• “Ngakhalele gudivua gifua mulumi’ami wakhalele mulandula gutshita uthambi.”

• “Ngavuile musonyi, ngatangijile egi ngushigo luko ngabonga, nu ngakhalelego luko nu ndando.”

• “Ngawambelelego nga muthu mumoshi ndaga yene. Ngamonele lamba hakhami, guakhalelego nu muthu wa gungukuatesa.”

• “Ngakhalele mutangiza egi Yehowa gashigo gudisagesa mukunda nu ame.”

Mbimbi eji tuazuelela gu thunda jidi mumonesa egi mukhetu wana mona lamba gula mulumi’enji wana tala pornografi. Gula yala wana tala gale pornografi mu gisuegi sendese mualeha, mukaji’enji gajiyilego gumushila mutshima nga hazonda. Mukhetu mumoshi udi muzuela egi: “Ngana gudihula egi: ‘Yowu diago mulumi’ami nga muthu muko? Wana gungusuegela ndaga jiko ba?’”

Longo edi dialondewa ha gukuatesa mukhetu munu mulumi’enji wana tala pornografi. a Diza mumonesa malongo a Biblia ajiya gumuhana gikhesa, nu gumutshiginyisa egi Yehowa wana gumuzumba nu wajiya gumukuatesa. Malongo ene ajiya gumuhana guhuima nu gumukuatesa ha gusala ya gujinginyina gudi Yehowa. b

Ikhale wajiyilego gujiya ndaga jiagasue jiana tshita mulumi’aye, uvi gudi nu ndaga udi naye gutshita hagula ukhale nu guhuima. Tutadilenu ndaga eji jialandula.

Ukhadigo gudibela. Alice wakhalele mutangiza egi gakhalelego luko wabonga gu meso a mulumi’enji. Wakhalele gudihula egi: ‘Mukunda natshi mulumi’ami udi mutala akhetu ako uvi ame ndo?’ Akhetu ako ana gudibela mukunda nu ndaga akalegele tangua ajiyile egi alumi’awo ana tala pornografi, handaga ana tangiza egi ndaga yatshitshile ene yene yabolesa luko ndaga muavula. Danielle c udi muzuela egi: “Ngakhalele mutangiza egi ngudi mukhetu wabola, ngashiya ulo wetu mukunda nu khabu jiabala ngana vua.”

Gula aye nji wana gudivua ngenyi, jiya egi Yehowa ganago gutangiza egi aye wana tuma mulumi’aye ha gutshita gubola. Yakoba 1:14 idi muzuela egi: “Muthu wagasue wana lolewa gula wabemba egi nzala yenji imunane nu imutuameze.” (Roma 14:12; Fili. 2:12) Yehowa  ganago gutangiza egi idi gubola guaye, uvi wana suanguluga nu luholo udi yagujinginyina gudi muene.​—2 Gudi. 16:9.

Mukhetu wajiya gusendesa gutangiza egi mulumi’enji udi mutala pornografi handaga muene gashigo luko wabonga; uvi ishigo ngenyi nga hazonda. Enya ndunge ana longuga ndaga jiatadila pornografi ana zuela egi, pornografi yana hana muthu nzala yabola ya gubungisa muila mu luholo lunu nga mukhetu mumoshi gajiyilego gumusuanguluisa.

Ukhadigo muvua woma wavula. Catherine udi muzuela egi wakhalele mutangiza tangua diagasue luholo mulumi’enji wana tala pornografi. Frances udi muzuela egi: “Ngakhalele muvua gikenene giavula gula ngushigo mujiya fundo didi mulumi’ami. Ngana vua gikenene lusugu lua mudidi.” Akhetu ako adi mumonesa egi ana vua musonyi wavula gula adi fundo dimoshi nu aphangi Aklisto ako anyi ana jiya egi alumi’awo ana tala pornografi. Uvi ako ana zuela egi ana gudivua hakhawo handaga ana tangiza egi gushigo nu muthu udi mukotelesa mulonga wawo.

