Skip to content

Skip to table of contents

Omesodel a Babier er a Genesis—II

Omesodel a Babier er a Genesis—II

A Tekingel a Jehovah a Di Ngar

Omesodel a Babier er a Genesis​—II

EL MLA er a blebelel a kot el chad, el Adam, el mo er a kodellel a ngelekel a Jakob el Joseph, e a Genesis a churrengellii a 2,369 el rak er a reksi er a rechad. Aike el kot el 10 el meklou el bliongel el uldimukl er a 9 el mekekere el bades er a 11 el klou el bliongel, a ouchais er a taem er a omeob el mo lmuut er sel klou el metongakl el blai er a Babel, a dulsaod er ngii er tial dirk mlo merek el suobel el ngar tia el magazine. * Tia el suobel a mo mesaod er sel dirk medechel er a Genesis, el mesaod er a omerellel a Dios el mo er a Abraham, ma Isak, ma Jakob, ma Josef.

A ABRAHAM A MO SECHELIL A DIOS

(Genesis 11:10–​23:20)

Ngmo chuib a 350 el rak er uriul er a Ieleb, e a chad el ulechotii el kmo ngkmal mle tokubets er a medal a Dios a mlechell er a klengelakel er a ngelekel a Noah er a Shem. A ngklel a mle Abram, uriul e ngmlengodech el mo Abraham. Nguleltirakl er a okedongel a Dios, e a Abram a tilobed er a Kaldea er a beluu er a Ur e mo kiei tento er a beluu el Jehovah a mla tibir er ngii el kmo ngmo msang ngii ma rengelekel. A klaumerang ma blekongesenges er ngii a uchul, e a Abraham a mlo okedongall el kmo “ngsechelil a Dios.”​—Jakobus 2:23.

A Jehovah a mo melemall er tirke el mekngit el chad er a Sodom ma ike el beluu el ngar er a bita er ngii, e olsobel er a klengar er a Lot ma rengelekel el redil. A telbilel a Dios a mo tmaut er a lemechell a ngelekel a Abraham el Isak. E a betok el rak er uriul, e a Jehovah dilu er a Abraham el mo tongetengii ngika el ngelekel e tia el lomeruul a mellasem er a klaumerang er a Abraham. A Abraham a ullengesenges engdi a anghel a mlo torbengii. Me ngkmal mlo bleketakl el kmo a Abraham a chad er a klaumerang, e ngmloterekokl el kmo a uldidellel a rsechel a uchul, e a rokui el beluu a mo mukngeltengat. A kodellel a betik er a rengul el bechil, el Sarah, a mlo uchul a kmal klou el klengiterreng er a Abraham.

A Ker er a Biblia a Mlonger:

12:1-3—Sel telbiilel el obengkel a Abraham ngmlo omuchel er a oingerang, e mo merek er a oingerang? A telbilel a Jehovah el obengkel a Abram el kmo “a rokui el telungalek er a chutem a mukngeltengat el Abram a uchul” a mlo omuchel er sera bo leiuul er a Jufrates el merael mo er a Kanaan. Tiang a ulterekokl el mle Nisan 14, 1943 B.C.E.​—430 el rak er a uchei er a ngebetir a Rechisrael er a Egipten. (Exodus 12:2, 6, 7, 40, 41) A telbilel a Abraham “a telbiil el mo er a diak a ullebengelel.” Ngmelemolem el oureor el mo lmuut er a ngemedir a rokui el cherroel a Dios me sel taem el bek el telungalek er a beluulechad a mo mukngeltengat.​—Genesis 17:7; 1 Korinth 15:23-​26.

15:13—Ngoingerang e ngmlutaut sel 400-el-rak el ongarm el mlo er a rengelekel a Abram? Tia el ongarm a ulemuchel er a 1913 B.C.E. er a le 5 a rekil a ngelekel a Abraham el Isaac e ngmlechib er a tut e a 19-a-rekil el obekul el Ismael “mlilil lobengkel” ngii el buik. (Genesis 21:8-​14; Galatia 4:29) E mlo merek er a taem er a rengelekel a Israel a mlengubet er a klsibai er a Egipten er sera 1513 B.C.E.

