Skip to content

Skip to table of contents

A Omesodel a Babier er a Isaia—I

A Omesodel a Babier er a Isaia—I

A Tekingel a Jehovah a Di Ngar

A Omesodel a Babier er a Isaia​—I

“NG TECHA bo kuderchii? Ng techa mo oderchelam?” Sera lerengesii tia el tekingel a Jehovah, el Dios, e a Isaia el ngelekel a Amos a ulenger el kmo: “Ng ngak a mong! Moderchak!” (Isaia 6:8) Seikid el taem e ngulemuchel er a oureor el ua profet. A ulochel a Isaia a llechukl er a chelsel a Biblia er sel babier el mlungakl er a ngklel.

Tia el babier a lulluches er ngii a Isaia, el ouchais aike el tekoi el dilubech er a chelsel a 46 el rak, el omuchel er a 778 B.C.E. el mo lmuut er a 732 B.C.E. Alta e tia el babier a mesaod a kerrekeriil el bedul a Juda ma Israel ma ike el beluu el meliuekl er ngii, engdi a kerrekeriil a diak el dai er tia el babier. E ngbai mesaod er a ‘osobel el okiu a Jehovah el Dios.’ (Isaia 25:9) Ma belkul a ngklel a Isaia a kmo “A Osobel er a Jehovah.” Tia el suobel a mo mesaod aike el meklou el suobel er a babier er a Isaia 1:1–35:10.

“TE DI MO KESAI EL CHAD ER A ISRAEL A MO LMUUT”

(Isaia 1:1–12:6)

A Biblia a diak lomeketakl el kmo a ulaoch el ngar er aike el kot el eim el bliongel er a babier er a Isaia ngmeldung er a uchei ma lechub e nguriul er a lemengilt el mo oureor el ua profet. (Isaia 6:6-9) A di bleketakl el tekoi a kmo, a Juda ma Jerusalem a smecher er a tekoi er a klereng el ‘ngar a bdelul el mor ochil.’ (Isaia 1:6) A omengull el bleob a mla oberk er a renged. A remerreder a omulak. A redil a mekedidai a rengrir. E a omesiungir a rechad a diak lemelemalt er a osengel a mera el Dios. A Isaia a mlodurech el mo mengedecheduch er tirke el diak lodengei ma ka lsorir a ngii di leklemedengei.

A beluu er a Israel ma Siria a mla odak a klisichir el mo oumekemad er a Juda. A Jehovah a ousbech er a Isaia ma rengelekel el ua “ngar el klumech” el ouchais er a Juda el kmo a Israel ma Siria a diak bo lemesisiich. (Isaia 8:18) Engdi a diak a ulebengelel el budech a mei el di oeak a omengederederel a “King er a Budech.” (Isaia 9:6, 7) A Jehovah a dirrek el mo oukerrekeriil er a Asiria, el ngii a renged el bo lousbech er ngii el “chelebed el mo omals er tirkel kesib a renguk er tir.” A Juda a mo er a klsibai, engdi “te di mo kesai el chad er a Israel a mo lmuut el mor a Olab a Bek el Klisiich el Dios.” (Isaia 10:5, 21, 22) A mera el llemalt a mo mera el tekoi el ngar er a eungel a omengederederel ngike el okesiu el “beches el tiul er sel debsel.”​—Isaia 11:1.

A Ker er a Bades a Monger:

1:8, 9—Ngmekerang e a ngelekel a Sion a mo medechel el “di ua delidui er a klekar el ngar a sers er a dellomel wheat ma lechub a omderungel el ngar a sers er a kyuri”? Sel taem el Asiria a siliseb er a beluu, e a Jerusalem a mlo mechitechut el di ua delidui er a klekar ma lechub a kmedu el metemall el omderungel el ngar er a sers er a kyuri. Engdi a Jehovah a mlo ngosuir e dimlak lebecherei me bo leua Sodom ma Gomora.

1:18—Ngera mle belkul aike el tekoi el kmo: “Mada de dedesii tial tekoi”? Tiang a diak el okedong el mo dmak el mesaod a tekoi e mo dul kongei er aike el mla metib el tekoi. Tia el bades a bai melekoi el kirel a omengetmeklel a melemalt el Chad er a kerrekeriil el Jehovah, el omsang a Israel a techellel el mo ngodechii e kikidii a blekerdelel.

