Skip to content

Skip to table of contents

ONGERU EL BLIONGEL

A Biblia a Babier el Mla er a Dios

A Biblia a Babier el Mla er a Dios
  • Ngoeak a ngera el rolel e a Biblia a ngodech er a bebil er a babier?

  • Ngmekera Biblia a lengesukid el mo outekangel a mondai er kid?

  • Ngera me ngsebechem el otilii a klaumerang er kau er aike el ulaoch el ngar er a Biblia?

1, 2. Ngoeak a ngera el rolel e a Biblia a kmal ungil el sengk el mla er a Dios?

NGSEBECHEM el lotkii a taem el mngiluu a kmal ungil el sengk el mla er a sechelim? Ngulterekokl el kmal mlo ungil a rengum. E le sengk a olecholt el kmo ngike el chad a omes er a klausechelei er kau me ngii el mekreos. Me ke ulterekokl el kmal mlo oureng a sulel.

2 A Biblia a sengk el mla er a Dios me kede kmal oba omereng el saul el kirel. Ngouchais er kid a tekoi el diak debetik er a ngii di el ker. El uai tiang, ngouchais er kid er a omebelel a eanged me a chutem, me a rekot el chad. Ngngar er ngii a omellach er a chelsel el sebechel el ngosukid el mo outekangel a mondai me a sebekreng er a klengar er kid. Ngmesaod er a rolel a Dios a bo loltaut a telbilel e lerellii a blekeradel er tia el chutem el mo ungil. Ngmera el ungil el sengk a Biblia!

3. Ngera uchul me a Jehovah a milskid a Biblia, e tia el tekoi ngera uchul me ngkmal rutechii a rengud?

3 Ngdirrek el dmeu a rengud e le Biblia olecholt er kid a tekoi el kirel ngike el milskid tia el sengk, el Jehovah el Dios. Ngmilskid e le ngsoal a bo dungil el medengelii. Me nguaisei, a Biblia a sebechel el ngosukid el mo kmeed er a Jehovah.

4. Ngera sel chosir a rengum el kirel a omerellel me a omerusel a Biblia?

4 Kid el rokui a ulterekokl el ngar er ngii a Biblia er kid. Ngar er ngii a cherrungel me a lechub e ngdertelkib el oidel a Biblia el mla meluches e merous el ngar er a bekord el 2,600 el omelekoi. Me ngbetok er a 90 el basent er a klechad a sebechir el menguiu er a Biblia el ngar er a omelekingir. Ngdirrek el betok er a ta el miliol el Biblia a merous er a bek el sandei me a betok el biliol er ngii a mla meruul. Ngmera el diak a ngii di el babier el mo uai a Biblia.

A “New World Translation of the Holy Scriptures” a ngar er ngii el ngar er a betok el omelekoi

5. Ngoeak a ngera el rolel e a “Dios a dilokou a Chedaol Llechukl el rokui er a dingerir a re melluches”?

5 “A Dios a dilokou a Chedaol Llechukl el rokui er a dingerir a re melluches.” (Monguiu er a 2 Timothy 3:16.) Ngoeak a ngera el rolel? A Biblia a meketeklii el kmo: “Tirkel chad el uluuchais a klumech el mlar a Dios el mei a meltuchel er a Chedaol Reng.” (2 Petrus 1:21) El uai tiang: A merreder er a siobai a oderchii a melechesel me ngmeluches a tekingel me a uldesuel el soal a lemeketmokl. Me nguaisei, a babier a babilengel el diak el babilengel a melechesel. Me ngdi osisiu, a tekoi el ngar er a Biblia a klemechel a Dios, el diak el klemechir a remilluches. Me a Biblia el rokir a “meral tekingel a Dios.”​—1 Thesalonika 2:13.

NGMELEKOI ER A DI TA EL TEKOI E MELEMALT

6, 7. Ngera uchul me ngutebengall sel kltang el mocholt er a Biblia?

