1. Waut wiesen de biblische Profezeiungen ons?

KJENN wie daut weeten, waut Jehova sien Volkj boolt beläwen woat? Jo. Derch de biblische Profezeiungen weet wie, waut boolt oppe Ieed passieren woat. Un eene Profezeiunk wiest ons mau rajcht, waut eenje von de stoakjste Rejierungen oppe Ieed doonen woaren. Dise Profezeiunk es en Daniel, Kapitel 11, un dee rät von twee Kjennichs, waut sikj jäajenäwa sent. Daut es de Kjennich vom Nuaden un de Kjennich vom Sieden. Daut mieeschte von dise Profezeiunk haft sikj aul erfelt. Doawäajen kjenn wie ons secha sennen, daut daut äwaje sikj uk noch erfellen woat.

2. Waut mott wie em Denkj hoolen, wan wie Daniel siene Profezeiunk studieren, soo aus 1. Mose 3:15 un Openboarunk 11:7 un 12:17 sajcht?

² Waut halpt ons, de Profezeiunk en Daniel, Kapitel 11 to vestonen? Ieeschtens mott wie em Denkj hoolen, daut dee bloos von soone Rejierungen un Harscha rät, waut met Gott sien Volkj to doonen haben. Oba mank aul de Menschen oppe Welt jeft daut mau weinich, waut Jehova deenen. Wuarom haben dise Rejierungen dee dan opp Ziel? Wiels de Soton un siene gaunze Welt sent sea hinjaraun doano, deejanje to venichten, waut Jehova un Jesus deenen (läs 1. Mose 3:15 un Openboarunk 11:7; 12:17). Tweedens stemt Daniel siene Profezeiunk met aundre Profezeiungen en Gott sien Wuat. Doawäajen kjenn wie dee bloos dan rajcht vestonen, wan wie dee met aundre Bibelvarzh jäajenäwa hoolen.

3. Waut woa wie en disen un en dän näakjsten Artikjel seenen?

 ³ Nu woa wie Daniel 11:25-39 unjasieekjen. Wie woaren seenen, wäa vonne 1870 bat aune 1991 de Kjennich vom Nuaden un de Kjennich vom Sieden wia. Un wie woaren uk seenen, wuarom daut goode Uasoak jeft, daut wie jewesset von dise Profezeiunk nu aundasch utlajen aus ea. En dän näakjsten Artikjel woa wie dan Daniel 11:40 bat 12:1 unjasieekjen. Doa woa wie seenen, daut wie nu bäta vestonen kjennen, waut dise Varzh ons von de Tiet von de 1990ja Joaren bat dän Kjrich von Harmagedon wiesen. Wan wie dise beid Artikjels studieren, dan woat ons daut Poat eene Help sennen “De twee Kjennichs, waut sikj jäajenäwa sent, en de Enjtiet”. Oba daut ieeschte mott wie weeten, wäa de beid Kjennichs sent, wua dise Profezeiunk von rät.

4. Aun woone dree Sachen sent de Kjennichs vom Nuaden un vom Sieden to kjanen?

⁴ Ieeschtemma wieren “de Kjennich vom Nuaden” un “de Kjennich vom Sieden” soone Harscha, waut em Nuaden ooda Sieden von de Israeliten rejieeden. Woo weet wie daut? Wiels de Enjel to Daniel säd: “Ekj sie jekomen die Ensecht to jäwen, waut met dien Volkj woaren saul” (Dan. 10:14). Bat Pinjsten aune 33 n. Chr. wieren de Israeliten Gott sien Volkj. Oba von doa wieda muak Jehova daut kloa, daut nu Jesus siene true Jinja sien Volkj wieren. Doawäajen weet wie, daut daut mieeschte von de Profezeiunk en Daniel, Kapitel 11 sikj nich von de Israeliten haundelt, oba von Jesus siene Nofolja (Apj. 2:1-4; Reem. 9:6-8; Gal. 6:15-16). Un met de Tiet jeef et veschiedne Harscha, waut de Kjennich vom Nuaden ooda de Kjennich vom Sieden wieren. Oba dreeatlei wia bie dee äwareen. Ieeschtens hauden dise Kjennichs väl met Gott sien Volkj to doonen. Tweedens jinjen dee soo met Gott siene Deena om, daut et dietlich wia, daut see dän woaren Gott Jehova schlajcht lieden kunnen. Un dreddens wullen dise Kjennichs emma eena dän aundren jewennen.

