Ndeye fundo didi milonga

Ndeye gu mito ya milonga

MUKHAPHO 43

Ifezegeselo Yatadila Ufumu

Ifezegeselo Yatadila Ufumu

MATAYO 13:1-53 MAKO 4:1-34 LUKA 8:4-18

  • YESU WAHANA IFEZEGESELO YATADILA UFUMU

Yajiya gukhala egi tangua Yesu gakhalele muwamba Afalese, wakhalele gu Kaphelenauma. Matangua azonda gungima, wakatugile gu inzo akhalele mujinga, wayile gu Kianga gia Galile, fundo diakhalele athu avula. Yesu wanginyile mukatshi dia wato, wasuenele hazonda mukatshi dia kianga, wasendesele gulongesa athu ndaga jiatadila Ufumu wa mu dilu. Waalongesele ndaga jiene mu njila ya ifezegeselo nu ishima. Athu akhalele gumutegelela, akhalele mujiya muabonga ndaga jiavula gakhalele muzuela. Ngenyi, yaakuatesele ha gukotelesa ndaga jiavula jiatadila Ufumu.

Thomo, wahanele gifezegeselo gia mukuwi wa mbuto. Mbuto jiko jiabuile mukhulo ya njila, enji tunjila tuajidile. Jiko jiabuile holu dia maseso, fundo dia khalelego mavu. Miji yajio ya nginyilego diago mu mavu; hene tangua muanya wazogele, mitshi yene ya miginyile. Mbuto jiko jiabuile mukhatshi dia miya. Miya yene ya langele mbuto tangua jia zogele. Uvi, mbuto jiko jiabuile ha mavu abonga. Mbuto jiene jia butshile muabonga diago, ‘jiko 100, jiko 60, jiko 30.’—Matayo 13:8.

Mu gifezegeselo giko, Yesu wafuanesele Ufumu nu ndaga jiana gukalegewa tangua muthu wana gukuna mbuto. Ikhale mukunyi wa mbuto wabanda tulo nga udi mutala, mbuto jidi mukula. Uvi mu tangua diene, muene ‘gashigo mujiya luholo mbuto jidi mukula.’ (Mako 4:27) Jidi mudikudila hakhajio, jidi muhaga mabundu ajiya gubelewa.

Gungima Yesu wahanele gifezegeselo gia thathu giatadila gukuna. Muthu mumoshi wakuwile mbuto jiabonga mu dihia dienji. Uvi mu phipha “hakhalele athu gu tulo,” mbalagaji wajile, wakuwile khenyi jia mayiji abola mukatshi dia ble. Enya mudimo a fumi’a dihia a muhudile gula ajiya guvuza mayiji ene abola. Muene wawambelele egi: ‘Ndo, mahugo ako ha mudi muvuza mayiji abola, muajiya guvuza nji ble hamoshi. Bembienu yagasue mbadi ikule hamoshi uu nu ha tagana sungi ya gumuna. Mu sungi yene, mbanguwambela amunyi egi: Diangelenu guvuza thomo mayiji abola, ajitshigenu mu itungu ha guaakonda tshuya; uvi bungisenu ble mu mukala wami.’—Matayo 13:24-30.

Athu avula akhalele mutegelela Yesu akhalele mujiya mudimo wa ilanga. Wazuelele nji ndaga iko yakhalele ene mujiya muabonga: lumbale lua mutarde. Tangua luana gukula, lumbale luene luana gubua mutshi wakoma, ngenyi tunjila tuana guza mubanda mu thango jia mutshi wene. Mukunda nu lumbale luene, Yesu wazuelele egi: ‘Ufumu wa mu dilu udi gifua lumbale lua mutarde luazanguile muthu mumoshi nu lua kunyile mu dihia dienji.’ (Matayo 13:31) Uvi Yesu gakhalele ndo mulongesa athu sianse ya mitshi. Wakhalele mumonesa gukula mu luholo lua gushimana; luholo gama gazonga gajiya gukula ha gabua gima gimoshi giakoma.

Gungima, Yesu wazuelele ndaga yakhalele mujiyiwa muabonga gudi athu avula akhalele gumutegelela. Wafuanesele Ufumu wa mu dilu nu ‘levire yazudile mukhetu mumoshi, gabungishile nu izongelo thathu yakoma ya phupha.’ (Matayo 13:33) Ikhale levire yanago gumonega gu meso, yana guwenda mu phupha yagasue, nu yana guyijimbisa. Luholo levire yana guvudisa nu gusombegesa phupha luana gujiyiwa.

