Skip to content

Skip to table of contents

“Bo Budech Kemiu ma Rokuil Chad”

“Bo Budech Kemiu ma Rokuil Chad”

“Bo budech kemiu ma rokuil chad el mor sel sebechiu.”​—ROM 12:18.

1, 2. (a) A Jesus ngmilsterir a rulebengkel a ngera el uleklatk? (b) Kede mo metik a ulekrael er ker el ngii a sebechel el ngosukid sel bo dechelebangel a ultok?

 A JESUS a ulemeklatk er a rulebengkel el kmo te mo chelebangel a ultok er aika el renged er tia el beluulechad, e sel kesus er a uchei er a kodellel, e ngmilsaod er a uchul el mo er tir el kmo: “A kmo kom chedal a belulechad, e a belulechad a betik a rengul er kemiu el chedal; e ngdi kemiu a diak kom chedal a belulechad, ak mla ngiltemiu ra belulechad, misei a uchul e a belulechad chouketui er kemiu.”​—Johanes 15:19.

2 Ngoeak a tekoi el dilubech el mo er a Paulus, e ngmedengei el kmo a tekoi el lullekoi a Jesus a klemerang. Ngar er a ongeru el babilengel el mo er a ngeasek el kldemel el Timoteus, e ngmilluches el kmo: “Ngdi kau a uleltirakl chosisecheklek, ma teletelel chomerellek ma sel kulatk er ngii ma kloumera er ngak, ma kllourreng er ngak, ma bltikerreng er ngak, ma ducherreng er ngak a ikel mler ngak lodechelakl ma ringel.” E dirrek el dilu el kmo: “Me nguaisei tirikel rokui el ngara Kristus Jesus el sorir el meluu ra Dios ra chelsel a klengar er tir a modechelakl.” (2 Timoteus 3:10-12) Ngar er a 12 el bliongel er a babilengel el mo er a Rekristiano er a Rom, e ngulemeklatk er tir el kmo te mo mekerang a bo lechelebangel a ultok. Me a tekingel a mera el sebechel el omekrael er kid er a chelecha el taem er a ulebongel.

“Molebedebek a Ungil Tekoi”

3, 4. Kede mekerang e otutii a omellach el ngar er a Rom 12:17 (a) er a chelsel a telungalek el kakerous a klechelid er ngii? (b) er a deluill er kid me a rengar er a bita er kid?

3 Monguiu er a Rom 12:17. A Paulus a milsaod el kmo sel bo dechelebangel a mekngit el blekerdelir a rechad, e ngungil a lak bo lekesib a rengud. Tia el uleklatk a kmal klou a ultutelel, el ileakl el ngar er a chelsel a telungalek el kakerous a klechelid er ngii. A Kristiano a kirel el kilmeklii a rengul me lak loba mekngit el omtechei a mekngit. E le ngdiak el sebechel el mo er ngii a klungiaol a ‘doba mekngit el omekmad a mekngit,’ e le choua itia el blekeradel a bai sebechel el di mo uchul a klou el mondai.

4 A Paulus a meskid a ungil el uleklatk el kmo: “Molebedebek a ungil tekoi er mederir a rokuil chad.” Ngar er a chelsel a telungalek, e a bechiil el redil el olecholt er a kllourreng el kirel a mekngit el tekingel a bechil, a sebechel el mo uchul e ngdiak lebo er ngii a mondai. (Osisechakl 31:12) A Carlos, el oureor er a Bethel er a chelechang, a ouchais er a ungil el blekerdelel a delal el mle kerekikl el remuul a ngerechelel er a blai, e mle sebechel el outekangel a mekngit el omerellel a bechil. Ngmelekoi el kmo: “Ngmle blechoel el melisiich er kemam el mo mengull er a demmam. E ullerrimel er ngak el mo ousekool er a ta er a bedengel a klekool el obengkel a demak me bo lungil a rengul, engdi tia el klekool a dimlak el soak.” Ngika el chad a mlo omuchel el mesuub a Biblia e miltecholb. A Resioning er a Jehovah a mo mesisiich er a tekoi er a omengetukel sel lolengeseu er a rengar er bita er tir er sel taem el leduubech a meklou el telemellel a beluu, e tiang a blechoel el uchul e te ‘melebedebek a ungil tekoi er mederir a rokuil chad.’

