Skip to content

Skip to table of contents

Ruungalek me a Rengalek​—Mchadecheduch el Oba Bltikerreng

Ruungalek me a Rengalek​—Mchadecheduch el Oba Bltikerreng

“A re bek el chad bo le mereched el orrenges, e le meoud el mengedecheduch, e le meoud el ngmasech a rengrir.”​—JAK. 1:19.

1, 2. Ngua ngerang a uldesuir a ruungalek me a rengelekir? Engdi ngsebechel el mo meringel er tir el mekerang?

 A REBETOK el ngalek er a beluu er a Merikel a luleker er tir er a ker el kmo: “Oleko ke mo medengei el kmo a demam me a delam a medkung, e ngera sel kot el soam el dulii el mo er tir?” Oumesingd er tir a diak el sorir el mesaod a mondai me a klautoketok, e te bai melekoi el kmo: “Mousubes, e ak kmal mlo mekngit,” me a lechub e te kmo: “Ngkmal betik a renguk er kau.”​—A babier el For Parents Only, el lulluches er ngii a Shaunti Feldhahn me a Lisa Rice.

2 A ruumesingd el ngalek a betik a rengrir er a redemerir me a rederrir, me a ruungalek a dirrek el betik a rengrir er a rengelekir. E tiang a klemerang er a delongelir a rechedal a Dios. Me nguaisei, engdi a lebebil er a taem e ngsebechel el mo meringel er tir el chadecheduch. E ngera uchul? Ngera rullii me ngmo meringel er tir el mesaod a bebil el tekoi? Te mekerang a ruungalek me a rengelekir e mo ungil el chadecheduch?

MOSIIK A TECHALL EL MO CHADECHEDUCH

3. (a) Ngera uchul me ngmeringel er a rebetok el telungalek el mo ungil el chadecheduch? (b) Ngera uchul me ngmle beot er a rechad er a Israel el mo ungil el chadecheduch tir me a rengelekir?

3 Chelecha el taem e ngdiak a techellir a rebetok el telungalek el mo ungil el chadecheduch. Engdi ngkuk mle ngodech er sel taem er a rechad er a Israel. A Moses er sera lolisiich er a rechedam el mo olisechakl er a rengelekir a llechul a Dios, e ngdilu el kmo: “Mosisechakl el mor a re ngelekem. Ke mo omelekl cho mngar a blai ma cho mcheroid, ma cho molengull ma cho moureor.” (Dut. 6:6, 7) A rengalek a di kiliei er a blai el obengterir a rederrir me a lechub e te obengterir a redemerir el mo oureor. Ngmle klou a techellir el chadecheduch, el mlo uchul e ngmle beot er a ruungalek el mo medengei aike el lousbech me a urungulir me a blekerdelir a rengelekir. Me a rengalek a dirrek el mle sebechir el mo ungil medengelterir a redemerir me a rederrir.

4. Ngera uchul me ngmo meringel er a rechedal a telungalek el chadecheduch?

4 Ngkmal ngodech a blekerdelel a klengar er chelechang. Ngar er a bebil el beluu, e a rengalek a di eru a rekrir e mo er a headstart. Me a rebetok el chedam me a chedil a di mechesang el oureor me ngdiak lengar er a blai. E sel taem el ledak tir me a rengelekir, e te di omes a TV me a lechub e te ousbech a computer me a cellphone. Ngar er a chelsel a betok el telungalek e ngkakerous a omerollir me a chelsengrir me ngdiak a ungil el techellir el chadecheduch.

5, 6. Ngera el omelodech a bla leruul a rebebil el oungalek me bo el sebechir el mengoit a klou el taem el obengterir a rengelekir?

5 Ngar er ngii a rolel e ngsebechiu el mengoit a lmuut el klou el taem el dmak el ta el telungalek? (Monguiu er a Efesus 5:15, 16.) A bebil el telungalek a tibir el mo kosadel a taem el lomes a TV me a lechub e te ousbech a computer. E a rebebil a tibir el mo dmak el omengur el kesengil el ta el taem er a ta el sils. A omengull el telungalek a klou el techall el sebechir el mo ungil kaodengei sel ledak el mesuub er a Biblia. Engdi ngdiak di el tiakid a taem el kirir el dmak. Ngkirir el chadecheduch er a bek el sils. Me a uchei er a lebo er a skuul a rengalek, e molisiich er tir, mosaod er a bades er a bek el sils, me a lechub e mdak el meluluuch. Tia sebechel el ngosuterir er a betok el tekoi sel lengar er a skuul.

