Woo funk daut met de Judenschoolen aun?

DAUT Wuat “Judenschool” es de Äwasatunk von een griechischet Wuat, waut “Vesaumlunk” ooda “toopkomen” meent. Daut es paussent, wäajen de Judenschoolen aul von lange Tieden trigj Städen wieren, wua de Juden toopkjeemen toom lieren un Gott aunbäden. En de Hebräische Schreften es nich väl von de Judenschoolen to finjen, oba en de Christelje Griechische Schreften es to seenen, daut se aul en de Aposteltiet en de Judenschoolen toopkjeemen.

De mieeschte Jelieede denkjen, daut et met de Judenschoolen aunfunk, aus de Juden en Babel faust wieren. De Encyclopaedia Judaica sajcht: “De Juden doa hauden kjeenen Tempel mea un wieren en een framdet Launt un an fäld Troost en äare schwoare Omstend. Doawäajen kjeemen dee eenjemol toop, woomäajlich aum Sabat, un läsden de Schreften.” Un daut lat soo, daut dee wieda toopkjeemen toom bäden un de Schreften läsen, aus dee ieescht frie wieren. Dee buden aulawäajen Judenschoolen, wua dee hantrocken.

En de Aposteltiet wieren de Judenschoolen sea wichtich fa dän Gloowen un de Jemeenschoft von de Juden, waut rom daut Meddelmäa un en Israel un en de Lenda doa runtom wonden. De Professa Lee Levine von de hebräische Uniwersität en Jerusalem sajcht: “[De Judenschool] wia eene Städ toom studieren, fa heilje Moltieden, toom Jerecht hoolen, toom Jelt fa de Jemeent toopkollakjten un oppbewoaren un fa polietische un aundre Toopkomes”. Hee sajcht uk noch: “Besonda wichtich wia de Gottesdeenst, waut doa aufjehoolen wort.” Doawäajen es daut nich toom wundren, daut Jesus foaken bie de Toopkomes en de Judenschoolen wia (Mar. 1:21; 6:2; Luk. 4:16). Doa deed hee de Menschen lieren, vemonen un Moot toospräakjen. Nodäm daut de Christenvesaumlunk oppjestalt wia, prädijd uk de Apostel Paulus väl en de Judenschoolen. Soone, waut no jeisteljet hinjaraun wieren, kjeemen jeweenlich no de Judenschool. Doawäajen wankt Paulus foaken daut ieeschte no de Judenschool un prädijd doa, wan hee no eene Staut kjeem (Apj. 17:1-2; 18:4).