Skip to content

Skip to table of contents

A Redil El Uldeuir A Rengul A Jehovah

A Redil El Uldeuir A Rengul A Jehovah

A Redil El Uldeuir A Rengul A Jehovah

“A Rubak lomtechei a sulem el kirel a ikel bla mruul; a Rubak el Dios ra Israel, el ngii cho mlei er ngii el kirel osebechakl le beskau a cherrungel lomeksullem.”​—⁠RUTH 2:​12.

ADEKTIR er a Dios a rirelleterir a reteru el redil el mo diak lolengesenges er a Farao. A klaumerang a rirellii a tingaol el dil el mo diak lomekerreu er a klengar er ngii e mo sobecheklterir a reteru el ouerabek el chad er a Israel. A omengerem ma ngareourreng er a chelsel a chetituokel el blekeradel a ngilsuir a redil el mo uchul a osobel el kirir a rebetok el chad e dirrek el uchul ma ngellitel er a Jehovah a dimlak bo lechelsechusem er a rasech. A klaumerang el mo er a Jehovah el obengkel a reng el ometechakl er a rechad a rirellii a mellakl el dil e dirrek el chedil el mo nguu a uriul el blengur er ngii el msang a profet er a Dios. Aika di bebil er aike el betok el okesiu el ngar er a bades el kirir a redil el uldeuir a rengul a Jehovah.

2 A osengel a Jehovah el bedul choua itirka el redil ma omeksaul el lebilsterir a ochotii el kmo sel tekoi el kmal soal a rengul el ngar er a uchei er a rokui el tekoi a blekeradel er a klereng, el kuk ngar er a uchei er a chad a lesechal ma lechub e ngredil. A beluulechad er a chelechang, a di mechesang el kirel a klalo ma kerruul, me ngtelkib el meringel a denguu a klereng el mo kot er a klengar. Ngdi ngsebeched el rullii a tekoi er a klereng el mo kot, e le te betok el milliol el redil el meluu er a Dios el tir a klou el cheldebechel er a chelsir a rechedal a Dios er chelechang a meruul el uaisei. Choua itirka el redil el oukerebai er a klaumerang, ma omengerem, ma reng el soal el ometechakl er a rechad, ma kuk bebil el ungil el blekeradel el ullecholt a redil el mle medakt er a Dios el medung er a chelsel a Biblia. Nguaisei, a resechal el Kristiano me te kirir el mo oukerebai er aika el blekerdelir tirka el redil er a irechar. Ma bo desa el kmo ngmekera e sebeched el meruul el uaisei el mo ungil, e me bo dosaod aike el cheldecheduch er a Biblia el kirir tirke el redil el meldung er a uchelel tia el suobel.​—⁠Rom 15:4; Jakobus 4:8.

A Redil el Dimlak Lolengesenges er a Farao

3 Ngar er a kerrekeriil er a Nuremberg, el beluu er a Dois er a uriul er a Ongeru el Mekemedil A Beluulechad, e tirke el mlotelechakl er a okodellir a rebetok el chad a milsaod el kmo te di uleltirakl a meirei er a remerredel. Me chelechang e me domekesiu er tirka el chad me tirke el teru el redil er a Israel el ullengeseu er a rumechell, el Sipra ma Pua, el kiliei er a Egipten er a irechar er a lorredel er a beluu a mle mekngit a tekingel el Farao. A rechad er a Hebru a di mirrael el mo obdois a uchul, ma Farao a dilu er tirke el teru el redil el olengeseu er a rumechell me lokodeterir a retolechoi el sechal el ngalek er a Hebru. Me tirka el redil te milekera er tia el mekngit el meirei? “Me ngdimlak lolengesenges er a king; e di milechiteterir a rengalek el sechal el dimlak lomekoad er tir.” Ngera me tirka el redil a dimlak bo lemedakt er a rechad? E le te “melluu ra Dios.”​—⁠Exodus 1;15, 17; Genesis 9:⁠6.