6 A Biblia a milluches er a chelsel a kuk betok er a 1,600 el rak. A remilluches er ngii a kiliei er a kakerous el taem er a reksi el mle kakerous a blekerdelel a klengar er tir. A rebebil a mle chad er a sers me a rechad er a omenged me a reklekerengel a charm. Ngdirrek el rebebil a mle profet me a reking me a remengeteklel a beluu. A Lukas el ta er a milluches a Ebangkelio a mle toktang. Me nguaisei alta ngmle kakerous a klengar er tir, engdi a Biblia a oba ta el uldasu er a uchelel el mo er a ulebengelel. *

7 A kot el babier er a Biblia a ouchais el kmo ngmilekera e omuchel a mondai er a klechad. E a ulebongel el babier a ochotii el kmo tia el chutem el rokir a mo baradis. Me a Biblia el rokir a mesaod er a betok el telael el rak er a reksi me a rolel a lomeketakl er a otutel a moktek er a Dios. Me ngmechas a rengud e le ngdi ta tekoi el losaod er ngii, engdi tia uaisei e le ngii el mla er a Dios.

8. Ka mocholt a bebil er a rolel e a Biblia a melemalt a lolekoi.

8 A Biblia a melemalt a lolekoi el oltirakl a tekoi er a science. Sera lemeluches, e ngmilsaod a tekoi el dirkak lebo er ngii a klemedengei er a rechad el kirel. El uai tiang, ngar er a babier er a Levitikus e ngngar er ngii a llecherir a rechad er a Israel er a irechar el kirel a tekoi er a omengikiid me a ulekerreuil a bekoiueiuul el rakt er a taem el beluulechad a dirkak bo lodengei a chouaika el tekoi. Ngdirrek el mle klou a cheleuid el uldasu el kirel a beluulechad, engdi a Biblia a melekoi el kmo a Dios a ‘lilia beluulchad er a bechachau el melidiul.’ (Job 26:7) Nguaisei, a Biblia a diak el babier er a science, engdi sel losaod el kirel e ngkmal melemalt a omesodel. Me tiang, ngdiak el babier el mera el mla er a Dios?

9. (a) Ngmekera e melemalt a tekoi er a reksi el losaod a Biblia el sebeched el oumerang? (b) Ngera ngochotii er kau a bleketakl el omelechesel a Biblia?

9 Me a Biblia sel losaod el kirel a tekoi er a reksi, e ngkomakai a omesodel e melemalt el sebeched el oumerang. Ngomasech a ngklir a rechad me a ruldidellel a rsechir a rebebil er tir. * A remilluches er a Biblia a dirrek el dimlak el lomart a telemellir me a chelitechetul a rengedir el ua rechad er a reksi el blechoel el diak loluches el kirel a chelitechetul a rengedir. El uai tiang, ngar er a babier er a Ulecherangel, e a Moses a ouchais er kid er a tekoi el lemluklemalt el kirel. (Ulecherangel 20:2-12) Chouaisei el tekoi a meringel er kid a metik er a babier er a reksi, engdi kede metik er ngii er a Biblia e le ngbabier el mla er a Dios.

NGBABIER EL MESKID A LLOMESERRENG

10. Ngera uchul me ngsebeched el ousbech er a Biblia er a bek el sils?

10 A Biblia a mlukreng er a Dios el kired el oba el “olisechakl a klemerang, e mellach, e mesmechokl.” (2 Timothy 3:16) Me ngmera el sebeched el ousbech er ngii er a bek el sils. A Biblia a dirrek el ngosukid el di kid el tirterid e le Jehovah el Ngike el Ulemeob a milluches er ngii. Ngkmal ungil medengei aike el ngar er a uldesued me a rengud. Ngdirrek el medengei aike el dousbech el mo dmeu a rengud me aike el kired el olechib er kid er ngii.

11, 12. (a) Ngera el tekoi a lulsaod a Jesus er a Cheldecheduch el Ngar er a Rois? (b) Ngera lmuut el bebil er a tekoi el losaod el kirel a Biblia? E ngera uchul me a omellach el ngar er a chelsel a sebeched el ousbech?

11 Ka molebedebek er a cheldechedechal a Jesus el ngar er a Mateus er a 5 el mo er a 7 el bliongel el okedongall el Cheldecheduch el Ngar er a Rois. Ngar tiang, e a Jesus a milsaod a betok el tekoi, el uldimukl er ngii a rolel a debetik er a mera el deurreng, me a rolel a dosmechokl a mondai er a delongeled, me a rolel a doluluuch, me a melemalt el osenged el kirel a kerruul. Aika el tekingel a dirk ngar er ngii a klisichel e dirk oureor er chelecha el sils.

