1-2. Waut fa Mäajlichkjeiten hab wie, wan daut om Tietvedrief jeit?

STAL die mol väa, du west jroz en eenen scheenen Aupel nenbieten, oba dan sitst du, daut dee eene vefulde Städ haft. Waut nu? Du wurscht dreeatlei doonen kjennen: dän gaunzen Aupel met daut vefulde toop oppäten, dän gaunzen Aupel eefach wajchschmieten ooda de vefulde Städ wajchschnieden un daut goode oppäten. Waut wurscht du doonen?

² Met dän Tietvedrief es daut een bät soo aus met disen Aupel. Eenjemol west du veleicht een Scheengonen haben, oba dan moakjst du, daut väl Tietvedrief, waut daut en de vondoagsche Tiet jeft, vefult ooda schlajcht es. Waut nu? Eenje moaken eefach bie aulen Tietvedrief met un schlucken aules opp, waut de Welt auntobeeden haft. Dan sent doa uk soone, waut Tietvedrief gaunz meiden, wiels see nuscht nich wellen met waut orrajchtet to doonen haben. Aundre wada meiden schlajchten Tietvedrief, haben oba nuscht jäajen soont, waut em grooten jenomen gooda Tietvedrief es. Woont wurscht du fa daut baste talen, wan du west en Gott siene Leew bliewen?

3. Waut woa wie nu seenen?

³ De mieeschte von ons wudden sikj secha daut dredde wälen. Ons fält daut aula mol aun Tietvedrief, oba doch well wie nuscht orrajchtet doonen. Wie motten aulsoo  weeten, woont gooda un woont schlajchta Tietvedrief es. Oba haft ons Tietvedrief uk waut met onse Aunbädunk to doonen? Well wie mol seenen.

4. Woo woa wie äwa Tietvedrief denkjen, wan wie onse Hangow iernst nämen?

⁴ Een elra Brooda, waut sikj aune 1946 deepen leet, säd een Stoot trigj mol: “Mie es daut sea iernst doamet, daut ekj bie jieda Doopräd soo toohorch, aus wan daut wudd miene ieejne Doop sennen.” Wuarom deit hee daut? Hee säd: “Ekj denkj emma vom nieen äwa miene Hangow no, un daut es mie eene groote Help, tru to bliewen.” Met daut stemst du secha met. Wan du emma wada äwa dien Vespräakjen nodenkjst, Jehova dien Läwen lank to deenen, woat die daut halpen, am tru to bliewen (läs Liera 5:3). Oba daut woat die nich bloos en dienen christeljen Deenst halpen. Du woascht dan uk äwa aulet aundre en dien Läwen soo denkjen, aus Gott denkjt, un doa es uk de Tietvedrief met en. Daut muak de Apostel Paulus dietlich, aus hee de Christen en Korint schreef: “Auf jie äten ooda drinkjen ooda waut jie doonen, doot aules om Gott to ieren” (1. Korinta 10:31).

5. Waut fa eene Lia kjenn wie ons ut Reema 12:1 un 3. Mose 22:18-20 rutnämen?

⁵ Aules, waut wie en ons Läwen  doonen, haft eene Wirkjunk opp onsen Deenst fa Jehova. Daut muak Paulus en sienen Breef aun de Reema kloa. Hee schreef: “Ekj [ermon] junt, uk junen Kjarpa Gott to jäwen aus een heiljet, läwendjet Opfa, daut Gott aunnämen kaun. Lot daut jun jeistlicha Gottesdeenst sennen” (Reema 12:1). Paulus säd hia, wie sullen onsen Kjarpa Gott jäwen aus een Opfa. Daut bediet, Jehova met aul onse Jedanken, ons gaunzet Hoat un onse gaunze Krauft to deenen (Markus 12:30). Daut es waut sea iernstet. Biejlikj säd daut Jesaz Moses, daut Gott een Opfa nich aunneem, wan daut eenen Fäla haud (3. Mose 22:18-20). Krakjt soo wudd daut sennen, wan eenen Christ sien Opfa, aulsoo sien Deenst, opp irjenteene Wajch veorreinicht wia. Gott wudd daut nich aunnämen. Woo wudd daut kjennen passieren?

6-7. Woo wudd een Christ kjennen sienen Kjarpa besudlen? Woo kunn daut utkomen?