5. Jeef daut en de Tiet vonne 100 n. Chr. bat daut Joa 1870 eenen Kjennich vom Nuaden un eenen Kjennich vom Sieden? Laj daut ut.

⁵ Een Stoot no daut Joa 100 n. Chr. kjeemen en de woare Christenvesaumlunk emma mea faulsche Christen nenn. Dee lieeden faulsche Glooweslieren un hilden de Woarheit ut Gott sien Wuat unjare Dakj. Von doa aun bat ojjefäa aune 1870 jeef daut dan oppe Ieed nich mea eene Grupp, ooda Organisazion, waut Gott aus siene woare Deena tald. De faulsche Christen hauden sikj soo sea vemieet aus Onkrut, un doawäajen wieren de woare Christen meist nich mea to kjanen (Mat. 13:36-43). Wuarom mott wie daut em Denkj hoolen? Wäajen daut auntovestonen jeft, daut de Kjennich vom Nuaden un de Kjennich vom Sieden kjeen Harscha ooda kjeene Rejierunk sennen kunn, waut vonne 100 n. Chr. bat aune 1870 harschen deed. En dee Tiet jeef je daut nich eene Grupp von Gott siene woare Deena oppe Ieed, wua dise Kjennichs jäajen kjamfen kunnen. * Oba nich lang no daut Joa 1870 wudd daut wada mäajlich sennen to weeten, wäa de Kjennich vom Nuaden un de Kjennich vom Sieden wieren. Wuarom kjenn wie daut sajen?

6. Wanea wieren Gott siene woare Deena wada to kjanen? Laj daut ut.

 ⁶ Vonne 1870 aun fungen Gott siene Deena aun, sikj aus eene Grupp tooptostonen. En dit Joa stalden Charles T. Russell un siene Poatna eene Grupp opp, waut toop de Schreft studieeden. Brooda Russell un siene Frind wieren de vesproakna Bootschofta, waut “dän Wajch reed moaken” sullen, ea Gott sien Kjennichrikj oppjestalt wort (Mal. 3:1). Nu wieren Gott siene woare Deena wada to kjanen! Jeef daut to jane Tiet Rejierungen, waut väl met Gott siene Deena to doonen hauden? Well wie mol seenen.

7. Wäa wia bat em Ieeschten Weltkjrich de Kjennich vom Sieden?

⁷ En daut Joa 1870 haud Enjlaunt de stoakjste Soldoten un deed äwa een jratret Poat von de Welt rejieren aus de aundre Lenda. Daniel säd verut, daut doa een kjliena Huarn sennen wudd, waut dree aundre Hieena jewennen wudd. De kjliena Huarn wia Enjlaunt un de dree aundre Hieena wieren Frankreich, Spaunien un Hollaunt (Dan. 7:7-8). Un Enjlaunt wia bat em Ieeschten Weltkjrich uk de Kjennich vom Sieden. To deeselwje Tiet wia de Stäts daut rikjste Launt von de Welt jeworden un dee deed väl met Enjlaunt toopschaufen.

8. Wäa wudd en de Enjtiet de Kjennich vom Sieden sennen?

⁸ En dän Ieeschten Weltkjrich stunden de Stäts un Enjlaunt sikj toop toom kjamfen un kjrieejen groote Macht. Soo worden Enjlaunt un Stäts toop eene Weltmacht. Soo aus Daniel verutsäd, hauden dee eene stoakje un “sea groote Armee” (Dan. 11:25). Un Enjlaunt un Stäts wudden uk en de Enjtiet de Kjennich vom Sieden  sennen. * Oba wäa wudd dan de Kjennich vom Nuaden sennen?

9. Wanea kjeem de Kjennich vom Nuaden wada verendach, un woo erfeld Daniel 11:25 sikj?

⁹ Aune 1871 kjeem de Kjennich vom Nuaden wada verendach. Daut wia een Joa nodäm aus Russell un siene Poatna äare Grupp oppjestalt hauden toom toop de Schreft studieren. En dit Joa holp Otto von Bismarck met, daut et von miere kjlandre Jäajenden een stoakjet Launt jeef, waut Dietschlaunt heet. Wilhelm I. wort de hechsta Harscha en dit niee Launt un hee stald Bismarck aun aus dän Väaschten von siene Rejierunk. * Dietschlaunt brocht dan miere Lenda en Afrika un en de Pazifik-Jäajent en siene Macht un proowd uk, stoakja to woaren aus Enjlaunt (läs Daniel 11:25). Met de Tiet haud Dietschlaunt dan meist soone groote, stoakje Armee aus Enjlaunt un brukt dee en dän Ieeschten Weltkjrich jäajen siene Fiend.