16:2—Ngmle ungil el omeruul tia el kmo a Sarai a ngiluu a mesiungel el redil el mo bechil a Abram? Tia el omerellel a Sarai a uleltirakl er a siukang er isel sils el kmo a kebai el bechiil redil a mle kirel msa bechil a mengelngel me ngmo sebechel el mo er ngii a oudiukes. Tia el blekeradel el mengeroakl a mle kot el mo er ngii er a telungalek er a Cain. E mo el lmuut er a le bocha le siukang e a rebebil er a remesiungel a Jehovah el mirruul er ngii. (Genesis 4:17-​19; 16:1-3; 29:21-​28) Engdi, a Jehovah a dimlak lechitii sel mle kot el llechul el kmo a chad a di ta el bechil. (Genesis 2:21, 22) Sel llach el ulemelekl er ngii el mo er a Noah ma rengelekel el sechal, el kmo ‘bo le betok ar ngelekiu el mo mekekii a belulechad’, a olecholt el kmo ngkirel el di ta bechil a chad. (Genesis 7:7; 9:1; 2 Petrus 2:5) Tia el llach a liluut el omelekl er ngii a Jesus Kristus.​—Matteus 19:4-8; 1 Timoteus 3:2, 12.

19:8—Ngmle chelebirukel er a Lot er a loldars er a rengelekel redil el mo er a rechad er a Sodom? Sel domes er a llecherir a rechad er a Ongos, e ngmle ngerechelel a chad er a blai el omekerreu er a rechad el mle oldingel er a blil el mesebechakl er tir el mo lmuut er a kodellel. A Lot a mle kltmokl el mo meruul er tia el tekoi. Ngmle bekeu el mo er a medal a seked a redengerenger el di mle ngii el tang e chosmerii a chesimer. Sera loldars er a rengelekel redil, e tia el taem e a Lot a locha mla mo medenge el kmo tirka el mle oldingel er ngii a oderchelel a Dios, me nglocha millatk el kmo a Dios a sebechel el omekerreu er a rengelekel el redil el uai sera lomekerreu er a aunty er ngii er a Sara er a lengar er a Egipten. (Genesis 12:17-​20) Me nguaisei, e a uriul er itiang, e a Lot ma rengelekel el redil a mlukerreu.

19:30-​38—A Jehovah ngkilengei er a omerellel a Lot el mlo cheltelaol er a rrom e mlo demerir a rengelekir tirke el teru el ngelekel el redil? A Jehovah diak el kengei a delenguul el tekoi ma lechub a cheltelaol er a rrom. (Levitikus 18:6, 7, 29; 1 Korinth 6:9, 10) A Lot a bai kmal mle chetil a “deleboes er tirikel mekngit” el chad er a Sodom. (2 Petrus 2:6-8) Sel kmal uchul e a rengelekel a Lot el redil a milengelmii a demerir el chotelolii er a rrom a belkul a kmo te mle medenge el kmo a demerir a diak el sebechel mo kongei el mengemull er tir a lsekum engdi klechad er ngii. Engdi te mle chad er a ngodech el beluu, ma rengelekel el redil a ulemdasu el kmo tiang a di chimo el rolel e ngsebechel el mo diak lemetuk a klengelakel er a Lot. Tia el cheldecheduch a ngar er a Biblia el olecholt er a delongelir a rechad er a Moab ma rechad er a Ammon el mo er a klengelakel er a Abraham, tirke el ngalek er a Israel.

A Suobel el Kired:

13:8, 9. A Abraham a meskid a kmal ungil el kerebai el kirel a dosmechokl a klautoketok! Ngkmal diak el kired el tongetii a budech el deleuill el mo nguu a klungiaol er a kerruul, ma kuk di soal a chad, ma kldidai el reng.

15:5, 6. A Abraham er a le chudelang e direkak el le bo er ngii a ngelekel el sechal, e ngmilengedecheduch er a Jehovah el kirel tiang. A Jehovah, ulterekeklii a rengul. Me ngera dilubech? E a Abraham “a ulumerang er a Jehovah.” Sel debok a rengud el mo er a Jehovah el oeak a nglunguuch, e dengai aikel tekingel el ngar er a Biblia, e dolengesenges er ngii, e a klaumerang er kid a mo mesisiich.

15:16. A Jehovah a urrekedii a kerrekerilel el kirir a rechad er a Kanaan el mo er a eua el cheroll. Ngera uchul? E le ngkmal klou a rengul el Dios. Ngmilengiil el dimerekmo lekea cheldechulir el kirel a ungil. El di uai a Jehovah, ngkired el mo klou a rengud.

18:23-33. A Jehovah a diak lolekngemed er a rechad el di diak a ungil el uchul. Ngomekerreu er a remelemalt.

19:16. A Lot “a dirke merrus ra rengul” ma rechanghel a di kileed e te kursii ngii ma telungalek er ngii el otobedeterir er a beluu er a Sodom. Kid a kirel el mo mellomes a rengud me ngdiak doridii sel orechudel el reng er kid e mengiil er a ngemedel tia el mekngit el beluulechad.

19:26. Ngkmal klebelung el tekoi a bo de mechesengsang ma lechub e deluut el mo oureng aike el dechiloit er a beluulechad!

