1. En waut fa Stekjen mott wie soo sennen aus Beem? (See uk daut Bilt.)

 DOA woat jesajcht, daut de Wint eenen Boom nich aufbräakjen kaun, wan dee sikj bieejen lat. Daut wiest ons, woo wichtich daut es, daut Beem sikj bieejen kjennen, wan doa Wint oppkjemt, soo daut dee kjennen stoakj bliewen. Om daut wie em jeisteljen kjennen stoakj bliewen, mott wie uk reed sennen, ons en jewesse Stekjen to bieejen. Waut meent daut? Daut meent, wie motten derchjedocht sennen un ons kjennen aunpaussen, wan sikj en ons Läwen met eenst waut endat, un aundre äare Entscheidungen un Meenungen achten.

2. Woone Ieejenschoften woaren ons halpen, wan sikj en ons Läwen waut endat, un waut woa wie en disen Artikjel seenen?

² Aus Jehova siene Deena well wie derchjedocht sennen. Wie wellen uk deemootich sennen un Vestentnis haben fa aundre. En disen Artikjel woa wie seenen, woo eenje Christen dise Ieejenschoften holpen, aus sikj en äa Läwen waut endad. Wie woaren uk seenen, woo dee ons halpen kjennen. Oba ieescht woa wie von Jehova un Jesus lieren, waut derchjedocht sent un ons doarenn daut baste Väabilt sent.

3. Waut wiest, daut Jehova derchjedocht es?

³ Jehova woat “de groota Steen” jenant, wiels hee fauststeit un sikj nich omschmieten lat (5. Mo. 32:4, NW). Oba hee es uk derchjedocht un reed, sikj auntopaussen. Wan doa waut oppkjemt, daut et soo lat, daut sien Wellen sikj nich erfellen woat, deit hee sikj aunpaussen, daut sien Wellen sikj doawäajen erfelt. Jehova haft de Menschen no sien Bilt jemoakt un doawäajen kjennen dee sikj uk aunpaussen, wan de Loag sikj endat. Hee  haft ons en de Bibel gaunz kloare Aunwiesungen jejäft, waut ons halpen, weise Entscheidungen to moaken, krakjt endoont waut doa mucht oppkomen. Jehova sien ieejnet Biespel un de Gruntsauzen, waut hee ons jejäft haft, jäwen ons de Sechaheit, daut hee soo aus een “groota Steen” es un sikj oba doch bieejen kaun.

4. Waut von Biespel wiest, daut Jehova derchjedocht es? (3. Mose 5:7, 11.)

⁴ Daut, waut Jehova deit, es volkomen un derchjedocht. Hee es nich too strenj to de Menschen. Daut see wie aun de Jesazen, waut Jehova de Israeliten jeef. Hee velangd nich von de Rikje un de Oame, daut dee jlikjen väl opfren musten. Eenjemol leet hee too, daut jieda Persoon soo väl jäwen kunn, aus dee em Staund wia (läs 3. Mose 5:7, 11).

5. Aun waut es to seenen, daut Jehova deemootich es un Metjefeel haft?

⁵ Jehova es derchjedocht, wiels hee deemootich es un Metjefeel haft. Jehova wees, woo deemootich hee wia, aus daut doarom jinkj, de schlajchte Menschen en Sodom to venichten. Derch eenen Enjel säd Jehova to Loot, daut dee en de Boaj nennflichten sull. Loot haud oba Angst un fruach Jehova, aus hee nich kunn met siene Famielje toop no Zoar flichten. Daut wia eene kjliene Staut, waut Jehova sest uk venichten wull. Jehova wudd Loot daut haben kunt bemotten, doano to horchen, waut hee jesajcht haud. Oba Jehova deed daut, wua Loot no fruach, un veschoond doaderch de Staut Zoar (1. Mo. 19:18-22). Joaren lota wees Jehova de Menschen en Ninive Metjefeel. Hee schekjt dän Profeet Jona doahan, om de Menschen to sajen, daut hee de gaunze Staut venichten wudd. Oba aus de Menschen doa een Leetsennen hauden, jeef Jehova bie un deed de Staut doch nich venichten (Jona 3:1, 10; 4:10-11).

