3. ARTIKJEL FA DAUT STUDIUM
Woo kjenn wie ons Hoat bewoaren?
“Bewoa dien Hoat mea aus aules, waut too bewoare es” (SPR. 4:23, Friesenbibel)
LEET 128 Bat aum Enj uthoolen
WAUT WIE SEENEN WOAREN *
1-3. (a) Wuarom räakjend Jehova Salomo väl? (b) Woo wort Salomo jesäajent? (c) Äwa waut vonne Froagen woa wie en disen Artikjel räden?
SALOMO wort bie junk de Kjennich äwa Israel. Nich lang no daut kjeem Jehova en eenen Droom no am un säd: “Froag no waut ekj die jäwen saul.” Salomo säd, hee wia noch junk un wist nich, woo hee rejieren sull. Un dan säd hee noch: “Jef dienem Tjnajcht een vestendjet Hoat, omm dien Voltj too rejchte” (1. Kjen. 3:5-8; 3:9, Friesenbibel; 3:10). Daut Salomo no “een vestendjet [ooda jehuarsomet] Hoat” fruach, wees, woo deemootich hee wia. Daut es kjeen Wunda, daut Jehova Salomo väl räakjend! (2. Sam. 12:24). Hee freid sikj soo sea äwa Salomo siene Auntwuat, daut hee am “een weiset en een veständjet Hoat” jeef (1. Kjen. 3:12, Friesenbibel).
2 Soo lang aus Salomo Jehova tru bleef, wort hee sea jesäajent. Hee kjrieech de Iea, daut hee eenen Tempel buen kunn “fa däm HARN, Israel äaren Gott, sienen Nomen” (1. Kjen. 8:20). Hee wort uk bekaunt fa de Weisheit, waut Gott am jeef. Un en dree Bibelbieekja es daut oppjeschräwen, waut hee derch Gott siene Weisheit räden kunn. Eent von dee es daut Buak Spricha.
3 En daut Buak Spricha rät daut ojjefäa 60 Mol von daut Hoat. En Spricha 4:23 (Friesenbibel) sajcht daut biejlikj: “Bewoa dien Hoat mea aus aules, waut too bewoare es”. Waut es en disen Varsch met daut Wuat “Hoat” jemeent? Daut woa wie en disen Artikjel seenen. Wie woaren uk äwa twee aundre Froagen räden: Woo prooft de Fient, ons Hoat to vedoawen? Un woo kjenn wie ons Hoat bewoaren? Wie motten de Auntwuaten opp dise wichtje Froagen kjanen, daut wie Gott tru bliewen kjennen.
WAUT ES MET ONS “HOAT” JEMEENT?
4-5. (a) Waut es en de Schreft met daut Wuat “Hoat” jemeent? (b) Woo es daut aun de Jesuntheit to seenen, daut et doaropp aunkjemt, woo wie ennalich sent?
4 Met daut Wuat “Hoat” en Spricha 4:23 es de ennalicha Mensch jemeent ooda daut, waut wie deep en ons sent. Daut “Hoat” es aulsoo een Bilt fa onse deepste Jedanken, Jefeelen, Wenschen un fa daut, waut ons drift, waut to doonen. Daut es, woo wie ennalich werkjlich sent, un nich bloos, woo daut von buten met ons sitt.
5 Bruck wie mol onse Jesuntheit aus een Jlikjnis toom seenen, wuarom daut doaropp aunkjemt, woo wie ennalich sent. Daut ons Kjarpa jesunt blift, mott wie jesunt äten un pinkjlich ekserseisen. Un daut ons Gloowen jesunt blift, mott wie goodet jeisteljet Äten haben un ons pinkjlich em Gloowen eewen. Wie eewen ons em Gloowen, wan wie daut nokomen, waut wie lieren, un wan wie von jeisteljet räden (Reem. 10:8-10; Jak. 2:26). Un bie onsen Kjarpa kaun daut uk sennen, daut ons jesunt lat, wan wie von bennen uk aul eene Krankheit haben. Biejlikj soo kjenn wie denkjen, daut ons Gloowen stoakj es, wiels wie prädjen un no de Toopkomes wanken, wan sikj en ons veleicht uk aul schlajchte Wenschen ennasten (1. Kor. 10:12; Jak. 1:14-15). Wie motten em Denkj hoolen, daut de Soton ons bat doa brinjen well, soo to denkjen aus hee. Woo prooft hee daut veleicht to doonen? Un woo kjenn wie ons doafäa schitzen?