Mo Mesisiich er a Ultok el Ousbech a “Kmard el Kol”

5, 6. (a) Ngmekerang a “kmard el kol” e mechisois er a bebul a bdelul a cheraro? (b) Mosaod a tekoi el dilubech er a beluam el mlo uchul a ungil el tekoi, el olecholt er a rolel a doltaut er a uleklatk er a Rom 12:20.

5 Monguiu er a Rom 12:20. A Paulus er sera lolekoi aike el tekoi el ngar er a Rom 12:20, e nglocha millatk a tekoi el medung er a Osisechakl 25:21, 22 (NW) el kmo: “A lsekum a cherrouem a songerenger e mokelii; ma lsekum ng meched a rengul, e bsa imelel. E sel moruul el uaisei e ngua omchisois a kmard el kol er a bdelul; e a RUBAK a mo meskau omeksullem.” Tia el uleklatk el ngar er a 12 el bliongel er a Rom a diak lebelkul a kmo kede omekcharm me a lechub e kede omekrur er a chad. Aika el eru el bades a bai melekoi el kirel a rolel a lolengoes a deel er a irechar. A Charles Bridges, el mellomes a rengul el chad er a England a kmo: “A deel el meringel el meteot a lengai a kmard el kol el choisois er a bebul. Me nguaisei, e a rebetok el chad a blechoel el mo kesib a rengrir me a lechub e ngchetirir a rebebil, engdi ngsebechel el mo medemedemek a rengrir, a lsekum a rebebil a melemolem el olecholt a kllourreng, el ileakl a bltikerreng el mo er tir.”

6 A olechotel a ungil el omeruul a uai a “kmard el kol” el sebechel el ngmodech a rengrir tirke el omtok er a remesiungel a Dios. Me a ungil el omeruul a sebechel el rulleterir a rechad el mle ngodech a uldesuir er a uchei el mo kongei er a klumech er a Biblia el omerk er ngii a rechedal a Jehovah. A apostol el Petrus a milluches el kmo: “Bo lungil chomerelliu ra delongelir ar Chisentail, el kirel ma lolaes er kemiu el kmo, ‘Te meruul a mekngit,’ e lomes a ikel ungil lomerelliu e bai bo longebkall ra Dios er sel sils er chodingel.’”​—1 Petrus 2:12.

“Bo Budech Kemiu ma Rokuil Chad”

7. Ngera el blekeradel er a budech a lengiluu a Kristus el mesterir a rulebengkel, e tia el budech ngrullid el mo mekerang?

7 Monguiu er a Rom 12:18. Ngar er sel ulebongel el kesus el obengterir a rechapostol er ngii, e a Jesus a dilu er tir el kmo: “A budech a kbecherei er kemiu; ma budech er ngak a kbeskemiu.” (Johanes 14:27) A budech el lengiluu el mesterir a rulebengkel a tir el mlo melechesuar a bltikerreng me a kengei er a Jehovah el Dios me a betik er a rengul el Ngelekel. Tiaikid el blekerdelel a budech a sebechel el rullid el mo kiei el teloi er a rebebil el ngar er a budech. A remera el Kristiano a sorir a budech e dirrek el chad er a budech.​—Matteus 5:9.

