Trigj nom Enhault

No de Enhaultslist gonen

LÄWESJESCHICHT

De Henj nich loten schlaup woaren

De Henj nich loten schlaup woaren

“VODA”, “PAPE”, “ONKEL”. Soo haben de Jinjre em Betel mie aul foaken jenant. Un wiels ekj aul 89 Joa sie, jleich ekj daut. Ekj see daut soo, daut Jehova mie derch dee äare Leew doafäa beloont, daut ekj am aul 72 Joa em Voltietdeenst jedeent hab. Un derch aul daut, waut ekj aul beläft hab en Gott sienen Deenst, kaun ekj dise Junge von Hoaten sajen: “Jun Woakj woat beloont woaren, wan jie june Henj nich loten schlaup woaren” (2. Chr. 15:7).

MIENE ELREN UN JESCHWISTA

Miene Elren trocken von de Ukraine no Kanada. Dee trocken no de Staut Rossburn en de Prowins Manitoba. Miene leeftolje Mame brocht 8 Junges un 8 Mejales to Welt, un doa wia kjeen Poakje mank. Ekj wia daut 14. Kjint. Onse Pape jleicht de Schreft sea un hee läsd ons jieda Sindach zemorjes ut dee väa. Oba hee docht, daut de veschiedne Jemeenten bloos no Jelt hinjaraun wieren, un foaken säd hee fa Spos: “Ekj wunda, wäa Jesus fa sien prädjen un lieren betold.”

Von miene Jeschwista kjeemen met de Tiet acht en de Woarheit nenn, vea Breeda un vea Sestren. Miene Sesta Rose wia Pionia, bat see storf. En äare latste Doag spruak see aulem Moot too, no Gott sien Wuat to horchen. See säd to dee: “Ekj well junt en de niee Welt seenen.” Mien elra Brooda Ted street ieeschtemma sea fa de Hal. Jieda Sindach zemorjes haud dee eene Prädicht äwa Rädio, wua dee de Menschen emma wada gaunz dietlich säd, daut de Sinda wudden fa emma en daut Halenfia brennen, waut nich utjinkj. Oba lota wort dee een trua, flietja Deena von Jehova.

EKJ FANG MET DÄN VOLTIETDEENST AUN

Eenen Dach en Juni 1944 kjeem ekj von de School no Hus un funk doa opp onsen Desch daut Heft Wiedergeburt der Welt *. Ekj läsd de ieeschte Sied un dan de tweede un dan kunn ekj nich mea opphieren. Aus ekj daut Heft ieescht gaunz jeläst haud, wia ekj mie gaunz eenich, daut ekj Jehova deenen wull, soo aus Jesus deed.

Von wua kjeem daut Heft, waut opp onsen Desch lieech? Mien elra Brooda Steve säd, doa wieren twee Mana bie ons jewast, waut Bieekja un Hefta vekoften. Hee säd: “Ekj koft dit, wäajen daut mau fief Zent wia.” De Mana kjeemen näakjste Sindach wada. Dee säden to ons, daut see Jehova siene Zeijen wieren un daut see de Menschen äare Froagen met de Schreft beauntwuaden. Daut jefoll ons, wäajen onse Elren lieeden ons, Gott sien Wuat väl to räakjnen. De beid Mana säden uk to ons, daut Jehova siene Zeijen en Winnipeg wudden eenen Kongress haben. Doa wond miene Sesta Elsie. Ekj wort mie eenich, no dän Kongress to foaren.

Ekj fua met mienen Beisikjel ojjefäa 320 Kilomeeta (200 Miel) no Winnipeg. Oppem Wajch hilt ekj en de Staut Kelwood aun, wua de beid Breeda wonden, waut bie ons jewast wieren. Doa wankt ekj no een Toopkomen un lieed, waut eene Vesaumlunk wia. Doa wort mie uk kloa, daut wie aula – endoont aus Mana, Frues ooda junge Menschen – sullen von Hus to Hus prädjen, soo aus Jesus deed.

En Winnipeg troff ekj mienen elren Brooda Jack, waut von Nuaden Ontario uk no dän Kongress jekomen wia. Dän ieeschten Dach opp dän Kongress wort bekauntjemoakt, daut doa eene Doop sennen wudd. Ekj un Jack worden ons eenich, ons opp disen Kongress deepen to loten. Wie wullen beid soo schwind aus mäajlich Pionia woaren. Jack funk fuaz no dän Kongress met dän Voltietdeenst aun. Oba ekj wia noch mau 16 Joa un must noch no de School gonen. Doawäajen kunn ekj mau daut näakjste Joa Pionia woaren.

