1-2. (a) Waut haft de Menschen daut mieeschte Schoden jebrocht? (b) Wäa brocht dee opp?

DE Menschen haben sikj väl utjedocht, waut ons daut Läwen leichta moakt, biejlikj de Fons, de Bolben, de Koafoatieja un de Iesschaups. Aundre Sachen wada, waut doa oppjekomen sent, haben väl Schoden jebrocht, biejlikj daut Scheetpulwa, de Zegoaren, de Atomm-Bommen un aundre Bommen. Oba doa es eent, waut aul ea oppkjeem aus aul dit, un daut haft de Menschen daut mieeschte Schoden jebrocht. Waut es daut? De Läajes! Wäa lieejen deit, sajcht met Fliet waut, waut nich soo es, toom wäm teischen. Wäa luach daut ieeschte? De beesa Fient. Jesus Christus nand dän dän “Voda äwa aule Läajes” (läs Johanes 8:44). Wanea luach dee daut ieeschte Mol?

² Daut wia dusende Joaren trigj em Goaden Eden. De ieeschte Menschen Adam un Eva läwden en daut wundascheene Paradies, waut Jehova fa an jemoakt haud. Jehova haud to dee jesajcht, wan see von dän “Boom, dee daut Vestentnis jäwen kaun, waut goot un schlajcht es”, äten wudden, dan wudden see stoawen. De Fient wist daut, oba dee säd derch eene Schlang to Eva: “Jie woaren goanich stoawen [daut wia de ieeschte Onwoarheit]. Gott weet, daut soo boolt aus jie doavon äten, woaren june Uagen op sennen, un jie woaren soo aus Gott sennen, un weeten, waut goot un waut schlajcht es” (1. Mo. 2:15-17; 3:1-5).

3. (a) Wuarom wia daut sea bees, daut de Soton Eva väaluach? (b) Waut es doabie rutjekomen?

 ³ Waut de Soton Eva väaluach, wia sea bees, wiels hee wist krakjt, daut see stoawen wudd, wan see am jleewd un de Frucht eet. Un krakjt soo wort daut uk. Adam un Eva jehorchten Jehova sien Jeboot nich un tolatst storwen dee (1. Mo. 3:6; 5:5). Un nich bloos daut. Derch dise Sind “haft sikj de Doot äwa aule Menschen jespreet” un “de Doot harscht . . . soogoa äwa dee, dee nich krakjt soo jesindicht hauden aus Adam” (Reem. 5:12, 14). Doawäajen sent wie nu onvolkomen un kjennen nich fa emma läwen, soo aus Gott sikj daut väajenomen haud. Nu es “ons Läwen . . . 70 Joa, un wan daut huach kjemt, 80” un wie haben väl “Mieej un Trua” (Psa. 90:10). Woo schlajcht daut doch utkjeem, daut de Fient luach!

4. (a) Opp woone Froagen mott wie de Auntwuaten weeten? (b) Bloos wäa kaun no Psalm 15:1-2 no Jehova sien Frint sennen?

⁴ Jesus säd von dän Soton: “Hee . . . blift nich bie de Woarheit. En am es kjeene Woarheit.” Un daut es nu noch krakjt soo, wiels hee noch emma met siene Läajes “de gaunze Welt veleit” (Opb. 12:9). Oba wie wellen ons nich von dän teischen loten. Doawäajen woa wie nu dree Froagen derchgonen: Woo teischt de Soton de Menschen? Wuarom lieejen de Menschen foaken? Un woo kjenn wie emma “de Woarheit [räden]”, daut wie nich von Jehova aufkomen, soo aus Adam un Eva? (läs Psalm 15:1-2).

5. Woo teischt de Soton de Menschen vondoag dän Dach?

⁵ De Apostel Paulus sajcht, daut wie daut väabieejen kjennen, daut de Soton ons nich teischen kaun, ooda “nich en siene Macht kjricht. Wiels wie weeten goot, waut de Soton em Senn haft” (2. Kor. 2:11). Wie weeten, daut dee de gaunze Welt en siene Macht haft, biejlikj de faulsche Gloowes, de onopprechtje Rejierungsmana un de bejieeje Kompanieen (1. Joh. 5:19). Doawäajen wundat ons daut nich, daut de Soton un de beese Jeista majchtje Menschen bat doa brinjen kjennen, “heichlarische Läajna” to woaren (1. Tim. 4:1-2). Daut jeft biejlikj Jeschaftsmana, waut soo nom Jelt hinjaraun sent, daut see de Menschen unjagonen ooda daut see dee väalieejen toom an Sachen vekjeepen, waut mau rajcht schoden kjennen.