10. Woo erfeld Daniel 11:25b bat 26 sikj?

¹⁰ Daniel säd uk verut, woo daut met Dietschlaunt un siene Soldoten utkomen wudd. Hee säd von dän Kjennich vom Nuaden: “Hee woat nich jewennen”. Wuarom nich? “Wäajen de Lest dee jäajen am jeplont woat. Soogoa dee, dee hee met sien rikjet Äten vesorcht haft, woaren am enne Grunt brinjen” (Dan. 11:25b, NW; 11:26a). En Daniel siene Tiet kjrieejen de Huachbeaumte, waut “em Kjennichshoff aunjestalt” wieren, “soon goodet Äten un Wien” aus de Kjennich (Dan. 1:5). Daut diet doano han, daut deejanje, waut de Kjennich vom Nuaden “met sien rikjet Äten vesorcht haft”, de Huachbeaumte un de Väaschte von de Soldoten en Dietschlaunt väastalden. Ieeschtemma hauden dee fein met äaren Harscha toopjeschauft, oba lota holpen dee met, daut dee raufjesat wort un daut et eene fresche Rejierunk jeef. * Daniel siene Profezeiunk säd uk, woo daut met dän Kjrich utkomen wudd, waut de Kjennich vom Nuaden met dän Kjennich vom Sieden haud. Von dän Kjennich vom Nuaden sajcht daut: “Siene Armee woat sikj vestreien un väle Doodes haben” (Dan. 11:26b). Krakjt soo kjeem daut ut. De dietschlendsche Armee deed “sikj vestreien” un daut jeef “väle Doodes”. Noch kjeenmol ea wieren en eenen Kjrich soo väl Menschen jestorwen.

11. Waut deeden de beid Kjennichs, un waut wort met dee?

¹¹ Daniel 11:27-28 rät von de Tiet ver dän Ieeschten Weltkjrich. Doa sajcht daut, daut de Kjennich vom Nuaden un dee vom Sieden “met eene beese Enstalunk eena toom aundren räden” wudden. Un doa sajcht daut uk, daut de Kjennich vom Nuaden “sea rikj” woaren wudd. Krakjt soo neem sikj daut rom. Dietschlaunt un Enjlaunt säden eena toom aundren, daut see Fräd wullen, oba aus aune 1914 de Kjrich aunfunk, wees sikj daut ut, daut see jeloagen hauden. Un bat aune 1914 wia Dietschlaunt aul daut tweede von daut rikjste Launt oppe Welt jeworden. Dan passieed daut, wua Daniel 11:29 un daut ieeschte Poat von Varsch 30 von räd: Dietschlaunt vespäld em Kjrich jäajen dän Kjennich vom Sieden.

12. Waut deeden de Kjennich vom Nuaden un de Kjennich vom Sieden en dän Ieeschten Weltkjrich?

¹² Von 1914 aun deeden de beid Kjennichs emma dolla unjarenaunda kjamfen un uk jäajen Gott siene Deena. En dän Ieeschten Weltkjrich biejlikj worden Gott siene Deena, waut nich em Kjrich kjamfen wullen, en Enjlaunt un en Dietschlaunt vefolcht. Un en de Stäts worden deejanje enjestopt, waut äwa daut Prädichtwoakj aunjestalt wieren. Daut wia krakjt soo, aus Openboarunk 11:7-10 daut verutjesajcht haud.

13. Waut deed de Kjennich vom Nuaden en de 1930ja Joaren un en de Tiet von dän Tweeden Weltkjrich?

¹³ En de 1930ja Joaren un besonda en de Tiet von dän Tweeden Weltkjrich deed de Kjennich vom Nuaden Gott siene Deena sea schlajcht behaundlen un vefoljen. Aus de Nazis en Dietschlaunt rejieeden, säden Hitler un dän siene Poatna Gott siene Deena daut auf, äa Woakj derchtofieren. Ojjefäa 1 500 von Jehova siene Deena worden von de Jäajna dootjemoakt un miere dusent worden no de Loagasch fa Faustjenomne jeschekjt. Daut wia en Daniel siene Profezeiunk verutjesajcht. De Kjennich vom Nuaden säd daut Prädichtwoakj auf un opp dee Wajch muak dee “daut Heilichtum . . . toschaund” un muak “een Enj . . . von daut däachelje Opfa” (Dan. 11:30b – 31a). Un Hitler, waut äwa Dietschlaunt rejieed, vespruak mau rajcht, daut hee doa aule ombrinjen wudd, waut to Gott sien Volkj jehieeden.