8. Kede mekerang e mo chad er a budech er a chelsel a delengchokl me a ongdibel?

8 A ta er a rolel e kede mo ungil el chad er a budech er a chelsel a telungalek a lak debecherei a chetituokel el tekoi me lolemolem, ngbai kired el mereched el sumecheklii. (Osisechakl 15:18; Efesus 4:26) Tiang a dirrek el sebechel el motaut er a chelsel a ongdibel er a Rekristiano. A apostol el Petrus a millekoi el kirel a budech el kmo ngsebechel el mukeroul a lsekum e kede oserechii a churad. (1 Petrus 3:10, 11) A Jakobus er a uriul er a lomeklatk er a ungil el usbechel a churad e dongeroid er kid er a chelechei me a klaititekangel, e ngmilluches el kmo: “Ngdi llomeserreng el mlar bab el mei a kot e ngklikiid, e sola e soal a budech, e medemedemek, e mechechedereder, e mui ra klechubechub ma ungil rodech, e diak lolekiakl ma diak longesuul. E a rodech ra llemalt chobriid ra chelsel a budech er tirikel meruul a budech.”​—Jakobus 3:17, 18.

9. Ngera kired el melatk er ngii sel dolasem el mo “budech kid ma rokuil chad”?

9 Ngar er a tekingel a Paulus er a Rom 12:18, e ngsebeched el mesang el kmo a otutel a budech a diak di lengar er a chelsel a telungalek me a ongdibel e lemerekong. Ngdilu el kmo ngkired el mo ‘budech kid ma rokuil chad,’ e tiang a uldimukl er a retonari er kid me a rechad er a urered, me tirke el dedak el ngar er a skuul, me a rechad el debetik er tir sel domerk er a klumech. Ngdilechelii el kmo kede meruul er a budech ‘el mor sel sebeched.’ E tiang a belkul a kmo ngsebeched el mo ‘budech kid ma rokuil chad,’ engdi ngkired el kerekikl me ngdiak bo el uchul e detemall a melemalt el llechul a Dios.

A Omelaitechei a Ngerechelel a Jehovah

10, 11. Ngera uchul me ngmelemalt a debechei a omelaitechei “me di le ngara cheldechuderreng ra Dios”?

10 Monguiu er a Rom 12:19. Ngkmal kired el ‘kilmeklii a rengud’ e mo “oba delemedemek” el mo er tirke el omtok er tia el urered me a klumech el domerk er ngii. (2 Timoteus 2:23-25) A Paulus a ulemeklatk er a Rekristiano me lak lolaitechei e “bai bechei me di le ngara cheldechuderreng ra Dios.” Kid el Kristiano a medengei el kmo a omelaitechei a diak el ngerecheled. A ta er a milluches er a Psalm a kmo: “Lak lochedechudel a rengum, e lak lolengasech a rengum!” (Psalm 37:8) A Salomon a dilu el kmo: “Lak mdu el kmo, ‘Ak mo omtechei a mekngit’. Mongiil er a RUBAK e ng mo ngosukau.’”​—Osisechakl 20:22.

11 Ngmo uchul a llomeserreng a lsekum kede mecherei a Jehovah me ngomals er tirke el omtok er kid er sel ungil el temel. E tiang a kmal bleketakl el ngar er a tekingel a Paulus el kmo: “A Rubak a dmu el kmo, chomelaitechei a di ngak a meruul, ngdi ngak chomekmad.” (Momekesiu er a Duteronomi 32:35.) A lsekum kede melasem el melaitechei, e ngolechotel a kldidairreng, e le kede mo meruul a tekoi el bla ledu a Jehovah el kmo ngngerechelel. Me a lmuut el tang, ngua dolecholt el kmo ngdiak a klaumerang er kid er a telbilel a Jehovah el kmo: “Ngdi ngak chomekmad.”

12. Ngoingerang e ngmocholt a cheldechuderreng er a Jehovah, e ngmekerang a lemocholt?

12 Ngar er a uchelel a babilengel a Paulus el mo er a Rekristiano er a Rom, e ngdilu el kmo: “E a cheldechuderreng ra Dios a ngara eanged el me chemolt el bedul a rokui blekeradel rar chad el diak loluu ra Dios, ma chelebirukel el melenget ra klemerang loba chelebirukel.” (Rom 1:18) A cheldechuderreng er a Jehovah a mo er ngii er a eanged el oeak a Ngelekel er sel taem er a “kloul ringel.” (Chocholt 7:14) Tiang a olechotel a melemalt el “kerrekerilel a Dios,” el ua losaod a Paulus er a ta er a mlukreng el babilengel el kmo: “Ele ngllemeltel a Dios choba ringel lomekmad er tirikel omekringel er kemiu, e kemiu el mukringel, a de dul le beskid a ulengull sel le ngara eanged a Rubak el me duum el ngara kerdel a ngau, el cheltekill rar ngarngii a klisichir el anghel, isei e a Rubak a mo melaitechei er tirikel diak lomtab ra Dios, mar diak lolengesenges ra evangkelio ra Rubak er kid el Jesus.”​—2 Thesalonika 1:5-8.