⁶ Paulus foddad de Christen en Room opp: “Lot de Sind kjeene Jläda [von junen Kjarpa] brucken, de Ojjerajchtichkjeit to deenen.” Hee säd uk, see sullen “daut Sintelje en [sikj] . . . doot moaken” (Reema 6:12-14; 8:13). Een poa Kapitels ea schreef Paulus doavon, woo eenje biejlikj äare Jläda toom sindjen brukten: “Äa Mul es voll flieekjen un Bettanis.” “See sent plazlich opp de Feet, wan daut doaropp aunkjemt, Bloot to vejeeten.” “See seenen nich, daut Gott to ferchten es” (Reema 3:13-18). Een Christ, waut siene Jläda brukt, om soone Sinden to begonen, veorreinicht sikj. Wan dee sikj biejlikj waut oppscheiseljet aunkjikjt, soo aus schwiensche Bilda ooda sea grausome Sachen, brukt dee siene Uagen, om “de Ojjerajchtichkjeit to deenen”. Doaderch besudelt dee sienen gaunzen Kjarpa. Sien Deenst fa Gott, ooda sien Opfa, es dan nich mea heilich un Gott nemt daut nich aun (5. Mose 15:21; 1. Petrus 1:14-16; 2. Petrus 3:11).  Eenem kaun daut aulsoo dia tostonen komen, wan eena schlajchten Tietvedrief haft.

⁷ Secha well je wie, daut Gott onsen Deenst fa rein un wieetvoll talt. Doawäajen mott wie doaropp achten, waut wie fa Tietvedrief haben. Woo kaun eena oba weeten, woont gooda un woont schlajchta Tietvedrief es? Daut woa wie nu seenen.

8-9. (a) Waut fa twee Sorten Tietvedrief jeft daut? (b) Waut fa Tietvedrief meid wie? Wuarom doo wie daut?

⁸ Fa Christen jeft daut rajcht jesajcht mau twee Sorten Tietvedrief. Soonen, waut dee gaunz meiden, un soonen, waut dee veleicht fa goot talen. Well wie nu mol seenen, waut fa Tietvedrief Christen meiden.

⁹ Soo aus wie en daut 1. Kapitel en dit Buak jeseenen haben, jeit daut biem Tietvedrief eenjemol om Sachen, waut de Schreft fa orrajcht talt. Daut kjennen biejlikj Websieden, Programs oppem Tellewizhen, Films (Mowies) ooda Musikj sennen, wua sikj daut von Grausomkjeit ooda von Hakjsarie haundelt, wua schwiensche Bilda jewäsen woaren ooda oppscheiselje Onmoral. Wuarom meiden woare Christen soonen schaundhauften Tietvedrief? Wiels doa Sachen fa goot hanjestalt woaren, waut de Schreft veuadeelt ooda waut jäajen biblische Gruntsauzen sent (Aposteljeschicht 15:28-29; 1. Korinta 6:9-10; Openboarunk 21:8). Wan wie met soonen Tietvedrief nuscht to doonen haben, bewies wie Jehova, daut wie werkjlich eenen “Aufschu [haben] fa daut, waut schlajcht es” un daut wie gaunz “von daut beese wajch[bliewen]” wellen. Doaraun es to seenen, daut wie eenen “onjeheichelten Gloowen” haben (Reema 12:9; Psalm 34:15; 1. Timotäus 1:5, Friesenbibel).

10. Waut sajen eenje? Wuarom es daut jefäadlich, soo to denkjen?

 ¹⁰ Eenje denkjen veleicht, daut daut nuscht baudat, Tietvedrief to haben, wua frie Onmoral jewäsen woat. Veleicht sajen dee: “Daut es je bloos oppem Tellewizhen. Ekj selfst wudd soont kjeenmol doonen.” Oba wäa soo denkjt, teischt sikj selfst un brinjt sikj enne Jefoa (läs Spricha 28:26). Wan wie aun waut eenen Jefaulen haben, waut Jehova haust, kjenn wie dan werkjlich sajen, wie haben eenen “Aufschu fa daut, waut schlajcht es”? Wan wie emma wada schlajchten Tietvedrief haben, woat ons Jewessen ons boolt nich mea ploagen. Veleicht doo wie dan soogoa selfst waut orrajchtet ooda talen daut nich mea fa soo schlemm, wan aundre een schlajchtet Läwen fieren (Psalm 119:70; 1. Timotäus 4:1-2).