A JACOB A NGAR ER NGII A 12 EL NGELEKEL EL SECHAL

(Genesis 24:1–​36:43)

A Abraham a omak er a chebechiielel a Isaac ma Rebekah, el redil el oumerang er a Jehovah. Ngmilechelleterir a rekebtot el Esau ma Jakob. A Esau a dimlak a ulekerreuil el kirel a llemeltel a kot el ngalek me ngngulterur er a Jakob, e a uriul e ngiluu a klengeltengat er a demal. A Jacob a chiliis el mo er a Paddan-aram, ngmla er isei e mo bechil a Leah, ma Rahel e mle 20 el rak longkar a delebechel el sib er a demerir e uriul e ngiliiteterir a retelungalek er ngii e merrael. Me ngoeak a Leah, ma Rahel ma reteru el mesiou el redil,e a Jakob a ngar er ngii a 12 el ngelekel el sechal ma chimo el ngelekel el redil. A Jakob a milengaibedechakl er a anghel e mlukngeltengat, ma ngklel a mlengodech el mo Israel.

A Ker er a Biblia a Mlonger:

28:12, 13—Ngera el klou a belkul el tekoi el ngar er a berrusel a Jakob a mle uldimukl er ngii a “terebel”? Tia el “terebel” el kora mle katelengel a cheldukl el bad el merael el mo er bab, olecholt el kmo ngar er ngii a cheldecheduch er a delongelel a eanged ma chutem. A rechanghel er a Dios el mo ngmasech e me metengel a olecholt el kmo ngar er ngii a klou a ultutelel el omesiungir er a delongelel a Jehovah me tirke el chad el oba kengei er ngii.​—Johanes 1:51.

30:14, 15—Ngera uchul ma Rahel a mle kotoar er a techellel el mo obengkel a bechil me bo ldioll e miltechir er a sese el mandrake? Sera irechar, e a redechel a mandrake a luluusbech er ngii el kar el merrob a ringel ma lechub e ngomekungil a lengasech a delel a ochil a chad. Tia el rodech a dirrek el luluumerang el kmo ngsebechel rullii a chad el mo soal el obengkel a bechil me ngmo klou a techellel el mo dioll, ma lechub e ngngosuir a redil el mo dioll. A Biblia a diak louchais el kmo ngera mle uldesuel a Rahel el kirel tia el klaitutechei, e nglocha ulemdasu el kmo aika el mandrakes a sebechel ngosuir el mo dioll me ngmo merek el diak lemerur el kebai el dil. Engdi, uriul er a sese el rak e a Jehovah a mocha “mekengii omecherellel.”​—Genesis 30:22-​24.

A Suobel el Kired:

25:23. A Jehovah a klou a klisichel a klemedengei er ngii el sebechel el chuieuii el mo medengelii a ngalek er a uchei er a lemechell me ngoeak itiang e ngmelilt er a chad el bo lousbech er ngii er a aike el moktek er ngii. Engdi, ngii a diak loterekeklii a kmo ng ngera mo ullebengelel a klengar er a dertang ma derta el chad.​—Hosea 12:3; Rom 9:10-​12.

25:32; 32:24-​29. Sel rengul a Jakob el mle soal el mo nguu sel llemeltel a kot el ngalek ma sera longaibedechakl er a anghel el ta el kesus me bo lsebechel el mukngeltengat a olecholt el kmo ngkmal mle blak a rengul er a chedaol el tekoi. A Jehovah a mla oterekokl er kid a betok el chedaol el tekoi, el uai a delongeled kid ma ngii ma cheldebechelel, ma olubet, ma Biblia, ma omeltked er a Renged. Me de bo deua Jakob el ullecholt a omerreng el saul el kirel.

34:1, 30. Sel tellemall el “otuub” (NW) el mlo er a Jakob a ulemuchel er a taem el Dina mlo ousechelei er a rechad el dimlak a bltikerreng er tir el mo er a Jehovah. Ngkmal kired el mo kerekikl el ungil el melilt er a rechad el bo dobengterir.

A JEHOVAH A OMEKNGELTENGAT ER A JOSEF EL NGAR ER A EGIPTEN

(Genesis 37:1–​50:26)

A chelechei a uchul e a rengelekel a Jakob el sechal ulterur a ochellir el Josef el mo sibai. Ngar er a Egipten, e a Josef a mlekelebus e le nguleba klaumerang ma blekengel el oltirakl a omellach er a Dios. E ngmocha temel, me ngmengeo el me tuobed er a kelebus el mo mesaod er a berrusel a Farao, el melekoi el kmo ngeuid el rak el bo lekekuii a beluu el loltirakl er a euid el rak el bosech. A Josef a meltutk el mo oungerachel a kall er a Egitpen. A bocha el temel a bosech e a rubekul a merema er a Egipten el osiik a kall. Ma telungalek el rokir a liluut el mo dmak e mlo kiei er a ungil el chutem el ngar er a Goshen. Uchei er a lemad a Jakob e ng ulemekngeltengat er a rengelekel el millekoi a ulaoch el meskid a mera el omelatk ma klengeltengat er a ngar er a medad el klebesei. A cheklechel a Jakob a mlengai el mo er a Kanaan el mo medakl. Sera lemad a Josef er a le 110 a rekil, e a bedengel a mlechilt er a kar, el mengiil el mo medakt er a Beluu er a Nglat.​—Exodus 13:19.

