1. Woo kunn Hiob Jehova bäta kjanen lieren?

 OPP eene Sauz beläwd Hiob waut gaunz besondret – daut wia, daut Jehova met am räden deed. Hee säd, daut Hiob no daut schmocke kjikjen sull, waut hee jemoakt haud. Daut wudd am halpen to weeten, woo weis Jehova wia, un am Vetruen jäwen, daut hee fa jiedrem eenen sorjen kunn. Jehova holp Hiob denkjen, woo goot hee fa am sorjen kunn, wäajen hee kunn je mau rajcht fa de Tieren sorjen (Hiob 38:39-41; 39:1, 5, 13-16). Doaderch, daut Hiob de Natua beoobacht, kunn hee een deel von Jehova siene feine Ieejenschoften lieren.

2. Wuarom bewunda wie Jehova siene Schepfunk veleicht nich foaken?

² Wie kjennen uk waut von Gott lieren, wan wie de Schepfunk beoobachten. Oba wan wie enne Staut wonen, es daut nich soo leicht, wäajen wie doa nich soo väl von de Natua seenen. Un uk wan wie nich enne Staut wonen, bediet daut nich, daut et leicht es, doafäa uk Tiet to haben. Soo, well wie mol seenen, wuarom daut goot es, wan wie ons Tiet nämen, de Natua to beoobachten. Wie woaren uk seenen, woo Jehova un Jesus de Natua brucken, om ons to lieren, un woo wie selfst mea doavon lieren kjennen.

3. Aun waut es to seenen, daut Jehova wull, daut Adam Freid aun de Schepfunk haud?

³ Aus Jehova Adam muak, wull hee, daut dee Freid haud aun de Schepfunk. Hee jeef am daut Paradies un wull, daut  hee doano oppaussen un daut jrata moaken sull (1. Mo. 2:8-9, 15). Kaust du die väastalen, woo Adam mott jekjikjt haben, aus hee beoobacht, daut doa Sotich oppjinkj un de Bloomen blieejden? Daut wia secha eene groote Iea, no dän Goaden Eden opptopaussen un aul de Tieren Nomes to jäwen (1. Mo. 2:19-20). Jehova wudd daut goot selfst haben kunt, oba hee wull, daut Adam daut deed. Hee must de Tieren secha ieescht beoobachten, waut dee krakjt deeden, ea hee dee Nomes oppjäwen kunn. Daut mott am secha sea scheen jegonen haben. Secha holp am daut uk to vestonen, woo weis Jehova wia un woo intressaunt un schmock hee aules jemoakt haud.

4. (a) Wuarom sell wie de Schepfunk beoobachten? (b) Waut jleichst du besonda aun de Schepfunk?

⁴ Jehova well, daut wie de Schepfunk jeneiw beoobachten, wäajen daut schrift mau rajcht: “Kjikjt emol zeowes no de Stierns.” Un dan sajcht daut: “Wäa haft dee jemoakt?” Na jo, de Auntwuat es kloa (Jes. 40:26). Jehova haft nich bloos de Sachen em Himmel jemoakt, oba uk aules, waut oppe Ieed un em Mäa es. Doavon kjenn wie sea väl lieren (Psa. 104:24-25). Un Gott haft ons uk soo jemoakt, daut wie weeten kjennen, waut schmock lat un waut nich. Wäajen wie seenen, hieren, späaren, schmakjen un rikjen kjennen, kjenn wie ons aun de Schepfunk freien.

5. Woo kaun ons daut no Reema 1:20 no togood komen, wan wie de Schepfunk beoobachten?

⁵ Daut jeft noch eene Sach, wuarom daut wichtich es, daut wie äwa de Schepfunk nodenkjen: Wie lieren doaderch mea äwa Jehova siene Ieejenschoften (läs Reema 1:20, NW). Wan wie biejlikj doaräwa nodenkjen, woo wundaboa Jehova de Schepfunk jemoakt haft, dan see wie siene Weisheit. Un wan wie seenen, woo väl veschiedne Sorten Äten daut jeft, dan see wie siene Leew fa de Menschen. Wan wie Jehova siene Ieejenschoften seenen, doaderch woo hee aules jemoakt haft, dan lia wie am emma bäta kjanen un komen am uk noda. Well wie nu mol seenen, woo Jehova de Schepfunk jebrukt haft, om Menschen waut wichtjet to lieren.

6. Waut lia wie doavon, wan wie de Väajel beoobachten, waut reisen?

⁶ Jehova haft eene bestemde Tiet. De Israeliten sagen jieda Joa von utgangs Feebawoa bat medden em Mei, woo de Storchs, ooda Schietareiasch, nom Nuaden  fluagen. Gott säd to de Israeliten: “Selfst de Storjch aum Himmel kjant siene bestemden Tieden” (Jer. 8:7, JHF). Krakjt soo aus Jehova de Väajel eene bestemde Tiet enjejäft haft, soo haft hee uk eene bestemde Tiet toom rechten. Wan wie vondoag dee Väajel beoobachten, waut soo wiet reisen, dan denkj wie doaraun, daut Jehova eene “bestemde Tiet” haft, wanea hee met dise schlajchte Welt een Enj moaken woat (Hab. 2:3, NW).

