1-2. (a) No waut fruach Jesus, aus hee daut latste Mol met siene Apostel toop bäd? (b) Wuarom wia Jesus woomäajlich om de Eenichkjeit besorcht?

AUS Jesus toom latste Mol met de Apostel toop Owentkost eet, wia hee doarom todoonen, daut dee sikj eenich wieren. Aus hee met an toop bäd, fruach hee doano, daut siene Jinja sikj aula sullen soo eenich sennen aus hee un sien Voda (läs Johanes 17:20-21). Dee äare Eenichkjeit wudd kloa bewiesen, daut Jehova Jesus no de Ieed jeschekjt haud, om sienen Wellen to doonen. Jesus siene Nofolja wudden aun äare Leew to kjanen sennen un dise Leew wudd an halpen veeent to sennen (Joh. 13:34-35).

² Wuarom räd Jesus dän Owent väl von de Eenichkjeit? Hee sach, daut siene Apostel noch Trubbel doamet hauden. Dee hauden wada doaräwa jezankt, “wäa mank an sull aus de jratsta aunjeseenen woaren” (Luk. 22:24-27; Mar. 9:33-34). Opp eene aundre Sauz hauden Jakobus un Johanes Jesus jefroacht, aus dee an kunn biesied am eenen besondren Plauz em Kjennichrikj jäwen (Mar. 10:35-40).

3. (a) Wuarom wieren Jesus siene Jinja sikj woomäajlich nich eenich? (b) Woone Froagen woa wie nu derchgonen?

 ³ Jesus siene Jinja wullen aunjeseenen sennen. Oba daut wia nich daut eensje, waut Oneenichkjeit mank dee veuasoaken kunn. De Menschen en dee Tiet dochten uk schlajcht äwa aundre un wieren sikj fientlich. Doawäajen wudden de Jinja äa denkjen endren motten. En disen Artikjel woa wie äwa dree Froagen räden: Waut deed Jesus, wan de Menschen orrajcht äwa aundre dochten? Woo holp hee siene Nofolja, kjeenen Unjascheet manke Menschen to moaken un veeent to sennen? Un woo halpen Jesus siene Lieren ons, veeent to bliewen?

4. Jeff een poa Biespels, woo orrajcht de Menschen äwa Jesus dochten.

⁴ Mau rajcht äwa Jesus dochten de Menschen schlajcht. Aus Filippus Natanael vetald, daut hee dän Messias jefungen haud, säd Natanael: “Kaun von Nazaret waut goodet komen?” (Joh. 1:46). Secha wist Natanael, waut en Micha 5:1 verutjesajcht wia, oba hee docht veleicht, daut de Messias nich en soone jerinje Staut aus Nazaret tus jehieren wudd. Un de aunjeseene Menschen von Judäa veachten Jesus, wäajen hee von Galiläa wia (Joh. 7:52). Väle von Judäa talden dee von Galiläa fa bilje Menschen. Aundre Juden wullen Jesus beleidjen un nanden am eenen Samarita (Joh. 8:48). De Samarita un de Juden wieren nich von dautselwje Volkj un hauden uk nich dänselwjen Gloowen. De Menschen von Judäa un Galiläa talden de Samarita fa läach un wullen nuscht met dee to doonen haben (Joh. 4:9).

5. Woo dochten se äwa Jesus siene Nofolja?

⁵ De judische Leidasch veachten uk Jesus siene Nofolja. De Farisäa säden, dee wieren “veflucht” (Joh. 7:47-49). Dee talden aulem fa jeweenelje un onbelieede Menschen, waut nich bie de Rabis äare Schoolen studieet hauden ooda sikj nich aun äare Räajlen hilden (Apj. 4:13). De Menschen don deeden sikj brow met äaren Gloowen, met äa Volkj un met daut, waut see hauden ooda wieren. Doawäajen kjikjten see rauf opp Jesus un siene Nofolja. Jesus siene Jinja dochten uk nich emma rajcht äwa aundre. Daut dee kunnen veeent bliewen, musten dee lieren aundasch to denkjen.