4 Chochoi, tirke el lullengeseu er a rumechell a mle ultuil er a Jehovah, e ngii a mlo ua le “chomekreakl” el kirir, el omekerreu er tir er a ngesechel a rengul a Farao. (2 Samuel 22:31; Exodus 1:18-20) Ngdi ngdimlak ldi lseikid a omeksullir er a Jehovah e lemerekong. Ngulemekngeltengat er a Sipra ma Pua er a lebesterir a rengelekir. Ngdirrek el chetengakl a mlo er tirka el redil e le ngklir ma omerellir a llechukl er a Tekingel el kirel a merael el mei el telecheroll el mo chemuiu, e a ngklel a Farao a mla remiid er a uldesuir a rechad.​—⁠Exodus 1:21; 1Samuel 2:30b; Osisechakl 10:⁠7.

5 Te ngar er ngii a redil el di ua Sipra ma Pua er a chelecha el sils? Choi, nguaisei! A bek el rak, e a rebetok el redil a oba blekeu e lomerk er a chais er a Biblia el uchul a osobel er a beluu el ngii a ngar er ngii a “meirei ra King” el omul er ngii, el sebechel mo uchul e te oridii a ilemeklir ma lechub e ngklengar er tir. (Hebru 11:23; Rellir ar Apostel 5:​28, 29) A bltikerreng el mo er a Dios ma rengar bita er tir, a oldubech er choua itirka el bekeu el redil el diak lekengei er a ngii di lechad el torbengii a urerir el omerk er a ungil el chais er a rengedel a Dios el mo er a rebebil. Sei a uchul, ma rebetok el redil el Kristiano a chuarm er a ultok ma odechelakl. (Markus 12:​30, 31; 13:​9-​13) Me ngdi ua Sipra ma Pua, e a Jehovah a kmal medengei a urerir choua itirka el ungil, el bekeu el redil, e ngii a mo ochotii a bltkil a rengul el mo er tir e le ngmo lmuches a ngklir er a chelsel a “babier ra klengar,” a lsekum te blak a rengrir loutekangel el mo er a ullebongel.​​—⁠Filipi 4:3; Matteus 24:⁠13.

A Tingaol el Dil a Uldeuir a Rengul a Jehovah

6 Sera rak er a 1473 B.C.E., e a tingaol el dil el ngklel a Rahab a kiliei er a Jeriko, el mats er a Kanaan. Nguaisei, ngika el Rahab a mle medengei a chais er a beluu ma reteru el ourabek el chad er a Israel er a lomart er tir er a blil, e ngii a mle sebechel el louchais er tir a komakai el omesodel a mengasireng el tekoi el dilubech el mo er a Israel er a otebedir er a beluu er a Egipten, el dilubech er a 40 el rak er a uchei. Ngii a dirrek el mle medengei a chisir tir el ngalek er a Israel er a bo lekats er a King el Sihon ma Og el chad er a Amor. Ka mesa el kmo ngera ngrirellii el kirel tia el tekoi. Me ngii a dilu er a ruurabek, el kmo: “Ak medengei el kmo, a Rubak a mla meskemiu a beluu . . . A Dios er kemiu el ngii a Rubak a Dios ra eanged ma chutem.” (Josua 2:​1, 9-​11) Choi, a Rahab er a losuub el kirel a Jehovah ma omerellel el kirir a Rechisrael a mera el rirtechii a rengul e rirellii el mo oumerang er ngii.​​—⁠Rom 10:⁠10.

7 A klaumerang er a Rahab a rirellii el mo meruul a tekoi. Ngrirellii el “mlo ungil ngoiteterir” a ruuerabek el chad er a Israel, e ngullengesenges a lullekoi el kirel a osebelel-a-klengar er sel taem el Israel a mle oldechelakl er a Jeriko. (Hebru 11:31; Josua 2:​18-​21) Ngkmal ulterekokl el kmo urerel a Rahab el lolecholt a klaumerang er ngii a uldeuir a rengul a Jehovah, e le ngulemekrael er a Jakobus el disciplo er a Kristus el mo luchesii a ngklel er bita er a Abraham, el sechelil a Dios, el ua lokesiu el kirir a Rekristiano el mo oukerebai er ngii. A Jakobus a milluches el kmo: “Me ngkora dirrek el uaisei ngikel Rahab el tingaol dil el mluklemalt el omerellel a uchul er sera longedmokl erar udruchel e le ngederterir loeak a ngodech el rael?”​​—⁠Jakobus 2:​25.