7. Waut kjenn wie doavon lieren, wan wie seenen, woo de Väajel no Hecht komen? (Jesaja 40:31).

⁷ Jehova jeft siene Deena Krauft. Jehova vespruak derch Jesaja, daut hee wudd sien Volkj Krauft jäwen, daut dee wudden kjennen “oppflieejen aus opp een Odla siene Flichten”, wan dee sikj schwak ooda mootloos feelden (läs Jesaja 40:31). De Israeliten kunnen daut foaken seenen, woo de Odlasch no Hecht kjeemen, onen sikj sea auntostrenjen. Es daut nich scheen, doaraun to denkjen, daut Jehova siene Deena Krauft jäwen kaun, krakjt soo aus hee dise Väajel Krauft jeft? Wan du sitst, woo een Odla sikj no Hecht dreit, onen sikj sea auntostrenjen, dan denkj doaraun, daut Jehova die uk kaun Krauft jäwen, met diene Trubbels foadich to woaren.

8. Waut lieed Hiob von Gott siene Schepfunk, un waut kjenn wie lieren?

⁸ Jehova vedeent daut, daut wie opp am vetruen. Jehova holp Hiob, daut hee opp am vetrud (Hiob 32:2; 40:6-8). Aus Jehova sikj met am unjahild, räd hee von de Schepfunk, von de Stierns, von de Wolkjen un von dän Blitz. Un hee räd uk von de Tieren, soo aus von dän willen Oss un von de Pieed (Hiob 38:32-35; 39:9, 19-20). Aul dit es nich bloos een Bewies von Gott siene Krauft, oba uk von siene Leew un Weisheit. Derch dise Unjahoolunk kunn Hiob soo sea opp Jehova vetruen aus noch kjeenmol ea (Hiob 42:1-6). Krakjt soo es daut, wan wie de Schepfunk beoobachten un doaräwa nodenkjen. Dan see wie, daut hee väl weisa un stoakja es aus wie un daut hee uk met onse Trubbels een Enj moaken kaun un well. Vetru wie dan nich noch dolla opp am?

9-10. Waut lia wie von Jehova, wan wie aun de Sonn un aun dän Räajen denkjen?

⁹ Jesus wia “de Bumeista”. Un wäajen hee jeholpen haud, aules to moaken, wist hee väl von de Natua (Spr. 8:30). Lota, aus Jesus dan oppe Ieed wia, brukt hee de Schepfunk, om siene Nofolja von sienen Voda to lieren. Well wie mol een poa von dise Lieren seenen.

¹⁰ Jehova wiest siene Leew fa jiedrem eenen. En de Boajchprädicht lieed Jesus von dän Räajen un de Sonn, wua väle nich mol aun denkjen, daut et besonda es. Onen daut wudd wie nich läwen kjennen, un Jehova wudd daut kjennen bloos dee jäwen, waut am deenen. Oba wäajen hee soo leeftolich es, jeft hee aule dän Räajen un dän Sonneschien (Mat. 5:43-45). Met dit lieed Jesus siene Nofolja, daut Jehova aulem leeft. Wan wie eenen scheenen Sonnenunjagank seenen ooda daut et scheen jeräajent haft, kjenn wie doaraun denkjen, daut Jehova aulem leeft. Un wie kjennen sien Biespel nodoonen, wan wie em Prädichtdeenst aulem leewen.

11. Woo kaun ons daut Moot jäwen, no de Väajel to kjikjen?

¹¹ Jehova jeft ons daut, waut ons em Läwen fält. En deeselwje Boajchprädicht säd Jesus uk: “Kjikjt no de Väajel enne Loft. Dee seien nich un arnten uk nich un saumlen nuscht en de Stalinj, un jun  Voda em Himmel foodat dee doch.” Woomäajlich sagen Jesus siene Toohiera doa de Väajel flieejen, aus hee fruach: “Sent jie nich mea wieet aus dee?” (Mat. 6:26). Opp dise Wajch wees Jesus, woo leeftolich Jehova fa ons sorjen deit (Mat. 6:31-32). Bat vondoag dän Dach kjennen Jehova siene Deena von de Schepfunk lieren un doaderch Moot kjrieen. Eene junge Pioniasesta von Spaunien wia mootloos, wäajen see nich eene goode Städ funk toom wonen. Oba aus see sikj ieescht een poa Väajel beseenen haud, woo dee Sotich un Bäakjes freeten, jinkj ar daut wada bäta. See sajcht: “Aus ekj aun de Väajel docht, daut Jehova fa dee sorcht, dan wist ekj, daut hee uk wudd fa mie sorjen.” Nodäm funk see dan uk eene Woninj.

