Bai na kontenido

Bai na kontenido

Konseho Konfiabel pa Lanta Yu

Konseho Konfiabel pa Lanta Yu

Konseho Konfiabel pa Lanta Yu

“MI TABATIN 19 aña, mi tabata biba leu for di mi famia, i mi no tabata ningun tiki prepará.” Asina Ruth a bisa di su promé embaraso. Komo ku e mes tabata úniko yu, nunka e no a pensa mashá riba e asuntu di ser un mayor. Unda lo e por a haña konseho konfiabel?

Di otro banda Jan, ku awe ta tata di dos yu adulto, ta kòrda: “Na prinsipio mi tabata hopi sigur di mi mes. Pero no a tarda muchu ku mi a bin realisá ku mi tabata falta konosementu práktiko.” Sea ku mayornan ta kuminsá lanta nan yunan sin sa kon tin ku hasié òf na mitar di kaminda nan no sa kiko pa hasi, unda nan por haña yudansa?

Awendia, mas i mas mayor ta buska informashon riba Internet. Pero kisas bo ta puntra bo mes ta kon konfiabel e konseho ei por ta. Tin bon motibu pa tene kuidou. Bo sa ta ken realmente ta dunando bo konseho via Internet? Kuantu éksito nan tabatin ku nan mes yunan? Sin duda bo kier ta kouteloso ora ta trata di asuntunan ku ta toka bo famia. Anto manera e artíkulo anterior a trese dilanti, tin biaha asta konseho di ekspertonan ta resultá desepshonante. Pues, na unda bo por akudí?

E Fuente supremo di konseho tokante lantamentu di yu ta Yehova Dios, Esun ku a originá famia. (Efesionan 3:15) E ta e úniko eksperto di bèrdat. Den su Palabra, Beibel, el a duna instrukshon konfiabel i práktiko ku realmente ta duna bon resultado. (Salmo 32:8; Isaias 48:17, 18) Pero ta keda na nos pa aplik’é.

Nos a puntra vários pareha pa konta kiko nan a siña miéntras ku nan tabata lanta nan yunan pa bira adultonan bon balansá i temeroso di Dios. E mayornan ei a bisa ku nan éksito tabata prinsipalmente debí ku nan a apliká prinsipionan bíbliko. Nan a deskubrí ku e konseho di Beibel ta mes konfiabel awe ku tempu a skirbié.

Pasa Tempu ku Bo Yunan

Ora ku a puntra Catherine, un mama di dos yu, kua ta e konseho ku a yud’é mas tantu, mesora el a referí na Deuteronomio 6:7. E versíkulo ei ta bisa: “Siña [prinsipionan bíbliko] ku tur diligensia na bo yunan, i papia di nan ora bo ta sinta den bo kas, ora bo ta kana riba kaminda, ora bo ta bai drumi i ora bo ta lanta.” Catherine a realisá ku pa e por a apliká e konseho ei, lo e mester a pasa mas tempu huntu ku su yunan.

Kisas bo ta pensa: ‘Papia ta fásil, hasi ta e kos.’ Awe ku hopi famia tin mester di dos entrada pa por kubri gastu, ta kon mayornan ku tin hopi kos di hasi por pasa mas tempu huntu ku nan yunan? Torlief, kende su yu hòmber awor ta lantando su propio famia, ta bisa ku e punto importante ta pa hasi loke Deuteronomio ta konsehá. Hiba bo yunan huntu ku bo unda ku bo ta bai, i di mes lo surgi oportunidatnan pa papia. Torlief ta konta: “Ami ku mi yu hòmber tabata traha huntu riba proyektonan di kas. Nos a keiru huntu komo famia. I nos a kome huntu.” Komo resultado, segun Torlief, “nos yu hòmber semper a sinti ku e por a ekspresá su mes libremente.”