WOO DE FIENT ONS HOAT VEDOAWEN WELL
6. (a) Waut well de Soton? (b) Woo prooft dee ons opp siene Sied to kjrieen?
6 De Soton well, daut wie soo sent aus hee. Hee stalt sikj jäajen Jehova, horcht nich no dän un stritt bloos fa sikj. Oba dee kaun ons nich bemotten, daut wie soo denkjen un ons soo vehoolen aus hee. Doawäajen prooft hee ons opp eene aundre Wajch opp siene Sied to kjrieen. Hee sitt biejlikj doano, daut doa een deel Menschen rom ons sent, waut hee aul en siene Macht haft (1. Joh. 5:19). Hee hopt, daut wie väl met dee toop sent, wan wie uk weeten, daut schlajchte Jesalschoft ons denkjen un ons Vehoolen vedoawen woat (1. Kor. 15:33). Bie dän Kjennich Salomo jlekjt dän daut. Dee befried sikj met väl Frues, waut nich Jehova deenden, un daut deed väl aun am. Met de Tiet “lenkjten [dee] sien Hoat wajch” von Jehova (1. Kjen. 11:3).
Woo kaust du dien Hoat doafäa beschitzen, daut de Soton daut nich met siene Iedeeen vedoawen kaun? (See Varsch 7) *
7. (a) Waut deit de Fient noch toom siene Iedeeen bekauntmoaken? (b) Wuarom mott wie oppaussen?
7 De Fient brukt Films un Programs oppem Tellewizhen toom siene Iedeeen bekauntmoaken. Hee weet, daut de Jeschichten, waut wie doa seenen, nich bloos Tietvedrief sent. Dee doonen waut aun ons denkjen, onse Jefeelen un ons Vehoolen. Jesus kunn fein derch Jeschichten ooda Jlikjnisen lieren. Daut es biejlikj aun de Jlikjnisen von dän metliedenden Samarita un von dän veloarnen Sän to seenen (Mat. 13:34; Luk. 10:29-37; 15:11-32). Oba deejanje, waut soo denkjen aus de Soton, kjennen ons derch äare Jeschichten vedoawen. Wie motten oba utjejlikjt sennen, wiels daut jeft Films un Programs oppem Tellewizhen, waut fein sent un ons waut lieren. Oba wie motten oppaussen. Wan wie ons Tietvedrief utläsen, dan sell wie äwalajen: “Woat dis Film ooda Program oppem Tellewizhen mie lieren, daut to doonen, waut mien Fleesch jankat?” (Gal. 5:19-21; Efs. 2:1-3). Waut sell wie doonen, wan wie enwoaren, daut een Film dän Soton siene Iedeeen fa goot talt? Dan sell wie von dän soo wajchbliewen, aus von eene äwaschlonende Krankheit!