11. Woo haben eenje daut must erfoaren, waut en Galata 6:7 steit?

¹¹ Eenje Christen haben Huararie begonen, wiels dee emma wada schlajchten Tietvedrief hauden. Dee haben daut selfst must erfoaren, waut daut en Galata 6:7 sajcht: “Waut een Mensch seit, woat hee uk arnten.” Oba wie wellen je goodet arnten. Un daut kjenn wie, wan wie doaropp achten, waut wie seien, aulsoo waut fa Tietvedrief wie haben. (See uk dän Kausten “ Woont wudd gooda Tietvedrief sennen?”)

12. Waut lia wie ut Galata 6:5, wan daut om Tietvedrief jeit? Waut kaun ons halpen, ons rajcht to entscheiden?

¹² Bat hia hab wie jeseenen, waut fa Tietvedrief Christen gaunz tochloten sellen. Oba daut jeft uk soonen Tietvedrief, wua en Gott sien Wuat nich krakjt jesajcht woat, aus dee goot ooda schlajcht es. Hia mott jieda eena selfst entscheiden, waut hee deit (läs Galata 6:5). Daut wie ons kjennen rajcht entscheiden, haft Jehova ons en de Schreft Gruntsauzen jejäft, dee ons wiesen, woo hee  denkjt. Wan wie ons no dise Gruntsauzen ooda Woarheiten rechten, woa wie vestonen kjennen, waut Jehova von ons haben well un uk waut fa een Tietvedrief goot fa ons es (Efeesa 5:17).

13. Waut halpt ons, Tietvedrief to meiden, wua Jehova veleicht kjeenen Jefaulen aun haft?

¹³ Oba nich aule woaren sikj fa dänselwjen Tietvedrief entscheiden. Wuarom nich? Daut es, wiels nich aule Christen äa Jewessen aul jlikjen wiet no biblische Gruntsauzen  oppjeschoapt haben (Hebräa 5:14). Un doa jleichen uk nich aule dänselwjen Tietvedrief. Oba je dolla wie ons Hoat un onse Jedanken no biblische Gruntsauzen rechten, je eenja woa wie ons sennen, aul soont tochtoloten, wua Jehova veleicht kjeenen Jefaulen aun haft (Psalm 119:11, 129; 1. Petrus 2:16).

14. (a) Aun waut mott wie noch denkjen, wan daut om Tietvedrief jeit? (b) Waut kjenn wie doonen, daut bie ons daut jeistelje emma daut ieeschte blift?

¹⁴ Aun waut sell wie noch denkjen, wan daut om Tietvedrief jeit? Aun onse Tiet. Aun dän Tietvedrief, waut eena sikj utwält, es to seenen, waut eena fa rajcht talt. Oba aun de Tiet, waut eena sikj doafäa nemt, es to seenen, waut bie eenem daut ieeschte es. Fa ons Christen kjemt daut jeistelje gaunz kloa daut ieeschte (läs Matäus 6:33). Waut kjenn wie doonen, daut daut bie ons uk soo blift? De Apostel Paulus säd: “Siet väasechtich, daut jie derch dit Läwen gonen aus kluake Menschen un nich aus soone, dee nich weeten, waut to de Sach jehieet. Un nuzt de Tiet ut” (Efeesa 5:15-16). Wan wie ons daut krakjt äwatalen, woo väl Tiet wie ons fa Tietvedrief nämen wellen, woat ons uk emma jenuach Tiet bliewen fa daut, “waut daut aulabaste es” un ons em Gloowen stoakjt (Filippa 1:10).

15. Wuarom es daut bäta, een bät neiwa to sennen aus too endoontich, wan daut om Tietvedrief jeit?

¹⁵ Wan daut doarom jeit, waut wie toom Vejnieejen doonen, es daut goot, väasechtich to sennen. Wuarom? Denkj wie noch eemol aun daut Biespel von dän Aupel. Daut wie nich met eenst waut vefuldet oppäten, woa wie secha een bät mea wajchschnieden aus bloos de vefulde Städ. Biem Tietvedrief es daut uk bäta, een bät neiwa to sennen aus too endoontich. Doawäajen es daut kluak, nich bloos von soont wajchtobliewen, waut gaunz jäajen biblische Gruntsauzen es, oba uk von aulen Tietvedrief,  wua wie nich krakjt weeten, aus dee fa Christen paussent es ooda aus dee ons veleicht em Gloowen schoden kunn (Spricha 4:25-27). Wan wie ons faust aun Gott sien Wuat hoolen, woat ons daut halpen, emma väasechtich to sennen.