A Ker er a Biblia a Mlonger:

43:32—Ngera uchul me ngmle ketiaol a lomengur a Rechegipten el obengterir a rechad er a Hebru? A klou el uchul tiang a mle uldesuir el kmo ngkakerous a klechelid er tir me tir a dirrek el ngodech el chad. A Rechegipten a dirrek el kmal mle chetirir a remengkerengel a sib. (Genesis 46:30) Ngera uchul? E le a remengkerengel a sib a locha mle ngar er a eou el chad er a beluu er a Egipten. Ma lechub e ngmle olengesonges a chutem, ma rechad er a Egipten a mle chetirir a rechad el osiik a chutem el mo omekeroul a delebechel el sib.

44:5—A Josef nguluusbech er a kebengel el osiik a olangch? Sel silber el kob ma ike el mildung el kirel a luluusbech el merrodech er ngii. A Josef a mle blak a rengul el mesiungel a Jehovah. Ngdimlak el mera el ousbech er tia el kob el osiik a olangch, el di uai a Benjamin el dimlak el recherechii.

49:10—Ngera belkul a “skersel a king” ma “deel el skors”?(NW) A skersel a king a batong el lobang a merredel el okesiul a klisichel omerredelel. E a deel el skors a kekemanget el skors el obang e ngolecholt er a klisichel el mengedereder. A tekingel a Jakob el kirel aikang a olecholt el kmo a kebliil er a Judah mo oba klou el omengedereder ma klisiich el mo er sel lemei a Shiloh. Ngika el uldidellel a rsechel a Judah a Jesus Kristus, ngike el Jehovah a milsang a omengedereder el ngar er a eanged. A Kristus a oba ngar er a bab el omengedereder e ngar er ngii a klisichel el mengedereder.​—Psalm 2:8, 9; Isaia 55:4; Daniel 7:13, 14.

A Suobel el Kired:

38:26. A Judah mle mekngit a omerellel el kirel a Tamar, el mellakl el dil el mle bechil a ngelekel el sechal. Engdi, sera lsbedii el kmo ngii a uchul me ngmlo dioll, e a Judah a mle ngar er eou a rengul el ullecholt a telemellel. E kid a dirrek el kired el mereched el olecholt a telemelled.

39:9. Sel blekerdelel a Josef el kirel a bechil a Potifar olecholt el kmo nguleba uldesuel a Jehovah el kirel a klikiid el omeruul, ma ukltkel a mlukrael er omellach er a Dios. Kid ngdiak dilerrek el mo blak a rengud el meruul el uaisei e domekeroul er a klemedengei er kid er a klemerang??

41:14-​16, 39, 40. A Jehovah a sebechel el mult a blekeradel el lecharm er ngii tirke el olecholt a dakt el bedul ngii. Sel le bo er ngii a ongarm el me er kid, ngkmal kired el mo mellomes a rengud el ultuil er a Jehovah e melemolem el oumerang er ngii.

Tullereked a Klaumerang er Tir

Abraham, ma Isak, ma Jakob, ma Josef a mera el mle medakt-er-a-Dios el chad el ngar er ngii a klaumerang er tir. A cheldechedechal a klengar er tir, el ngar er a chelsel a babier er a Genesis, a mera el melisiich a klaumerang e olisechakl er kid a meklou a belkul el suobel.

Ngsebechem el ngmai a klungiolem er tia el cheldecheduch sel omoruul er a omengiuel a Biblia er kau er a bek el sandei el oltirakl er a Theocratic Ministry Skuul. Sel molatk aike el meldung er uchei e ngrullii a cheldecheduch el mo ngar.

[Footnote]

^ Momes er sel suobel el “Omesodel a Babier er a Genesis​—I” el ngar er a January 2004, el Ongkerongel er a Tekoi er a Merikel.

[Siasing el ngar er a 28 el llel]

A Jehovah omekngeltengat er a Josef

[Siasing el ngar er a 28 el llel]

Abraham a chad el uleba klaumerang

[Siasing el ngar er a 28 el llel]

A melemalt el Lot ma rengelekel el redil a silobel

[Siasing el ngar er a 31 el llel]

A Jakob a mle blak a rengul er a chedaol el tekoi. Kau ke uaisei?