12 A bebil er a omellach el ngar er a Biblia a kirel a klengar er a telungalek, me a blekerdelel a chad a loureor, me a deleuill er ngii me a rebebil. Aika el omellach a kirir a rokui el chad, me a llach el ngar er ngii a di mo uchul a klungioled. A tekingel a Dios el oeak a Isaia a bleketakl el smodii a llomeserreng el ngar er a Biblia el kmo: “Ngak a RUBAK el Dios el olsisechakl er kemiu el mo ungilbesmiu.”​—Isaia 48:17.

NGBABIER ER A ULAOCH

A Isaia el ta er a remilluches er a Biblia a uluuchais el kirel a rebetel a Babilon

13. A Jehovah ngulemekrael er a profet el Isaia el mo meluches a ngera el komakai el tekoi el kirel a Babilon?

13 Ngar er ngii a kmal betok el ulaoch er a Biblia, el oumesingd er ngii a mla tmaut. Ka molebedebek er tiang. Ngoeak a profet el Isaia, el kiliei er a chelsel aike el rak er a 700 B.C.E., e a Jehovah a uluuchais el kirel a telemellel a mats er a Babilon. (Isaia 13:19; 14:22, 23) Ngmle komakai a omesodel er a rolel e ngmo mechitechut tia el mats. A urrurt er a recherraro a mo rullii a omoachel er a Babilon el mo meched e diak loumekemad e soiseb er a mats. Ngdirrek a ulochel a Isaia a ulechotii a ngklel ngike el king el mo mesisiich er a Babilon, el Sairus.​—Monguiu er a Isaia 44:27–45:2.

14, 15. Ngmilekera e tmaut a ulochel a Isaia el kirel a Babilon?

14 Ngbekord el 200 el rak er a uriul, e a urrurt er a resoldau a mlo er a bita er a Babilon er sel kesus er a 5 el mo er a 6 el kebesengil a Ongeteruich el Buil er a rak er a 539 B.C.E. Ngtecha mle mengeteklir? Ng king er a Persia el ngklel a Sairus. Tia kiltmeklii a otutel a mengasireng el ulaoch. Me nguaisei, a resoldau er a Sairus, te mera el di diak el loumekemad e nguu a Babilon el ua lemedung er a ulaoch?

15 A rechad er a Babilon a mirruul er a klou el mur er isei el kesus e mle ulterekokl a rengrir el kmo te selebechakl e le belurir el kmal meklou e mesisiich a cheotelel. Engdi a Sairus a mle mellomes a rengul me ngultucheklii a ralm er a omoachel me ngmlo diak bo el siseb er a mats. Ngdi mle telkib e ngmlo meched el mocha sebechir a rechedal el imuul er ngii el mo kmeed er a cheotelel a mats. Engdi te mekera e mo tmuu er a mats? Ngdiak a medengelii a uchul, engdi sel kesus e a chesmerel a siseball er a mats a dimlak el chelseches.

16. (a) Ngera ngulemlaoch a Isaia el kirel a mo ulebengelel a Babilon? (b) Ngmilekera ulochel a Isaia el kirel a telemellel a Babilon e tmaut?

16 A ulaoch el kirel a Babilon a melekoi el kmo: “Ng dikea lmuut el mo kiei er ngii. Ng diak a re merael el Arab el mo ultab er ngii, ma diak a re mengkar a charm el me omekedurs a chermir er ngii.” (Isaia 13:20) Tia el ulaoch a diak di el louchais el kirel a rebetel a Babilon e ngdirrek el olecholt el kmo ngdi mereko el cheloit el diak a lmuut el mo kiei er ngii. Ngsebechem el mesa otutel aika el tekoi. Sel basio el mle beluu er a Babilon er a irechar, el bekord el 50 el mael er a dimes er a Baghdad er a Iraq a dirk cheloit. Me a tekoi el dilung a Jehovah el okiu a Isaia a tilaut el kmo: “Ak mo riekii a Babilon el oba oriik el sel di remiik a rokui el tekoi.”​—Isaia 14:22, 23.

