Bai na kontenido

Bai na kontenido

Kiko Por Kaba ku Diskriminashon?

Kiko Por Kaba ku Diskriminashon?

Kiko Por Kaba ku Diskriminashon?

NA Spaña, un rèfri a interumpí un partido di futbòl pasobra asina tantu fanátiko a kuminsá ofendé un hungadó di Camerun te ku e hungadó a menasá di bandoná tereno. Na Rusia, atakenan violento kontra afrikano, asiátiko i latino a bira komun; na 2004, atakenan rasista a subi einan ku 55 porshento i a alkansá 394 insidente na 2005. Na Gran Bretaña, un tersera parti di partisipante asiátiko i hende koló skur den un enkuesta tabatin e pensamentu ku nan a yega di pèrdè trabou pa motibu di diskriminashon rasial. E ehèmpelnan aki ta reflehá un tendensia mundial.

Tin vários grado di diskriminashon—for di komentarionan ofensivo òf sin konsiderashon te na intentonan di gobièrnu pa kaba ku sierto grupo étniko. * Kiko ta e kousa básiko di diskriminashon? Kon nos por evitá di diskriminá otro? Ta rasonabel pa spera ku un dia tur famia di humanidat lo biba na pas ku otro? Beibel ta duna un punto di bista interesante di e asuntunan aki.

Opreshon i Odio

Beibel ta bisa: “E intenshon di kurason di hende ta malu for di su hubentut.” (Génesis 8:21) Pues, algun hende ta haña plaser den oprimí otro. Beibel ta deklará mas aleu: “Ata, mi a wak e lágrimanan di esnan oprimí, i ku nan no tabatin ni un hende pa konsolá nan; i pa banda di nan opresornan tabatin poder.”—Eklesiastés 4:1.

Beibel ta mustra tambe ku odio entre gruponan étniko ta eksistí pa hopi tempu kaba. Por ehèmpel, den siglo 18 promé ku nos era, un Fárao di Egipto a invitá e hebreo Jakòb i su famia grandi pa establesé nan mes na Egipto. Sin embargo, mas despues un otro Fárao a sinti su mes menasá pa e presensia di e grupo grandi di imigrante aki. Debí na esei, segun e relato di Beibel: “El a bisa su pueblo: ‘Mira, e pueblo di e yunan di Israel ta mas tantu i mas poderoso ku nos. Ban, laga nos trata nan ku sabiduria [òf, “astusia,” NW] pa nan no multipliká.’ . . . P’esei e egipsionan a pone kapatasnan riba nan pa afligí nan ku trabou pisá.” (Eksodo 1:9-11) E egipsionan a asta duna òrdu pa mata tur yu hòmber ku a kaba di nase di e desendientenan di Jakòb.—Eksodo 1:15, 16.

Kiko Ta e Kousa Básiko?

Religionnan di mundu apénas a yega di hasi algu pa yuda kaba ku diskriminashon. Ounke algun persona individual tabatin e kurashi di resistí opreshon, religion komo totalidat hopi bes a tuma parti pa e opresornan. Esei tabata e kaso na Merka, kaminda dominashon di hende koló skur a ser imponé pa lei i mediante ehekushon, i kaminda te ku aña 1967 tabatin lei ku a prohibí matrimonio entre hende di rasa diferente. Esei tabata e kaso tambe na Suráfrika bou di e polítika di apartheid, ora un minoria a protehá nan posishon dominante pa medio di lei ku a inkluí un prohibishon riba matrimonio entre hende di diferente rasa. Den ámbos kaso, algun di e hendenan ku tabata parti di e grupo étniko ku a promové diskriminashon tabata masha religioso.

Sin embargo, Beibel ta revelá un motibu mas profundo ainda pa diskriminashon. E ta splika dikon algun grupo étniko ta oprimí otro. E ta bisa: “Esun ku no ta stima no konosé Dios, pasobra Dios ta amor. Si un hende bisa: ‘Mi ta stima Dios,’ i ta odia su ruman, e ta un gañadó; pasobra esun ku no ta stima su ruman ku el a mira, no por stima Dios, kende e no a mira.” (1 Juan 4:8, 20) E deklarashon aki ta pone dede riba e kousa básiko di diskriminashon. Hende ta diskriminá otro—sea ku nan ta bisa ku nan ta religioso òf nò—pasobra nan no konosé Dios ni ta stim’é.

