Skip to content

Skip to table of contents

A Tekingel a Jehovah a Di Ngar

A Tekingel a Jehovah a Di Ngar

A Tekingel a Jehovah a Di Ngar

Omesodel er a Babier er a Josua

NGAR er a Ked er a Moab er sera 1473 B.C.E., e a Rengalek er a Israel a kirir kmal ungil a rengrir el remenges aika el tekoi: “Mkedmokl a klokliu, ele ng di medechel a edel klebesei e kom mo imuul er Omoachel Jordan el mo melai er a beluu el lomeskemiu a Rubak el Dios er kemiu.” (Josua 1:​11) Aike el okeua el rak el lurrael er a ked a mocha er a ullebengelel.

A telkib el uriul er a lluich el rak, e ngike el merredel el Josua a dilechor er a belngel a beluu er a Kanaan e melekoi er tirke el mechuodel el chad er a Israel el kmo: “Mesang, ak mla tmuk a kloklel a kleblilliu er a ikel beluu el dirk medechel ma ikel beluu el mla mengai, el ngar a Jordan er ongos el mor a daob er a Mediteranean er a ngebard. A RUBAK el Dios er kemiu a mo mengeroid er tir er medemiu, me kom mo ngmai a belurir el ua ikel le tilib a Rubak el Dios er kemiu.”​—Josua 23:​4, 5.

Tia el babier er a Josua, el lulluches er ngii a Josua er a 1450 B.C.E., a kmal lungil el cheldecheduch er a reksi er aike el dilubech er a chelsel a lluich ma eru el rak. Sel dechelebangel er a telbiil el beches el beluulechad, e a blekerdeled a osisiu el di ua tirke el Ngalek er a Israel el mle kltmokl el mo oubeluu er a Beluu er a Nglat. Ma leuaisei, el oba klemeriarreng e me bo dosaod er tia el babier er a Josua.​—Hebru 4:​12.

EL MO ER A “OBERBERK EL CHUTEM EL MELIUEKL ER A JERIKO”

(Josua 1:1–5:​15)

Ngkol ua ngera el ngerachel a bocha lenguu a Josua er sera ledu er ngii a Jehovah el kmo: “A mesiungek er a Moses a mla mad. Me chelecha e mkedmeklau kau ma re chad er a Israel el rokui, e morael el mo imuul er a Jordan, el mor sel beluu el bo kbeskemiu”! (Josua 1:2) A Josua a kirel el omekrael er a renged er a rebetok el milliol el chad el mo soiseb er a Beluu er a Nglat. A longedmokl er tiang, e ngodureklterir a reteru el ourabek el mo er a Jeriko​—el mats el kirel el kot el mo mengai. Ngar isei el mats e ngkiei er ngii a Rahab el oteruul el dil, el mla remenges el kirel aike el mesisiich el urerel a Jehovah el luruul el kirel a rechedal. Ngomekerreu e olengeseu er a ruurabek me ngiluu er tir a telbiil el kirel a osobel.

Ma lluueta el mei tirka el ourabek, e a Josua ma rechad a mla mo kldmokl el merael el mo imuul er a Jordan. Altang a imui a olsesibes er a tkul, engdi tia el omoachel a diak lomekringel er tir, e le Jehovah mlengaud er a ralm er a bebul me bo lsebechel aike el ralm er a eou el omaoch el mo metengel er a Ulekoad el Daob. Uriul er a bo liuul er a Jordan, e a Rengalek er a Israel a lilecha tento er tir er a Gilgal, el kmeed er a Jeriko. Eua el sils er uriul, el ngar er sel kebesengei er a teruich ma eua el kebesengil a Abib, e te mirruul a Baskua el ngar er a oberberk el chutem el meliuekl er a Jeriko. (Josua 5:​10) A bo lekukuk, e te ulemuchel el mengang aike el kall el dilubech er a beluu, e a kall el manna a mlo diak. Ngar er a chelsel tiaikid el taem, e a Josua a ulemotk er tirke el rokui el sechal el mlechell er a ked.

Ker er a Biblia a Monger:

2:​4, 5—Ngera uchul ma Rahab a milengeuid er tirke el chedal a king el ulsiik er a ruurabek? A Rahab a ulemekerreu er tirke el ourabek alta ngmle sebechel el oridii a klengar er ngii e le ngii el mla mekurulii a klaumera er ngii er a Jehovah. Me seikid, ngdikea el ngerechelel el ouchais er a kmo te ngar er a ker a rourabek el mo er tirke el osiik el mo tomelterir a rechedal a Dios. (Matteus 7:6; 21:23-​27; Johanes 7:​3-​10) A mera er ngii, a Rahab a “mluklemalt el omerellel a uchul,” el uldimukl er ngii sel omerellel er a longeuid er a rechedal a king.​—Jakobus 2:​24-​26.