16. (a) Aun waut es to seenen, daut wie daut fa rajcht talen, waut Jehova fa rajcht talt? (b) Waut kjenn wie doonen, daut daut eefach to ons Läwen jehieet, ons no biblische Gruntsauzen to rechten?

¹⁶ Woare Christen achten besonda doaropp, woonen Tietvedrief Jehova fa rajcht talt. En de Schreft lat Jehova ons weeten, woo hee denkjt un waut hee fa rajcht un orrajcht talt. De Kjennich Salomo schreef eenjet opp, waut Jehova jäajenaun es, biejlikj “eene Tung dee Läajes rät, Henj dee oschuldje Menschen doot moaken, een Hoat daut beese Wäaj plont . . . [un] Feet dee schwind nom beesen ranen” (Spricha 6:16-19). Waut bediet daut fa ons? De Schreft sajcht: “Jie, dee jie dän HARN goot sent, stalt junt jäajen daut beese!” (Psalm 97:10). Wan wie ons werkjlich jäajen daut stalen, waut Jehova haust, woa wie ons met nuscht aufjäwen, waut am jäajenaun es (Galata 5:19-21). Un wie wellen uk em Denkj hoolen: Daut, waut wie doonen, wan ons kjeena sitt, wiest dolla, woo wie werkjlich sent, aus daut, waut wie doonen, wan wie met aundre toop sent (Psalm 11:4; 16:8). Wan wie von Hoaten  daut doonen wellen, waut Jehova fa rajcht aunsitt, woa wie ons emma no biblische Gruntsauzen rechten. Daut to doonen, waut Jehova jefelt, woat dan eefach to ons Läwen jehieren (Efeesa 5:1).

17. Äwa waut fa Froagen sell wie nodenkjen?

¹⁷ Woo kjenn wie sest noch rutfinjen, waut fa Tietvedrief Jehova fa rajcht talt? Wie wudden kjennen äwalajen: “Waut deit daut aun mie, wan ekj mie soont aunkjikj ooda aunhorch? Kaun Jehova mie dan noch aus sienen Frint talen?” Ea wie ons biejlikj eenen Film aunkjikjen, wudd wie kjennen doaräwa nodenkjen: “Kaun ekj mie disen Film met een frieet Jewessen aunkjikjen?” Well wie doatoo mol een poa Gruntsauzen seenen.

18-19. (a) Woo kaun Filippa 4:8 ons halpen, gooden Tietvedrief to haben? (b) Waut fa Gruntsauzen kjennen ons uk noch eene Help sennen? (See de Footnoot.)

¹⁸ En Filippa 4:8 finj wie eenen Gruntsauz, waut ons eene goode Help es. Doa sajcht daut: “Waut Woarheit es, waut toom achten es, waut jerajcht es, waut rein es, waut leeftolich es, waut eenen gooden Roop haft, waut goode Ieejenschoften haft, waut to lowen es, doamet jäft junt auf en june Jedanken!” Paulus rät hia doavon, daut wie ons en onse Jedanken sellen met soont aufjäwen, wua Gott eenen Jefaulen aun haft (Psalm 19:15). Oba kjenn wie ons ut siene Wieed uk eene Lia rutnämen, wan daut om Tietvedrief jeit?