Pero kiko si e liña di komunikashon kibra i ta bira difísil pa hiba un kòmbersashon? Esaki ta sosodé tin biaha segun ku e muchanan ta bira mas grandi. Un biaha mas, loke por yuda ta di pasa mas tempu huntu ku nan. E kasá di Catherine, Ken, ta kòrda ku ora nan yu muhé a bira tiner, el a keha ku Ken no tabata skuch’é. Esei ta un keho komun serka tiner. Kiko Ken por a hasi? E ta kòrda: “Mi a disidí di pasa mas tempu huntu kuné, nos dos so, papiando tokante su pensamentunan, sintimentunan i frustrashonnan. Esei realmente a yuda.” (Proverbionan 20:5) Sin embargo, Ken ta kere ku esaki a yuda pasobra den nan kas komunikashon no tabata algu nobo. E di: “Ami ku mi yu muhé semper tabatin un bon relashon ku otro, p’esei el a sinti ku e por a papia libremente ku mi.”

Ta interesante pa nota ku un investigashon resien a informá ku tinernan ta tres biaha mas inkliná ku nan mayornan pa bisa ku mayor ku yu no ta pasa sufisiente tempu huntu. Pues, pakiko no sigui e konseho di Beibel? Pasa mas tantu tempu posibel huntu ku bo yunan; sea ta ora bo ta sosegá òf ta traha, na kas òf di biahe, mainta ora bo lanta i anochi promé ku bo bai drumi. Si ta posibel, hiba nan huntu ku bo unda ku bo ta bai. Manera Deuteronomio 6:7 ta bisa indirektamente, no tin nada ku por remplasá e tempu ku bo ta pasa huntu ku bo yunan.

Siña Nan Bon Norma i Balor

Mario, un tata di dos yu, tambe ta rekomendá: “Duna bo yunan hopi amor, i lesa pa nan.” Sin embargo, esei no ta djis un asuntu di stimulá bo yunan su fakultat mental. Bo tin ku siña nan kon pa distinguí loke ta bon for di loke ta malu. Mario ta agregá: “Tene un estudio di Beibel ku nan.”

Ta p’esei Beibel ta konsehá mayornan: “No provoká boso yunan na rabia, ma lanta nan den e disiplina i instrukshon di Señor.” (Efesionan 6:4) Den hopi kas djawe mayornan no ta pone énfasis riba instrukshon moral. Tin hende ta kere ku ora muchanan bira mas grandi, nan lo por disidí pa nan mes ki norma i balor nan lo aseptá. Esei ta parse bo lógiko? Meskos ku kurpa hóben tin mester di bon nutrishon pa krese bira fuerte i sano, asina tambe mente i kurason hóben tin mester di instrukshon. Si bo yunan no siña normanan moral serka bo na kas, nan probablemente lo adoptá e puntonan di bista di nan kompañeronan di skol, di maestronan òf di medionan di komunikashon.

Beibel por yuda mayornan siña nan yunan kon pa distinguí loke ta bon for di loke ta malu. (2 Timoteo 3:16, 17) Jeff, un ansiano kristian di hopi eksperensia ku a lanta dos yu, ta rekomendá pa usa Beibel pa siña yunan bon norma i balor. El a bisa: “Ora bo usa Beibel, bo ta yuda bo yunan realisá kiko e Kreadó ta pensa di un asuntu, no djis kiko Mami ku Papi ta pensa. Nos a ripará ku Beibel tin un efekto úniko riba mente i kurason. Pa atendé un komportashon òf idea robes, nos tabata tuma tempu pa buska un teksto bíbliko apropiá. Anto den privá, nos tabata laga e yu lesa e teksto. Hopi biaha e mucha tabata kuminsá yora despues di les’é. Nos tabata keda asombrá. Beibel tabatin un impakto hopi mas grandi ku kualke kos ku nos por a bisa òf hasi.”

Hebreonan 4:12 ta splika dikon: “E palabra di Dios ta bibu i aktivo . . . i ta kapas pa husga e pensamentunan i intenshonnan di kurason.” Pues anto, e mensahe di Beibel no ta simplemente e opinionnan personal òf eksperensianan di e hendenan ku Dios a usa komo eskritor. Mas bien, e mensahe ta representá loke Dios ta pensa di asuntunan moral. Esaki ta loke ta distinguí e mensahe di Beibel for di tur otro konseho. Usando Beibel pa siña bo yunan, bo ta yuda nan haña Dios su manera di pensa tokante asuntunan. Bo entrenamentu tin mas peso, i bo tin mihó chèns di yega na e kurason di bo yu.