8 A Jehovah a ulemekngeltengat er a Rahab er a betok el rolel. Ma kot e nguleak a ongasireng e ngulsebelii a klengar er ngii me tirke el rokui el mlo er a blil losiik Osebechakl​—⁠tirkakid, “a tingaol dil el Rahab ma rokuil chedal.” E sola e kilengei er tir el mo er ngii a delengecheklir el “dirke kiei ra Israel,” el di uai a rechad er a Israel. (Josua 2:​13; 6:​22-​25; Levitikus 19:​33, 34) Ngdimlak di likaikid e lemerekong. A Jehovah a dirrek el milsa Rahab a klou el chetengakl e le ngmlo ta er a ruldidellel a rasech er a Jesus Kristus. Ngkol ua ngera el olechotel a klou el blekokeuii-el-bltikerreng el bedul a redil el ngii a mle chad er a Kanaan el mlengull a bleob el chaus! *​​—⁠Psalm 130:​3, 4.

9 El di ua Rahab, a rebebil el redil el Kristiano, er a kot el dart el rak el me lmuut er chelechang, a chiloit a mekngit el blekerdelel a klengar me bo lungil er a medal a Dios. (1 Korinth 6:​9-​11) Me nguaisei a rebebil er tir a locha mlukeroul er a basio el di ua blekerdelel a Korinth er a irechar, el mekngit el lomeruul a mla er ngii er a beluu el ua lomeruul er a bek el sils. Engdi te ngilodech a blekerdelir, e mlodubech er a klaumerang el le ngiluu er a mera el klemedengei er a Bades. (Romans 10:17) Misei a uchul, e tiang a sebeched el dulii el kirir choua itirka el redil el kmo “A Dios a diak le merur a le mokedong el kmo ng Dios er tir.” (Hebru 11:16) Ngkol ua ngera el lodanges!

Mukngeltengat er a Omengerem er Ngii

10 Betok el blak a rengrir el redil er a irechar a kmal mle ungil el lochotii tia el blekeradel el omengerem, el rirelleterir el mo uai a kmal meklou a ultutelir el kirir a rechedal a Jehovah. A ta er tirkang a redil el ngklel a Abigail, el bechil a merau el chad er a Israel el Nabal a ngklel. A omengerem er a Abigail a mlo uchul osobelir a rebetok el chad, e dirrek el ullekebai er a David, el ngii a mo king er a Israel, me lak bo lchelsechusem er a rasech. Ngsebeched el menguiu el kirel a Abigail el llechukl er a 1 Samuel er a 25 el bliongel.

11 Ma lomuchel a cheldecheduch, e a David ma rechedal a kiei er a ked er bita er a delebechel er a Nabal, e tir a mesebechakl ngii el charm er a tutau el mo klebesei e diak lolai a cheral e le te olecholt a blekokuii el bedul a odam er tir el Nabal e le te du el chad er a Israel. Ma Nabal a mla er ngii a techellel el olecholt omereng el saul el mo er a David e mengull er ngii e le ngii a ngellitel er a Jehovah. Engdi a Nabal a dimlak leuaisei. Ngbai kmal ngilasech a rengul, e melidiich er a David a milechititerir me te merael e dimlak lebesterir a ngiidi lengerang. Ma David er a lerengesii tiang, e ngmlengideb er a 400 el chad ma klekedellir er a mekemad e merolang el mo melaitechei. A Abigail a mlo medengelii a mekngit el blekerdelel a bechil me ngdi mle mereched el kutmokl a betok el kall el mo melngakl er a rengul a David. E sola e tilobed el mlo olsiuekl er a David.​​—⁠Bades 2-​20.