EKJ LIA VÄL

Ekj funk en de Staut Souris en de Prowins Manitoba met dän Pioniadeenst aun. Mien Pioniapoatna wia Stan Nicolson. Ekj lieed daut boolt, daut Pionia sennen nich emma eefach wia. Ons Jelt wort bosich aula, oba wie jeewen nich opp. Eemol prädijd wie dän Dach äwa un kjeemen sea hungrich un met ladje Fuppen no Hus. Wie wieren sea vewundat, aus wie bie ons ver de Däa eenen grooten Sak voll Ätwoa fungen! Bat vondoag dän Dach weet wie nich, wäa ons daut brocht. Dän Zeowes eet wie soo aus Kjennichs. Wie worden sea beloont, wäajen wie onse Henj nich leeten schlaup woaren! Un opp Enj von dee Moonat wia ekj soo schwoa, aus ekj noch kjeenmol ea jewast wia.

Een poa Moonat lota schekjten se ons no de Staut Gilbert Plains, waut rom 240 Kilomeeta (150 Miel) em Nuaden von Souris wia. En jane Tiet haud jieda Vesaumlunk eene groote List oppem Plautform. Doa stunt bowen, woo väl dee en de latste Moonaten em Deenst jedonen hauden. Aus daut eene Moonat raufjinkj, hilt ekj eene Räd toom de Breeda un Sestren dietlich moaken, daut dee sikj vebätren musten. No daut Toopkomen kjeem eene elre Pionia-Sesta no mie. Dee äa Maun wia nich enne Woarheit un see säd met blanke Uagen to mie: “Ekj wull mea doonen, oba ekj kunn bloos nich.” Dan kjrieech ekj uk blanke Uagen un fruach ar om Vejäwunk.

Krakjt soo aus ekj kjennen kjraftje junge Breeda uk leicht soone Fäla moaken un sikj dan schlajcht feelen doaräwa. Oba ekj sie enjeworden, daut eena doawäajen nich saul loten de Henj schlaup woaren. Daut baste es, wan eena von siene Fäla lieet un tru met daut Woakj wiedamoakt. Wan eena daut deit, dan woat eena beloont woaren.

DE KAUMF EN QUEBEC

Daut wia sea scheen, daut ekj kunn met 21 Joa no de 14. Klauss von de Gilead-School gonen. De Klauss wia en Feebawoa 1950 derch un ojjefäa een Vieedel von ons worden no de fraunzeesische Prowins Quebec en Kanada jeschekjt. Doa worden Jehova siene Zeijen don sea vefolcht. Ekj wort no Val-d’Or jeschekjt; daut es eene Staut en de Jäajent, wua no Golt jesocht wort. Eenen Dach prädijd eene Grupp von ons doa dicht bie en daut Darp Val-Senneville. De Priesta doa säd, se wudden ons waut schlajchtet aundoonen, wan wie nich fuaz veleeten. De Sach kjeem lota verem Jesaz un ekj vekloagd dän. De Priesta wort dan bestroft. *

Dise Sach un noch väl aundre, waut biejlikj soo wieren, jehieeden to dän Kaumf, waut et en Quebec jeef. De Prowins Quebec wia fa äwa 300 Joa en de Macht von de reemisch-katoolsche Kjoakj. De Gloowesleidasch un dee äare Helpa von de Rejierunk vefoljden Jehova siene Zeijen. Daut wia nich eene leichte Tiet un wie wieren mau weinich, oba wie leeten onse Henj nich schlaup woaren. Opprechtje Menschen en Quebec horchten un ekj kunn met miere studieren, waut de Woarheit aunneemen. Eent von miene Bibelstudiums wia eene Famielje, waut äare tieen wieren. Dee kjeemen aula en de Woarheit nenn un dee äa Moot holp uk aundre, de katoolsche Kjoakj to veloten. Wie hieeden nich opp met prädjen un met de Tiet wia de Kaumf jewonnen.

BREEDA OPP DEE ÄARE SPROAK UTLIEREN

Aune 1956 wort ekj no Haiti jeschekjt. De mieeschte niee Missionoaren doa wia daut schwoa, Fraunzeesisch to lieren, oba de Menschen horchten. De Missionoa Stanley Boggus säd: “Wie wieren äwarauscht, daut de Menschen ons soo sea holpen, de rajchte Wieed to finjen.” Aum Aunfank wia daut fa mie leichta, wäajen ekj en Quebec aul Fraunzeesisch jelieet haud. Oba boolt word wie en, daut de mieeschte Breeda doa bloos daut Kreoolisch von Haiti räden. Wie Missionoaren musten dise Sproak lieren, daut wie doa eene feine Oabeit doonen kunnen. Un daut brocht väl goodet.