Catherine, menshoná anteriormente, ta di akuerdo. E ta bisa: “Mas difísil e situashon tabata, mas nos a buska guia den e Palabra di Dios; anto esei a duna bon resultado!” Abo lo por hasi mayor uso di Beibel pa siña bo yunan kon pa distinguí loke ta bon for di loke ta malu?

Sea Rasonabel

Apòstel Pablo a señalá un otro prinsipio importante ku ta útil den lantamentu di yu. El a urgi su kompañeronan kristian: “Laga tur hende sa ku boso ta rasonabel.” (Filipensenan 4:5, NW) Esei sin duda ta inkluí nos yunan. Nan tambe tin ku mira ku nos ta rasonabel. Anto kòrda, ser rasonabel ta reflehá “e sabiduria di ariba.”—Santiago 3:17.

Pero kon nos por ta rasonabel den e entrenamentu di nos yunan? Ounke nos ta duna nan tur e yudansa ku nos por, nos no ta kontrolá tur nan akshonnan. Por ehèmpel, Mario, sitá anteriormente, ta un Testigu di Yehova, i e ta kòrda: “Semper nos a pone boutismo, sirbishi di tempu kompletu i otro metanan spiritual dilanti di nos yunan. Pero nos a splika nan bon kla ku ora e momento yega ta nan tabatin ku hasi e chòis ei.” Ku ki resultado? Awor ámbos yu ta sirbiendo komo predikadó di tempu kompletu.

Beibel ta spièrta tatanan na Kolosensenan 3:21: “No provoká boso yunan, pa nan no pèrdè ánimo.” Catherine ta gusta e versíkulo ei. Ora un mayor su pasenshi kuminsá kaba, ta fásil p’e rabia òf bira eksigente. Pero Catherine ta bisa: “No eksigí di bo yu mes tantu ku bo ta eksigí di bo mes.” Catherine tambe ta un Testigu di Yehova, i el a agregá: “Hasi sirbimentu di Yehova un dushi eksperensia.”

Jeff, menshoná anteriormente, a hasi e opservashon práktiko aki: “Segun ku nos yunan tabata bira grandi, un bon amigu a bisa nos ku el a bin realisá kuantu biaha e tabatin ku bisa nò ora su yunan pidi algu. Esei tabata frustra e muchanan, i laga nan sinti nan oprimí. Pa evitá esaki, el a rekomendá nos pa buska maneranan pa bisa sí.”

Jeff a sigui bisa: “Nos a haña esaki un bon konseho. Anto nos a kuminsá buska oportunidatnan pa nos yunan hasi kosnan huntu ku otro hende den sirkunstansianan ku nos a aprobá. Pues, nos tabata aserká nos yunan i bisa nan: ‘Boso sa ku tal i tal hende ta bai hasi esaki òf esaya? Dikon boso no ta bai ku nan?’ Òf si e muchanan a pidi nos pa bai un kaminda, nos a fòrsa nos mes pa bai asta si nos tabata kansá. Nos a hasi esei djis pa evitá di bisa nò.” Esei ta e esensia di ser rasonabel: ser hustu, komprensivo i fleksibel sin bai kontra di prinsipionan di Beibel.

Benefisiá di Konseho Konfiabel

Mayoria di e parehanan aki awor ta wela i tawela. Nan ta gosa di mira kon e mesun prinsipionan bíbliko aki ta yuda nan yunan pa ser bon mayor. Abo por benefisiá di e konseho di Beibel?