Mo Kats er a Mekngit el Oba Ungil

13, 14. (a) Ngera me ngdiak lemechas a rengud sel bo dechelebangel a ultok? (b) Kede mekerang a domekngeltengat er tirke el omtok er kid?

13 Ngulterekokl a rengud el kmo a Jehovah a mo otaut a rokui el telbilel me ngsebeched el oba blakerreng el meruul er tia el ureor el bla loterekeklii er kid, el omerk er a “evangkelio ra rengedel a Dios” er a “belulechad el rokir.” (Matteus 24:14) Kede medengei el kmo tia el ureor el loruul er ngii a Rekristiano a sebechel el mo uchul a ngesechel a rengrir a rumtok, e le Jesus a ulemeklatk el kmo: “Kemiu a dirrek el mo muketui ra rokuil renged el ngklek a uchul.” (Matteus 24:9) Me ngkmal diak bo lemechas a rengud me a lechub e bo lemechitechut a rengud sel bo dechelebangel a ultok. A apostol el Petrus a dilu el kmo: “Kemiu el betik ra renguk, lak bo le rrau a rengmiu er sel omengarm el ngar kemiu el ua ngau el mengarm er kemiu, el ua le ngar kemiu a ngodech el tekoi. E a rngelel a Kristus el bla mediukes er ngii bai bo ldeu a rengmiu er ngii a le menga lekor kemiu, el kirel me bo mui ra deourreng sel be le cholt a klebkellel a Kristus.”​—1 Petrus 4:12, 13.

14 Ngungil a dolasem el olsisechakl er tirke el omtok er kid er a bai dolecholt er a ngesechel a rengud er tir, e le kede medengei el kmo a rebebil a omtok er kid e le ngdiak a ungil el klemedengei er tir el kirel tia el urered. (2 Korinth 4:4) Kede melasem el oltaut er sel tekingel a Paulus el kmo: “Momekngeltengat er tirikel oldechelakl er kemiu; momekngeltengat e lak molebeakl er tir.” (Rom 12:14) A ta er a rolel e kede omekngeltengat er a rumtok a sel doluluuch el kirir. A cheldechedechal a Jesus el ngar er a Rois a kmo: “Bo le betik a rengmiu erar cherrouiu, e bo moruul a ungil el mor tirikel ouketui er kemiu, momekngeltengat rar melebeakl er kemiu, e moluluuch el kirir ar umekrur er kemiu.” (Lukas 6:27, 28) Ngoeak a tekoi el dilubech el mo er a Paulus, e ngmle medengei el kmo a chad el omtok a sebechel el mo blak a rengul el disaiplo er a Kristus e dirrek el mesiungel a Jehovah. (Galatia 1:13-16, 23) Ngar er a ta er a babilengel a Paulus e ngdilu el kmo: “Sel ki medenguul, e a ki omekngeltengat; sel ki modechelakl, e a ki outekangel; sel ki motuub e a ki oltobed a medemedemek el tekoi.”​—1 Korinth 4:12, 13.