6 A rebebil el oungalek a mla ngmodech a rolel a klengar er tir me bo el sebechir el mengoit a klou el taem el obengterir a rengelekir. El di ua Laura * el mlo diak loureor er a urerel e le te ngar er ngii a reteru el mekekerei el ngelekel. Ngdmu el kmo: “Sel letutau e aki di orreched el mo oureor me a remo er a skuul. E sel be krei a lekebesengei, e a chad er a ureor a mla mechiuititerir a rengelekek.” Me sera bo lak loureor er a urerel, e alta ngmlo kesai a ududel, engdi a Laura a melekoi el kmo ngungil el medengei a uldesuir me a mondai er a rengelekel. Ngdmu el kmo: “A kurrenges sel loluluuch me ngsebechek el omekrael e melisiich e olisechakl er tir.”

BO “MERECHED EL ORRENGES”

7. Ngerang a mondai er a ruungalek me a rengelekir?

7 A uriul er a longedecheduch er a rebetok el mekekerei el chad, e tirke el milluches er a babier el For Parents Only a kmo: “A kot el ngarbab el mondai er a rengalek el kirir a redemerir me a rederrir a kmo, ‘Ngdiak lorrenges er ngak.’” Me a ruungalek a blechoel el dmu a osisiu el tekoi el kirir a rengelekir. Me a lsekum a rechedal a telungalek a sorir el mo ungil el chadecheduch e ngkmal kirir el mo dul kaiuerenges.​—Monguiu er a Jakobus 1:19.

8. Te mekerang a ruungalek e mo ungil el orrenges er a rengelekir?

8 Kemiu el oungalek, kom orrenges er a rengelekiu? Tia sebechel el mo meringel a lsekum ngmesaul a bedengiu me a lechub e te mesaod a tekoi el ua lak a ultutelel er a osengiu. Engdi lak mobes, a tekoi el ua lak a ultutelel er kau a locha klou a ultutelel er a rengelekem. Me a chad el “mereched el orrenges” a kerekikl el omtab a tekoi el lolekoi a ngelekel me sel rolel a longedecheduch. A oto er a ngerel me a rolel a lomechim me a osengel a ochotii er kau a uldesuel. Engdi ngdirrek el klou a ultutelel el moker a ker. A Biblia a kmo: “A uldesuel a chad a ua ralm el ngar a chelsel a tal dmolech el chido, ngdi ngikel mellomes a rengul a sebechel el otobed.” (Osi. 20:5) Me ngkirem el mo oba llomeserreng sel mongedecheduch er a rengelekem me bo el sebechem el mo ungil el medengei a uldesuir, el ileakl er sel taem el mosaod aike el tekoi el meringel er tir el mesaod er ngii.

9. Ngera uchul me a rengalek a kirir el olengesenges er a redemerir me a rederrir?

9 Rengalek, kom olengesenges er a redemmiu me a redelemiu? A Tekingel a Dios a kmo: “Rungalek, morrenges a lolisechakl er kau a demam, e bo le blak a rengum er a ikel le dung a delam.” (Osi. 1:8) Lak mobes el kmo, ngbetik a rengrir er kemiu e sorir aike el kot el ungil el kiriu, me nguchul a llomeserreng sel morrenges e molengesenges er tir. (Efe. 6:1) Me a lsekum ngar er ngii a ungil el rolel a cheldecheduch er a delongeliu e modengei el kmo ngbetik a rengrir er kemiu, e seikid e ngmo beot er kemiu el olengesenges er tir. Mouchais a uldesuiu el mo er tir e le tiang a ngosuterir el mo ungil medengelkemiu. Ngdirrek el kiriu el melasem el mo medengei a uldesuir a redemmiu me a redelemiu.

10. Ngera kede suubii er a blekerdelel a Rehoboam?

10 Ngsoam el oltirakl a uldesuir tirke el ua meklungem? Bo mkerekikl. Ngsebechel a uldesuir el ungil er a osengem, engdi ngdiak a ngera lengesuir er kau, ngbai sebechel el tomellau. A remekekerei el chad a dirkak bo lechelebangel a betok el tekoi e diak a ungil a klemedengei er tir el ua remeklou el chad. A ruumesingd el mekekerei el chad a diak lomdasu el kmo a omelilt el loruul er chelechang a sebechel el mo uchul a telemellir er a uriul. Molatk er a Rehoboam el ngelekel a King el Salomon. Sera bo leking er a Israel, e ngmle kirel el oltirakl a uldesuir a remeklou el chad, engdi ngbai mlo oltirakl a uldesuir a rechad el di ua meklungel. Me tiang a mlo uchul e a ruumesingd el chad er a rengedel a mlo omtok er ngii. (1 Ki. 12:1-17) Lak bo mua Rehoboam. Mongedecheduch er a demam me a delam e mouchais a uldesuem er tir. Mngai a klubelem er tir e moltirakl a tekoi el ledu er kau.​—Osi. 13:20.