De Väastaunt jeef ons Frieheit, dän Woaktorm un uk aundre Bieekja opp daut Kreoolisch von Haiti to äwasaten toom de Breeda noch wieda halpen. En daut gaunze Launt kjeemen bosich emma mea no de Toopkomes. En daut Joa 1950 wieren en Haiti 99 Vekjindja, oba daut neem sea too un aune 1960 wieren doa aul äwa 800 Vekjindja. To dee Tiet wort ekj enjelot, em Betel to halpen. Aune 1961 haud ekj de groote Freid mettohalpen, aus de Kjennichrikjsdeenst-School aufjehoolen wort. Doa worden 40 Eltestasch un Sondapionieren utjelieet. Bie dän Kongress en Jaunewoa 1962 deed wie de Breeda von Haiti, waut doatoo emstaunt wieren, tooroden, mea em Deenst to doonen, un eenje von dee worden Sondapionia. Daut wia to de rajchte Tiet, wäajen meist fuaz jeef daut doa Jäajenstaunt.

Dän 23. Jaunewoa 1962, fuaz no dän Kongress, wieren ekj un de Missionoa Andrew D’Amico em Betel un worden faustjenomen un se neemen uk aule fraunzeesische Utgowen von daut Erwachet! vom 8. Jaunewoa 1962 met. En dit Erwachet! wia to läsen, daut miere fraunzeesische Zeitungen jeschräwen hauden, daut en Haiti Zaubarie (Wodo) jedräwen wort. Eenje jleichten daut nich un dochten, wie hauden daut em Betel en Haiti jeschräwen. Een poa Wäakj lota musten de Missionoaren daut Launt veloten. * Oba de Breeda von Haiti wieren fein utjelieet un kjemmaden sikj sea goot om daut Woakj. Ekj frei mie met dee met, daut dee utjehoolen haben un soo fein veraunjekomen sent. Dee haben nu mau rajcht de Neue-Welt-Übersetzung der Heiligen Schrift opp Kreoolisch. Wie hauden kjeenmol jedocht, daut daut noch mol soo wiet komen wudd!

BUEN EN DE ZENTRALAFRIKAUNISCHE REPUBLIKJ

Nodäm aus ekj en Haiti deend, schekjten se mie aus Missionoa no de Zentralafrikaunische Republikj. Lota kunn ekj doa Kjreisoppsechta sennen un dan de Oppsechta von daut Betel.

To dee Tiet wieren väl Vesaumlungshiesa sea eefach. Ekj lieed, woo eena Stroo toopsaumeld un Däakja doavon muak. Secha leet daut sposich fa dee, waut doa vebiewankten. Ekj rod de Breeda uk too, dolla mettohalpen, wan äare Vesaumlunk een Vesaumlungshus bud ooda oppfrescht. De Väaschte von aundre Jemeenten spotten äwa ons, wäajen dee äare Kjoakjen hauden Blajchdäakja un onse nich. Oba wie buden bloos wieda eefache Vesaumlungshiesa met Stroodäakja. Daut Jespott haud een Enj, aus een groota Storm äwa de Hauptstaut Bangui kjeem. De Storm reet daut Dak von eene Kjoakj rauf un daut kjeem oppe Hauptgauss to ligjen. De Däakja von onse Vesaumlungshiesa wia nuscht jeworden. Wie buden uk een freschet Betel un een Missionoahus, daut wie ons bäta om daut Kjennichrikjswoakj kjemren kunnen, un daut dieed ons mau fief Moonat. *

EKJ BEFRIE MIE MET EENE FLIETJE SESTA

Opp onse Kjast

Aune 1976 wort daut Kjennichrikjswoakj en de Zentralafrikaunische Republikj veboden un ekj wort no N’Djamena jeschekjt, de Hauptstaut von daut Nobalaunt Tschad. Daut goode doaraun wia, daut ekj doa Happy kjanen lieed, eene flietje Sondapionia-Sesta, waut von Kamerun wia. Wie befrieden ons dän 1. Aprell 1978. Deeselwje Moonat bruak doa Kjrich ut un soo aus väle aundre must wie nom Sieden flichten. Aus wie wada trigjkomen kunnen, word wie en, daut Soldoten ons Hus jebrukt hauden. Onse Bieekja wieren wajch un Happy äa Brutkjleet un de Jeschenkja von onse Kjast uk. Oba wie leeten onse Henj nich schlaup woaren. Wie wieren froo, daut wie beid aum läwen wieren un freiden ons, daut wie met daut Woakj wiedamoaken kunnen.

Rom twee Joa lota wort daut Kjennichrikjswoakj en de Zentralafrikaunische Republikj wada frie. Ekj trock met miene Fru toop trigj un wort een reisenda Oppsechta. Wie wonden en eene Wenn. Doabennen wia een Bad toom toopklaupen, eene Tonn, wua 200 Lieta (53 Galoon) Wota nenkunnen, een Gauss-Iesschaup un een Gaussbrenna. Daut reisen haud noch waut opp sikj. Eemol wieren doa hinjawäajes 117 Städen, wua de Poliezen ons nosagen.