15. Ngerang a kot el ungil el rolel e ngsebeched el mo kats er a mekngit el oba ungil?

15 A remera el Kristiano a oltirakl er sel ulebongel el bades er a 12 el bliongel er a Rom el kmo: “Lak bo mechitechut ra mekngit, e bai moba ungil el mo kats ra mekngit.” A Satan el Diabelong a uchul a rokui el mekngit. (Johanes 8:44; 1 Johanes 5:19) Ngar er a ues el lilsang a Johanes, e a Jesus a ulechotii el kmo a rengellitel el odam er ngii “a mlo kats er [a Satan] el rsechel a Ngelekel a sib ma tekoi er chocholt er tir a uchul.” (Chocholt 12:11) Tiang a ochotii el kmo a kot el ungil el rolel e ngsebeched el mo kats er a Satan me tia el mekngit el blekeradel el lolisiich er ngii er a chelechang, a oeak sel leblak a rengud el meruul er tia el urered el omerk er a klumech er a Renged.

Dmeu a Rengud el Oba Omelatk

16, 17. Ngerang mla osisecheklid er ngii a Rom er a 12 el bliongel el kirel a kmo (a) kede mekerang a dousbech a klengar er kid? (b) ngkirel mo ua ngerang a blekerdeled er a chelsel a ongdibel? (c) ngkirel mo ua ngerang a omerelled el mo er tirke el omtok er a klaumerang er kid?

16 A kedeb el omesodel sel babilengel a Paulus el mo er a Rekristiano er a Rom el ngar er a 12 el bliongel, a omeklatk er kid er a betok el tekoi. Kede silubii el kmo kid el mesiungel a Jehovah a kired el tonget a klengar er kid el mesiou er ngii. Ngoeak a chedaol el reng er ngii e kede kongei el tonget a klengar er kid, e le kede ungil el medengei el kmo a tekoi el doruul er ngii a odeuir a rengul a Dios. Ngmeskid a kakerous el ngat me kede ousbech el mesiou er ngii el oba blakerreng, me a klengareourreng, me bo el sebeched el oba kltarreng el mesiou. Kede oltirakl er tia el rolel a doltuchakl er a rechad e blechoel el melatk a rengrir a rechad.

17 Tia el 12 el bliongel er a babier er a Rom a meskid a betok el omellach er a rolel e ngsebeched el outekangel a ultok. Ngdiak el kired el melaitechei. Ngbai kired el melasem el meruul a ungil sel bo dechelebangel a ultok. Me kede melasem er a tkul er a bab el sebeched el mo budech kid me a rokui el chad e kerekikl el diak detemall a omellach er a Biblia. Tia el omeruul a sebeched el oltaut er ngii er a chelsel a delengchekled me a ongdibel, me sel dongedecheduch er a retonari er kid me tirke el dedak el oureor me a dirrek el tirke el dedak el ngar er a skuul, me sel doldingel a obliil. Kede mo er sel tkul er a bab el sebeched el oba ungil el mo kats er a mekngit sel bo dechelebangel a mekngit el omelekingir a rechad, e diak dobes el kmo a omelaitechei a ngerechelel a Jehovah.

18. Ngera el edei el uleklatk a medung er a Rom 12:12?

18 Monguiu er a Rom 12:12. Obengkel aika el meklou a ultutelel el uleklatk, e a Paulus a meskid a edei el dechelel. Me ngdilu el kmo “diblechoel meluluuch” me bo el sebeched el nguu a ngelsuil a Jehovah e le ngdiak el sebeched el di kid el oltaut aika el uleklatk. A doltirakl er tia el uleklatk e ngmo ngosukid el “moba kllourreng ra ringel.” E a ulebongel er ngii el rokui, e ngkired el oterekokl a uldesued el kmo a Jehovah a tibir el mo meskid a “chomelatk” el kirel a diak a ulebengelel el klengar el ngar er a eanged me a lechub e ngchutem.

Rolel a Domelekl a Suobel

• Kede mo mekerang sel bo dechelebangel a ultok?

• Ngoeak a ngera el blekeradel e ngkired el melasem el meruul a budech, e mekerang a doruul el uaisei?

• Ngera uchul me ngdiak el kired el melaitechei?

[Aike el Ker er a Suobel]

[Siasing el ngar er a page 14]

A dolengeseu er a retonari er kid e ngngosukid el mo diak dongetukel er a rechad

[Siasing er a 15 el llel]

Kau ke melasem el meruul a budech er a chelsel a ongdibel?