Yehova Ta Guia Nos Obra Mundial di Edukashon
“Ami ta SEÑOR bo Dios, Kende ta siña bo, pa bo prosperá, Kende ta guia bo den e kaminda ku bo mester kana.”—ISA. 48:17.
1. Menshoná algun opstákulo den e trabou di prediká ku kristiannan di nos tempu a konfrontá.
MAS ku 130 aña pasá, tempu ku e pueblo di Yehova a kuminsá prediká e bon notisia, nan mester a vense hopi opstákulo. * Meskos ku e kristiannan di e promé siglo, nan tabata prediká un mensahe ku hopi hende no tabata gusta. Nan tabata un grupo chikitu, i mundu en general tabata pensa ku nan tabata hende sin masha edukashon. Mas despues, ora Satanas a ser bentá for di shelu, el a bini “yen di rabia” kontra nan i a persiguí nan. (Rev. 12:12) I for di e tempu ei nan ta predikando den ‘e último dianan ku ta difísil pa trata kuné.’—2 Tim. 3:1.
2. Kiko Yehova a hasi pa yuda e trabou di prediká den nos tempu?
2 Ma Yehova tabata ke pa su pueblo proklamá e bon notisia na un eskala sin presedente den nos tempu, i no tin nada ku por strob’é di kumpli ku e propósito ei. Meskos ku Yehova a libra e nashon di Israel di antigwedat for di Babilonia, asina el a reskatá su sirbidónan di tempu aktual for di e gara di “Babilonia e Rev. 18:1-4) Yehova ta siña nos pa nos mes bon, e ta bendishoná nos ku pas i e ta yuda nos siña otro hende tokante dje. (Lesa Isaías 48:16-18.) Aunke Yehova ta guia nos obra, esaki no ke men ku semper e ta influensiá delaster un desaroyo riba tera afin di yuda e trabou di prediká. Ta bèrdat ku algun kos ku a pasa den mundu a benefisiá nos aktividat di prediká i pone ku nos por hiba e bèrdat na mas hende. Pero te ainda nos ta ser persiguí i ta konfrontá problemanan ku ta bini for di e mundu di Satanas. Ta solamente ku yudansa di Yehova nos por wanta e situashonnan akí i sigui prediká.—Isa. 41:13; 1 Huan 5:19.
Grandi,” e imperio mundial di religion falsu. (3. Kon e profesia di Daniel a kumpli?
3 Yehova a inspirá Daniel pa profetisá ku den e tempu di fin hopi hende lo komprondé e bèrdat di Beibel. (Lesa Daniel 12:4.) I asina a sosodé. Djis promé ku “e tempu di e fin” a kuminsá, Yehova a yuda e Studiantenan di Beibel komprondé bèrdatnan bíbliko importante ku pa hopi tempu tabata skondí pa motibu di e siñansanan falsu di kristiandat. Awe e ta usa su pueblo pa siña hende na tur parti di tera e bèrdatnan di Beibel ei, manera Daniel a profetisá. Kasi 8 mion hende a aseptá e bèrdat i awor nan, na nan turno, ta proklam’é rònt mundu. Kua ta algun faktor ku a yuda e pueblo di Yehova hasi e proklamashon mundial akí?
TRADUKSHON DI BEIBEL
4. Rònt di aña 1900, na kuantu idioma Beibel tabata disponibel?
4 Un faktor ku a benefisiá nos proklamashon di e bon notisia ta ku hopi hende tin un Beibel. Pa sientos di aña, klero di kristiandat no tabata ke pa hende lesa Beibel. Nan asta a persiguí esnan ku a les’é i a mata algun ku a tradusié. Ma durante añanan 1800, algun sosiedat di Beibel a kuminsá tradusí òf imprimí Beibel, sea kompleto òf en parte, na mas o ménos 400 idioma. Rònt di aña 1900, hopi hende tabatin un Beibel, pero nan no tabatin un komprondementu eksakto di siñansanan bíbliko.