Ora Ruth, menshoná den e introdukshon, a bira mama, e ku su kasá tin biaha tabata sinti nan mes nan so pará. Pero nan no tabata sin guia. Nan tabatin e konseho superior di e Palabra di Dios, Beibel. Testigunan di Yehova a saka hopi publikashon ekselente pa studia Beibel ku por yuda mayornan. Entre nan tin Siña for di e Gran Maestro, Mi buki di relato bíblico, Loke hovenan sa puntra—Contesta práctica i E homber mas importante cu hamás a biba. Torlief, kasá di Ruth, ta bisa: “Awe mayornan tin un abundansia di konseho basá riba Beibel na nan punta di dede. Si nan djis probechá di nan, nan por haña yudansa riba tur tereno di bida segun ku nan ta lanta nan yunan.”

[Kuadro/​Plachi na página 5]

Loke EKSPERTONAN Ta Bisa . . . Loke BEIBEL Ta Bisa

Tokante Mustra Kariño:

Den e buki The Psychological Care of Infant and Child (Kuido Sikológiko di Beibi i Mucha) (1928), Dr. John Broadus Watson a urgi mayornan: “No brasa i sunchi” bo yunan. “No laga nan sinta den bo skochi.” Sin embargo, mas resientemente Dr. Vera Lane i Dr. Dorothy Molyneaux a trese dilanti den e revista Our Children (mart 1999): “Investigashon ta indiká ku mucha chikitu ku no haña kontakto físiko i ekspreshonnan di kariño hopi biaha no ta desaroyá bon.”

Na kontraste, Isaias 66:12 ta menshoná kon Dios a demostrá su amor pa su pueblo mediante ekspreshonnan di amor manera di un mayor. Asina tambe ora e disipelnan di Hesus a purba taha e hendenan di trese mucha chikitu serka Hesus, el a korigí nan, bisando: “Laga e muchanan bin serka mi; no stroba nan.” Anto “el a tuma nan den su brasa i a bendishoná nan.”—Marko 10:14, 16.

Tokante Siña Bon Norma i Balor:

Den un artíkulo di New York Times Magazine na 1969, Dr. Bruno Bettelheim a enfatisá e echo ku un mucha tin e “derecho di forma su propio opinionnan interno, sin ser influensiá pa e predikashinan outoritario di [su mayornan], sino influensiá únikamente pa su mes eksperensia direkto ku bida.” Pero kasi 30 aña despues, Dr. Robert Coles, outor di e buki The Moral Intelligence of Children (E Inteligensia Moral di Muchanan) (1997), a rekonosé: “Muchanan tin gran nesesidat di un sentido di propósito i guia den bida, un sèt di norma i balor” aprobá pa nan mayornan i otro adultonan.

Proverbionan 22:6 ta urgi mayornan: “Instruí un mucha den e kaminda ku e mester kana, i asta ora ku e bira bieu e lo no apartá su mes for di dje.” E palabra hebreo tradusí komo “instruí” ta nifiká tambe “inisiá” i aki e ta referí na inisiá e promé instrukshon di un beibi. Pues Beibel ta enkurashá mayornan pa kuminsá siña nan yunan bon norma i balor for di infansia. (2 Timoteo 3:14, 15) Loke nan siña durante e añanan di formashon ei probablemente lo keda den nan mente.

Tokante Disiplina:

Dr. James Dobson a skirbi den The Strong-Willed Child (E Yu Kabesura) (1978): “Kastigu físiko na man di un mayor amoroso ta un instrumento balioso pa frena komportashon perhudisial.” Di otro banda, den un artíkulo adaptá for di e di shete edishon di e buki popular Baby and Child Care (Kuido di Beibi i Mucha) (1998), Dr. Benjamin Spock a bisa: “Sutamentu di yu ta siña nan ku e persona mas grandi i mas fuerte tin poder pa hasi loke e ke, sea ku e tin rason òf nò.”

Relashoná ku disiplina, Beibel ta deklará: “Bara i reprendementu ta duna sabiduria.” (Proverbionan 29:15) Sin embargo, no ta tur mucha tin mester di kastigu físiko. Proverbionan 17:10 ta bisa nos: “Un reprendementu ta drenta mas profundo den un hende ku tin komprondementu, ku shen sla den un bobo.”

[Plachi]

Usa Beibel pa yega na kurason di bo yu

[Plachi na página 7]

Mayornan sabí ta organisá rekreo pa nan yunan