6-7. (a) Wuarom es daut besonda schlemm, wan Gloowesleidasch Läajes lieren? (b) Waut vonne Läajes hast du aul von Gloowesleidasch jehieet?

⁶ Daut es besonda schlemm, wan de Gloowesleidasch Läajes vebreeden. Wuarom? Wäajen de Menschen daut eewje Läwen vespälen kjennen, wan see aun dee äare faulsche Lieren jleewen un Sachen doonen, waut Gott nich lieden kaun (Hos. 4:9). Jesus wist, daut de Gloowesleidasch en siene Tiet de Menschen teischten. Hee säd jlikjtoo to dee: “Wee junt, Schreftjelieede un Farisäa, jie Heichla, dee jie äwa Launt un Wota reisen, een Mensch fa dän Judengloowen to jewennen. Un wan daut ieescht passieet es, dan moak jie een Halenkjint von am [eenen, waut fa emma venicht woat], dobbelt soo sea aus jie selfst sent” (Mat. 23:15). Jesus veuadeeld dise faulsche Gloowesleidasch un säd, dee wieren krakjt soo aus äa Voda de beesa Fient, waut “een Merda” wia (Joh. 8:44).

⁷ Vondoag dän Dach jeft et uk väl Gloowesleidasch. Dee woaren veleicht Priestasch, Prädjasch, Rabis ooda sestwaut jenant. Krakjt soo aus de Farisäa lieren dee uk nich de Woarheit von Gott sien Wuat un haben “Gott siene Woarheit fa Läajes vetuscht” (Reem. 1:18, 25). Dee vebreeden faulsche Lieren, biejlikj daut eena nich mea auffaulen kaun, wan eena Jesus eemol aunjenomen haft, daut de Seel onstoaflich es, daut eena nom Doot aus een aundra Mensch ooda  aus een Tia jebuaren woat ooda daut Gott daut endoont es, wan doa Mana met Mana ooda Frues met Frues doonen ooda sikj mau rajcht befrieen.

8. (a) Waut fa eene Onwoarheit woaren de Rejierungsmana boolt bekauntmoaken? (b) Waut sell wie dan doonen?

⁸ Daut jeft uk Rejierungsmana, waut aundre met äare Läajes jeteischt haben. Eent von de jratste Läajes, waut de Rejierungsmana boolt sajen woaren, es: “Aules es ruich un secha”. Oba “dan woat äa vedoawen plazlich äwa an komen”. Doawäajen sell wie dee nich jleewen, wan dee sajen woaren, daut dise Welt nich en Jefoa es. Wie “weeten selfst goot, daut dän Harn sien Dach soo komen woat, aus een Stäla enne Nacht” (1. Tess. 5:1-4).

9-10. (a) Wuarom lieejen de Menschen foaken? (b) Woo kjemt daut ut? (c) Waut sell wie äwa Jehova em Denkj hoolen?

⁹ Wan doa waut nieet oppkjemt un de Menschen jleichen daut, dan es daut boolt sea riew. Krakjt soo wia daut met de Läajes. Lieejen es vondoag dän Dach waut gaunz jeweeneljet un nich bloos de majchtje Menschen lieejen. En dän Artikjel “Wuarom wie lieejen” sajcht Y. Bhattacharjee: “Daut es bat doa jekomen, daut de Menschen jleewen, daut ons daut lieejen enjebuaren es.” De Menschen lieejen foaken toom sikj selfst schitzen ooda daut see wiedakomen, toom äare Fäla toodakjen, toom em tieteljen wiedakomen ooda wiels see doa sestwaut bie haben. De Artikjel sajcht uk, daut eenje “daut nuscht deit, wan see Framde, Oabeitspoatna, Frind ooda aundre, waut see väl räakjnen, bie waut kjlienet ooda grootet väalieejen.”