¹⁹ Denkj wie mol aun de Films, de Komputaspäls, de Musikj ooda waut wie sest noch jleichen toom Tietvedrief haben. Jäw wie ons doabie en onse Jedanken met Sachen auf, waut rein sent? Biejlikj wan wie eenen Film jeseenen haben, waut fa Jedanken hab wie dan? Wan daut reine un goode Jedanken sent, dan wia daut een gooda Tietvedrief. Wan wie oba orreine Jedanken haben, dan wia daut een Film, waut ons toom Schoden  es (Matäus 12:33; Markus 7:20-23). Wuarom toom Schoden? Wan wie äwa orreine Sachen nodenkjen, woa wie nich mea Fräd haben. Ons Jewessen, waut no de Schreft no oppjeschoapt es, woat dan stomp woaren un daut kaun bat doa komen, daut wie nich mea kjennen Gott siene Frind sennen (Efeesa 5:5; 1. Timotäus 1:5, 19). Doawäajen well wie schlajchten Tietvedrief gaunz meiden (Reema 12:2). * Soo aus de Psalmenschriewa well wie uk to Jehova bäden: “Lenkj miene Uagen auf von nuzloose Dinja” (Psalm 119:37).

20-21. Waut fa eene Lia kjenn wie ons ut 1. Korinta 10:23-24 rutnämen?

²⁰ Ea wie ons fa waut entscheiden, sell wie aun daut denkjen, waut Paulus schreef: “Wie haben to aules Frieheit, oba daut deent nich aules toom gooden. Wie haben to aules Frieheit, oba nich aules but opp. Kjeena saul sien ieejnen nutzen sieekjen, oba daut, waut sienem näakjsten goot deit!” (1. Korinta 10:23-24). Woo kaun dis Gruntsauz ons halpen, gooden Tietvedrief to haben? Wie wudden kjennen äwalajen: “Waut denkjen aundre äwa disen Tietvedrief?”

²¹ Veleicht lat ons Jewessen daut too, eene jewesse Sort Tietvedrief to haben, wiels wie daut nich fa schlajcht talen. Oba waut, wan aundre Breeda sikj doaraun stieren? Dan wudd daut goot sennen, dee äa Jewessen to achten un veleicht waut aundret to doonen. Wie wellen dee daut nich schwoa moaken, Gott tru to bliewen, wiels dan wudd wie jäajen onse “Breeda sindjen” ooda soogoa “jäajen Christus”. Wie wellen ons daut to Hoaten nämen,  waut Paulus noch säd: “Jäft kjeenem eene Uasoak, sikj aun junt to steeten” (1. Korinta 8:12; 10:32). Woare Christen komen Paulus sienen weisen un leeftoljen Rot no un meiden soonen Tietvedrief, waut aundre nich oppbut, wan äa ieejnet Jewessen sikj uk nich wudd doaraun stieren (Reema 14:1; 15:1).

22. Wuarom velang wie von onse Breeda nich, daut dee sellen krakjt deeselwje Meenunk haben waut wie?

²² Oba uk dee, waut em Jewessen neiwa sent, sellen aun daut denkjen, waut dän Näakjsten toom gooden es. Dee sellen nich velangen, daut aule en de Vesaumlunk deeselwje Meenunk äwa Tietvedrief haben waut see. Sest wudd daut krakjt soo sennen aus met eenem, dee met sien Foatich oppem Heiwä foat un velangt, daut aule aundre krakjt soo stoakj ooda soo langsom foaren sellen aus hee. Daut wudd nich kluak sennen. Wan aundre Breeda sikj aulsoo fa eene jewesse Sort Tietvedrief entscheiden, waut nich jäajen biblische Gruntsauzen es, woa wie an daut nich aufsajen, bloos wiels ons Jewessen daut nich toolat. Soo kjenn wie wiesen, daut wie onse Breeda leewen un daut wie “derchjedocht . . . sent” (Filippa 4:5, NW; Liera 7:16).

23. Woo kaun eena weeten, woont gooda Tietvedrief es?

²³ Woo kaun eena aulsoo weeten, woont gooda Tietvedrief es? Wan daut Tietvedrief es, wua de Schreft nich krakjt waut äwa sajcht, äwalaj wie, aus daut eenen biblischen Gruntsauz jeft, wua wie ons no rechten kjennen. Wie wellen uk nuscht doonen, wua ons nohäa wudd daut Jewessen ploagen. Wan onse Gloowesbreeda ooda aundre sikj aun eene jewesse Sort Tietvedrief stieren, lot wie daut leewa toch. Un wan daut Tietvedrief es, wua sikj daut kloa von soont haundelt, waut jäajen de Schreft es, meid wie dän. Doaderch kjenn wie Gott ieren un met onse Famielje toop en siene Leew bliewen.