6:8a—Ngera uchul ma tekoi el “kuderchii” ma “oderchelam” a lousbech er ngii er tiang? A tekoi el “kuderchii” a melutk el mo er a Jehovah el Dios. E sel tekoi el “oderchelam” a melekoi el kmo ngngar er ngii a kuk ta er a chad el obengkel a Jehovah, el ngii a ngike el “dital Ngelekel.”​—Johanes 1:14; 3:16.

6:11—Ngera mle belkul a tekingel a Isaia er sera loker el kmo: “RUBAK [el Jehovah], ng ua ngera klteketel el bo le ua isei?” A Isaia a dimlak loker el kmo ngmo ua ngera klteketel el taem el bo losubed er tia el klemechel a Jehovah el mo er a rediak lorrenges el chad. Ngbai mle soal el mo medengei el kmo ngmo ua ngera klteketel el taem e a mekngit el blekerdelir er a klereng a melemolem el oltuub er a ngklel a Dios.

7:3, 4—Ngera uchul ma Jehovah a ulsebelii a mekngit el King el Ahas? A reking er a Siria ma Israel a mellib el mo nguu a King el Ahas er a Juda e mekingar a kuk ta er a chad el mo mengedereder​—el ngii a ngelekel a Tabeel​—el chad el diak el uldidellel a rsechel a David. Tia el urerel a Satan a mle sebechel el tomellii sel telbilel a Dios el kirel a Renged el obengkel a David. A Jehovah a ulsebelii a Ahas me bo lsebechel el mengeluolu er sel rael el bo loeakngii ngike el telbiil el “King er a Budech.”​—Isaia 9:6.

7:8—Ngmlekera e a Efraim e “kmal di mo metemall” er a chelsel a 65 el rak? A otebedir a rechad el mla er sel teruich el kebliil el renged ma osisebellir a rengodech el chad el me er a beluu a ulemuchel er “ser a le king er a Israel a Peka,” el telkib er a uriul er a lolekoi er tia el ulaoch a Isaia. (2 King 15:29) Ngmillemolem el mo lmuut er a temel a King er a Asiria el Esarhadon, el ngelekel e uldidellel a rsechel a Senakerib. (2 King 17:6; Esra 4:1, 2; Isaia 37:37, 38) Tia el omelleklukl er a rechad el mo er a beluu er a Samaria ma remerael a mileketmokl er a chelsel a 65 el rak el medung er a Isaia 7:8.

11:1, 10—Ngmilekerang a Jesus Kristus e “morngii ra risel a Jesse”? (Rom 15:12) A Jesus a “morngii ra risel a Jesse” el okiu a klechad er ngii. Ngmle uldidellel a rasech er a Jesse el okiu a ngelekel er a David. (Matteus 1:1-6; Lukas 3:23-​32) Engdi, a bo lenguu a klisichel er a kleking a ngar er ngii a lerellii er a delongelel ngii ma redemal er a irechar. Me ngii el mla nguu a klisiich ma dereder el mo mesterir a rebekongesenges el chad a diak a ulebengelel el klengar el ngar er tia el chutem a uchul ma Jesus a mo “Chedam er a Cherechar” el kirir. (Isaia 9:6) Me ngii a dirrek el mocha ‘dbechel’ el mo er tirke el demal er a irechar, e a Jesse a ta er tirka el chad.

A Klubeled:

1:3. A lak dekengei el mo kiei el oltirakl a soal a rengul ngike el Ulemeob er kid a ua lebocha lekesai a klemedengei er kid er a sechal el kerebou. E a kuk bitang, a domekeroul er a omereng el saul el kirel aike el rokui el bla lruul a Jehovah el kired a sebechel el olechib er kid er a mekngit el omeruul e mo ikrii.

1:11-13. Aike el di klsuul el chedaol el sils er a klechelid ma omelekl el nglunguchir a diak a belkul er a osengel a Jehovah. A omerelled ma nglunguched a kirel el mukdubech er a reng el melemalt a moktek er ngii.

1:25-27; 2:2; 4:2, 3. A klsibai ma chitel a Juda a mle kirel el mo merek er sera lluut el mo er a Jerusalem tirke el medechel el ulebult ma smechel a mera el omengull. A Jehovah a chubechub el bedul tirke el chad el mla obult er a mekngit.