5. Kiko Testigunan di Yehova a hasi riba tereno di tradukshon di Beibel?
5 E pueblo di Yehova tabata sa ku nan mester a prediká i bisa hende loke Beibel ta siña, i nan hasié sin stòp. Na kuminsamentu, nan tabata usa i distribuí vários vershon di Beibel. Pero di aña 1950 te ku awor, nan a publiká e Tradukshon di Mundu Nobo di e Santu Skritura, sea kompleto òf en parte, na mas ku 120 idioma. Anto na 2013, nan a publiká un edishon revisá na ingles ku ta mas fásil pa lesa i tradusí na otro idioma. I un Beibel ku ta fásil pa komprondé ta yuda nos den e trabou di prediká.
TEMPU DI PAS
6, 7. (a) Ki konfliktonan tabatin na mundu durante e último 100 añanan? (b) Kon kondishonnan relativamente pasífiko den algun pais a benefisiá nos trabou di prediká?
6 Ora bo pensa riba e último 100 añanan, bo no ta pensa mesora riba pas. Mundu a konosé hopi guera, entre nan, dos guera mundial. Miónes di hende a muri. Pues, den ki manera tabatin pas, i kon esei a yuda e pueblo di Yehova prediká? Wèl, ora ku Segundo Guera Mundial tabata den su furia, Nathan Knorr, kende tabata dirigí e organisashon di Testigunan di Yehova, a bisa algu ekstraordinario na un kongreso na 1942. Den e diskurso titulá “Pas—Lo E Ta Duradero?,” Ruman Knorr a proba a base di Revelashon kapítulo 17 ku Armagedon lo no a bini ainda. Despues di e guera lo tabatin un tempu di pas.—Rev. 17:3, 11.
7 Klaru ku esaki no tabata ke men ku despues di Segundo Guera Mundial lo tabatin pas tur kaminda. Segun algun eksperto, entre aña 1946 i 2013 tabatin 331 konflikto Isaías 60:22.) Sí, nos ta masha gradisidu ku nos por prediká e bon notisia den kondishonnan pasífiko.
armá ku a kosta bida di miónes di hende. Pero asina mes, hopi pais tabata gosa di kondishonnan relativamente pasífiko durante e añanan ei, i e pueblo di Yehova a probechá di e sirkunstansianan akí pa proklamá e bon notisia di Reino. Ku ki resultado? Na 1944, tabatin mundialmente ménos ku 110.000 publikadó di Reino. Awe tin kasi 8 mion! (LesaMIHÓ MEDIONAN DI TRANSPORTE
8, 9. (a) Ki avansenan tabatin riba tereno di transporte? (b) Kon medionan di transporte a yuda nos kumpli ku nos obra?
8 Avansenan riba tereno di transporte tambe a fasilitá e trabou di prediká. Na aña 1900—un 21 aña despues ku a kuminsá imprimí E Toren di Vigilansia—tabatin apénas 8.000 outo registrá den henter Merka i masha tiki kaminda apropiá pa outo kore ariba. Pero awe tin mas ku 1.500 mion outo mundialmente i míles di kaminda ku outo por kore ariba sin problema. Pues, nos por hiba e bon notisia na hende ku ta biba den áreanan hopi alehá. Ma asta ora nos ta biba den lugánan kaminda no ta fásil pa haña medionan di transporte i nos tin ku kana distansianan largu, nos ta hasi esfuerso pa bai i prediká na e hendenan na unda ku nan ta.—Mat. 28:19, 20.
9 Tambe nos ta hasi uso di vários otro medio di transporte pa kumpli ku nos obra. Nos ta manda Beibel i otro publikashonnan ku trùk, barku i trein, i den kuestion di algun siman nan ta yega te na zonanan hopi alehá. Superintendentenan di sirkuito, miembronan di Komité di Sukursal i misioneronan, entre otro, ta biaha ku avion pa bai duna diskurso na kongreso òf pa kumpli ku nan tareanan den e organisashon. Asina tambe miembronan di Kuerpo Gobernante i otro representantenan di e sede mundial por bishitá hopi pais pa animá i instruí e rumannan. Pues, avansenan riba tereno di transporte ta promové union den e pueblo di Yehova.—Sal. 133:1-3.