A miltemall el beluu er a Babilon

17. Ngmekerang a otutel a ulaoch er a Biblia e melisiich a klaumerang er kid?

17 Ngkmal melisiich a klaumerang er kid sel dolatk el kirel aike el betok el ulaoch er a Biblia el mla tmaut. E le lsekum a Jehovah a uleltaut a telbilel er a irechar, e ngulterekokl a rengud el kmo ngmo oltaut a telbilel el kirel a baradis el chutem. (Monguiu er a Ulecherangel 23:19.) Me ngngar er ngii a omeltked e le “Dios el diak lomulak a tilib a ikang ra rechuodel el kirel chomelatk ra diak a ullebengelel klengar.”​—Titus 1:2, BT. *

“A TEKINGEL A DIOS A DI NGAR”

18. Ngera el mesisiich el tekoi a ledillii a apostol el Paulus el kirel “a tekingel a Dios”?

18 Me ngbleketakl el kmo a Biblia a mera el ileakl el babier. Me nguaisei, a kltang er a tekoi el losaod, me a melemalt el omesodel er a beluulechad me a tekoi er a reksi, me a llomeserreng el mocholt el sebeched el ousbech er a klengar er kid er chelecha el taem, me a ulaoch el ngar er a chelsel el sebeched el otuil a omeltked er ngii a diak di el ikaikid a uchul me ngmekreos. A apostol el Paulus a milluches el kmo: “A tekingel a Dios a di ngar e mesisiich, e kuk kedorm er erebita medal el saider. Ng melobech el di ngmoech el mor sel le ngar ngii omingel a klengar ma reng, el mor sel le ngar ngii a ulengeruaol ma cherrengul a chiuis. Ng merriter a urungulel ma uldesuel a rengul a chad.”​—Hebru 4:12.

19, 20. (a) Ngmekera Biblia e ngosukau el di kau el merriter er kau? (b) Ke mekera e ochotii a omereng el saul el mo er a Dios el kirel a Biblia el ngii a kmal ileakl el sengk?

19 A donguiu a “tekingel” a Dios el ngar er a Biblia, e ngsebechel el ngmodech a klengar er kid. Ngngosukid el mo ungil el merriter er kid. Me alta e ngsebeched el melekoi el kmo ngbetik a rengud er a Dios, engdi a osenged el kirel a tekoi el lolekoi a Biblia a mo meketakl aike el mera el ngar er a uldesued me a rengud.

20 Me a Biblia a mera el babier el mla er a Dios. Ngbabier el kired el menguiu er ngii, e mesuub er ngii, e mo betik a rengud er ngii. Mochotii a omereng el saul el kirel tia el sengk el mla er a Dios el loeak sel molemolem el merriter el mo medengei a ngar er a chelsel. E a omoruul el uaisei, e ngmedechel a omereng el saul er kau el kirel a moktek er a Dios el kirel a klechad. Ngar er a ongingil el bliongel, e kede mo mesaod el kmo ngera tia el moktek e mekera e mo meketmokl.

^ par. 6 A rebebil a kmo ngar er ngii a tedebechel a Biblia el ketouch, engdi a chouaisei el omelekoi a diak debetik a uchetemel er a ngii di el ker. Ka momes er a 7 el bliongel er a babier el The Bible​—God’s Word or Man’s? me a lechub e ngsel babier el A Uchul Me Ngsebechem el Oumerang er a Biblia el luleltobed a Resioning er a Jehovah.

^ par. 9 El uai tiang, a Lukas 3:23-38 a mesaod er a komakai el omesodel a uldidellel a rsechel a Jesus.

^ par. 17 A telemellel a Babilon a olechotel a ta er a ulaoch er a Biblia el tilaut. A bebil er a olechotel a uldimukl er ngii a telemellel a Tyre me a Ninive. (Esekiel 26:1-5; Sefania 2:13-15) A ulochel a Daniel a dirrek el ullecholt a blechebechel aike el renged el mo olab a dereder er a beluulechad er a uriul er a Babilon, el uldimukl er ngii a Media me a Persia me a Gris. (Daniel 8:5-7, 20-22) Momes er a suobel el ngar er a Bebil er a Omesodel el dai er ngii a kmo, “A Jesus Kristus a Ngike el Telbiil el Mesias” el kirel a omesodel aike el betok el ulaoch el kirel a Mesias el ngii a tilaut er a Jesus Kristus.