12 Ma Abigail er a lesa David, e nguleba ngareourreng el lolengit a klechubechub e ulechotii a dmolech el omengull el mo er a ngellitel er a Jehovah. “A Jehovah a diak lokor el mo rullii a rubak er ngak a diak a ullebengelel el blil, e le rubak er ngak a oumekemad a mekemedil a Jehovah,” ngii a dilung, e dochelir el kmo a Jehovah a mo tutkii a David el merredel er a Israel. (Bades 28-30) E a osisiu el taem, e a Abigail a ulechotii a blekeu er a ledu er a David el kmo a lsekum e ngmelemolem el di osiik omelaitechei, el diak el terebengii, e ngsebechel el mo uchul e ngmo chelsechusem er a rasech. (Bades 26,31) A David a mlo kie rengul er a blekerdelel a Abigail el ngii a kmal mle ngariou a rengul, e dmolech el mengull, e ungil lomdasu. Me ngii a ulenger el kmo: “Le modanges a Jehovah el Dios er a Israel, el ulderechau el me olsiuekl er ngak! Le modanges a ulserechakl reng er kau, ma odanges lekor kau el mla orekedak er chelechal sils meng diak bo kchelsechusem er a rasech.”​​—⁠Bades 32, 33.

13 Ma lleta el mo remei, e a Abigail a mlo osiik er a bechil el ouchais er ngii el kirel a sengk er ngii el mo er a David. Ma bocha lebetik er ngii, a ngikang a “kmal cheltelaol.” Me ngmilengiil ma bocha lodengelii a rengul e ngouchisa er ngii. Me ngmlekera Nabal? Ngkmal mlo mechas a rengul ma bedengel a mlo mechitechut el rokir. E a teruich el klebesei er a uriul e ngmlad er a chimal a Dios. E a David er a lrenges a chisel a kodellel a Nabal, e ngmilekur a chebechiielel lobengkel a Abigail, e le ngchemat er ngii e kmal mengull er ngii. Ma Abigail a kilengei er a chebechiil.​​—⁠Bades 34-​42.

Ngsebechem el Mo Ua Abigail?

14 Ngsebechem el mes a bebil el blekerdelel a Abigail el kemiu​​—⁠a resechal ma redil​​—⁠a somiu el omekeroul el lmuut el mo klou er a chelsiu? Altang soam el mo meduch el chudechulii a tekoi sel lebo er ngii a kora chetituokel er a chelsel. Ma lechub e ngsoam el mo chelellakl e ochotii a omengerem alta e tirke el ngar er a bita er kau a mla omuchel el kaititekangel. Ma lsekum e nguaisei, e ngera me ngdiak moluluuch el mo er a Jehovah el kirel tia el tekoi? Ngii a mla tibir el mo omsa llomeserreng, ma sekutaberreng, ma duch el omdasu el mo er a rokui el tir “lolengit loba klaumerang.”​​—⁠Jakobus 1:​5, 6; Osisechakl 2:​1-6, 10, 11.

15 Aika el ungil blekeradel a ileakl el meklou a ultutelel er a redil el bechil a diak loumerang e dirrek el diak lomekerreu a omellach er a Biblia. Ma lechub e ngdi melim el mo cheltelaol. Malta e, choua itirka el chad a mo ngmodech a blekerdelir. Te betok a mla mo uaisei​​—⁠e le uchul a chelellakl el teletelir, ma dmolech lomengull, ma klikiid el blekerdelir a rebecherir a ngilsuterir el mo ngodechii a blekeradel.​​—⁠1 Petrus 3:​1, 2, 4.

16 Ma ngii di lengerang el meringel el blekeradel el bo mcharm er ngii er a blim, e kele mobes el kmo a Jehovah a blechoel el omekerreu er kau. (1 Petrus 3:​12) Me moutekangel el melisiich er kau er a tekoi er a klereng. Moluluuch el lolengit a llomeserreng ma chelellaklreng. Choi, bo lsebechem el mengal mo kmeed er a Jehovah lokiu a omesubem er a Biblia, ma nglunguuch, ma omelbedebek, ma klausechelei lobengterir a omkaukledem el Kristiano. A bltikerreng er a Abigail el mo er a Dios ma uldesuel a rengul el bedul a ngellitel el mesiungel a mlo uchul me ngdimlak le mechesechusem er a mekngit el blekerdelel a bechil. Aike el lurruul a mle ulsirs er a omellach er a llemalt. Ma delengchokl el ngar er ngii a bechiil sechal el lungil el mesiungel a Dios, a kmal kirel a bechiil el redil el medengei el kmo ngkirel el melemolem el meringel el loureor el mo meleketek e urrekodel er a klereng er ngii. Ngmera el tekoi, a bechil a ngar er ngii a ngerchelel el loeak a Bades el kirel lomekerreu er ngii er a klereng ma aike lousbech el kirel a bedengel, e ngdi a mera er ngii, e ngike el redil a kirel el di ngii el “moba dakd ma britel el mo blak a rengmiu el churrengelii chosobeliu.”​​—⁠Filipi 2:​12; 1 Timoteus 5:⁠8.