Gungima dia guhana ifezegeselo eyi, Yesu wamanesele gulongesa, wavutugile gu inzo akhalele mujinga. Gungima, alandudi enji ayile gudi muene, atshiginyile gujiya gula ifezegeselo yene yakhalele mukotelesa itshi.

HETA GUBONGA MU IFEZEGESELO YA YESU

Gudi alandudi a Yesu, yakhalelego giphungu gia thomo ha guvua Yesu mukalegela ifezegeselo mu malongo enji; uvi yakhalelego yavula ngenyi giphungu gimoshi. Amuhudile egi: ‘Mukunda natshi udi muzuela nu athu mu ifezegeselo?’—Matayo 13:10.

Wakalegele ngenyi mukunda nu gutagenesa profesi ya Biblia. Matayo udi muzuela egi: “Muene wakhalele guaawambela ndaga phamba mu ifezegeselo, mukunda nu gutagenesa ndaga jia zuelele Nzambi mu njila ya profete egi: ‘Mbangukangula kano guami nu ifezegeselo; mbanguzuela ndaga jiakhala jia gusuega sendese mu gisendeselo.’”—Matayo 13:34, 35; Ngimbo 78:2NW.

Uvi gudi nu gishina giko giatumine Yesu ha gukalegela ifezegeselo yavula. Wayikalegele mukunda nu gujiya ndaga jiakhalele mutangiza athu akhalele gumutegelela. Athu avula mukatshi diawo akhalele musuanguluga nu Yesu phamba mukunda wakhalele guaatela mene jiabonga, nu wakhalele mukalagala ndaga jia gushimana. Akhalelego gumuzula gifua Fumu wawo ajiya ene gutumagela nu gukhala alandudi enji. (Luka 6:46, 47) Atshiginyilego gubalumuna matangi awo nu makalegelo awo. Akhalelego mutshigina egi ndaga jiakhalele mulongesa Yesu jikuate mitshima yawo.

Ha guhana mvutu gu muhu wa alandudi enji, Yesu wazuelele egi: “Ngudi muzuela nawo mu ifezegeselo handaga, adi mutala uvi ashigo mumona, adi mutegelela uvi ashigo muvua nu ashigo mukotelesa. Ndaga yazuelele profete Yeshaya yatagenesewa mukunda nu ene. Wazuelele egi: ‘. . . Mitshima ya athu awa yabuile gale yakola.’”—Matayo 13:13-15; Yeshaya 6:9, 10NW.

Ndaga yene yakhalelego mutadila athu agasue akhalele mutegelela Yesu. Wazuelele egi: “Gusuanguluga gudi nu meso enu handaga adi mumona, nu gudi nu matshui enu handaga adi muvua. Yadiago, ngudi gumiwambela egi ba profete avula nu athu avula a mitshima yabonga akhalele nu nzala ya gumona imudi mumona, uvi ayimonelego, akhalele nu nzala ya guvua imudi muvua uvi ayivuilego.”—Matayo 13:16, 17NW.

Yadiago, apostolo 12 nu alandudi ako a gujinginyina atshiginyile ndaga jiakhalele mulongesa Yesu. Hene Yesu waawambelele egi: “Nzambi wamihuile njila ya gukotelesa ndaga jia gusuega jia Ufumu wa mu dilu, uvi ene Nzambi gaahuilego njila ndo.” (Matayo 13:11NW) Handaga alandudi akhalele nu nzala ya gukotelesa ndaga, Yesu wakotelesele gifezegeselo gia mukunyi wa mbuto.

Yesu wazuelele egi: “Mbuto idi mbimbi ya Nzambi.” (Luka 8:11) Mavu adi gifua mutshima. Eji ndaga jia ndando jiajiya gutukuatesa ha gukotelesa gifezegeselo gia Yesu.

