Bai na kontenido

Bai na kontenido

Ernst Glück Su Tarea Inmenso

Ernst Glück Su Tarea Inmenso

Ernst Glück Su Tarea Inmenso

MAS ku 300 aña pasá, Ernst Glück a start ku un tarea ku poko hende atraves di historia a tribi di kuminsá. El a disidí di tradusí Beibel na un idioma ku e no tabata konosé.

Glück a nase rònt di aña 1654 den e pueblito di Wettin, serka di e stat Halle, na Alemania. Su tata tabata un pastor luterano, i e ambiente religioso na kas a stimulá Ernst su interes den asuntunan spiritual. Na edat di 21 aña, el a terminá su estudio teológiko na Alemania i a bai biba kaminda awe ta Letonia (Latvia). E tempu ei, mayoria di hende lokal no a haña edukashon eskolar, i tabatin masha poko buki disponibel na nan idioma. Glück a skirbi: “Ora mi a yega komo hóben na e pais aki, e promé defisiensia ku mi a ripará tabata ku iglesia di Letonia no tabatin e Beibel . . . Esaki a motivá mi pa tuma e desishon dilanti di Dios pa studia e idioma aki i domin’é kompletamente.” E tabata determiná pa duna e pueblo di Letonia un Beibel na nan idioma.

Preparashon pa e Tradukshon

E área kaminda Glück a establesé su mes tabata konosí e tempu ei komo Livonia i tabata bou di mando di Suesia. E representante lokal di e rei di Suesia tabata Johannes Fischer. E tabata interesá den hisa e nivel di edukashon di e pais i tambe den hasi ganashi. Glück a papia ku Fischer tokante su plan pa tradusí Beibel na idioma letonio. Fischer tabata doño di un drùkerei na Riga, e kapital. Si el a drùk e Beibel na letonio, esei lo por a yud’é hasi progreso den su trabou di edukashon i kisas a la bes lag’é gana poko plaka. Fischer a pidi Rei Karel XI di Suesia pa outorisá e tradukshon. Rei a dun’é pèrmit pa e proyekto i a ofresé pa finansi’é tambe. Un dekreto real fechá 31 di ougùstùs 1681, a permití e trabou di tradukshon di kuminsá.

Miéntras tantu, Glück tabata prepará su mes. Siendo ku e tabata di antesedente aleman, lo e por a usa e tradukshon di Martin Luther komo base pa e Beibel na letonio. Pero Glück tabata kier a produsí e mihó vershon posibel i a konkluí ku pa hasi esaki e mester a tradusí for di e hebreo i griego original. Glück no tabatin sufisiente konosementu di idiomanan bíbliko, pues el a bai Hamburg (Alemania) pa studia hebreo i griego. Durante ku e tabata einan, un pastor di Livonia ku yama Jānis Reiters probablemente a yud’é siña tantu e idioma letonio komo griego bíbliko.

Años di Trabou, Años di Warda

Na 1680, ora Glück a kaba ku su kurso di idioma, el a regresá Letonia i a kuminsá sirbi komo pastor. Poko despues el a start ku su trabou di tradukshon. Na 1683, el a haña un nombramentu nobo komo pastor di e parokia grandi di Alūksne. E stat ei a bira estrechamente ligá ku su tradukshon.

E tempu ei no tabatin palabra na letonio pa hopi di e ekspreshonnan i konseptonan bíbliko. Pues, Glück a usa algun palabra aleman den su tradukshon. Pero el a hasi su bèst pa transmití e Palabra di Dios na letonio, i ekspertonan ta di akuerdo ku su tradukshon ta di kalidat haltu. El a asta inventá palabranan nobo, i vários di nan ta ser usá awor ampliamente na letonio. Algun di esakinan ta entre otro e palabranan letonio pa “ehèmpel,” “bankete,” “gigante,” “spioná” i “duna testimonio.”