11. Ngera sebechel el mo duubech a lsekum e ngmo meringel er a ngalek el mengedecheduch er a demal me a delal?

11 Ruungalek, ngsomiu a rengelekiu a loker a uldesuiu el kirel a tekoi er a bai lebo er tirke el di ua meklungir? A leuaisei, e mrelleterir el mo beot er tir el me mengedecheduch er kau. A ta el ngeasek el odos a milluches el kmo, ngbek el taem el losaod el kirel a sechal e a demal me a delal a kmal mo suebek a rengrir, me ngrullii el mo meringel er ngii el mengedecheduch. A ta er a ngeasek el odos a milluches el kmo: “A rebetok el ngeasek a sorir el oker a uldesuir a redemerir me a rederrir, engdi a lsekum ngdiak lorrenges er tir, e te bai mo er a rekuk bebil el kongei el orrenges alta e ngdiak a ungil klemedengei er tir.” Me bo mkltmokl el orrenges a ngii di el tekoi el sorir a rengelekiu el mesaod me bo modengei a uldesuir. Cho bo muaisei, e ngmo beot er tir el mengedecheduch er kau e dirrek el mo kongei el oltirakl er a uldesuem.

BO “MEOUD EL MENGEDECHEDUCH”

12. Te mekerang a ruungalek e rullii el mo meringel er a rengelekir el mengedecheduch er tir?

12 A blekerdelir a ruungalek a sebechel el rullii el mo meringel er a rengelekir el mengedecheduch er tir. Ngsebechir el di mereched el ochotii el kmo ngkesib a rengrir er a tekingir a rengelekir. Tiang a uaisei e le ngbetok a kdekudel el tekoi er chelecha el taem er a ulebongel me a ruungalek el Kristiano a sorir el omekerreu er a rengelekir. (2 Ti. 3:1-5) Engdi a rengalek a diak lomes a tekoi el ua osengir me te mo omdasu el kmo ngdiak lebesterir a ilmeklir el meruul a sorir.

13. Ngera uchul me a ruungalek a kirir el mo kerekikl me lak di lemereched el oltobed a uldesuir?

13 A ruungalek a kirir el mo kerekikl me lak di lemereched el oltobed a uldesuir. Ngklemerang, ngsebechel el mo meringel er kau el kilmeklii a rengum er sel taem el ngelekem a mo kesib a rengul e dmu tekoi el rullau el mo bekikl. Engdi ngklou a ultutelel el bo mungil el orrenges er a uchei er a omongedecheduch. A mellomes a rengul el King el Salomon a milluches el kmo: “A lsekum a chad a onger a ker er uchei er a lorrenges, e ng klebelung e otuball.” (Osi. 18:13) Me a lsekum ke mo chelellakl e orrenges er ngii e ngsebechem el mo medengelii a uchul me a ngelekem a melekoi el uaisei. (Job 6:1-3) Ngkirem el mo ungil el medengelii a blekeradel el dilubech me bo el sebechem el ngosuir. Me bo moba bltikerreng el orrenges e molasem el mo medengei a uldesuir a rengelekiu me bo el sebechel a tekoi el molekoi el ngosuterir.

14. Ngera uchul me a rengalek a kirir el mo meoud el mengedecheduch?

14 Kemiu el ngalek, ngdirrek el kiriu el mo meoud el mengedecheduch. Lak mobes el kmo a Dios a ulemekngerachel er a redemmiu me a redelemiu el mo olisechakl er kemiu, me lak di lemereched el mo chetimiu a tekoi el lolekoi. (Osi. 22:6) Te locha mla chelebangel a osisiu el tekoi el mchelebangel er chelechang. Ngdirrek el diak el sorir a cho bo moruul a osisiu el cheleuid el tekoi el lurruul er sera dirk lemekekerei. A demam me a delam a sechelim el diak el cherrouem, e sorir el ngosukau el diak lolemall er kau. (Monguiu er a Osisechakl 15:31.) “Mongull er a demam ma delam,” e mochotii el kmo ngbetik a rengum er tir el uai tir el betik a rengrir er kau. Tia rullii el mo beot er tir el olisechakl er kau el ngar er sel rolel er a Jehovah.​—Efe. 6:2, 4.