Foaken wia daut doa 50 Grod Celsius (122°F) heet. Bie de Kongressen wia daut eenjemol schwoa, jenuach Wota fa de Doop towäaj to kjrieen. Dan growden de Breeda en drieeje Riefasch no Wota un soo bie sacht kjrieejen see jenuach toop fa de Doop. Foaken deepten se de Niee en eene Tonn.

WIE DEENEN EN AUNDRE AFRIKAUNISCHE LENDA

Aune 1980 word wie no Nigeria jeschekjt. Wie holpen doa fa tweeunhaulf Joa reedmoaken toom een freschet Betel buen. De Breeda hauden eenen tweestokjen Spikja jekoft. Dee sull dan uteneen jenomen un opp ons Launt wada oppjestalt woaren. Eenen Zemorjes kroop ekj doa huach nopp toom halpen, dän uteneen to nämen. Opp Meddach wull ekj to deeselwje Städ raufkrupen, wua ekj noppjekropen wia. Oba em tweschen hauden dee doa aul väl loosjenomen un doa, wua ekj hanstaupt, wia nuscht mea. Ekj foll rauf un daut sach soo, mie wia väl jeworden. Oba nodäm aus se mie unjasocht un derchjedacht hauden, säd de Dokta to Happy: “Sorj die nich. Dee haft sikj bloos een poa Sänen tweijeräten, oba en ojjefäa eene Wäakj woat daut wada bäta sennen.”

Wie foaren met toom Kongress

Aune 1986 trock wie no Côte d’Ivoire un ekj deend doa aus reisenda Oppsechta. Wie reisden uk no daut Nobalaunt Burkina Faso. Ekj wudd kjeenmol haben jedocht, daut wie doa noch mol wudden miere Joa wonen.

Aus ekj een reisenda Oppsechta wia, wond wie en eene Wenn

Ekj wia aune 1956 wajchjetrocken von Kanada, oba 47 Joa lota, aune 2003, kjeem ekj wada trigj un ditmol met Happy toop. Wie deenden doa em Betel. Wie hauden kanadische Papieren, oba ons späad sikj soo, daut wie en Afrika tus jehieeden.

Bie een Bibelstudium en Burkina Faso

Aune 2007, aus ekj 79 Joa wia, kunn wie dan wada no Afrika trakjen! Wie worden no Burkina Faso jeschekjt, wua ekj en daut Laundeskommitee methalpen deed. Lota wort de Offiz doa to eene Äwasatungsoffiz, wua daut Betel en Benin äwa aunjestalt wia, un en August 2013 schekjten se ons dan no daut Betel en Benin.

Met Happy, aus wie em Betel en Benin deenden

Wäajen miene Jesuntheit kaun ekj nich mea soo väl doonen, oba ekj jleich dän Deenst doawäajen sea. Met de leeftolje Help von de Eltestasch un von miene Fru hab ekj en de latste dree Joa kunt de Freid haben, daut twee von miene Bibelstudiums, Gédéon un Frégis, sikj deepen leeten. Dee deenen nu flietich Jehova.

Nu haben se mie un miene Fru no daut Betel en Sied-Afrika jeschekjt, wua de Betelfamielje sikj leeftolich om miene Jesuntheit kjemmat. Sied-Afrika es aul daut säwende Launt en Afrika, wua ekj methalpen kaun. En Oktooba 2017 kunn wie gaunz waut besondret beläwen. Wie kunnen no Warwick, New York, reisen, aus de niee Hauptoffiz doa Jehova äwajäft wort. Daut woa wie kjeenmol vejäten!

En daut Jahrbuch 1994 sajcht et oppe Sied 255: “Wie sajen to aul dee, waut Jehova aul Joaren tru deenen: ‘Blieft stoakj un lot june Henj nich schlaup woaren, wiels jun Woakj woat beloont woaren’ (2. Chr. 15:7).” Ekj un Happy sent ons gaunz eenich, disen Rot notokomen, un spräakjen aundre Moot too, dautselwje to doonen.

^ Varsch 9 Aune 1944 rutjejäft von Jehova siene Zeijen. Daut woat nich mea jedrekjt.

^ Varsch 18 See dän Artikjel “Verurteilung eines Quebecker Priesters wegen Angriff auf Jehovas Zeugen” en daut Erwachet! vom 22. Jaunewoa 1954, S. 3-5.

^ Varsch 23 En daut Jahrbuch der Zeugen Jehovas 1994, S. 148-150, jeit noch mea doaräwa notoläsen.

^ Varsch 26 See “Auf eine sichere Grundlage bauen” en daut Erwachet! vom 8. Septamba 1966, S. 17-18.