Mukunda nu mbuto jiabuile mu khulo ya njila, Yesu wazuelele egi: ‘Diabulu weza nu wakatula mbimbi yene mu mitshima yawo hagula ene ashigo gutshigina guawo mu mbimbi yene nu hagula ahuluishiwago.’ (Luka 8:12) Yesu wazuelele egi mbuto jiabuile holu dia seso jidi gifua athu atshigina mbimbi nu gusuanguluga guagasue, uvi mbimbi yene ya hagelego miji mu mitshima yawo. Uvi ‘gula atagana nu malamba nga usageshi mukunda nu mbimbi, ana gubemba.’ Gula ‘sungi ya gulolewa’ yaza, gifua umbalagaji wana gukatuga gudi enya fami nga athu ako, ajiya gubemba gutshigina.—Matayo 13:21; Luka 8:13.

Itshi tuajiya guzuela mukunda nu mbuto jiabuile mukatshi dia miya? Yesu wawambelele alandudi enji egi mbuto jiabuile mukatshi dia miya jidi gifua athu adi muvua mbimbi, uvi ‘gikenene gia ndaga jia ha mavu nu guhuiga gua umonyi’ gudi guaalebesa muila. (Matayo 13:22) Akhalele nu mbimbi mu mitshima yawo, uvi yalebele nu yazolelego mbuto.

Mavu ako azuelele Yesu mu gifezegeselo gienji adi mavu abonga. Mavu ene adi gifua athu ana guvua mbimbi nu ana guyitshigina mu mitshima yawo, ana guyikotelesa muabonga diago. Itshi yana gukalegewa gungima? Mbuto jiene ‘jiabutshile muabonga diago.’ Hagutadila ndaga jia lujingu luawo, gifua ivo nga sante, mukut’awo agasue anago gubuta mbuto luholo lumoshi; ako ana gubuta mbuto 100, ako 60, ako 30. Gubonga gua gukombelela Nzambi guana guza gudi “athu adi muvua Mbimbi nu mutshima watagana, adi muyibamba, nu adi muzola mabundu nu gufubidila guagasue.”—Luka 8:15NW.

Idi naye gukhala egi mbimbi eji jia yitugishile diago alandudi a Yesu akhalele mukamba egi Yesu a akotelesele malongo enji! Henyaha, akotelesele muabonga diago ifezegeselo yene. Yesu wakhalele nu funu egi alandudi enji akotelese muabonga ifezegeselo yene hagula ajiya gulongesa athu ako giamatshidia. Wahudile egi: ‘Muenda wana guhagewa moshi’a kinda nga goshi’a gitanda ba? Wana guhagewa ndo holu dia gihagelo gia muenda ba?’ Hene, Yesu wahanele longo egi: ‘Muthu wagasue udi nu matshui a guvua, avue genji.’—Mako 4:21-23.

YESU WAALONGESELE LUKO NDAGA JIAVULA

Gungima dia gukotelesa ifezegeselo ya Yesu idi mutadila mukunyi, alandudi atshiginyile gujiya ndaga jiko jiavula. Amuwambelele egi, “tukotelesele gifezegeselo gia mayiji abola.”—Matayo 13:36NW.

Luholo ahudile ngenyi, amonesele diago egi matangi awo akhalele agudisha nu athu ako akhalele nawo ha mbungu. Yadiago, athu ene akhalele gumutegelela, uvi amoneselego nzala ya gukotelesa ifezegeselo ya Yesu nu guyikalegela. Asuangulugile phamba nu ndaga Yesu wakhalele mulongesa mu ifezegeselo uvi akambelego gujikotelesa. Yesu wamonesele egi athu ene akhalele agudisha nu alandudi enji anyi akhalele mukamba gujiya ndaga jiavula. Wazuelele egi:

“Muteme mu ndaga jimudi muvua. Nzambi mbawumizongela luedi lumudi muzongela akwenu; yadiago, mbawumizongela luko muavula.” (Mako 4:24NW) Alandudi akhalele mutegelela muabonga ndaga jia khalele mulongesa Yesu. Hene, ahetele gubonga gua malongo ene nu ajiyile ndaga jiko jiavula. Uvi ha guhana mvutu gu muhu wahudile alandudi enji mu ndaga yatadila gifezegeselo gia ble nu mayiji abola, Yesu wazuelele egi:

“Muthu udi mukuwa mbuto udi Mun’a muthu; dihia didi athu a ha mavu. Mbuto jiabonga jidi ana a Ufumu, uvi mayiji abola adi ana a muthu wabola. Mbalagaji wakunyile mayiji ene udi Diabulu. Mudimo wa gukatula mbuto udi gisugishilo gia ndaga jia ha mavu awa; amunyi adi anjelo.”—Matayo 13:37-39NW.