Ishigo ndaga yabola gula muthu wadivua ngenyi. Uvi gula udi mutangiza ndaga yene tangua diagasue, mbawukhala nu gikenene masugu agasue. Tshita ngolo ha gubamba ufuta wabonga nu Yehowa. Gutshita ngenyi mbagugukuatesa ha gukolesela.​—Ngi. 62:2; Ef. 6:10.

Wajiya guheta gikhesa gula udi mutanga nu gutangigiza mene jia Biblia jiana zuelela malamba akhetu atagenele nawo, nu luholo ahetele gikhesa handaga ahagele mutshima gudi Yehowa. Yehowa gakatuilego malamba akhalele mutagana nawo, uvi waahanele guhuima. Ha gufezegesa, Ana “wakhalele nu gikenene giavula” mukunda nu mulonga wenji. Uvi “wakombelele Yehowa muavula diago,” gungima wahetele guhuima, ikhale gakhalelego mujiya gula mulonga wenji umuza musombegesa nga ndo.​—1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Kol. 1:3, 4.

Toga ukuateshi wa akulu. Ajiya gukhala gifua ‘fundo dia gudisuega mukunda nu funji, gilengelo mukunda nu funji yakola ya mvula.’ (Yesh. 32:2) Ajiya nji guwambela phangi mumoshi wa mukhetu munu wajiya guta n’enji maga mu gisuegi nu guguhana gikhesa.​—Ish. 17:17.

Wajiya gukuatesa mulumi’aye ha gubemba khadilo dia gutala pornografi ba? Ayi, wajiya gumukuatesa. Biblia yana zuela egi ha gumanesela mulonga umoshi nga gubinga mbalagaji mumoshi wa ngolo, yana khala yabonga ha gukhala athu mbadi. (Mulo. 4:9-12)  Enya ndunge ana zuela egi yala nu mukaji’enji ajiya guheta gubonga gula adi mutshita ngolo hamoshi ha gubemba khadilo dia gutala pornografi nu ha gudishila luko mutshima mu ulo wawo.

Yadiago mbayikhala yaleba ha gubinga khadilo diene gula mulumi’aye watshigina gutshita ngolo ha gubemba gutala pornografi. Wabubidile gale Yehowa ha gumuhana ngolo ba? Nga ndo, watogele gale nji ukuateshi wa akulu ba? (2 Kol. 4:7; Yak. 5:14, 15) Mulumi’aye wana kalagala ndaga jidi mumonesa egi wana tuna gutala pornografi ba? Ha gufezegesa, wana tuna gukalegela telefone muavula nga gutuna ndaga jiajiya gumubuisa luko ba? (Ish. 27:12) Wana tshigina diago ukuateshi waye nu wana guguwambela giamatshidia ba? Gula idi ngenyi, wajiya gumukuatesa.

Luholo lutshi wajiya guyikalagala? Tutadile gifezegeselo gimoshi. Felicia adizudile mu ulo nu Ethan, uvi Ethan wakhalele nu khadilo dia gutala pornografi tangua diakhalele muene muvuala. Felicia wawambelele Ethan ha gumuwambela gula nzala yagutala pornografi yamukuata. Ethan udi muzuela egi: “Ngana wambela mukaji’ami ndaga jiagasue haphelo. Wana gungukuatesa ha gutuna ndaga jiajiya gungubuisa mu muheto wa gutala pornografi, wana gunguhula muavula gula ngudi gudivua luholo lutshi. Wana gungukuatesa nji ha gutuna gungina mu Internet muavula.” Yadiago, Felicia wana khala diago nu gikenene luholo mulumi’enji wana khala nu khadilo dia gutala pornografi. Udi muzuela egi: “Uvi khabu jiami nga gikenene giami giajiyilego gumukuatesa ha gubemba khadilo diene. Gungima dia guzuela ndaga jiana gumusagesa, Ethan watshiginyile nji ha gungukuatesa ha gubinga gikenene giami.”