5:​14, 15—Ngtechang ngike el “mengeteklel er a urrurt er a Jehovah”? Ngike el mengeteklel a mlei el me melisiich er a Josua er a lomuchel el mo melai er a Beluu er a Nglat a ulterekokl el diak el kuk ngodech er “a Tekoi”​—el Jesus Kristus er a uchei er a be lechad er tia el chutem. (Johanes 1:1; Daniel 10:13) Ngkol ua ngera el omelisiich el tekoi a bo doba ulterekokl el reng el kmo ngike el kebkall el Jesus Kristus a obengterir a rechedal a Dios er a chelecha el sils el ngar er tia el mekemedir er a klereng!

Suobel el Kired:

1:​7-9. A donguiu er a Biblia er a bek el sils, e dolebedebek aike el lolekoi, e doltaut aike el dulsuub a meklou a ultutelel me bo lungil el besul aike el soad el meruul el tekoi er a klereng.

1:​11. A Josua a mesubed er a rechad el mo kudmokl aike el lousbech el tekoi e lak lemesaik el mengiil er a Jehovah el mo omesterir aike el lousbech. A omengelechel er a Jesus el kmo lak el sebek a rengud er aike el dousbech er a klengar, el obengkel a telbilel el kmo “a ikal rokui a bo le beskemiu,” a diak el belkul a kmo ngdiak lak doruul a ngerang el mo mesiou er kid.​—Matteus 6:​25, 33.

2:​4-​13. Uriul er a lrenges aike el meklou el urerel a Jehovah, e lolechesuar a meringel el taem, e a Rahab a tilbir a rengul el mo obengterir a rechedal er a Jehovah. A lsekum e kau a mla mesuub er a Biblia el kirel a telkib el taem e mesa el kmo kede kiei er a uriul el sils, e kau ngdiak bla bo el kirem el melilt el mo mesiou er a Dios?​—2 Timoteus 3:1.

3:​15. E le tekingir tirke el ourabek el mlodurech el mo er a Jeriko a mle ungil, ma Josua a mle mereched el meruul a tekoi, el dimlak longiil a ralm er a Jordan el mo er a eou. Sel bo dechelebangel a omeruul el uldimukl er ngii a mera omengull, ngkired el mo bekeu el meruul a tekoi er a bai domekmeoud el di merekmo a bo lungil el besul aike el blekeradel.

4:​4-8, 20-​24. Aike el teruich ma eru el bad el mlengai er a belngel a omoachel er a Jordan a kirel el mo ua luleklatk el mo er a Rengalek er a Israel. A omerellel a Jehovah el olsobel er a rechedal er a chelecha el sils er a recherouir a ngar er ngii el uleklatk el kmo ngobengterir.

A MEKEMAD A MELEMOLEM

(Josua 6:1–12:24)

A mats er a Jeriko a “ulseksikm a chesmerel me. . .ngka le blarngii a sebechel el soiseb malechub el tobed ra mats.” (Josua 6:1) Ngmlekerang a mats e mengai? A Jehovah a msa Josua a rolel. Ngdi mle mereched e a cheotelel a beluu a mlongkangk el me er a iou ma mats a meltemall. Ngdi ta el Rahab ma rechad er a blil a mlo suobel.

A ongingil el mekemad a mo melai er a klou el mats er a Ai. A ruurabek el mlodurech el mong a ouchais el kmo a mats a di ngar er ngii a remekesai el chad el kiei er ngii, me ngdiak el betok el chad a lousbech el mo tomelii. Engdi, ngbekord el 3,000 el soldau el mlodurokl el mo oumekemad er a mats a chiliis er a rechad er a Ai. E ngera uchul? A Jehovah a dimlak lobengterir a Rengalek er a Israel. A Akan er a kebliil er a Judah a mlo er a klengit sera lebo lsiseb er a Jeriko. Uriul er a lsemecheklii tia el tekoi, e a Josua a mlo oumekemad er a Ai. E le ngii el mle ta el bo el kats er a Rengalek er a Israel, ma King er a Ai a kmal mle soal el mo oumekemad er tir. Engdi a Josua a ousbech er a tekoi el mo mesisiich er sel ulterekokl el reng er a rechad er a Ai e nguu a mats.

A Gibeon ‘a klou el mats​—el kuk klou er a Ai, e a resechal er ngii a mle bekeu el soldau.’ (Josua 10:2) A le te rirenges el kirel a kats er a Israel er a Jeriko ma Ai, ma rechad er a Gibeon a chilebeldir a Josua el mo meruul a telbiil er a budech el lobengterir. Aike el meliuekl el renged a ulemes er tir el chemotang el ua lekdekudel el bedultir. A reteim el king er tir a mlo dmak e oumekemad er a Gibeon. A rechad er a Israel a ulelsobel er a rechad er a Gibeon e mlo kats er tirke el rokui el uleldechelakl. A lmuut el bebil er a mats el lengilai a Israel er a eungel a omengederederel a Josua a uldimukl er aike el mats el ngar er a dimes ma ngebard, ma dirrek el mlo kats er tirke el dilak el king er a diluches. A rokui el king el blo lekats er tir el ngar er a ngebard er a Jordan a mle 31 a ildisir el rokui.