Johannes Fischer a tene rei di Suesia na haltura di e progreso di e trabou di tradukshon, i nan korespondensia ta revelá ku pa aña 1683, Glück a tradusí henter e Skritura Griego Kristian. El a terminá e Beibel kompletu rònt di 1689. Pues, den apénas ocho aña el a kaba ku su tarea inmenso. * Tabatin retraso largu promé ku a publiká e Beibel, sin embargo el a alkansá su meta na 1694 ora gobièrnu a outorisá distribushon di e Beibel na letonio.

Tin historiadó ta duda ku ta Glück so a traha riba su tradukshon di Beibel. Wèl, kasi sigur el a konsultá e tradukshon di Luther i a inkluí tambe, ku algun ahuste, porshonnan di Beibel ku ya tabata tradusí kaba na letonio. Sin embargo, eseinan a forma un parti masha chikitu di su tradukshon. Tabatin otro traduktor enbolbí? Glück tabatin un asistènt durante su proyekto, i algun hende a yud’é ku korekshon i kontròl di e kalidat di su tradukshon. Pero ta parse ku nan yudansa no a enserá e trabou di tradusí mes. Pues, probablemente ta Glück so a hasi esei.

Glück su tradukshon tabata un logro importante den e desaroyo di e idioma letonio skirbí. Por fin e pueblo di Letonia por a lesa e Palabra di Dios na nan propio idioma i presta atenshon na su siñansanan ku ta duna bida. Nan no a lubidá loke Ernst Glück a hasi pa nan. Pa mas ku 300 aña, e pueblo di Alūksne a kuida dos palu di eik konosí komo Glika ozoli, esta, eik di Glück. Glück a planta nan pa konmemorá e Beibel na letonio. Tin un museo chikitu na Alūksne ku tin vários vershon di Beibel, entre nan un ehemplar di e promé edishon di e tradukshon di Glück. Ademas, riba e eskudo di Alūksne bo ta mira tantu e Beibel komo e fecha 1689, e aña ku Glück a terminá su obra.

Glück Su Obranan Mas Despues

Poko despues ku Glück a yega Letonia, el a kuminsá siña ruso. Na 1699 el a skirbi ku e tabata kumpli ku un otro deseo, esta, di tradusí Beibel na e idioma ei. Den un karta fechá 1702, el a skirbi ku el a kuminsá revisá e Beibel na letonio. Pero e kondishonnan faborabel pa tradukshon di Beibel tabata yegando nan fin. Despues di hopi aña di pas, Letonia a bira un kampo di bataya. Na 1702 e ehérsito ruso a derotá e suekonan i a tuma kontròl di Alūksne. Nan a deportá Glück ku su famia pa Rusia. * Durante e periodo turbulento ei, Glück a pèrdè e manuskritonan di su Beibel nobo na letonio i di su tradukshon na ruso. El a muri na Moskú na 1705.

E desaparishon di e vershonnan ei na letonio i ruso tabata un pèrdida grandi. Pero te awe, ken ku lesa Beibel na letonio ta benefisiá di Glück su tradukshon original.

Ernst Glück ta apénas ún di e tantísimo personanan ku a efektuá e tarea inmenso di tradusí Beibel na idioma di e pueblo komun. Komo resultado, kasi tur grupo di idioma riba tera por lesa e Palabra di Dios i asina bebe di su awanan sumamente balioso di e bèrdat. Sí, mediante edishonnan di Beibel na mas ku 2.000 idioma, Yehova ta sigui hasi su mes konosí na hende rònt mundu.

[Nota]

^ par. 10 Na komparashon, 47 erudito a traha shete aña largu pa terminá e Beibel na ingles Authorized Version (òf, King James Version) na 1611.

^ par. 14 Despues ku Glück a muri, su yu muhé di kriansa a kasa ku e tsar ruso Pedro e Grandi. Na 1725 Pedro a muri, i e aña ei e yu muhé a bira Catarina I, emperatris di Rusia.

[Plachi na página 13]

E tradukshon di Glück

[Plachi na página 14]

Testigunan di Yehova ta siña hende tokante Beibel den e stat kaminda Glück a tradusié