ONSE IEED ES EN JEFOA!
De Woolt
DE Woolt es fa de Ieed soo aus de Lungen fa ons, wiels dee de Loft filtat. Beem nämen Kolendioxid opp, waut ons Menschen schoden deit. Enne Städ daut jäwen dee ons oba Suastoff. Daut es een wichtjet Poat en de Loft, waut ons fält. Rom 80% von aul dee Plaunten un Tieren, waut oppem Launt un nich em Wota sent, läwen en eenen Woolt. Wan daut kjeenen Woolt jeef, wudd wie nich äwaläwen kjennen.
Wuarom mott wie ons äwa dän Woolt sorjen?
Jieda Joa woaren miere dusent Millionen Beem aufjemoakt, mieeschtens wäajen doa mea Launt fält toom akren. En de latste 75 Joa es doa de Halft von dän gaunzen Räajenwoolt oppe Ieed veschwungen.
Wan een Woolt ieescht wajch es, dan gonen uk aul de Tieren un Plaunten doot, waut doa ea bennen läwden.
Onse Ieed es soo jemoakt, daut dee fa emma bliewen kaun
Wan se en eenje Jäajenden uk de mieeschte Beem utjerot haben, kaun de Woolt doa oba fresch waussen. Natuaforscha wieren sea äwarauscht, aus dee beoobachten, daut opp soon Launt wada Beem wossen un daut eenen schmocken Woolt jeef. Hia sent een poa Biespels:
-
Forscha deeden soone Flekja beoobachten, wua se dän Woolt utjerot hauden toom akren un daut lota oba tochleeten. Dee deeden 2,200 soone Flekja unjasieekjen, waut en Amerika un Wast-Afrika wieren. Doabie kjeem rut, daut et nich mol 10 Joa dieren wudd, bat opp soone Städen wada Woolt waussen kunn.
-
Forscha haben sikj daut unjastonen un dee sajen, daut et rom 100 Joa dieren wudd, bat de Woolt wada kunn krakjt soo sennen aus ea (Science magazine).
-
Nich lang trigj unjasochten Forscha en Brasilien sikj daut, aus daut halpen wudd, daut de Woolt wada bosja wudd trigjwaussen, wan se Beem plaunten wudden.
-
Lota schreewen se en de Tietschreft National Geographic äwa dise Forscha: “Dee freiden sikj, aus dee utfungen, daut et nich needich wia, doa Beem to plaunten.” En bloos 5 Joa wieren opp dise Flekja, waut dee unjasocht hauden, gaunz von veselfst “een deel Beem oppjekomen, waut en dee Jäajent waussen.”
Woo de Menschen daut proowen to fiksen
Oppe gaunze Welt woat jeprooft, dän Woolt to beschitzen un soonen Woolt, waut aul Schoden jekjräajen haft, to halpen, daut dee wada kaun trigjwaussen. Doawäajen wort enne latste 25 Joa emma weinja Woolt utjerot. De Veeende Nazionen (UNO) säd, daut oppe gaunze Welt nu mau haulf soo väl Woolt utjerot woat aus ea.
Oba doa wudd noch mea fälen to doonen. En dän Berecht von de Global Forest Watch-Organisazion sajcht daut: “Met dän Räajenwoolt es daut nich väl bäta jeworden. Dee moaken noch emma krakjt soo väl Räajenwoolt auf, aus se een poa Joa trigj deeden”.
Eenje doonen jäajen daut Jesaz Beem aufmoaken toom Holt schachren. Daut es een grootet Jeschaft, wuaderch see dusende Millionen Dola vedeenen. Daut es de jratste Uasoak doafäa, daut doa soo väl Räajenwoolt vestieet woat.
Daut jeft Menschen, waut doano seenen, daut doa bloos jewesse von de groote Beem aufjemoakt woaren, un uk daut doa fuaz wada fresche jeplaunt woaren
Waut fa Hopninj jeft de Schreft ons?
“Gott de HAR [Jehowa a] muak de veschiedne Beem, dee goot leeten un scheene Frucht druagen.” (1. Mose 2:9)
De Woolt es soo jemoakt, daut dee sikj selfst repäaren kaun, wan de Menschen rajcht met dän omgonen. Gott well dän Woolt beschitzen un uk aules, waut doabennen läft.
De Schreft sajcht, daut Gott daut nich tooloten woat, daut de Menschen de Ieed un aulet Läwen doabowen woaren kaputt moaken. Wan du mea doaräwa weeten west, dan läs dän Artikjel “Gott vesprakjt, daut onse Ieed fa emma bliewen woat” opp de 15. Sied.
a Jehowa, ooda Jahwe, es Gott sien Nomen (Amos 9:6, JHF).