8. Woo kjennen Elren de Kjinja halpen, äa Hoat to bewoaren?
8 Jie Elren haben eene besondre Oppgow. Jie sellen june Kjinja beschitzen, daut de Soton dee äa Hoat nich vedoawen kaun. Secha doo jie aules, waut jie kjennen, om june Kjinja fa Krankheiten to schitzen. Jie hoolen jun Hus rein un riemen aules opp, waut junt ooda de Kjinja krank moaken kunn. Krakjt soo mott jie june Kjinja uk schitzen fa Films, Programs oppem Tellewizhen, Komputaspäls un Websieden, wua dän Soton sien denkjen opp dee äwaschlonen kunn. Jehova haft junt aunjestalt, doano to seenen, daut june Kjinja jeistlich jesunt sent (Spr. 1:8; Efs. 6:1, 4). Doawäajen hoolt junt nich trigj, Räajlen opptostalen fa june Famielje, waut sikj opp biblische Gruntsauzen stetten. Sajcht june kjliene Kjinja väa, waut see kjikjen kjennen un waut nich, un moakt dee daut uk dietlich, wuarom (Mat. 5:37). Un wan dee jrata woaren, dan lieet dee, woo see Jehova siene Gruntsauzen brucken kjennen, om selfst tweschen goot un schlajcht to unjascheeden (Heb. 5:14). Hoolt uk em Denkj, daut de Kjinja väl von daut lieren, waut jie sajen, oba noch mea von daut, waut jie doonen (5. Mo. 6:6-7; Reem. 2:21).
9. (a) Waut well de Soton de Menschen biejlikj enbillen? (b) Wuarom es daut eene Jefoa?
9 De Soton prooft uk noch opp eene aundre Wajch ons Hoat to vedoawen. Hee well ons bat doa brinjen, daut wie ons opp de Menschen äare Weisheit veloten enne Städ opp Jehova siene (Kol. 2:8). Hee well de Menschen biejlikj enbillen, daut ieeschte no Rikjtum to sträwen. Eenje, waut daut doonen, woaren rikj, aundre wada nich. Oba aulmols sent dee en Jefoa. Wuarom? Wäajen dee veleicht soo nom Jelt hinjaraun sent, daut see äare Jesuntheit, äare Famielje un äa Frint sennen met Gott en Jefoa brinjen, bloos wiels see sikj emma mea toopkleiwen wellen (1. Tim. 6:10, NW). Woo goot es daut doch, daut ons weisa himlischa Voda ons halpt, rajcht äwa daut Jelt to denkjen! (Liera 7:12; Luk. 12:15).
WOO KJENN WIE ONS HOAT BEWOAREN?
Bliew waka, soo aus de Woaka oppe Stautsmia un bie de Puaten, un lot daut nich too, daut doa waut orreinet en dien Hoat nenkjemt (See Varsch 10-11) *
10-11. (a) Waut mott wie weeten, daut wie ons schitzen kjennen? (b) Waut deeden de Woaka ieeschtemma? (c) Woo kaun ons Jewessen soo sennen aus een Woaka?
10 Wan wie ons Hoat bewoaren wellen, dan mott wie weeten, waut eene Jefoa fa ons Hoat sennen kaun un dan schwind waut doonen toom ons schitzen. Daut paust met daut toop, waut de Woaka en dän Kjennich Salomo siene Tiet deeden. Dee stunden oppe Stautsmia un woarnden de Menschen, wan see waut sagen, waut eene Jefoa fa de Staut wia. Dit halpt ons to vestonen, waut wie doonen motten, daut de Fient ons denkjen nich vedoawen kaun.
11 Ieeschtemma schauften de Woaka oppe Stautsmia veeent toop met de Woaka bie de Stautspuaten (2. Sam. 18:24-26, NW). Dee holpen aula met, de Staut to beschitzen, wiels dee doano sagen, daut se de Puaten toomuaken, wan doa Fiend dicht bie kjeemen (Neh. 7:1-3). Wan ons Jewessen met de Schreft oppjeschoapt es, * dan es daut soo aus een Woaka, waut ons woarnt, wan de Soton prooft, en ons Hoat nentokomen un ons bat doa to brinjen, daut wie nich mea rajcht denkjen ooda feelen, ons waut orrajchtet wenschen ooda Sachen nich mea utem rajchten Senn doonen. Emma, wan ons Jewessen ons woarnt, mott wie doano horchen un soo to sajen de Puaten toomoaken.