2:2-4. Kid el blak a rengud el meruul er tia el ureor er a berkel a Renged ma omeruul el disciplo a mo ngosuterir a rederta el chad er a betok el renged el mo mesuub er a rolel a budech e mo olecholt a budech el mo er a ta ma tang.

4:4. A Jehovah a mo choroid, ma lechub e ngmatech, a rokui el mekikiongel el tekoi er a kldung ma chelsechusem er a rasech el tekoi.

5:11-13. A bo lak dekerekikl e le tabesul a osenged el kirel a omelilt er kid er a rolel a omilil a di ua lak dekengei el mo meruul a tekoi el oltirakl a klemedengei.​—Rom 13:13.

5:21-23. A remechuodel el Kristiano a diak el kirir el “omdasu el kmo kom meduch.” Ngdirrek el kirel el mo tabesul a rolel a lousbech “er omelim el bilong” e mengeroid er tir er a omengetukel er a rechad.

11:3a. A kerebil a Jesus ma osisecheklel a ochotii el kmo ngar er ngii a deurreng er a dakt er a Jehovah.

“A RUBAK A LMUUT EL MOR NGII A KLECHUBECHUB ER NGII EL KIREL A JAKOB”

(Isaia 13:1–35:10)

A 13 el mo er a 23 el klou el bliongel a tekoi el mo er aike el renged. Engdi, a “RUBAK a lmuut el mor ngii a klechubechub er ngii el kirel a Jakob” el mechei a rokui el klebliil er a Israel me lluut el mo remei. (Isaia 14:1) Sel klumech er a chitel a Juda el ngar er a 24-27 el klou el bliongel a obengkel a telbiil er a smechel. A Jehovah a olecholt er a ngesechel a rengul el mo er “tirkel cheltelaol” el mlo obengkel a Siria ma “re profet ma re prist” er a Juda el ulsiik a ngeso er a Asiria. (Isaia 28:1, 7) A chelebuul a medung el kirel a “Ariel [Jerusalem]” el “mor a Ekipten” el olengit a ngesou. (Isaia 29:1; 30:1, 2) Me nguaisei engdi, a osobel a medung el kirir tirke el oumerang er a Jehovah.

El di ‘ua laion el mla mekodir a charm,’ e a Jehovah a mo mesebechakl er a “Rois Sion.” (Isaia 31:4) Ngdirrek el ngar er ngii a telbiil el kmo: “A tar a klebesei e ng mor ngii a king el oba bliochel blakerreng.” (Isaia 32:1) Alta e sel meringel el tekingel a Asiria el mo er a Juda a mlo uchul e a “re medal a beluu el millasem el meruul er a budech a kmal meringel el lmangel,” engdi a Jehovah a iaksok el kmo a rechedal a mo mukungil, “e a rokui el klengit a mo musubes.” (Isaia 33:7, 22-​24) “A RUBAK a kesib a rengul er a rokui el beluu ma re bek el soldau er tir.” (Isaia 34:2) A Juda a diak lolemolem el di cheloit. “A ked a mo dmeu a rengul, ma bung a mo omung er a cheloit el beluu.”​—Isaia 35:1.

A Ker er a Biblia a Mlonger:

13:17—Ngoeak a ngera el rolel e a rechad er a Media a ulemes a silber el ua lak a ultutelel e diak ldeu a rengrir er a kolt? A rechad er a Media ma Persia a ulemes er a chetengakl el mengai er a kats er a mekemad el ua lsal el klou a belkul er a berober er a mekemad. Tiang a uaisei el kirel a Sairus, el milsterir tirke el blebaol el mlo remei a kolt ma silber el klalo el lengilai a Nebukadnesar er a templo er a Jehovah.

14:1, 2—Ngmilekera e a rechedal a Jehovah e “ulemcheracheb er a re chad” el mo “chederdellir”? Tiang a mlo uaisei el kirir a rechad el ua Daniel, el mla er ngii a ngar er a bab el deruchellel er a Babilon el chederedall er a rechad er a Media ma Persia; ma Esther el mlo kuin er a Persia ma Mordekai el mlo ngar er a bab el chad er a Renged er a Persia.

20:2-5—A Isaia ngmera el di mle meau e omais el edei el rak? A Isaia a locha di mildebedii a ikrel a bilel e mirrael el “diak loubail.”​—1 Samuel 19:24.

