MORDECHAI es een wichtja Maun von de Jeschicht, waut en daut Buak Ester oppjeschräwen es. Hee wia een Jud, waut se von sien Launt fuatjebrocht hauden un hee schauft en dän persischen Kjennichs-Paulaust. Daut wia aum Aunfank von daut fefte Joahundat v. Chr., “aun de Doag von [dän Kjennich] Ahasveros”. (Vondoag jleewen de Mieeschte, daut Ahasveros uk Xerxes I. es.) Aus se opp eene Sauz jeplont hauden, dän Kjennich doottomoaken, kunn Mordechai daut aufhoolen. Wäajen de Kjennich soo dankboa wia, ieed hee Mordechai ver aulem. Lota aus Haman dan doot wia, waut een Fient von Mordechai un de aundre Juden wia, muak de Kjennich am to eenen bowaschten Rejierungsmaun. Aus se dan aule Juden em persischen Rikj ombrinjen wullen, muak dit Aumt Mordechai daut mäajlich, daut hee kunn een Jesaz moaken, om de Juden to beschitzen (Est. 1:1, JHF; 2:5, 21-23; 8:1-2; 9:16).

Eenje Jeschichtsforscha säden rom de 1900ja Joaren, daut daut Buak Ester bloos utjedochte Jeschichten wieren un daut daut Mordechai kjeenmol werkjlich jeef. Oba aune 1941 fungen se waut, waut met daut toopstemt, waut de Bibel äwa Mordechai sajcht. Waut wia daut?

De Forscha fungen eenen persischen Takjst, wua daut von eenen Maun rät met dän Nomen Marduka. Hee schauft en de Staut Susa soo aus een Vewaulta, ooda veleicht een Schriewa. To jane Tiet, aus se disen Takjst fungen, schreef Arthur Ungnad, waut een erfoarna Jeschichtsforscha en dise Jäajent wia, daut et daut ieeschte Mol wia, daut et sestwua von Mordechai schreef aus enne Bibel.

Von don aus Ungnad dit schreef, haben de Jelieede aul dusende aundre persische Takjsten äwasat. Mank dise sent uk de Persepolis-Toflen, waut se en de toopjekjeiwelde Staut Persepolis fungen. Dee fungen se doa, wua ieeschtemma de Schauzkoma wia, dicht bie de Stautsmieren. Dise Toflen sent von de Tiet von dän Kjennich Xerxes I. Dee sent opp de elamietiesche Sproak jeschräwen un doa sent eenje Nomes bowen, waut wie uk en daut Buak Ester finjen kjennen. a

Opp eenje von de Persepolis-Toflen steit de Nomen Marduka bowen, waut aus Schriewa fa dän Kjennich em Paulaust en Susa schaufen deed, aus de Kjennich Xerxes I. harschen deed. Opp eene Tofel sajcht daut von Marduka, daut hee een Äwasata wia. Daut paust krakjt met daut toop, waut de Bibel von Mordechai sajcht. Hee wia een Aunjestalda fa dän Kjennich Ahasveros (Xerxes I.) un hee räd oppet weinichste twee Sproaken. Mordechai saut uk foaken en de Kjennichspuat en dän Paulaust von Susa (Est. 2:19, 21, NW; Est. 3:3). Dise Kjennichspuat wia nich bloos eene kjliene Puat, oba daut wia rajcht jesajcht een grootet Jebied, wua de Beaumte vom Paulaust schaufen deeden.

Daut es sea intressaunt, daut de Marduka, von dän daut opp de Toflen rät, un de Mordechai, wua de Schreft von rät, sikj sea likjnen. Dee läwden to deeselwje Tiet en deeselwje Staut un dee schauften opp deeselwje Städ aus Beaumte. Aul daut jeft auntovestonen, daut daut, waut de Jeschichtsforscha jefungen haben, krakjt met dän Mordechai tooppaust, wua daut Buak Ester von rät.