6. Woo wees Jesus, daut hee Jehova nodeed un derchjedocht wia?

⁶ Jesus deed Jehova no un wia uk derchjedocht. Hee wort no de Ieed jeschekjt, “de veloarne Schop en Israel” to prädjen. Woo hee siene Oppgow nokjeem, wees, daut hee derchjedocht wia. Opp eene Sauz kjeem eene Fru no am, waut nich von de Israeliten wia, un prachad am, daut hee äare Dochta heelen sull, waut “schrakjlich vom Soton jeploacht” wort. Jesus haud Metjefeel un deed daut (Mat. 15:21-28). See wie mol een aundret Biespel. Jesus haud ea mol en sienen Deenst jesajcht: “Wäa mie … velicht, dän woa ekj uk … velieejen” (Mat. 10:33). Oba deed hee daut uk bie Petrus, aus dee am dree mol veluach? Nä, wiels hee sach, daut Petrus daut leet wia un daut daut een trua Mensch wia. Aus Jesus vom Doot oppjestonen wia, leet hee sikj von Petrus seenen un wees am fuaz, daut hee am vejäft haud un noch leewd (Luk. 24:33-34).

7. Fa waut well wie bie de Menschen bekaunt sennen, soo aus Filippa 4:5 wiest?

⁷ Bat nu hab wie jeseenen, daut Jehova Gott un Jesus Christus derchjedocht sent. Woo steit daut met ons? Jehova well haben, daut  wie uk sellen derchjedocht sennen (läs Filippa 4:5, NW). Eene Bibeläwasatunk sajcht en disen Varsch: “Siet doafäa bekaunt, daut jie derchjedocht sent.” Wie wudden kjennen äwa dise Froagen nojreblen: “Denkjen de Menschen, daut ekj derchjedocht sie un biejäwen kaun un uk Vestentnis hab fa aundre? Ooda denkjen dee, daut ekj too neiw sie un strenj un ieejenkoppich? Bliew ekj opp mien Stekj stonen un well ekj aundre bemotten, aules soo to doonen, aus ekj daut fa rajcht tal? Ooda kaun ekj biejäwen un daut doonen, waut aundre wellen, wan daut mäajlich es?” Je dolla wie doaropp achten, derchjedocht to sennen, je dolla wies wie, daut wie Jehova un Jesus nodoonen. Well wie nu mol tweeatlei seenen, wua daut onbedinjt needich es, daut wie derchjedocht sent. Ieeschtens, wan sikj en ons Läwen waut endat, un tweedens, wan aundre eene aundre Meenunk haben ooda aundre Entscheidungen moaken aus wie.

8. Waut kaun ons halpen, derchjedocht to sennen, wan sikj en ons Läwen waut endat? (See uk de Footnoot.)

⁸ Derchjedocht sennen meent uk, daut wie biejäwen un ons aunpaussen, wan sikj en ons Läwen waut endat. Wan doa met eenst waut oppkjemt, kaun ons daut soone Trubbels veuasoaken, wua wie kjeenmol met jeräakjent hauden. Veleicht woa wie met eenst sea krank ooda doa passieet waut met de Wirtschoft ooda enne Rejierunk, un dan hab wie daut sea schwoa (Liera 9:11; 1. Kor. 7:31). Mau rajcht wan de Organisazion ons eene aundre Oppgow jeft, kaun ons daut schwoa sennen. Krakjt endoont waut doa mucht oppkomen, wie woaren ons de niee Loag aunpaussen kjennen, wan wie aun dise vea Sachen denkjen: 1. daut aunnämen, daut sikj daut endat, 2. no väaren kjikjen, 3. eene goode Enstalunk hoolen un 4. aundre goots doonen. b Well wie mol seenen, woo eenje Breeda un Sestren daut holp, dise vea Sachen em Denkj to hoolen.

