Bai na kontenido

Bai na kontenido

Di Ròl pa Kodèks—Kon Beibel A Haña Forma di Buki

Di Ròl pa Kodèks—Kon Beibel A Haña Forma di Buki

Di Ròl pa Kodèks​—Kon Beibel A Haña Forma di Buki

DEN transkurso di siglonan, hende a konserbá informashon den vários manera. Den pasado, eskritornan a skirbi nan palabranan riba monumento, tabla di piedra òf di palu, blachi di pèrkamènt i otro material. Rònt di e promé siglo, den Medio Oriente, e forma usual i establesí pa konserbá palabra skirbí tabata e ròl. Despues a bini e kodèks, lokual ku tempu a remplasá e ròl i a bira e medio komun pa warda informashon skirbí. Esei a kontribuí hopi tambe na e distribushon di Beibel. Kiko e kodèks tabata, i kon hende a kuminsá us’é?

E kodèks tabata e prototipo, òf forma original, di loke awe ta buki. E tabata konsistí di papel ku tabata ser doblá na dos, pon’é huntu i mará na otro den e doblá. Tabata skirbi na tur dos banda di e páginanan i protehá esakinan ku un kaft duru. E promé kodèksnan no tin masha paresido di e bukinan djawe; pero meskos ku mayoria di otro invento, nan a desaroy’é i adapt’é na e nesesidatnan i preferensianan di e hende ku tabata us’é.

Palu, Was i Pèrkamènt

Na prinsipio, hopi bes nan tabata traha e kodèksnan di tabla di palu kubrí ku was. Na Herkulano, un stat ku e erupshon di volkan Vesuvio a destruí huntu ku Pompei na aña 79 di nos era, nan a haña diferente poliptiko, òf tabla, kubrí ku was pegá na otro den nan largura. Ku tempu, hende a remplasá e tablanan infleksibel ku blachi trahá di material ku por a dobla. Na latin, e kodèksnan, òf bukinan aki tabata ser yamá membranae, òf pèrkamènt, pa motibu di e kueru ku por lo general nan tabata usa komo nan páginanan.

Algun kodèks ku a sobrebibí tabata trahá di papiro. E kodèksnan kristian di mas bieu ku hende konosé, ku a keda konserbá den e klima seku di sierto áreanan di Egipto, tabata di papiro. *

Ròl òf Kodèks

Ta parse ku kristiannan tabata usa prinsipalmente e ròl, por lo ménos te na kabamentu di e promé siglo di nos era. Den e periodo ku ta kore for di e fin di e promé siglo te siglo 3 di nos era tabatin un bataya entre e hendenan ku a promové e kodèks i esnan ku a promové e ròl. Esnan ku a pega na tradishon i ku a kustumbrá usa e ròl, no tabata dispuesto pa pone esaki un banda. Pero pensa kuantu kos un hende mester a hasi pa lesa un ròl. Por lo general, un ròl tabata konsistí di un kantidat fiho di blachi di papiro òf pèrkamènt di leim na otro pa forma un blachi largu ku despues nan tabata lora. Tabata skirbi e teksto den kolumna na e banda ariba di e ròl. Pa un hende por a lesa e ròl, e mester a habrié pa haña e pasashi ku e tabata buska. Despues ku el a kaba di les’é, e tabata lor’é bèk atrobe. (Lukas 4:16-20BPK) Hopi biaha, mas ku un ròl tabata nesesario pa un solo obra literario, lokual a hasié asta mas ferfelu pa usa. Ounke kristiannan for di siglo 2 aparentemente a preferá di kopia e Skritura den forma di kodèks, tòg nan a sigui usa e ròl pa hopi siglo. Pero ekspertonan ta kere ku e echo ku kristiannan tabata usa e kodèks a pone ku el a wòrdu ampliamente aseptá.

E bentahanan di e kodèks tabata opvio: tabatin mas espasio pa skirbi ariba, e tabata mas fásil pa traha kuné i pa karga. Ounke algun hende a mira e bentahanan aki for di un prinsipio, e mayoria no kier a stòp di usa e ròl mesora. Sin embargo, den transkurso di siglonan, vários faktor a kontribuí ku pokopoko pero sigur tur hende a kuminsá usa e kodèks.

Kompará ku e ròl, e kodèks tabata mas ekonómiko. Por a skirbi na tur dos banda di un página, i por a mara vários buki den e mesun volúmen. Segun algun fuente, e echo ku por a haña pasashinan spesífiko fásilmente den e kodèks a pone ku kristiannan i profeshonalnan manera abogadonan a kuminsá us’é ampliamente. Pa kristiannan, kodèksnan kompakto—òf simplemente un lista práktiko di sitanan di Beibel—tabata sumamente útil pa e trabou di prediká. Ademas, e kodèks tabatin un kaft, hopi biaha trahá di palu, pues e tabata mas duradero ku e ròl.

E kodèks tabata práktiko tambe pa un hende lesa. Pa fin di siglo 3, e Evangelionan den forma di pèrkamènt tamaño chikitu tabata sirkulá entre e hendenan ku tabata yama nan mes kristian. For di e tempu ei, miónes i miónes di ehemplar di Beibel òf parti di dje a ser produsí den forma di kodèks.

Awe, hopi hèrmènt a habri kaminda pa bo haña akseso lihé i fásil na e sabiduria di Dios ku Beibel ta kontené. Bo por hañ’é riba kòmpiuter, grabashon di zonidu i página imprimí. Sea kual sea e formato di Beibel ku bo ta preferá, kultivá amor pa e Palabra di Dios, i okupá bo mes diariamente kuné.—Salmo 119:97, 167.

[Nota]

^ par. 6 Mira e artíkulo “E Kodèks Kristian di Antigwedat,” den La Atalaya di 1 di novèmber 1963, página 665-9.

[Plachinan na página 15]

E kodèks a kontribuí hopi na e distribushon di Beibel