Maga a luholo elu ana kuatesa yala ha gubemba khadilo dia gutala pornografi, ana kuatesa nji mukaji’enji ha gumushila luko mutshima. Gula yala watshigina guwambela mukaji’enji makalegelo enji abola, ndaga adi mukalagala nu fundo didi muya muene, mbayikhala yaleba gudi mukaji’enji ha gumushila luko mutshima handaga gashigo luko gumusuegela nga gima.

Udi mutshigina egi aye nji wajiya gukuatesa mulumi’aye mu luholo elu ba? Gula idi ngenyi, muajiya gutanga nga guzuelela longo edi hamoshi. Felela dienji mbadikhala dia gubemba gutala pornografi nu gugukuatesa ha gumushila luko mutshima. Ha fundo egi mulumi’aye avue khabu ha guta naye maga mukunda nu ndaga yene, udi naye gukotelesa luholo wana gudivua mukunda nu ndaga yene. Felela diaye didi dia gumukuatesa ha gubemba khadilo diene hagula usendese luko gumushila mutshima. Mukut’enu agasue mudi naye gujiya ndaga yana tuma athu ha gutala pornografi nu luholo muajiya guyibinga. d

 Gula udi mutangiza egi guta maga nu mulumi’aye guajiya gumituma ha gumana, muajiya gutoga mukulu mumoshi muana shila mutshima ha gukhala hene mbala imoshi tangua mbamuzuelela ndaga yene. Khala mujiya egi ikhale mulumi’aye nga mukaji’aye wabemba gutala pornografi, yajiya guzula tangua ha gusendesa luko gumushila mutshima. Uvi ulebigo muila. Khala mutala ndaga jiazonda-zonda jidi mutshita muene ha gukolesa ulo wenu. Khala musha mutshima egi gula mukut’enu agasue mudi nu guhuiminyina, mbamudizumba luko muavula.​—Mulo. 7:8; 1 Kol. 13:4.

Gula mulumi’aye wasendesa luko gutala pornografi, idi mumonesa egi gabalumuinego diago mutshima nga ndo mbagashigo musombegesa ba? Ishigo diago ngenyi. Gula wana tala gale pornografi sendese mualeha, yajiya gukhala lamba ha gubemba khadilo diene mu monyo wenji. Wajiya luko gutala pornografi ikhale wabembele gale khadilo diene sendese mualeha. Ha gutuna guvutugila luko khadilo diene, udi naye gulandula gukalagala ndaga jiajiya gumukuatesa ha gudibamba nga gutuna ndaga jiko. (Ish. 28:14; Mat. 5:29; 1 Kol. 10:12) Udi naye nji gutshita ngolo ha gubua muthu muhe-muhe ‘mu ngolo jidi mutuameza matangi’enji’ nu ‘gutuna ndaga jiabola’​—gifua pornografi nu makalegelo agasue a usala. (Ef. 4:23; Ngi. 97:10; Roma 12:9) Mulumi’aye udi diago mutshigina gukalegela ndaga eji jiagasue tuazuelela ba? Gula idi ngenyi, wajiya diago gubemba gutala pornografi. e

Itshi wajiya gutshita gula mulumi’aye gashigo mutshita ngolo ha gubemba khadilo dia gutala pornografi? Yadiago wajiya guleba muila, guvua khabu nga gutangiza gifua ganago guguzumba. Bembela Yehowa mulonga wene, ngenyi mbawugukuatesa ha gukhala mu muguhuima. (1 Phet. 5:7) Landula gulonguga Mbimbi ya Nzambi nu gutshita gisambu nu gutangigiza ndaga udi mulonguga ha gukolesa ufuta waye nu Yehowa. Gula watshita ngenyi, Yehowa nji mbawusuena hehi nu aye. Gifua luholo Yeshaya 57:15 idi guyimonesa, Yehowa wana khala hehi nu athu adi ‘muvua gikenene nu athu a gudibulumuisa,’ ha guakuatesa ha gukhala luko nu gusuanguluga. Tshita ngolo ha gubamba makalegelo abonga. Toga ukuateshi gudi Akulu. Khala musha mutshima egi mu masugu adi uza, mulumi’aye wajiya gusombegesa.​—Roma 2:4; 2 Phet. 3:9.