9. Woo worden eene Missionoa-Lied doamet foadich, aus sikj en äa Läwen met eenst waut endad?

⁹ Daut aunnämen, daut sikj daut endat. Emanuele un Francesca worden aus Missionoaren no een aundret Launt jeschekjt. Krakjt dan, aus dee aunfungen de Sproak to lieren un de Breeda un Sestren von äare niee Vesaumlunk kjanen to lieren, funk daut met de COVID-19-Krankheit aun, un dee musten aula dolla tus bliewen. Dan storf uk noch plazlich Francesca äare Mame. Francesca wull onbedinjt bie äare Famielje sennen, oba see kunn doa nich hanreisen wäajen dise Krankheit. Woo wort see met dise schwoare Loag foadich? Ieeschtens: Emanuele un Francesca bäden toop om Weisheit, daut see kunnen eenen Dach opp eemol nämen. Un Jehova haft äare Jebäda derch siene Organisazion krakjt to de rajchte Tiet beauntwuat. Biejlikj wort an sea oppjemuntat derch daut, waut een Brooda en een Video säd. Dee säd: “Je bosja wie de Omstend soo aunnämen, aus dee nu sent, un dee uk goot utnutzen, je ea woat uk onse Freid wada trigj sennen.” c Tweedens: Dee worden sikj eenich, dolla to lieren metem Fon to prädjen, un fungen mau rajcht een Bibelstudium aun. Dreddens: Dee neemen de Help von de Breeda un Sestren wellich aun un wieren sea dankboa doafäa. Eene Sesta biejlikj schreef an een Joa jieda Dach eenen Bibelvarsch. Wan wie daut uk aunnämen, daut sikj en ons Läwen waut jeendat haft, dan woa wie ea Freid finjen bie daut, waut wie doonen kjennen.

10. Woo paust eene Sesta sikj aun, aus daut en äa Läwen eene groote Endrunk jeef?

 ¹⁰ No väaren kjikjen un eene goode Enstalunk hoolen. Christina, eene rumänische Sesta, waut en Jaupaun läft, wia sea truarich, aus se de enjlische Vesaumlunk, wua see wia, toomuaken. Oba see kjikjt nich bloos dän Tiet äwa trigj. Enne Städ daut jinkj see no de jaupaunische Vesaumlunk un strenjd sikj aun, doa äa bastet to jäwen. See fruach eene Fru, waut ea mol met ar toopjeschauft haud, aus dee ar wudd kjennen halpen, bäta Jaupaunisch to lieren. Dise Fru wia envestonen, ar met de Schreft un daut Läwen-fa-emma-Heft de Sproak to lieren. Christina kunn dan nich bloos bäta Jaupaunisch, oba de Fru kjrieech mau rajcht eenen Intressaunt fa de Woarheit. Wan wie no väaren kjikjen un eene goode Enstalunk hoolen, kaun doa waut goodet bie rutkomen, wan sikj doa en ons Läwen uk onverhofs waut endat.

11. Woo worden eene Lied doamet foadich, aus dee daut met eenst knaup jinkj?

¹¹ Aundre goots doonen. Eene Lied, waut en een Launt wonen, wua ons Woakj veboden es, jinkj daut plazlich sea knaup, aus daut met de Wirtschoft doa Loch en jinkj. Woo worden dee doamet foadich? Ieeschtens deeden dee waut, om äa Läwen eefacha to moaken. Un dan proowden dee, nich too sea äwa äare ieejne Trubbels notodenkjen, oba enne Städ daut dolla aundre to halpen, besonda derch dän Prädichtdeenst (Apj. 20:35). De Maun säd: “Wäajens wie daut drock hauden met prädjen, haud wie weinja Tiet, ons äwa onse Loag Sorjen to moaken, un mea Tiet, om daut to doonen, waut Gott sien Wellen wia.” Wan sikj en ons Läwen met eenst waut endat, mott wie uk em Denkj hoolen, woo wichtich daut es, daut wie wieda aundre uthalpen, besonda derch dän Prädichtdeenst.