6. Wuarom kunn eena schlajcht äwa aundre denkjen? Jeff Biespels.

⁶ Vondoag dän Dach sent väle schlajcht äwa aundre jesonnen, onen dee to kjanen. Veleicht denkjen dee schlajcht äwa ons ooda wie denkjen en eenje Stekjen schlajcht äwa dee. Eene Sesta von Australien, waut nu Pionia es, sajcht: “Ekj haust de Witte emma dolla, aus ekj mie doamet aufjeef, woo ojjerajcht dee daut Aborigine-Volkj behaundelt hauden un daut noch emma doonen. Ekj haust dee uk, wiels dee mie selfst schlajcht behaundelt haben.” Een Brooda von Kanada sajcht, woo hee ea jesonnen wia: “Ekj tald de Menschen, waut Fraunzeesisch räden, fa bäta aus aundre. Un met de Tiet kunn ekj dee schlajcht lieden, waut Enjlisch räden.”

7. Woo holp Jesus de Menschen, rajcht äwa aundre to denkjen?

⁷ En de vondoagsche Tiet es soon denkjen sea deep en de Menschen bennen, krakjt soo aus en Jesus siene Tiet. Waut deed Jesus doamet? Ieeschtens docht hee nich schlajcht äwa aundre, onen dee to kjanen. Hee muak manke Menschen kjeenen Unjascheet un prädijd Rikje un Oame, Farisäa un Samarita un mau rajcht Takskollakjta un Sinda. Tweedens wees Jesus siene Nofolja derch siene Lia un derch sien Biespel, daut dee nich mea sullen soo mestrusch sennen ooda aundre fa schlajcht talen.

8. Woon wichtja Gruntsauz halpt Christen veeent to sennen? Laj daut ut.

⁸ Jesus lieed siene Nofolja eenen wichtjen Gruntsauz, waut dee holp veeent to sennen. Hee säd: “Jie unjarenaunda sent Breeda” (läs Matäus 23:8-9). Wie sent en dän Stekj “Breeda”, wiels wie aula Nokomen von Adam sent (Apj. 17:26). Oba daut es nich aules. Jesus wees, daut de Jinja Breeda un Sestren wieren, wäajen see Jehova aus äaren Voda talden (Mat. 12:50). Un dee wieren uk aula Poat von Gott siene groote jeistelje Famielje jeworden, waut derch Leew un Gloowen vebungen wia. Doawäajen räden de Apostel en äare Breew foaken von Breeda un Sestren (Reem. 1:13; 1. Pet. 2:17; 1. Joh. 3:13). *

9-10. (a) Wuarom hauden de Juden kjeene Uasoak äa Volkj fa bäta to talen? (b) Woo lieed Jesus, daut eena nich sull opp Menschen von een aundret Volkj raufkjikjen? (See daut Bilt aum Aunfank.)

⁹ Jesus säd nich bloos, daut wie ons sullen aus Breeda un Sestren talen. Hee lieed uk, daut wie sullen deemootich sennen (läs Matäus 23:11-12). De Apostel worden je sikj eenjemol oneenich, wäajen see stolt wieren. Un de Menschen to dee Tiet dochten, äa Volkj wia bäta aus aundre. Hauden de Juden Uasoak brow doamet to sennen, daut see von Abraham aufstaumden? Väl Juden hauden daut soo tohoolen. Oba Johanes de Deepa säd: “Gott kaun Abraham ut dise Steena Kjinja schaufen” (Luk. 3:8).

¹⁰ Jesus lieed, daut et schlajcht wia, wan wäa sien Volkj fa bäta tald. Hee muak daut biejlikj kloa, aus een Schreftjelieeda am fruach: “Wäa es mien näakjsta?” Jesus vetald dan eene Jeschicht von eenen Samarita, waut sikj leeftolich om eenen Jud kjemmad, waut opp siene Reis von Reiba wia vekjielt worden. Aundre Juden jinjen doa eefach vebie, oba de Samarita haud Metleet met dän. Dan säd Jesus to dän Schreftjelieeden, hee sull krakjt soo sennen aus de Samarita (Luk. 10:25-37). Doaderch wees Jesus, daut een Samarita de Juden lieren kunn, woo eena aundre leewen sull.