IDIOMA I TRADUKSHON
10. Dikon nos por bisa ku ingles ta un idioma internashonal?
10 Den e promé siglo, griego komun (koiné) tabata e idioma internashonal, ya ku nan tabata papi’é den gran parti di e Imperio Romano. Awe algu similar ta pasa ku idioma ingles. Hopi hende na mundu ta papi’é. De echo, e buki English as a Global
Language (Ingles Komo Idioma Universal) ta bisa ku 25% di e poblashon di mundu ta komprondé ingles òf papi’é bon. E idioma estranhero ku mas hende ta siña ta ingles, ya ku nan ta us’é pa komuniká internashonalmente riba tereno komersial, polítiko, sientífiko i teknológiko.11. Kon e idioma ingles a yuda plama e bèrdat?
11 E echo ku asina hopi hende ta papia ingles a yuda plama e bèrdat. Pa años, Testigunan di Yehova tabata saka E Toren di Vigilansia i otro publikashonnan basá riba Beibel na ingles promé i despues na otro idioma. Ademas, esei ta e idioma ofisial di nos sede mundial. I e skolnan ku ta tene na e Sentro Edukativo di Watchtower na Patterson (New York) ta por lo general na ingles.
12. (a) Na kuantu idioma e sirbidónan di Yehova a tradusí publikashonnan basá riba Beibel? (b) Kon teknologia a kontribuí na esaki?
12 Pero nos tin e responsabilidat di prediká e bon notisia na hende di tur nashon. Ta p’esei nos a tradusí nos literatura na mas ku 700 idioma. Kon esaki tabata posibel? Avansenan riba tereno di kòmpiuter i di programa di kòmpiuter a yuda nos ku e trabou di tradukshon. Por ehèmpel, e rumannan a desaroyá e programa MEPS, un sistema elektróniko pa produsí publikashon den diferente idioma. E esfuersonan akí a yuda nos plama e mensahe di Reino i a uni e pueblo di Yehova mundialmente, ya ku nos tur ta papia e idioma di mas importante, esta, e “idioma puru” di e bèrdat.—Lesa Sofonías 3:9. *
LEINAN I DESISHONNAN DI KORTE
13, 14. Kon kristiannan djawe a benefisiá di leinan i desishonnan di korte?
13 Manera nos a mira den e artíkulo anterior, e promé kristiannan a benefisiá di lei romano, ku tabata na vigor den henter e imperio. Awe tambe nos ta benefisiá di e leinan ku tin den hopi pais. Por ehèmpel, na Merka—kaminda nos sede mundial ta—e Konstitushon ta garantisá libertat di religion, di ekspreshon i di reunion. Pues, e rumannan na Merka por reuní huntu i papia libremente tokante Beibel. Tambe nan por kompartí ku otro hende loke nan ta siña. Pero tabatin biaha ku nan mester a bai korte pa defendé nan libertat di ehersé sierto derecho. (Flp. 1:7) Anto ora ku nan a tuma desishonnan hudisial na Merka ku a stroba e trabou di prediká, e pueblo di Yehova a apelá na e kortenan superior di e pais pa sostené nan derecho, i den mayoria di kaso nan a gana.
14 Den otro paisnan tambe nos a bai korte pa defendé nos libertat di adorá Yehova i di prediká públikamente. Tabatin biaha ku nos a pèrdè algun di e kasonan akí, pero e ora ei nos a apelá na kortenan internashonal. Por ehèmpel, te ku yüni 2014, nos a gana 57 kaso den Korte Europeo di Derechonan Humano, i e desishonnan di e Korte ei ta konta pa tur pais ku ta miembro di e Konseho di Europa. Pues, maske ‘tur nashon ta odia’ nos, e kortenan di hopi pais a rekonosé ku nos tin derecho di praktiká adorashon berdadero.—Mat. 24:9.