A Ker er a Biblia a Mlonger:

10:13—Ngmekerang e tia el klou el tekoi a sebechel el mo er ngii? “Ng ngar ngii a ngeral mo meringel er a Jehovah,” el ngikel Ulemeob er a eanged ma chutem? (Genesis 18:14) A lsekum e ngsoal, e a Jehovah a sebechel el merrob er a beluulechad me lak loliuekl me bo luchul ma sils ma buil a kora di chellelakl el ngar er a osengel a chad el ngar er a beluulechad. Ma lechub e ngmecherei a beluulechad ma buil me lak longucheb er a llomes er a sils ma buil el ngar er a rolel me bo lsebechel aika el teblo el meklou el llomes el melemolem el dmiich. A ngii di el blekeradel el dilubech, e “ng dirkak er uchei ma ka bla le ngar ngii el me lmuut er chelechang a ua tial sils,” er a reksi er a klechad.​—Josua 10:14.

10:13—Ngera sel babier er a Jasar? Tia el babier a lmuut el melekoi el kirel el ngar er a 2 Samuel 1:​18 el melutk er sel poem el okedongall el kmo “A Ukar”​—el chelitakl er a klengiterreng el kirel a King el Saul ma ngelekel er a Jonathan. Tia el babier a locha mle uldak el chelitakl ma poems er a tekoi el mesaod er a reksi el ngii a ulterekokl el mle merael a chisel er a rechad er a Hebru.

A Suobel el Kired:

6:​26; 9:​22, 23. Sel omelebeakl el tekoi lullekoi er ngii a Josua er sel taem er a telemellel a Jeriko a tilaut er a uriul er a 500 el rak. (1 Kings 16:34) A omelebeklel a Noah er a ngelekel a ngelekel el Kanaan a mlo klemerang er sera taem el rechad er a Gibeon mlo chad er a ureor. (Genesis 9:​25, 26) A tekingel a Jehovah a di blechoel el mo klemerang.

7:​20-​25. A rebebil a locha mo omdasu er a blekerdelel a Akan el mirechorech el kmo ngdi kekerei el klengit, a lta te mo melekoi el kmo ngdimlak el bo luchul a telemellir a rechad. Te locha mo omes aika el mekekerei el omerechorech ma mekekerei el klengit el omtok a llechul a Biblia el kmo ngdi mekekerei el tekoi. Kid, a diak deuaisei e le ngsoad el mo ua Josua el mle mesisiich a rengul el oltngakl aike el omelsemai el kirel a mekngit el omeruul ma lechub a deleboes el omeruul.[12]

9:​15, 26, 27. Ngkired el mo ulterekokl a rengud er aike el tekoi el dolib e mo oltaut a tekinged.

A JOSUA A NGUU SEL ULLEBONGEL EL KLOU EL NGERECHELEL

(Josua 13:1–24:33)

Chelecha el lechudelang​—mochu 90 a rekil​—⁠e a Josua a omuchel el omii a chutem. Ulterekokl el klou el ngerachel! A klebliillel a Ruben ma Gath ma tedobech er a kebliilel a Manase a mla ngmai a blingelir el ngar er a ongos er a Jordan. Tirke el mlo medechel el kebliil a mo ngmai aike el blingelir er a mo bedul a ngebard el oeak a omelmors.

A olengetongel a lulemekdechor er ngii er a Silo el chederedall er a Efraim. A Kaleb a ngiluu a mats er a Hebron, e a Josua a ngiluu a Timnath-serah. A rechad er a Levi a ngilai a 48 el mats, el uldimukl er aike el 6 el mats er a osebechakl. Ngar er a omerollir el mo er aike el blingelir er a ongos er a Jordan, e a resoldau er a rechedal a Ruben, ma rechedal a Gad, ma tedobech er a kebliil er a Manase a milekedecherur a “kmal kloul olengetongel.” (Josua 22:10) Aike el kebliil el ngar er a ngebard er a Jordan a omes er tia el omeruul el ua lomtok, ma klaumekemad er a delongelel aika el kebliil a di kmedung ngmo er ngii, engdi a klou el merserasech el tekoi a dimlak lebo er ngii e le a ungil el cheldecheduch a uchul.