11. Wuarom sullen Jesus siene Jinja nich schlajcht äwa de Utlenda denkjen, un woo muak Jesus an daut dietlich?

¹¹ Ea Jesus trigj nom Himmel fua, jeef hee siene Jinja de Oppgow, “en gaunz Judäa, en Samaria, un äwa de gaunze Welt” to prädjen (Apj. 1:8). Daut dee daut kunnen, musten dee jäajen äaren Stolt schaufen un uk nich mea schlajcht äwa aundre denkjen. Jesus haud ea foaken von de Utlenda äare goode Sieden jerät toom dee fa dise besondre Oppgow reedmoaken. Hee lowd biejlikj eenen utlendschen Offizia fa sienen stoakjen Gloowen (Mat. 8:5-10). Aus hee eemol en Nazaret wia, wua hee tus jehieed, säd hee, woo Jehova Utlenda jeholpen haud, soo aus de feenizische Wätfru von Sarepta un Naaman von Sierien, waut Lepra haud (Luk. 4:25-27). Jesus prädijd mau rajcht eene samaritische Fru un bleef dan twee Doag en eene samaritische Staut, wiels de Menschen doa soo nieschierich to siene Norecht wieren (Joh. 4:21-24, 40).

12-13. (a) Waut deeden de Apostel, aus Jesus eene samaritische Fru lieed? (See daut Bilt aum Aunfank.) (b) Waut wiest, daut Jakobus un Johanes doa nich väl von lieeden?

¹² Fa de Apostel wia daut nich leicht, äare Jesennunk to endren. Dee wundaden sikj, daut Jesus eene samaritische Fru  lieed (Joh. 4:9, 27). De judische Gloowesleidasch wudden mank Menschen kjeenmol met eene Fru jerät haben, un noch väl weinja met eene samaritische Fru, waut schlajcht aunjeseenen wia. De Apostel wullen haben, daut Jesus äten sull. Oba Jesus jinkj daut soo scheen äwa jeisteljet to räden, daut am daut Äten nich mol wichtich wia. Jehova wull haben, daut hee prädjen sull, un daut wia fa am soo aus Äten, endoont aus hee met dise samaritische Fru räd ooda met sestwäm (Joh. 4:31-34).

¹³ Jakobus un Johanes lieeden doa nich väl von. Aus de Jinja met Jesus derch Samaria reisden, wullen dee doa en een Darp Nacht bliewen. Oba de Samarita neemen an nich opp. Doawäajen worden Jakobus un Johanes doll un wullen Fia vom Himmel komen loten toom daut gaunze Darp venichten. Oba Jesus wees an strenj trajcht (Luk. 9:51-56). Wäa weet, aus dee krakjt soo doll jeworden wieren, wan dit Darp en Galiläa jewast wia, wua dee tus jehieeden. Woomäajlich oajaden dee sikj soo sea, wäajen dee nich rajcht äwa de Samarita dochten. Lota, aus de Apostel Johanes de Samarita prädijd un doa väle horchten, schämd hee sikj veleicht, daut hee ea soo doll jewast wia (Apj. 8:14, 25).

14. Woo wort een Trubbel jeleest tweschen Breeda, waut veschiedne Sproaken räden?

¹⁴ Een Stootje no Pinjsten aune 33 n. Chr. kjeem doa bie de Breeda een Trubbel opp. Dee deelden manke oame Wätfrues Äten ut, oba äwasagen de Wätfrues, waut Griechisch räden (Apj. 6:1). Veleicht wort daut, wäajen dee nich soo goot äwa soone jesonnen wieren, waut eene aundre Sproak räden. De Apostel deeden doa fuaz waut met un wälden jeistelje Mana ut toom daut Äten jerajcht endeelen. Dise Mana hauden aula griechische Nomes. Secha wia daut een Troost fa de Wätfrues, waut se äwaseenen hauden.

15. Woo lieed Petrus daut, manke Menschen kjeenen Unjascheet mea to moaken? (See daut Bilt aum Aunfank.)

¹⁵ Aune 36 n. Chr. fungen de Jinja aun Menschen von aule Velkja to prädjen. De Apostel Petrus wia ea bloos emma met Juden toop. Oba nodäm aus Gott daut kloa muak, daut de Christen manke Menschen nich sullen eenen Unjascheet moaken, prädijd hee dän reemischen Soldot Kornelius (läs Aposteljeschicht 10:28, 34-35). Un lota wia Petrus dan met Christen toop, waut Nichjuden wieren, un eet uk met dee toop. Oba Joaren lota, aus hee en Antiochia wia, hieed hee opp met de Christen toop to äten, waut Nichjuden wieren (Gal. 2:11-14). Paulus wees Petrus trajcht un hee neem daut aun. Woo weet wie daut? Aus Petrus sienen ieeschten Breef aun de Juden un Nichjuden en Kjlien-Asien schreef, waut Christen jeworden wieren, räd hee doavon, woo needich daut wia, aule Breeda to leewen (1. Pet. 1:1; 2:17, NW).