14. Wäa wort no dän Tweeden Weltkjrich de Kjennich vom Nuaden? Laj daut ut.

¹⁴ No dän Tweeden Weltkjrich wort de Sowjetunion de Kjennich vom Nuaden un harscht äwa väl Jäajenden, waut ea to Dietschlaunt jehieeden. Dise kommunistische Rejierunk docht krakjt soo äwa Gott siene Deena aus de strenje Nazi-Rejierunk ea. Dee wia uk spietich äwa deejanje, waut dolla no dän woaren Gott horchten aus no daut, waut de Rejierunk velangd.

15. Waut deed de Kjennich vom Nuaden no dän Tweeden Weltkjrich?

¹⁵ De frescha Kjennich vom Nuaden – de Sowjetunion un äare Poatna – fungen boolt no dän Tweeden Weltkjrich aun sea jäajen Gott siene Deena to schaufen. Dise Vefoljunk woat en Openboarunk 12:15-17 met “een Wotastroom” vejlikjt. De Kjennich vom Nuaden säd ons Prädichtwoakj auf un deed dusende von Jehova siene Deena bemotten no Sibirien to trakjen. Von dan, aus de Enjtiet aunfunk, bat nu vefolcht dis Kjennich Gott siene Deena emma dolla, oba hee haft dee kjeenmol kunt opphoolen. *

16. Woo deed de Sowjetunion daut, waut Daniel 11:37-39 sajcht?

¹⁶ Läs Daniel 11:37-39. Aun waut wia daut to seenen, daut de Kjennich vom Nuaden sikj nich “om de Jetta [kjemmad], dee siene Väavodasch jedeent haben”? De Sowjetunion wull de veschiedne Gloowes, ooda Jemeenten, looswoaren un doawäajen schauft see doaropp, daut de Gloowes nich mea soo väl Macht äwa de Menschen haben sullen. Doawäajen muak de Rejierunk von de Sowjetunion aune 1918 aul een Jesaz, waut daut mäajlich muak, daut se de Schoolkjinja lota lieren kunnen, daut et nich eenen Gott jeef. Woo deed dis Kjennich  vom Nuaden “eenen Aufgott fa Städa met Mieren un Jewäa ieren”? Wiels de Sowjetunion mea Macht wull, jeef de Rejierunk doa sea väl Jelt ut fa een deel stoakje Soldoten un dusende Atomm-Bommen. Tolatst hauden de Kjennich vom Nuaden un de Kjennich vom Sieden soo väl jefäadeljet Kjrichsjereetschoft, daut see wudden haben kunt dusende Millionen Menschen dootmoaken.

17. Waut es “de oppscheiselje Sach . . ., waut vestieren deit”?

¹⁷ De Kjennich vom Nuaden un de Kjennich vom Sieden schauften en eene Sach toop, waut dee beid wichtich wia. Dee deeden “de oppscheiselje Sach oppstalen, waut vestieren deit” (Dan. 11:31, NW). Dise “oppscheiselje Sach” stalt de Veeende Nazionen (UNO) väa.

18. Wuarom woaren de Veeende Nazionen eene “oppscheiselje Sach” jenant?

¹⁸ Wuarom woaren de Veeende Nazionen eene “oppscheiselje Sach” jenant? Wiels dee väajäwen, daut see oppe gaunze Ieed Fräd moaken kjennen. Oba en Werkjlichkjeit kaun daut bloos Gott sien Kjennichrikj doonen. Un de Profezeiunk sajcht, daut de oppscheiselje Sach “vestieren deit”, wiels de Veeende Nazionen jäajen aule faulsche Gloowes gonen woaren un dee venichten. (See daut Poat “De twee Kjennichs, waut sikj jäajenäwa sent, en de Enjtiet”.)

19-20. (a) Wuarom mott wie om aul dit omweeten? (b) Waut woa wie en dän näakjsten Artikjel seenen?

¹⁹ Wie motten om aul dit omweeten, wiels daut een Bewies doafäa es, daut Daniel siene Profezeiunk äwa de beid Kjennichs sikj erfelt haft en de Tiet vonne 1870 bat aune 1991. Doawäajen kjenn wie ons gaunz secha sennen, daut daut äwaje von dise Profezeiunk sikj uk noch erfellen woat.

²⁰ Vonne 1991 aun jeft et de Sowjetunion nich mea. Wäa es dan vondoag dän Dach de Kjennich vom Nuaden? Daut woa wie en dän näakjsten Artikjel seenen.