12-13. (a) Waut wudd ons veleicht kjennen jankren? (b) Waut wudd wie sellen doonen?
12 See wie mol een Biespel, woo wie ons fa dän Soton sien denkjen schitzen kjennen. Jehova lieet ons: “Lot bie junt nich emol soo väl aus von Huararie, Orreinichkjeit . . . de Räd sennen” (Efs. 5:3). Oba waut, wan onse Poatna bie de Oabeit ooda bie de School aunfangen, von waut orreinet to räden? Wie weeten, daut wie “de gottloose un weltliche Liedenschoften”, ooda Wenschen, aufsajen sellen (Tit. 2:12). Doawäajen woat ons Jewessen ons secha soo aus een Woaka woarnen (Reem. 2:15). Oba woa wie doano horchen? Veleicht wudd ons daut jankren, onse Poatna tootohorchen ooda ons de Bilda to beseenen, waut dee doa haben. Oba rajcht jesajcht wudd daut dan de Tiet sennen, de Puaten tootomoaken un von waut aundret to räden ooda doa wajchtogonen.
13 Daut brukt väl Moot, ons nich metrieten to loten, wan aundre ons bat doa brinjen wellen, äwa schlajchtet notodenkjen ooda daut to doonen. Oba wie kjennen ons secha sennen, daut Jehova daut sitt, wan wie ons aunstrenjen, daut rajchte to doonen, un daut hee ons de needje Krauft un Weisheit jäwen woat, om dän Soton sien denkjen to wadastonen (2. Chr. 16:9; Jes. 40:29; Jak. 1:5). Oba waut kjenn wie noch doonen, om ons Hoat to bewoaren?
WIE MOTTEN WAKA BLIEWEN
14-15. (a) Waut mott wie en ons Hoat nenloten? (b) Woo kjenn wie daut doonen? (c) Woo kaun Spricha 4:20-22 ons halpen, daut mieeschte von daut Bibel läsen to kjrieen? (See uk dän Kausten “ Äwa waut eena nodenkjen kaun”.)
14 Toom ons Hoat bewoaren mott wie oppaussen, daut doa nuscht schlajchtet nenkjemt. Oba wie motten uk doano seenen, daut wie doa goodet nenloten. Denkj wie noch eemol aun daut Biespel von de Staut met de Stautsmia. De Woaka muaken de Puaten too, wan doa Fiend kjeemen. Oba to aundre Tieden muaken dee de Puaten op, daut se doa kunnen Ätwoa un aundre Sachen nenbrinjen. Wan de Puaten emma wieren too jewast, dan wudden de Menschen en de Staut sennen vehungat. Biejlikj soo mott wie ons Hoat pinkjlich opmoaken, daut Gott sien denkjen doa waut aun doonen kaun.
15 Jehova siene Jedanken sent en de Schreft bennen un emma, wan wie dee läsen, kaun Jehova sien denkjen waut aun onse Jedanken, Jefeelen un Woakjen doonen. Woo kjenn wie daut mieeschte doabie haben, wan wie de Bibel läsen? Wan wie bäden. Eene Sesta sajcht: “Ea ekj de Bibel läs, bäd ekj Jehova om Help, daut hee mie lat ‘de Wunda’ en sien Wuat seenen” (Psa. 119:18). Wie motten uk äwa daut nodenkjen, waut wie läsen. Wan wie bäden, läsen un nodenkjen, dan kjenn wie Gott sien Wuat “deep em Hoat” hoolen un wie woaren lieren, Jehova siene Jedanken to leewen (läs Spricha 4:20-22; Psa. 119:97).