OTRO FAKTORNAN
Nos ta sòru pa publikashonnan bíbliko ta disponibel pa hende na tur parti di mundu
15. Ki avansenan tabatin riba tereno di imprenta, i kon esakinan a yuda nos?
15 Avansenan riba tereno di imprenta a yuda nos hiba e mensahe di Beibel na mas tantu hende ainda. Pa siglonan, hende tabata usa un método di imprenta ku Johannes Gutenberg a inventá rònt di aña 1450. Pero durante e último 200 añanan, kambionan grandi a tuma lugá den e industria di imprenta. Mashinnan di imprenta a bira mas grandi, mas lihé i mas sofistiká. Ademas, awor ta mas barata pa produsí papel i pa enkuaderná buki. E estilo di imprenta offset a remplasá e sistema di primi e lèternan riba papel ku chumbu kayente, i esei a pone ku e proseso di produkshon a bira mas lihé i e kalidat di e plachinan a bira muchu mas mihó. Kon e kambionan akí a benefisiá nos obra? Wèl, pensa riba esaki: Na yüli 1879, e promé Toren di Vigilansia a keda publiká, i nan a imprimí 6.000 ehemplar. E revista no tabatin plachi i a sali na un solo idioma, esta, ingles. Awe, 136 aña despues, nos ta imprimí i distribuí mas ku 50.000.000 ehemplar di kada edishon di E Toren di Vigilansia. E tin plachinan masha bunita, tur na koló, i ta disponibel na mas ku 200 idioma.
16. Menshoná algun invento ku a yuda nos prediká rònt mundu. (Wak e promé plachi.)
16 Tabatin hopi invento mas den e último 200 añanan ku e pueblo di Dios a usa den e trabou di prediká e bon notisia. Nos a menshoná kaba trein, outo i avion. Pero tambe tabatin baiskel, mashin di taip, aparato pa braille, telegraf, telefòn, kámara, oudio- i vidiorikòrder, radio, televishon, pelíkula, kòmpiuter i Internet. E inventonan ei a yuda nos kumpli den vários manera ku nos enkargo di hasi disipel. Pues, nos a hasi bon uso di e rekursonan di e nashonnan—manera por ehèmpel teknologia moderno—pa produsí Beibel i literatura bíbliko na hopi idioma. Di e manera akí e pueblo di Yehova ta kumpli ku e profesia di Isaías ku ta bisa ku nan lo bebe “lechi di nashonnan.”—Lesa Isaías 60:16.
17. (a) E evidensia presentá den e artíkulo akí ta yuda nos yega na ki konklushon? (b) Dikon Yehova ta duna nos e onor di ta su ‘kompañeronan di trabou’?
17 Na ki konklushon nos ta yega? Ta masha bisto ku Yehova, nos amoroso Tata selestial, ta bendishoná nos esfuersonan den e trabou di prediká. I aunke e no ta dependé di nos yudansa pa kumpli ku su propósito, e ta duna nos e onor di ta su ‘kompañeronan di trabou.’ Pues ora nos ta prediká, nos ta demostrá nos amor p’e i pa nos próhimo. (1 Kor. 3:9; Mar. 12:28-31) Laga nos probechá anto di tur oportunidat ku nos tin pa proklamá e mensahe di Reino, pasobra esaki ta e trabou di mas importante na mundu. Mas ku tur kos, laga nos mustra kon gradisidu nos ta ku Yehova ta guia i bendishoná nos obra mundial di edukashon!
^ par. 1 Rònt di aña 1870, e pueblo di Yehova tabata konosí komo Studiantenan di Beibel. Na 1931, nan a kuminsá usa e nòmber Testigunan di Yehova.—Isa. 43:10.
^ par. 12 Sofonías 3:9 (NW): “Pasobra e ora ei lo mi kambia e idioma di e pueblonan pa un idioma puru, pa nan tur por invoká e nòmber di Yehova i sirbié skouder ku skouder.”
[Komentario di e plachi na página 26]
Nos ta sòru pa publikashonnan bíbliko ta disponibel pa hende na tur parti di mundu