AUS de Schreft oppjeschräwen wort, wia daut hebräische Wuat sche’ṓl (Scheol) un daut griechische Wuat háidēs (Hades) doa mea aus 70 Mol bennen. Beid Wieed bedieden dautselwje un haben doamet to doonen, wua de Menschen hankomen, wan dee jestorwen sent. En de mieeschte Sproaken jeft daut nich een Wuat, waut krakjt dautselwje bediet waut de Wieed sche’ṓl un háidēs. En eenje Biblen sent dee äwasat met “Grauf”, “Hal”, “Doodenrikj” ooda “wan du doot best”. Waut es oba werkjlich met dise Wieed jemeent? See wie ons doatoo mol no, woo dee en de Schreft jebrukt woaren.

En Liera 9:10 kjenn wie läsen: “Wan du doot best [wan du em sche’ṓl best], waut die uk väasteit, kaust nuscht doonen ooda denkjen, nuscht vestonen ooda weis omgonen.” Waut es hia met sche’ṓl jemeent? Es daut veleicht eefach een Grauf oppem Kjoakjhoff, wua biejlikj eent von ons Frintschoft begroft es? Nä, wiels wan de Schreft von eenen wessen Mensch sien Grauf rät, woaren doafäa aundre hebräische ooda griechische Wieed jebrukt, nich sche’ṓl ooda háidēs (1. Mose 23:7-9). De Schreft brukt daut Wuat sche’ṓl uk nich fa een Grauf, wua väle Menschen toop begroft sent ooda miere von deeselwje Famielje (1. Mose 49:30-31).

Waut es dan werkjlich met sche’ṓl jemeent? Ut de Schreft kjenn wie vestonen, daut met sche’ṓl ooda háidēs noch waut väl jratret jemeent es aus bloos een grootet Grauf, wua een Deel Menschen begroft sent. En Jesaja 5:14 sajcht daut: “De Doot un daut Grauf [hebräisch: sche’ṓl] sent hungrich jeworden, un rieten daut Mul onen Mot groot op”. De sche’ṓl haft aul ontalboa väl Menschen soo to sajen oppjeschlukt, un doch kjricht dee kjeenmol jenuach (Spricha 30:15-16). Eene Städ, wua Menschen begroft woaren, rieekjt mau too fa eene jewesse Somm Menschen, oba “daut Doodenrikj [sche’ṓl] kaun emma mea nämen” (Spricha 27:20). De sche’ṓl woat kjeenmol voll, doa kjennen noch emma mea nenn. Daut es aulsoo nich opp iernst een Uat, waut irjentwua opp eene wesse Städ es. Daut es daut  Grauf, wua de Menschen auljemeen hankomen, wan dee stoawen, een Bilt fa dän Uat, wua de mieeschte Menschen em Doot schlopen.

Wie woaren noch bäta vestonen kjennen, waut sche’ṓl un háidēs meent, wan wie ons noseenen, waut de Schreft äwa daut Oppstonen vom Doot lieet. En de Schreft woat dietlich jemoakt, daut aule Menschen, waut em sche’ṓl ooda háidēs sent, noch mol wada vom Doot oppstonen woaren (Hiob 14:13; Aposteljeschicht 2:31; Openboarunk 20:13). * Em sche’ṓl ooda háidēs sent nich bloos soone, waut Jehova jedeent haben, oba uk väle, waut am nich jedeent haben (see 1. Mose 37:35 un Psalm 55:16; doa steit “Doodenrikj” un “em deepen Grauf”, oba em Hebräischen steit en dise Städen sche’ṓl). Doawäajen sajcht daut en de Schreft, daut “de jerajchte uk de ojjerajchte vom Doot oppstonen woaren” (Aposteljeschicht 24:15).