12. Waut kjenn wie von de Spoalinja äwa Jehova lieren, no Matäus 10:29-31 no?

¹² Fa Jehova sent wie aula wieetvoll. Ea Jesus siene Jinja utschekjt toom prädjen, holp hee dee, met de Angst fa dän Jäajenstaunt foadich to woaren (läs Matäus 10:29-31). Hee räd von de Spoalinja, soone Väajelkjes, waut doa daut riewste wieren un nich väl wieet wieren. Jesus säd to siene Nofolja: “Un doch felt nich eent opp de Ieed onen jun Voda.” Un hee säd uk: “Jie sent mea wieet aus väl Spoalinja.” Met dit vesechad Jesus siene Jinja, daut see – jieda eena – fa Jehova wieetvoll wieren, un daut see nich brukten fa de Vefoljunk Angst haben. Secha dochten de Jinja aun Jesus siene Wieed, wan see prädjen deeden un de Spoalinja sagen. Wan du een kjlienet Voagel sitst, denkj doaraun, daut Jehova die väl räakjent un daut du “mea wieet [best] aus väl Spoalinja”. Wäajen du fa Jehova väl wieet best, brukst du nich Angst haben, wan aundre jäajen die sent (Psa. 118:6).

13. Waut woat ons halpen, mea äwa de Schepfunk to lieren?

¹³ Wie kjennen noch een deel von de Natua äwa Jehova lieren. Ieeschtlich mott wie ons de Tiet nämen, de Schepfunk to beoobachten. Dan mott wie doaräwa nojreblen, waut ons daut äwa Jehova lieet. Géraldine, eene Sesta von Kamerun, sajcht: “Wäajen ekj enne Staut oppwoss, wort ekj en, daut ekj mie aunstrenjen must, de Natua to beoobachten.” Een Eltesta, waut Alfonso heet, sajcht: “Ekj hab jelieet, daut ekj mie Tiet nämen mott toom auleen sennen un de Schepfunk beoobachten un doaräwa nodenkjen, waut mie daut äwa Jehova lieet.”

14. Waut lieed David, aus hee äwa Gott siene Schepfunk nodocht?

¹⁴ David docht deep äwa Gott siene Schepfunk no. Hee säd to Jehova: “Wan ekj dän Himmel see, dän diene Finjasch jemoakt haben, un de Mon un de Stierns, dee du häajestalt hast, waut es een Mensch, daut du aun am denkjst”?  (Psa. 8:4-5). Wan David aum Zeowes no Hecht kjikjt un de Stierns sach, jinkj am daut nich bloos scheen, oba hee docht doa uk äwa no, waut am daut äwa Gott lieed. Hee lieed, woo groot Jehova wia. Opp eene aundre Sauz docht hee äwa sienen Kjarpa no, woo dee aunjefongen haud, en siene Mutta äa Lief to waussen. Aus hee äwa soone besondre Eenselheiten nodocht, wort hee emma dankboara fa Jehova siene Weisheit (Psa. 139:14-17).

15. Waut vonne Biespels enne Schepfunk wiesen die Jehova siene Ieejenschoften? (Psalm 148:7-10).

¹⁵ David durf sikj nich wiet romkjikjen, bat hee enne Schepfunk waut funk, wua hee äwa nodenkjen kunn. Du brukst uk bloos de Uagen opmoaken un dan kaust du aul een deel von Jehova siene Ieejenschoften seenen. Toom Biespel feelst du aul Jehova siene Krauft, wan du de Hett von de Sonn aun diene Hut späascht (Jer. 31:35). Du kaust Gott siene Weisheit bewundren, wan du sitst, woo een Voagel sikj daut Nast but. Du kaust seenen, daut Jehova sposich es, wan du sitst, woo een kjliena Hunt sikj sienen Zoagel jriepen well. Un du kaust Jehova dankboa sennen fa de Leew, wan du sitst, woo eene Mame met äa Bäbe spält. Jehova woat von de gaunze Schepfunk jeloft, aus daut nu kjliene ooda groote Sachen sent, aus dee wiet auf ooda dicht bie sent. Doaderch kjenn wie een deel von Jehova lieren (läs Psalm 148:7-10).

16. Waut sent wie ons gaunz eenich to doonen?

¹⁶ Jehova es sea weis un leeftolich un haft väl Macht, un aules, waut hee jemoakt haft, es wundaschmock. Dise Ieejenschoften un noch väl aundre sent en de Natua to seenen, wan wie dee seenen wellen. Well wie ons räajelmässich Tiet nämen, om Freid to haben aun de Natua un doaräwa notodenkjen, waut ons daut äwa Jehova lieet. Wan wie daut doonen, woa wie onsen Schepfa emma noda komen (Jak. 4:8). En dän näakjsten Artikjel woa wie seenen, woo Elren de Schepfunk brucken kjennen toom äare Kjinja halpen, Jehova noda to komen.