BO ‘MEOUD EL NGMASECH A RENGUM’

15. Ngera ngosukid el mo chelellakl e klou a rengud sel dongedecheduch er a rebetik er a rengud?

15 Ngbeot er kid el mo kesib a rengud sel dongedecheduch er a rebetik er a rengud. A apostol el Paulus a milluches el mo er a Rekristiano er a Kolose el kmo: “Re bechiil el sechal, bo le betik a rengmiu er a re bechemiu, e lak bo meterkakl er tir. Re chedam, lak molengasech a rengrir a re ngelekiu, ele ng mo uchul e ng di chelemuul a rengrir.” (Kol. 1:1, 2; 3:19, 21) A Paulus a dilu er a rengar er a Efesus el kmo: “Bedobed a rokui el uchul a kngtil a rengmiu, ma cheldechuderreng, ma ngasecherreng. Mereko klaiuediu, ma otuub.” (Efe. 4:31) A lsekum kede mo blak a rengud el olecholt a blekeradel el mei el okiu a chedaol klisichel a Dios el ua kllourreng, delemedemekerreng me a ulserechaklrreng, e ngmo beot er kid el kilmeklii a rengud er a chelsel a meringel el blekeradel.​—Gal. 5:22, 23.

16. Ngmilekerang a Jesus er a lomeklemalt er a redisaiplo er ngii? E ngera uchul me ngmengasireng a omerellel?

16 Kemiu el oungalek, ka molatk er a omerellel a Jesus. Ngkmal mle meringel a uldesuel er sel ulebongel el belsilel ngii me a rechapostol er ngii. Ngmle medengei el kmo ngdi kmedung e ngmo mad er a meringel el kodall. Me ngmle kirel el lomelemii a blakerreng er ngii, me bo lemechedaol a ngklel a Demal e bo el sebechir el mo suobel a rokui el chad. Engdi ngar er tiakid el taem, e a rechapostol er ngii a mlo kaititekangel el kmo ngtecha er tir a kot el ngarbab. A Jesus a dimlak loungeroel er tir me a lechub e blo lemeringel a tekingel el mo er tir. Ngbai mle klou a rengul el omeklemalt er tir. Ngulemeklatk er tir el kmo, te ulebengkel er a chelsel a meringel el taem e dirrek el ulechotii el kmo nguluumerang el kmo te mo melemolem el blak a rengrir alta te mo chelebangel a omelsemai er a Satan. Ngdirrek el tilbir el kmo te mo mengedereder el obengkel el ngar er a eanged.​—Lk. 22:24-32.

17. Ngerang a ngosuterir a rengalek el mo klou a rengrir?

17 A rengalek a dirrek el kirir el mo klou a rengrir. A lsekum ke ngeasek, e nglocha mo chetim sel lomekrael er kau a demam me a delam. Ngsebechem el mo omdasu el kmo ngdiak loumerang er kau. Engdi lak mobes el kmo, a bltkil a rengrir a uchul me ngsuebek a rengrir er kau. A lsekum ngmo klou a rengum sel longedecheduch e kongei a ulekrael er tir, e te mo orrenges er kau e oumerang er kau. E seikid e te mo meskau a ilmokl el mo meruul a bebil el tekoi. A Biblia a ochotii el kmo a chad el klou a rengul a mellomes a rengul. Ngdmu el kmo: “A kebelung el chad a di ochotii a ngesechel a rengul, ngdi medengei a tekoi el chad a klou a rengul e orekedii a ngesechel a rengul.”​—Osi. 29:11.

18. Ngmekerang a bltikerreng e ngosuir a telungalek el mo ungil el chadecheduch?

18 Me kemiu el oungalek me a rengalek, lak bo lemechitechut a rengmiu a lsekum a rolel a cheldecheduch er a delongeliu a diak loltirakl er sel somiu. Molemolem el oureor el kirel e bo blechoel el oltirakl a ulekrael el ngar er a Tekingel a Dios. (3 Jn. 4) Ngar er sel beches el beluulechad e kede mo cherrungel me ngmo diak a mondai er a rolel a cheldecheduch. Engdi uchei er sel taem e kede dirk mo remuul a cheleuid. Me bo mereched el melekoi el kmo “ak mlo mekngit” e mkengei el ousubes. ‘Molasem el oldak a delongeliu el oba bltikerreng.’ (Kol. 2:2) A bltikerreng a ngar er ngii a klisichel el ngosukid el mo ungil a omerelled e mo klou a rengud e dirrek el ousubes a mlo cheleuid. “Ng outekangel el diak le toched er a rokui el tekoi, e oumera rokui el tekoi, e melatk e mengiil el diak louedikel a rengul, e klou a rengul el diak le mesim er a rokui el tekoi.” (1 Ko. 13:4-7) Me a lsekum e ke blechoel el olecholt er a bltikerreng e nglmuut el mo ungil a rolel a cheldecheduch er a chelsel a telungalek er kau. Tia mo uchul a deuil a rengum e mo kobkellii a Jehovah.

^ A ngakl a mla mengodech.