Gungima dia gukotelesa ndaga jiagasue jia gifezegeselo, Yesu wamonesele luholo ndaga mbajisuga. Wazuelele egi gu gisugishilo gia gindongo egi, amunyi nga anjelo, mbaakhaphumuna aklisto a mambo nu ‘ana a giamatshidia a Ufumu.’ ‘Athu adi abonga gu meso a Nzambi’ mbaabungishiwa hamoshi nu mbaahenya diago gifua kumbi “mu Ufumu wa sh’awo.” Uvi itshi mbayibuila giwa “ana a muthu wabola”? Mbaashiyiwa, ngenyi ‘mbaadila nu mbaadisumata mazo.’—Matayo 13:41-43.

Yesu wahanele alandudi enji ifezegeselo iko thathu. Thomo wazuelele egi: “Ufumu wa mu dilu udi gifua gima gia ndando gidi gia gusuegewa mu dihia, muthu mumoshi wagimona nu wa gisuega; mukunda nu gusuanguluga gadi nago, waya wasumbisa ima yenji yagasue, wasumba dihia diene.”—Matayo 13:44NW.

Wazuelele luko egi: ‘Ufumu wa mudilu udi gifua mudigi-muwendji udi mukamba misanga yabonga. Gungima dia gumona musanga wa ndando yavula, waya mu phushi wadiga ima yenji yagasue gakhalele nawo, wasumba musanga wene.’—Matayo 13:45, 46.

Mu ifezegeselo eyi mbadi, Yesu wamonesele luholo muthu gajiya gukalagala ngolo ha gudihana mu ndaga jiabalega ndando. Mudiguludi-muwendji wadigile mu phushi ‘ima yagasue gakhalele nayo’ mukunda nu guheta musanga wabalega ndando. Alandudi a Yesu akotelesele gifezegeselo egi giatadila musanga wa ndando yavula. Luko, muthu yonu wasangele gima gia ndando gia gusuegewa mu dihia, “wadigile ima yagasue” gakhalele nayo. Ifezegeselo eyi mbadi idi muzuelela gima gia ndando yavula gidi naye guhetewa nu guzudiwa nu ndando. Gima giene tuajiya gugifuanesa nu ndaga jiana gukalagala muthu ha gutagenesa nzala jienji jia mu nyuma. (Matayo 5:3) Athu ako mukatshi dia athu akhalele mutegelela Yesu tangua gahanele ifezegeselo eyi, akhalele akalagala gale ndaga jiavula ha gutagenesa nzala jiawo jia mu nyuma, nu ha gukhala alandudi a giamatshidia a Yesu.—Matayo 4:19, 20; 19:27.

Gungima, Yesu wafuanesele Ufumu wa mu dilu nu wanda watewe mu kianga udi mukungula jishui jia luholo nu luholo. (Matayo 13:47) Tangua akhalele mukhaphuna jishui, jiabonga ajimbile mu misanda uvi jiabola ajibishidile. Yesu wazuelele egi mbayikhala luholo lumoshi mu gisugishilo gia gindongo egi—anjelo mbaakhaphumuna athu abola nu athu abonga.

Yesu hakhenji wakhalele mulowa athu mu nyuma tangua gadijigile alandudi enji a thomo ha gukhala ‘alowi a athu.’ (Mako 1:17) Uvi, wazuelele egi gifezegeselo gia wanda watewe mbagitaganesewa mu masugu adi muza, “gu gisugishilo gia gindongo.” (Matayo 13:49) Hene apostolo nu alandudi akhalele mutegelela Yesu akotelesele egi ndaga jiawaha mbajikalegewa mu masugu adi muza.

Athu akhalele mutegelela ifezegeselo ya Yesu ha mbungu, ahetele diago umonyi wa mu nyuma. Yesu “wakotelesele alandudi enji ndaga jiagasue hakhalele muene n’awo hakhawo.” (Mako 4:34) Udi gifua ‘fumi’a inzo udi muzola ima ihe-ihe nu ima ikulu mukatshi dia ima yenji ya ndando.’ (Matayo 13:52) Yesu gahanelego ifezegeselo eyi mukunda nu gumonesa ndunge adi najio jia gulongesa. Uvi wayihanele ha gulongesa alandudi enji giamatshidia gidi gifua umonyi wabalega ndando. Yesu udi diago “mulongeshi” wabalega alongeshi agasue.