Ng Ngiluu “Omeksullel a Kleprofet”

17 A rolel a Jehovah er a lomekerreu er a chebuul el mellakl el dil er a taem er a profet el Elias olecholt el kmo ngbiusech a medal el kirir tirke el olengeseu er a mera el omengull lousbech a klisichel a bedengir ma kloklir. Ngmla er ngii a klou el bosech er a sils er a Elias, me te betok el chad a mlo olsengerenger, el mle uldimukl er a mellakl el dil ma kekerei el ngelekel el buik er a beluu er a Sarefat. Me tia er a bochu longang er a uriul el blengur, e a okiaksang a mlei el ngii a profet el Elias. E ngii a ullengit er a kora ngodech el tekoi. A ltang ngmedengelii a chelebulel ngika el redil, engdi ngii a ullengit me le rellii a “tal kekerel blauang” el kirel lousbech aike el ngar er ngii el cheluch ma merikengko. E ngii a dilchelir el kmo: “Le tiakid a lolekoi er ngii a Rubak el Dios ra Israel el kmo, ‘A delluchel blatong a diak bo lak a merikengko er ngii malechub a bekai bo lak a cheluch er ngii er uchei er sel sils el ngak el Rubak a mo odureklii a chull el mei.’ ”​​—⁠1 King 17:​8-​14.

18 Kau ke mo mekerang er choua itia el ileakl longit? Ngika el mellakl el dil er a Sarefat, el mle medengelii a Elias el profet er a Jehovah, a “riruul aike el le dilu er ngii a Elias.” Ma Jehovah ngmlekera er a blekerdelel el ngii el mle blak a rengul el lomtechakl er a remerael. Ngoeak a ongasireng er ngii e ngulemeka er ngika el redil ma ngelekel el buik, ma dirrek el Elias er a chelsel a temel a bosech. (1 Kings 17:​15, 16) Choi, a Jehovah milsa ngika el mellakl el dil er a Sarefat a “chomeksulel a kleprofet,” e ngii el redil a diak el chad er a Israel. (Matthew 10:41) Ma ngelekel a Dios a dirrek el chilat er ngika el mellakl el dil er a longididai er ngii el ua lokesiu er mederir a rechad er a belual er a Nazareth, el tir a diak a klaumerang er tir.​​—⁠Lukas 4:​24-​26.

19 Chelechang, e te betok el redil el Kristiano olecholt er a reng er ngike el mellakl el dil er a Sarefat. El ua tia el kmo, bek el sandei, e a rudos el Kristiano oba blekeruraurreng a betok er tir a mechebuul e dirrek el ngar er ngii a telungalek er tir​—⁠el lomtechakl er a Rechoverseer ma rebecherir. A rekuk bebil a mengemedaol er a remesiou el mui-el-taem el me omengur el lobengterir, e olengeseu er a remechebuul, ma dirrek el kuk bebil er a rolel e te mengoit a klisichir el oldars aike el ngar er ngii er tir el lomekerreu er a ureor er a Renged. (Lukas 21:⁠4) A Jehovah ngomes choua ika el omelenget? Ngulterekokl! “Ele Dios a diak le ngara chelebirukel, me ngdiak lobes a ureriu kemiu el mesiou rar mechedaol, me kom dirke mesiou er chelechang el ochotii sel bltikerreng el kirel a ngklel a Dios.”​​—⁠Hebru 6:​10.

20 Ngar er a kot el dart el rak, e a rebebil meluu er-a-Dios el redil a mla er ngii a techellir el mesiou er a Jesus ma Rechapostel er ngii. Ma ongingil el suobel, e kede mo mesaod el kmo te mlekera tirka el redil e uldeuir a rengul a Jehovah, e kede dirrek el mo mesaod er a okesiu er a redil er a chelecha el sils el mesiou er a Jehovah er a rengrir el rokir, el ngar er a chelsel a meringel blekeradel.