21:1—Ngera el beluu a mlokedong el “Babilonia”? Alta e a Babilon a dimlak lekeed er a daob, engdi tiang a melutk er ngii el uaisei. Tiang a uaisei e le a omoachel el Eufrates ma Tigris a bek el rak e ngme ielebii a beluu el mlo uchul a ngelengelotel el “daob.”

24:13-16—Ngmekerang a rechad er a Judea e “mo ua ulebongel er omeridm, el bla lechib a redechel a olib ma kreip a mla mengai er a dellomel el bilong”? El di ua bebil er a rodech el medechel er a kerrekar er a uriul er a omeridm, me nguaisei el di kesai a mo suobel er a telemellel a Jerusalem ma Judea. A ngii di el beluu el lebo er ngii tirka el silobel, a lebo er a “Ongos [Babilon el ngar er a Ongos]” ma lechub e ng “tkul a [Mediterranean el] daob,” e tir a mo mengebkall er a Jehovah.

24:21—Te rua techang a “urrurt er a eanged” ma “re king er a beluulechad”? A “urrurt er a eanged” a sebechel el melekoi el kirir tirke el mengelengalek el reng. Ma leuaisei, e a “re king er a beluulechad” a remerreder er a chutem, el tir a ngar er a eungel a klisichir a remekngit el reng.​—1 Johanes 5:19.

25:7—Ngera “sel chucheb el mengucheb er a rokui el beluu”? Tia el tekoi a mesaod aike el eru el cherrouel a klechad, el ngii a klengit ma kodall.

A Klubeled:

13:20-22; 14:22, 23; 21:1-9. A ulaoch er a Jehovah a blechoel el mo klemerang, el di ua ike el dilubech el mo er a Babilon.

17:7, 8. Alta e a rebetok el chad el ngar er a Israel a dimlak lorrenges, engdi a rebebil el chad a ulemes el bedul a Jehovah. Me ngosisiu, a rebebil el ngar er a Klsuul el Klekristiano a orrenges er a klumech er a Renged.

28:1-6. A Asiria a mo tomellii a Israel, engdi a Dios a mo osobelterir a reblak a rengrir el chad. A kerrekerilel a Jehovah a diak lak lebesterir a remelemalt a omelatk.

28:23-29. A Jehovah a omeklemalt er a remedemedemek el chad el ultuil er aike el lousbech ma blekerdelir.

30:15. A osobel er a Jehovah a ousbech el kmo kede olecholt er a klaumerang sel “mchelellakl” ma lechub e ngdiak dosiik a osobel el okiu a telbilir a rechad. A “di mchelellakl,” ma lechub e ngdiak demedakt e kede dirrek el olecholt a klaumerang er kid er a klisichel a Jehovah el omekerreu er kid.

30:20, 21. Me kede ‘mesang’ a Jehovah e ‘rongesii’ a ngerel el olsobel a doltirakl aike el lolekoi el okiu a mlukreng el Tekingel, el Biblia, ma dirrek el okiu a “blak a rengul e mellomes a rengul mesiou.”​—Matteus. 24:45.

A Ulochel a Isaia a Melisiich er a Klaumerang er Kid er a Tekingel a Dios

Kede mera el oba omereng el saul er a klemechel a Dios el ngar er a babier er a Isaia! Ma ike el ulaoch el mla tmaut a melisiich er a klaumerang er kid el kmo a ‘tekingel a Jehovah a mo remuul a bek el kuldurech er ngii el mo meruul.’​—Isaia 55:11.

E kuk mekerang aike el ulaoch el kirel a Messias el ngar er a Isaia 9:7 ma 11:1-5, 10? Aikei ngdiak lolisiich er a klaumerang er kid er a sengk er a Jehovah el kirel a osebeled? Tia el babier a dirrek el ngar er ngii a ulaoch el toutang er a chelechang ma dirk mo tmaut. (Isaia 2:2-4; 11:6-9; 25:6-8; 32:1, 2) Nguaisei, a babier er a Isaia a dirrek el olecholt el kmo a “tikingel a Dios a dingar”!​—Hebru 4:12.

[Siasing er a 28 el llel]

A Isaia ma rengelekel a mlo “ngar el klumech el mor a re chad er a Israel”

[Siasing er a 29 el llel]

A Jerusalem a mo “ua delidui er a klekar el ngar a sers”

[Siasing er a 30 el llel]

Ngmekerang e a rechad er a bek el renged a mongeseu el “remot a saider er tir el mo osib”?