Uriul er a lekiei er a Timath-serah el telkib el taem a Josua, e ngomekedong er tirke el mechuodel el mo kldibel, a remerreder, ma rechad er a kerrekeriil, ma rechofiser er a Israel e mengelechel er tir el mo bekeu e melemolem el di blak a rengrir el mo er a Jehovah. A uriul, e a Josua a meruul a ongdibel el kirel aike el rokui el kebliil er a Israel el ngar er a Sikem. Ngar er isei e ngulemelekl aike el omerellel a Jehovah er a temel a Abraham el mong, e liluut el melisiich er tir el mo “mengull el meluluuch er a RUBAK, e le mera er a rengmiu el mesiou er ngii el oba blakerreng.” A rechad a mlodubech el mo melekoi el kmo: “Aki mo mesiou er a RUBAK el Dios er kid, e olengesenges a llechul!” (Josua 24:14, 15, 24) Uriul er aika el tekoi e a Josua a mlad er a bocha le 110 el rak a rekil.

A Ker er a Biblia el Mlonger:

13:1—Tiang diak el lomtok er sel meldung er a Josua 11:23? Ngdiak, e le omelai er a Beluu er a Nglat a uldimukl er ngii a teblo el tekoi: Sel kot a kmo sel klaumekemad er a renged el mlo kats er a 31 el king er a beluu er a Kanaan el mlo uchul e ngmiltemall a klisichir a rechad er a Kanaan e sel ongeru el tekoi a omelai er a beluu el rokir el oeak a omerellel a kebliil ma redersta el chad. (Josua 17:14-​18; 18:3) A lta e a Rengalek er a Israel a dimlak el sebechir el lodikterir a rechad er a Kanaan er a delongelir, ngdi tirke el silobel a dimlak el bo el kdekudel el kirel a osebecheklel a Israel. (Josua 16:10; 17:12) A Josua 21:44 a melekoi el kmo: “E a RUBAK a milsterir a ulengellir.”

24:2—A demal a Abraham, el Terah, ngmilengull a bleob? Sera uchelel, e a Terah a dimlak el longull er a Jehovah. Nglocha milengull er a chelid er a buil el ngklel a Sin​—el merael a chisel el chelid er a Ur. El oltirakl er a siukang er a rechad er a Chijudea, e a Terah a locha mle chad er a omeruul el bleob. Engdi, sera lorola er a Ur a Abraham el ua lulellach a Dios, e a Terah a ulebengkel el mo er a Haran.​—Genesis 11:31.

Suobel el Me er Kid:

14:10-​13. A ltang 85 a rekil, ngdi a Kaleb a ullengit el kirel a meringel el lurreor el loldik er a rechad er a beluu er a Hebron. Tia el beluu a lengar er ngii a reAnakim​—el mekoar el chad. El loeak a ngelseuil a Jehovah, e ngika el meduch el chad er a mekemad a mlo sebechel el nguu, ma Hebron a mocha mats er a osebechakl. (Josua 15:13-​19; 21:11-​13) A kerebil a Kaleb a melisiich er kid me lak dongeroid er kid er a meringel el ureor el mla er a Dios el me er kid.

22:​9-​12, 21-​33. Ngkired el mo kerekikl me ngdiak demecheuid el loukerrekeriil er a moktek er a rebebil.

‘Ngdiak a Ta el Tekoi el Dimlak Lemotaut’

Sera lechudela el chad, e a Josua a dilu er tirke el oungerachel el chad er a Israel el kmo: “Ng diak a tar a ikel rokui el le tilib a RUBAK el Dios er kemiu el kiriu el dimlak bo le tekoi. Ng rokui el le tilib a di mlo ungilbesul el dimlak a tal mlor ngii a ngelsengesel.” (Josua 23:14) Ngkol ua ngera el bleketakl el rolel a lulechotii el kirel tiang a babier er a reksi er a Josua!

“A ikel ngar a Chedaol Llechukl a melluches el olisechakl er kid,” milluches a apostol Paulus, “me ngmo sebeched el melatk e mengiil, el klou a rengud e meduch a rengud el ultuil er a Chedaol Llechukl.” (Rom 15:4) Ngsebeched el mo ulterekokl a rengud el kmo a omeltked el ngar er a telbilel a Dios a diak el bo lak a ultutelel. Ngdiak a telbiil el diak lemotaut; ngii el rokui el mo klemerang.

[Siasing el ngar er a 29 el llel]

Ke medengei el kmo ngera uchul ma Rahab el oteruul el dil a mlokedong el melemalt?

[Siasing el ngar er a 31 el llel]

A omerellel a Akan el mirrechorech a dimlak el kekerei el klengit; e ngbai mlo uchul a meklou el tekoi

[Siasing el ngar er a 31 el llel]

“Tulumerang a uchul ma cheuotelel a Jeriko a mlongkangk.”​—Hebru 11:30