¹⁰ Woo kjemt daut ut, wan eena soone Läajes vetalt? Aundre vetruen eenem dan nich mea un wellen veleicht uk nich mea met eenem Frind sennen. Stal die mol väa, woo schlemm daut biejlikj fa eenen truen Ehemaun es, wan dee enwoat, daut siene Fru am ontru wia un am dan väaluach, ooda wan een Maun siene Fru un Kjinja tus schlajcht behaundelt, oba sikj dan ver aundre soo deit, aus wan hee de basta Famieljenvoda wia. Wie sellen nich vejäten, daut soone Menschen ver Jehova nuscht plietsch hoolen kjennen, wiels “aules licht gaunz frie un opjedakjt ver siene Uagen” (Heb. 4:13).

11. Waut kjenn wie von daut schlajchte Biespel von Hananias un Safira lieren? (See daut Bilt aum Aunfank.)

¹¹ De Schreft rät doavon, daut de Soton een Poa Lied, waut Gott deenden, bat doa brocht Gott väatolieejen. Hananias un Safira wullen de Apostel hinjaret Licht fieren. See hauden eene Städ vekoft un brochten bloos een Poat von daut Jelt no de Apostel. Dan säden see, daut wia aules, waut see doafäa jekjräajen hauden, wäajen see von aundre en de Vesaumlunk wullen jeseenen sennen. Oba Jehova wist, daut dee luagen, un hee bestroft dee (Apj. 5:1-10).

12. Wua komen dee han, waut utem schlajchten Senn lieejen un nich omkjieren? Wuarom?

¹² Waut denkjt Jehova äwa lieejen? De Soton un aul de aundre, waut utem schlajchten Senn lieejen un nich omkjieren, woaren “em Fiasee” nenjeschmäten woaren (Opb. 20:10; 21:8; Psa. 5:7). Wuarom? Wäajen Jehova de Läajna fa krakjt soo schlajcht talt aus “de Hunj” – daut sent Menschen, waut soont doonen, waut Jehova fa oppscheislich aunsitt (Opb. 22:15).

13. (a) Waut weet wie von Jehova? (b) To waut brinjt ons daut, waut wie weeten?

¹³ Wie weeten, Jehova “es nich een Mensch, dee doa lieejen deit”, un “daut es ommäajlich, daut Gott lieejen woat” (4. Mo. 23:19; Heb. 6:18). Jehova haust “eene Tung dee Läajes rät” (Spr. 6:16-17). Hee haft bloos dan eenen Jefaulen aun ons, wan wie emma  bie de Woarheit bliewen. Doawäajen doo wie “nich unjarenaunda lieejen” (Kol. 3:9).

14. (a) Waut es bie ons aundasch aus bie dee, waut to eenen faulschen Gloowen jehieren? (b) Laj dän Gruntsauz en Lukas 6:45 ut.

¹⁴ Waut es eent, waut bie woare Christen aundasch es aus bie dee, waut to eenen faulschen Gloowen jehieren? Wie sajen “de Woarheit” (läs Sacharja 8:16-17). Paulus säd: “Wie bewiesen . . ., daut wie Gott siene Deena sent . . . [un räden] de Woarheit” (2. Kor. 6:4, 7). Jesus säd äwa de Menschen: “Wuavon daut Hoat voll es, rät daut Mul” (Luk. 6:45). Daut bediet, daut eena, dee opp iernst opprechtich es, emma bie de Woarheit bliewen woat. Hee woat Framde, Oabeitspoatna, Frind ooda aundre, waut hee väl räakjent, de Woarheit sajen. Well wie mol een poa Biespels seenen, woo wie bewiesen kjennen, daut wie bie aules wellen opprechtich sennen.

15. (a) Wuarom es daut schlajcht, bloos väatojäwen, een goodet Läwen to fieren? (b) Waut kaun Jugentliche halpen, daut aundre an nich metrieten kjennen? (See de Footnoot.)