12. Woo kjenn wie von dän Apostel Paulus lieren, ons em Prädichtdeenst auntopaussen?

¹² Wie motten ons aunpaussen kjennen, wan wie prädjen gonen. Wie bejäajnen soo väl veschiedne Menschen, waut gaunz aundasch sent un aundasch oppjetrocken sent aus wie. Wie kjennen väl von dän Apostel Paulus lieren, waut sikj sea goot aunpaussen kunn. Jesus stald am aus “de Velkja äa Apostel” aun (Reem. 11:13). Bie dise Oppgow prädijd Paulus to Juden, Griechen, huach Utjelieede, deemootje Foarma, Rejierungsmenschen un Kjennichs. Daut hee aul dise veschiedne Menschen kunn to Hoaten räden, wort Paulus “eenem jiedren soo aus hee wia” (1. Kor. 9:19-23). Paulus docht sea doaräwa no, von wua de Menschen staumden, waut dee jelieet hauden un aun waut dee jleewden. Doaderch kunn hee sikj em Prädichtdeenst aunpaussen. Wie kjennen uk bätre Liera woaren, wan wie ons aunpaussen un proowen, eenen jiedrem soo goot aus mäajlich to halpen.

13. Waut vonne Jefoa kjenn wie no 1. Korinta 8:9 no utem Stich gonen, wan wie aundre äare Meenunk achten?

¹³ Derchjedocht sennen halpt ons, aundre äare Meenunk to achten. Biejlikj eenje Sestren jleichen daut, sikj to tuschen, oba aundre wada nich. Eenje Christen jleichen daut, een bät Stoakjet to drinkjen, oba aundre nich. Aule Christen wellen koasch sennen, oba jieda eena kaun selfst entscheiden, woo dee sikj om de Jesuntheit kjemren well. Wan wie denkjen, daut wie emma em rajchten sent, un haben wellen, daut de Breeda un Sestren uk soo sellen denkjen aus wie, dan kunn wie Spoolungen veuasoaken un aundre tofaul brinjen. Soont wudd wie secha nich wellen! (Läs 1. Korinta 8:9; 10:23-24.) Well wie ons nu mol twee Biespels unjastonen, waut wiesen, woo biblische  Gruntsauzen ons halpen kjennen, utjejlikjt to sennen un Fräd to hoolen.

14. No waut vonne biblische Gruntsauzen well wie ons rechten, wan wie ons auntrakjen un oppfiksen?

¹⁴ Woo wie ons auntrakjen un oppfiksen. Jehova haft ons nich strenje Jesazen jejäft äwa woo wie ons kjleeden sellen. Enne Städ daut haft hee ons Gruntsauzen jejäft, no dee wie ons rechten kjennen. Wie sellen ons aunstendich kjleeden, daut daut to seenen es, daut wie Gott siene Deena sent un daut wie deemootich un derchjedocht sent (1. Tim. 2:9-10; 1. Pet. 3:3). Doawäajen wudd wie ons kjeenmol wellen soo auntrakjen, daut aule bloos no ons kjikjen wudden. De Gruntsauzen ut de Schreft halpen uk de Eltestasch, daut dee nich irjent Räajlen oppstalen äwa de Kjleedie ooda woo eena sikj de Hoa aufschnieden mott. En eene Vesaumlunk wullen de Eltestasch biejlikj mol een poa junge Breeda halpen, waut aunjefongen hauden, de Mood von aundre junge Menschen notodoonen: Dee hauden äare Hoa kort, oba nich jekjamt. Woo kunnen de Eltestasch dee halpen, onen selfst eene Räajel opptostalen? De Kjreisoppsechta jeef an dän Rot, see sullen to de Breeda sajen: “Wan du oppem Plautform steist un moakjst, daut dee mea no daut kjikjen, woo die lat, aus daut dee oppaussen no waut du sajchst, dan es doa irjentwaut orrajcht.” Met dise eefache Wieed kunnen dee dän Trubbel fiksen un durwen nich oppoat eene Räajel oppstalen. d

