Bai na kontenido

Bai na kontenido

En Buska di Iluminashon

En Buska di Iluminashon

En Buska di Iluminashon

“IGNORANSIA nunka por ta mihó ku konosementu,” segun Laura Fermi, esposa di e famoso físiko Enrico Fermi. Algun hende lo no ta di akuerdo kuné pasobra nan ta haña ku loke bo no sa hamas lo por perhudiká bo. Pero pa mayoria hende e deklarashon aki ta válido, no solamente riba tereno di investigashon sientífiko sino tambe den otro áreanan di bida. Ignoransia, esta, falta di konosementu di e bèrdat, a pone ku pa siglonan largu hopi hende a dual den skuridat intelektual, moral i spiritual.—Efesionan 4:18.

P’esei hende ku ta pensa mas aleu ta buska iluminashon. Nan ke sa pakiko nos ta aki i na unda nos ta bai. Nan búskeda a hiba nan riba diferente kaminda. Laga nos konsiderá algun di nan brevemente.

E Kaminda di Religion?

Segun tradishon budista, algu ku tabatin Siddhārtha Gautama, fundadó di budismo, sumamente perturbá ta sufrimentu i morto di hende. El a pidi maestronan religioso hindú pa yud’é haña “e kaminda di e bèrdat.” Algun di nan a rekomend’é pa praktiká yoga i hiba un bida di privashon ekstremo. Finalmente Gautama a skohe meditashon personal profundo komo e kaminda ku ta hiba na berdadero iluminashon.

Otronan a usa droga ku ta pone nan halusiná den nan búskeda di iluminashon. Por ehèmpel, awe miembronan di Iglesia Indígena Merikano ta bisa ku peyote—un káktus ku ta kontené un supstansia ku ta kousa halusinashon—ta un “revelador di konosementu skondí.”

Segun e filósofo franses di siglo 18, Jean-Jacques Rousseau, kualke hende ku ta investigá kosnan ku un kurason sinsero por risibí un revelashon spiritual personalmente for di Dios. Kon? Dor di skucha “loke Dios ta bisa bo kurason.” Anto, loke bo ta sinti tokante sierto kosnan—loke bo emoshonnan i konsenshi ta bisa bo—lo bira “un guia mas sigur den e inmenso laberinto aki di opinion humano,” segun Rousseau.—History of Western Philosophy.

Atraves di Intelekto?

Hopi kontemporáneo di Rousseau no tabata niun tiki di akuerdo ku e tipo di aserkamentu religioso ei. Por ehèmpel, segun su kompatriota franses, Voltaire, religion sigur no a iluminá hende. Al kontrario, e ta haña ku ta religion tabata e motibu prinsipal pakiko Europa a kai den siglonan di ignoransia, superstishon i intoleransia durante e periodo ku algun historiadó ta yama e Époka di Skuridat.

Voltaire a bira parti di un movementu europeo rashonalista konosí komo Iluminashon. Su siguidónan a adoptá e ideanan di e griegonan di antigwedat—esta, ku inteligensia humano i investigashon sientífiko ta e yabinan pa haña berdadero iluminashon. Un otro miembro di e movementu rashonalista, Bernard de Fontenelle, a bisa ku inteligensia humano riba su mes lo a hiba humanidat na “un siglo ku dia pa dia lo bira mas iluminá, di manera ku, na komparashon kuné, tur siglo anterior lo pèrdè den skuridat.”—Encyclopædia Britannica.

Esakinan ta djis algun di e hopi ideanan konfliktivo tokante kon pa haña iluminashon. Tin realmente ‘un guia sigur’ ku nos por akudí na dje den nos búskeda di e bèrdat? Wak kiko e siguiente artíkulo ta bisa tokante e fuente konfiabel di iluminashon.

[Plachinan na página 3]

Gautama (Buda), Rousseau i Voltaire a kohe diferente kaminda den nan búskeda di iluminashon