16. Fa waut wieren de ieeschte Christen bekaunt?

¹⁶ Secha holp Jesus sien Biespel de Apostel, “aule Menschen” to leewen (Joh. 12:32; 1. Tim. 4:10). Dee endaden äare Jesennunk, wan daut uk siene Tiet dieed. De ieeschte Christen wieren doafäa bekaunt, daut see Leew unjarenaunda hauden. Tertullian schreef rom daut Joa 200, daut aundre von de Christen säden: “Dee leewen sikj unjarenaunda . . . dee sent mau rajcht reed, eena fa dän aundren to stoawen”. Aus dee de “niee Natua” aunneemen, lieeden dee, aule Menschen fa jlikjen väl wieet to talen, soo aus Gott daut deed (Kol. 3:10-11).

17. Waut kjenn wie doonen, daut wie nich mea schlajcht äwa aundre denkjen? Jeff Biespels.

¹⁷ Vondoag dän Dach dieet daut veleicht uk siene Tiet, onse Jesennunk to endren. Eene Sesta en Frankreich sajcht, woo daut bie ar es: “Jehova haft mie jelieet, waut  Leew es un waut daut bediet, met aundre to deelen un aule Sorten Menschen to leewen. Oba ekj mott noch emma doaraun schaufen, äwa aundre rajcht to denkjen, un daut es nich emma leicht. Doawäajen bäd ekj Jehova emma om Help.” Eene Sesta en Spaunien haft biejlikj soonen Trubbel. See sajcht: “Eenjemol mott ekj doamet schaufen, daut ekj nich schlajcht jesonnen sie äwa een jewesset Volkj. Mieeschtens jlekjt mie daut uk, oba ekj mott mie doawäajen wieda bemieejen. Ekj sie Jehova dankboa un ekj frei mie, daut ekj to eene veeende Famielje jehia.” Wie aula kjennen ons selfst unjasieekjen toom seenen, aus wie onse Jesennunk äwa aundre noch motten endren, soo aus dise beid Sestren.

18-19. (a) Wuarom sell wie aulem oppnämen? (b) Woo kjenn wie aundre oppnämen?

¹⁸ Daut es goot, wan wie em Denkj hoolen, daut wie bie Gott aula mol “framd”, ooda Utlenda, wieren (Efs. 2:12). Oba Jehova trock ons “derch Leew” no sikj (Hos. 11:4; Joh. 6:44). Un Jesus neem ons opp. Hee muak ons soo to sajen de Däa op, daut wie een Poat von Gott siene Famielje woaren kunnen (läs Reema 15:7). Wiels Jesus ons soo fein oppneem, wan wie uk onvolkomen wieren, sull wie doa nich mol aun denkjen, wäm auftowiesen!

¹⁹ Je noda daut Enj von dise beese Welt kjemt, je spietja un oneenja woaren de Menschen sennen un je dolla woaren dee aundre aufwiesen (Gal. 5:19-21; 2. Tim. 3:13). Oba aus Jehova siene Deena sieekj wie de Weisheit von bowen, waut nich parteisch es un no Fräd sträft (Jak. 3:17-18). Ons jeit daut scheen, met Menschen von aundre Lenda Frind to sennen un to seenen, woo dee daut haben, un veleicht uk dee äare Sproak to lieren. Wan wie daut doonen, dan woa wie Fräd haben “soo aus een Riefa” un Jerajchtichkjeit soo aus “de Walen oppem Mäa” (Jes. 48:17-18).

20. Waut kaun de Leew aun ons doonen?

²⁰ Aus de Sesta von Australien de Bibel studieed, lieed see daut soo bie sacht, nich mea vehaust äwa de Witte to sennen un rajcht äwa dee to denkjen. Derch Leew kunn see äare Jesennunk endren. Un de kanadischa Brooda sajcht, daut am kloa jeworden es, “daut eena aundre Raussen foaken schlajcht lieden kaun, wäajen eena dee nich kjant, un daut de Plauz, wua eena jebuaren es, nuscht doamet to doonen haft, waut fa Ieejenschoften eena haft.” Dee befried sikj mau rajcht met eene Sesta, waut Enjlisch räd! Daut bewiest, daut de Leew eenem halpen kaun, siene Jesennunk to endren. Derch de Leew kjenn wie aula en Eenichkjeit faust vebungen sennen (Kol. 3:14).