15. Waut fa Jebooten un Gruntsauzen ut de Schreft halpen ons, wan daut doarom jeit, fa onse Jesuntheit to sorjen? (Reema 14:5).

¹⁵ Woo wie doktren. Jieda Christ mott selfst entscheiden, woo dee no siene Jesuntheit oppaussen well (Gal. 6:5). Wan daut om Doktarieen jeit, mott wie ons aus Christen aun daut Jeboot von de Schreft hoolen, daut wie ons  von Bloot wajchhoolen un nuscht met beese Jeista to doonen haben (Apj. 15:20; Gal. 5:19-20). Aulet aundre es eene perseenelje Entscheidunk. Eenje sieekjen emma bie utjelieede Doktasch no Help, wan see fa de Jesuntheit sorjen wellen, un aundre jleichen dolla, opp eene aundre Wajch to doktren. Krakjt endoont woo äwazeicht wie von eene jewesse Doktarie sent, wie wellen daut emma respakjten, daut onse Breeda un Sestren äare ieejne Entscheidunk äwa soone Sachen moaken kjennen. Doatoo woat ons daut halpen, dise vea Sachen em Denkj to hoolen: 1. Bloos Gott sien Kjennichrikj woat met aule Krankheiten fa emma een Enj moaken (Jes. 33:24). 2. Jieda Christ mott sikj “secha sennen”, waut fa am daut baste es (läs Reema 14:5). 3. Wie wellen kjeenem rechten ooda wäm tofaul brinjen (Reem. 14:13). 4. Wie wiesen Leew un kjennen vestonen, daut de Fräd enne Vesaumlunk wichtja es aus onse ieejne Meenunk (Reem. 14:15, 19-20). Wan wie dise Sachen em Denkj hoolen, woa wie met onse Breeda un Sestren kjennen enj vebungen bliewen un doafäa sorjen, daut enne Vesaumlunk Fräd es.

16. Woo kaun een Eltesta ver aundre Eltestasch wiesen, daut hee derchjedocht es? (See uk de Bilda.)

¹⁶ De Eltestasch motten een goodet Väabilt doarenn sennen, derchjedocht to sennen (1. Tim. 3:2-3). Een Eltesta woat biejlikj nich von de aundre Eltestasch velangen, daut siene Iedeeen emma de baste sent, bloos wiels hee ella es aus dee. Hee sitt daut en, daut Jehova derch sienen Jeist jieda eent von de Eltestasch brucken kaun toom waut sajen, waut dee halpen kaun, eene goode Entscheidunk to moaken. Un wan de mieeschte Eltestasch envestonen sent met waut un daut nich jäajen biblische Gruntsauzen es, dan woat hee daut uk wellich unjastetten, wan daut uk aundasch es, aus hee wudd jejleicht haben.

17. Waut fa goodet kjrie wie, wan wie derchjedocht sent?

¹⁷ Daut brinjt väl goodet, wan wie derchjedocht sent. Wie komen bäta met onse Breeda un Sestren trajcht un enne Vesaumlunk es Fräd. Wie jleichen daut sea, daut wie aula toop soo aus eene Famielje Jehova deenen, wan wie uk aula sea veschieden un aundasch oppjetrocken sent. Oba daut wichtichste es: Wie weeten, daut wie onsen Gott Jehova nodoonen, waut derchjedocht es. Un daut jeft ons groote Freid!