pasa ku su tradukshon, i p’esei el a bolbe Constantinopla na 1705.

Den e mesun aña ei Serafin a reimprimí su vershon i a kita e prólogo krítiko di e imprenta original. El a agregá un introdukshon simpel ku a stimulá hende pa lesa Beibel. E edishon aki a gosa di sirkulashon amplio, i no tin registro di ningun reakshon negativo di parti di e sede di patriarka.

No opstante, na aña 1714 un gòlpi devastador a bin di Alexander Heladio, un biahero griego i oponente di tradukshon di Beibel. Den su buki Status Præsens Ecclesiæ Græcæ (E Estado Aktual di e Iglesia Griego), el a ataká traduktornan i tradukshonnan di Beibel ferosmente. Heladio a dediká henter un kapítulo na Serafin, i a present’é komo un ladron, un estafadó i un charlatan inmoral ku no sa lesa ni skirbi. Tabatin algu di bèrdat den e akusashonnan ei? Outor Stylianos Bairaktaris ta ekspresá e opinion bon informá di hopi erudito ora e ta yama Serafin ‘un trahadó i un pionero iluminá’ ku a ser ataká pasobra e tabata muchu adelantá pa su tempu. Sin embargo, Heladio su buki a kontribuí na e fin turbulento di Serafin.

Bou di Sospecho

Pa ora ku Serafin a regresá Rusia na 1731, Peter e Grandi entre tantu a muri. P’esei e diákono griego no tabatin protekshon ofisial. Emperatris Anna Ivanovna ku tabata na mando tabata masha kouteloso pa ku kualke aktividat ku lo por a kousa disturbio den su imperio. Na yanüari 1732, a lanta un rumor den St. Petersburg ku tabatin un spion griego ta traha kontra interesnan di e imperio. E sospechoso tabata Serafin. Nan a arest’é i a mand’é e monasterio Nevsky pa interog’é. Na e monasterio tabatin un ehemplar di e buki di Heladio den kua el a akusá Serafin di vários krímen. E diákono a skirbi tres karta den kua el a refutá i purba kontrarestá e akusashonnan. E interogashonnan a dura sinku luna, i tabata difísil pa kore ku e nubia di sospecho ku tabatin rònt di Serafin.

Serafin a skapa di pena di morto komo ku no tabatin ningun evidensia palpabel kontra dje. Sin embargo, debí na e kalumnianan di Heladio, outoridatnan no tabata masha dispuesto pa laga Serafin sali liber. Nan a sentensiá e diákono griego ku eksilio na Siberia pa bida largu. E veredikto a menshoná ku e denunsia tabata basá riba e akusashonnan ku tabatin “den e obra publiká pa e outor griego Heladio.” Na yüli 1732, Serafin a yega den ost di Siberia mará na kadena i a keda enkarselá den e notorio prizon Okhotsk.

Rònt di tres aña despues, Serafin a muri, bandoná i lubidá. Tabatin biaha ku su desishonnan i métodonan tabata mal guiá i imprudente, pero su vershon ta un di e hopi tradukshonnan di Beibel ku tin awe disponibel na griego moderno. * Entre nan tin e Tradukshon di Mundu Nobo di e Santu Skritura ku ta fásil pa komprondé i ku ta disponibel tambe den vários otro idioma. Ki gradisidu nos por ta ku Yehova Dios a konserbá su Palabra di manera ku hende na tur parti tin e oportunidat di “yega na konosementu di e bèrdat”!—1 Timoteo 2:3, 4.

[Nota]

^ par. 26 Wak e artíkulo “E Lucha pa Produsí un Beibel na Griego Moderno,” den E Toren di Vigilansia di 15 di novèmber 2002, página 26-9.

[Plachi na página 12]

Peter e Grandi

[Rekonosementu pa Potrèt na página 10]

Potrètnan: Kortesia di American Bible Society