Konosementu di Dios Ta e Base pa Armonia Entre Gruponan Étniko

Kon konosementu di Dios i amor p’e por trese armonia entre gruponan étniko? Ki konosementu e Palabra di Dios ta revelá ku ta frena hende di kousa daño na esnan ku ta parse diferente for di nan? Beibel ta revelá ku Yehova ta e Tata di tur hende. E ta bisa: “Pa nos tin ún Dios so, e Tata, for di kende tur kos ta bin.” (1 Korintionan 8:6) Ademas, e ta bisa: “For di ún sanger [hende] el a traha tur nashon di hende.” (Echonan 17:26) Pues, den un sentido tur hende ta ruman.

Tur grupo étniko por ta orguyoso ku nan a risibí bida for di Dios, pero tur tin algu di lamentá tokante nan orígen. Pablo, un di e eskritornan di Beibel, a remarká: “Dor di ún hende piká a drenta den mundu,” i p’esei “tur a peka i ta falta e gloria di Dios.” (Romanonan 3:23; 5:12) Yehova ta un Dios di variedat; no tin dos kriatura ku ta eksaktamente meskos ku otro. Sin embargo, e no a duna ningun grupo étniko motibu pa sinti nan mes superior. E sintimentu ku hopi hende tin di ku nan grupo étniko ta mihó ku esun di otro hende ta kontradisí e echonan ku e Skritura ta trese dilanti. Ta bisto anto ku e konosementu ku nos ta haña for di Dios ta promové armonia entre gruponan étniko.

Dios Su Interes den Tur Nashon

Algun hende a yega di puntra nan mes si Dios mes no a fomentá prehuisio ora el a faboresé e israelitanan i siña nan pa keda separá for di otro nashonnan. (Eksodo 34:12) Un tempu Dios a skohe e nashon di Israel komo su propiedat spesial debí na e fe sobresaliente di Abraham, e antepasado di Israel. Dios mes a goberná Israel di antigwedat dor di skohe nan gobernantenan i duna nan un kódigo di lei. Durante e tempu ku Israel a aseptá e areglo aki, otro pueblonan por a mira e resultadonan di Dios su gobernashon na kontraste ku e resultadonan di gobernashon den man di hende otro kaminda. E tempu ei Yehova a siña Israel tambe tokante e nesesidat di un sakrifisio ku lo a habri kaminda pa hende por a bolbe haña un bon relashon ku Dios. Pues, Yehova su trato ku Israel a benefisiá tur nashon. Anto esei a kuadra ku loke el a bisa Abraham: “[Pa medio di] bo desendientenan tur e nashonnan di e tera lo ta bendishoná, pasobra bo a obedesé mi bos.”—Génesis 22:18.

Ademas, e hudiunan tabatin e privilegio di risibí e deklarashonnan sagrado di Dios i di ta e nashon den kua e Mesias a nase. Pero esaki tambe tabata ku e idea pa benefisiá tur nashon. E Skritura Hebreo ku Dios a duna e hudiunan ta kontené un deskripshon alentador di e tempu ora ku tur grupo étniko lo risibí gran bendishon: “Hopi nashon lo bin bisa: ‘Ban laga nos subi bai na e seru di SEÑOR i na e kas di e Dios di Jakòb, pa e siña nos di su kamindanan’ . . . Nashon lo no lanta spada kontra nashon, i nunka mas nan lo no train pa guera. I kada un di nan lo sinta bou di su palu di wendrùif i bou di su palu di figu, i ningun hende lo no spanta nan.”—Mikeas 4:2-4.

Ounke Hesukristu mes a prediká na e hudiunan, el a bisa tambe: “E evangelio aki di e reino lo wòrdu prediká den henter mundu komo un testimonio na tur nashon.” (Mateo 24:14) Ningun nashon lo keda sin tende e evangelio òf bon nobo. Pues Yehova a pone un ehèmpel perfekto den e manera imparsial ku el a trata ku tur grupo étniko. “Dios no ta hasi distinshon di persona, ma den tur nashon e hende ku ta tem’é i ku ta hasi hustisia ta aseptabel p’e.”—Echonan 10:34, 35.

E leinan ku Dios a duna e antiguo nashon di Israel ta revelá tambe ku e ta interesá den tur nashon. Tuma nota kon e Lei a manda e israelitanan pa bai mas aleu ku solamente tolerá hende di otro nashon ku tabata biba den e pais, kaminda el a deklará: “E stranhero ku ta biba serka boso mester ta pa boso manera un yu di tera meimei di boso; stim’é manera bo mes, pasobra boso tabata stranhero na tera di Egipto.” (Levítiko 19:34) Hopi di e leinan di Dios a siña e israelitanan pa trata imigrante ku bondat. Por ehèmpel, ora Boaz, un antepasado di Hesus, a mira un hende muhé stranhero den nesesidat ta rekohé loke a sobra di kosecha, el a aktua na armonia ku loke el a siña for di Dios ora el a hasi sigur ku su trahadónan a laga sufisiente grano pa e muhé rekohé.—Ruth 2:1, 10, 16.