16. Woo kaun JW Broadcasting ons halpen? Jeff een Biespel.
16 Gott siene Jedanken kjennen ons uk togood komen, wan wie JW Broadcasting® kjikjen. Een Ehepoa sajcht: “De Moonatsprograms sent werkjlich de Auntwuaten opp onse Jebäda! Dee haben ons jestoakjt un Moot jejäft, wan wie ons truarich ooda auleen feelden. Un foaken horch wie tus de besondre Leeda, biejlikj wan wie Äten moaken, daut Hus besorjen ooda eefach, wan wie Tee drinkjen.” De Programs opp JW Broadcasting® halpen ons, daut Hoat to bewoaren. Dee lieren ons, soo to denkjen, aus Jehova deit, un uk, daut wie ons nich von dän Soton sien denkjen metrieten loten.
17-18. (a) Woo kjemt daut ut, wan wie daut nokomen, waut Jehova ons lieet, soo aus 1. Kjennichs 8:61 sajcht? (b) Waut kjenn wie von Kjennich Hiskia lieren? (c) Fa waut kjenn wie bäden, soo aus David sien Jebäd en Psalm 139:23-24 ons wiest?
17 Jiedatsmol wan wie seenen, woo goot daut utkjemt, daut rajchte to doonen, woat ons Gloowen stoakja (Jak. 1:2-3). Daut moakt ons schaftich, wiels Jehova dan brow doamet es, daut wie siene Kjinja sent, un ons woat daut dan noch dolla jankren, am to jefaulen (Spr. 27:11). Jieda Proow es eene Jeläajenheit toom bewiesen, daut wie Jehova nich bloos haulf un haulf deenen (Psa. 119:113). Wie wellen bewiesen, daut wie Jehova met ons gaunzet Hoat tru sent un am leewen un daut wie ons gaunz eenich sent, siene Jebooten to jehorchen un sienen Wellen to doonen (läs 1. Kjennichs 8:61).
18 Woa wie bieaun Fäla moaken? Jo, wiels wie sent onvolkomen. Wie kjennen dan aun Kjennich Hiskia denkjen. Hee muak Fäla, oba am wia daut leet un hee kjieed om un deend Jehova wieda met sien “gaunzet Hoat” (Jes. 38:3-6; 2. Chr. 29:1-2; 32:25-26). Wie wellen doafäa oppkomen, daut de Soton ons nich met siene Iedeeen vedoawen kaun, un bäden, daut wie “een vestendjet Hoat” kjrieen (1. Kjen. 3:9, Friesenbibel; läs Psalm 139:23-24). Wie kjennen Jehova tru bliewen, wan wie daut ieeschte doano trachten, ons Hoat to bewoaren.
LEET 54 “Daut es de Wajch”
^ Varsch 5 Woa wie Jehova tru bliewen ooda woa wie ons von dän Fient teischen loten un opphieren Jehova to deenen? Daut es doano, woo goot wie ons Hoat bewoaren, nich doano, woo sea wie aufjeprooft woaren. Waut es met daut Wuat “Hoat” jemeent? Woo prooft de Fient, ons Hoat to vedoawen? Un woo kjenn wie daut bewoaren? De Auntwuaten opp dise wichtje Froagen woa wie en disen Artikjel seenen.
^ Varsch 11 WIEED UTJELAJCHT: Jehova jeef ons waut, daut wie onse ieejne Jedanken, Jefeelen un Woakjen unjasieekjen un beuadeelen kjennen. De Schreft nant daut daut Jewessen (Reem. 2:15; 9:1). Een Jewessen, waut met de Schreft oppjeschoapt es, stett sikj opp Jehova siene Jesazen un Gruntsauzen, waut en de Schreft stonen toom beuadeelen aus onse Jedanken, Wieed un Woakjen rajcht ooda orrajcht sent.
^ Varsch 56 BILTBESCHRIEWUNK: Een Brooda kjikjt Tellewizhen un doa kjemt waut orreinet väa. Nu mott dee entscheiden, waut dee doonen saul.
^ Varsch 58 BILTBESCHRIEWUNK: Een Woaka en de Bibeltiet woat en, daut de Staut en Jefoa es. Hee lat de Woaka bie de Stautspuaten daut weeten un dee moaken fuaz de Stautspuaten too un vesechren dee von bennen.