[Footnote]

^ A ruldidellel a rasech er a Jesus, el lulluches er ngii a Matteus, a omasech a ngklir er a teua el redil​​—⁠Tamar, ma Rahab, ma Ruth, ma Maria. Tirka el teuang a klou a deruchellir er a tekingel a Dios.​​—⁠Matteus 1:​3, 5, 16.

Omelekl

• Te mlekera tirka el redil e odeuir a rengul a Jehovah?

• Sipra and Pua

• Rahab

• Abigail

• Mellakl el dil er a Serafat

• Ngmekerang a dolebedebek er a okesiu el lebilechei tirka el redil el ngii a sebechel el lolengeseu er a derta er kid?

[Study Questions]

1, 2. Kede mekerang e ngmai a klungioled a dosuub er a okesiu er a redil el ngar er a Biblia el uldeuir a rengul a Jehovah?

3, 4. (a) Ngera uchul ma Sipra ma Pua a dimlak lolengesenges er a Farao er a loldurech er tir el mo omekoad er a rokui el dirk mlechell el tolechoi el ngalek er a Israel? (b) Ngmlekera Jehovah er a lebesterir omeksullir a reteru el redil el olengeseu er a rumechell el ullecholt a blekeu el reng ma dirrek el dektir er a Dios?

5. Te mekera a redil el Kristiano er a chelechang e ochotii a blekerdelir el ua blekerdelel a Sipra ma Pua, ma Jehovah ngmekera bo lomesterir a omeksullir?

6, 7. (a) A Rahab ngerang ngmle medengei el kirel a Jehovah ma rechedal, e tia el klemedengei ngerang ngrirellii el kirel? (b) Ngmekerang e a tekingel a Dios a oldanges er a Rahab?

8. Ngmekerang a Jehovah er a lomekngeltengat er a Rahab el kirel a klaumerang ma blekongesenges er ngii?

9. Ngmekerang e a osengel a Jehovah el kirel a Rahab ma rebebil el redil el Kristiano er a kot el dart el rak a sebechel el melisiich er a rebebil el redil er a chelecha el taem?

10, 11. Ngera el blekeradel el dilubech er a delongelel a Nabal ma David a rirellii a Abigail el mo meruul a tekoi?

12, 13. (a) Ngmlekerang e mocholt el kmo a Abigail a oba omengerem e blak a rengul el mo er a Jehovah ma ngellitel el chedal? (b) Ngerang mirruul er ngii a Abigail er sera lluut el mo remei, e mlo ua ngera blekeradel er a uriul?

14. Ngera el blekerdelel a Abigail a soad el mo omekeroul er ngii el lmuut el mo klou?

15. Ngoeak a ua ngera el blekeradel e a redil el Kristiano a kirir el lolecholt a omerellir el ua blekerdelel a Abigail?

16. Ma ngii di lengera el blekeradel el ngar er a blil, e ngmekerang a odos el Kristiano e ochotii el kmo a delongelel ngii ma Jehovah a ngar er bab er a rokui el tekoi?

17, 18. (a) A mellakl el dil er a Sarefat ngmlo chelebangel er a ngera el ngodech el omelsemai er a klaumerang? (b) Ngmlekerang a mellakl el dil er a longer er a ongtil a Elias, e mlekerang a Jehovah er a lebsa omeksullel el kirel tiang?

19. Ngoeak a ngera el rolel e a rebetok el redil el Kristiano er a chelechang a olecholt er a osisiu el reng er a mellakl el dil er a Sarefat, me ngerang a uldesuel a Jehovah el kirir?

20. Ngera el tekoi a bo dosaod er ngii er a ongingil el suobel?

[Picture on page 9]

Te betok el blak a rengrir el redil a mesiou er a Dios er a chelsel a “meirei ra King”

[Picture on page 10]

Ngera ma Rahab a ungil el okesiu er a chad loba klaumerang?

[Picture on page 10]

Ngera el blekeradel el lullecholt a Abigail a soam el mo oukerebai er ngii?

[Picture on page 12]

Betok el redil el Kristiano er a chelechang a olecholt er a reng er a mellakl el dil er a Sarefat