Hesus A Siña Hende pa Trata Otro ku Bondat

Hesus a revelá e konosementu di Dios mas ku kualke otro persona. El a mustra su siguidónan kon nan mester a trata hende ku tabata diferente for di nan ku bondat. Un biaha el a kuminsá un kòmbersashon ku un muhé samaritano. E muhé a keda sorprendí pasobra e samaritanonan tabata un grupo étniko ku hopi hudiu a despresiá. Durante e kòmbersashon aki, Hesus a yuda e muhé komprondé na un manera bondadoso kon e por a haña bida eterno.—Juan 4:7-14.

Hesus a siña nos tambe kon pa trata hende di otro grupo étniko ora el a duna un ilustrashon tokante e bon samaritano. E hòmber aki a topa un hudiu gravemente heridá ku ladronnan a atraká. E samaritano lo por a rasoná fásilmente: ‘Pakiko mi mester yuda un hudiu? Hudiunan ta despresiá mi pueblo.’ Pero Hesus a mustra ku e samaritano tabatin un otro punto di bista di stranhero. Maske otro biahero a pasa banda di e hòmber heridá sin hasi nada, e samaritano sí “a sinti kompashon” p’e i a yud’é bastante. Hesus a konkluí e komparashon aki bisando ku ken ku ta deseá di haña e aprobashon di Dios mester hasi meskos.—Lukas 10:30-37.

Apòstel Pablo a siña hende ku kier agradá Dios pa kambia nan personalidat i imitá e manera ku Dios ta trata hende. Pablo a skirbi: “Pone un banda e hende bieu ku su práktikanan malbado, i . . . bisti e hende nobo ku ta wòrdu renobá den un konosementu berdadero segun e imágen di Esun ku a kre’é, un renobamentu den kua no tin distinshon entre griego i hudiu, sirkunsidá i insirkunsidá, bárbaro, skita . . . I ademas di tur e kosnan aki bisti amor, kua ta e laso perfekto di unidat.”—Kolosensenan 3:9-14.

Konosementu di Dios Ta Kambia Hende?

Ora un hende konosé Yehova Dios, esei realmente ta kambia e manera ku e ta trata hende di otro grupo étniko? Konsiderá e eksperensia di un imigrante asiátiko na Canada ku a keda desapuntá ora el a eksperensiá diskriminashon einan. El a topa Testigunan di Yehova, i nan a kuminsá studia Beibel kuné. Despues el a skirbi nan un karta di apresio, den kua el a bisa: ‘Boso ta hende blanku masha agradabel i amabel. Ora mi a realisá ku boso tabata kompletamente diferente for di otro hende blanku, mi a puntra mi mes ta kon bin. Mi a keda pensa i a yega na e konklushon ku boso ta Testigunan di Dios. Mester tin algu den Beibel. Na boso reunionnan mi a mira hende koló blanku, pretu, maron i hel, kende nan kurason tabata di e mesun koló—transparente—pasobra nan ta ruman. Awor mi sa ta ken a hasi nan kariñoso asina. Ta boso Dios.’

E Palabra di Dios a profetisá di un tempu ora ku ‘tera lo ta yen di e konosementu di Yehova.’ (Isaias 11:9) Aworakí mes, profesia di Beibel ta kumpliendo ora un multitut grandi di miónes di hende “di tur nashon i tur tribu i pueblo i lenga” ta uní den adorashon berdadero. (Revelashon 7:9) Nan ta anhelá pa mira kon amor ta bai remplasá odio den un sosiedat mundial ku pronto lo kumpli ku e propósito ku Yehova a deklará na Abraham: “Tur e famianan di mundu lo wòrdu bendishoná.”—Echonan 3:25.

[Nota]

^ par. 3 Den e artíkulo aki, e ekspreshon “grupo étniko” ta referí na hende ku ta di e mesun rasa, nashonalidat, religion, idioma òf kultura.

[Plachi na página 45]

E Lei di Dios a siña e israelitanan pa stima stranhero

[Plachi na página 5]

Kiko nos por siña for di e komparashon di e bon samaritano?

[Plachinan na página 6]

Dios no a duna ningun grupo étniko motibu pa sinti nan mes superior