¹⁵ Wan du een Jugentlicha best, dan west du secha mank de aundre Jugentliche mankpaussen. Krakjt doawäajen jeroden eenje junge Menschen enne Faul nenn. Wan dee met äare Famielje toop sent ooda met wäm von de Vesaumlunk, dan jäwen dee väa, daut see een reinet Läwen fieren, oba wan dee em Internet sent ooda mank Jugentliche, waut nich Jehova deenen, dan sent dee gaunz aundasch. Veleicht brucken dee schlajchte Wieed, trakjen sikj nich veninftich aun, horchen schlajchte Musikj, supen, brucken Droggs, haben plietsch eene Mejal ooda eenen Jung ooda doonen aundre schlajchte Sachen. Dee lieejen äare Elren väa, äare Gloowesbreeda un uk Jehova (Psa. 26:4-5). Oba Jehova sitt daut, wan wie am bloos “met de Leppen” ieren, “oba em Hoat . . . wiet auf” sent von am (Mar. 7:6). Woo väl bäta es daut nich, daut to doonen, waut et en Spricha sajcht: “Sie em Hoat nich aufjenstich von de Sinda, lot dien Läwen Dach fa Dach Gott ieren” (Spr. 23:17). *

16. Woo sell wie de Froagen beauntwuaten, wan wie ons fa dän Voltietdeenst aunjäwen wellen?

¹⁶ Wan du west met dän Pioniadeenst ooda met dän Sondavoltietdeenst aunfangen, biejlikj em Betel, dan motst du ieescht eenen Boagen utfellen toom die aunjäwen. Doabie es daut sea wichtich, daut du de Froagen doa opprechtich beauntwuaten deist, woo daut met diene Jesuntheit,  dienen Tietvedrief un dienen Waundel steit (Heb. 13:18, NW). Waut, wan du waut jedonen hast, waut Jehova haust ooda waut dien Jewessen trubbelt, un du hast doa noch nich to de Eltestasch von jerät? Dan froag dee no Help, daut du Jehova wada met een reinet Jewessen deenen kaust (Reem. 9:1; Gal. 6:1).

17. Waut sell wie doonen, wan Jehova siene Zeijen vefolcht woaren un wie Froagen beauntwuaten sellen äwa onse Breeda?

¹⁷ Waut wurscht du sellen doonen, wan daut Kjennichrikjswoakj en dien Launt veboden wia un se die faustneemen un Froagen stalden äwa diene Gloowesbreeda? Wurscht du dan sellen aules sajen, waut du wist? Waut deed Jesus, aus een reemischa Harscha am Froagen stald? Hee hilt sikj aun dän biblischen Gruntsauz: “Stell sennen haft siene Tiet, räden haft siene Tiet” un säd eenjemol nuscht (Liera 3:1, 7; Mat. 27:11-14). Wan wie mol en soone Loag sent, dan mott wie sea väasechtich sennen, daut wie onse Breeda nich en Jefoa brinjen (Spr. 10:19; 11:12).

18. Waut sell wie doonen, wan de Eltestasch ons Froagen stalen äwa onse Breeda?

¹⁸ Waut, wan doa wäa von de Vesaumlunk eene schwoare Sind begonen haft un du weetst doa om? De Eltestasch sent doafäa veauntwuatlich, daut de Vesaumlunk rein blift un dee woaren die veleicht froagen, waut du äwa dise Sach weetst. Waut woascht du dan doonen? Waut, wan dee, waut jesindicht haft, dien gooda Frint es ooda wäa von dien Frintschoft? De Schreft sajcht: “Wäa de Woarheit rät, es een gooda Zeij” (Spr. 12:17; 21:28). Doawäajen hab wie de Veauntwuatunk, daut wie de Eltestasch de gaunze Woarheit sajen un nuscht unjare Dakj hoolen. Dee haben daut Rajcht, de Woarheit to weeten, om daut dee entscheiden kjennen, woo see dän Sinda daut baste halpen kjennen, wada Frint met Jehova to woaren (Jak. 5:14-15).

19. Waut woa wie en dän näakjsten Artikjel seenen?

¹⁹ De Psalmenschriewa David säd to Jehova en een Jebäd: “Secha velangst du ennalich opprechtich to sennen” (Psa. 51:8). David wist, daut eena bloos dan opprechtich sennen kaun, wan eena uk ennalich, ooda em Hoat, opprechtich es. Woare Christen sajen emma “unja eenaunda de Woarheit”. Un wie sent uk noch en aundre Stekjen aundasch aus soone, waut to eenen faulschen Gloowen jehieren. Biejlikj lia wie de Menschen de Woarheit ut Gott sien Wuat. En dän näakjsten Artikjel woa wie seenen, woo wie daut doonen kjennen.