Ndeye fundo didi milonga

Ndeye gu mito ya milonga

LUMENE LUA MUTHU

Tuakalegele Ndaga Jiagasue Yehowa Atutogele

Tuakalegele Ndaga Jiagasue Yehowa Atutogele

GUNGIMA dia gikudi giakola, ithotho ya yazalele mu muta nu maseso akoma akhalele mukatuga mukunda nu gikudi giene. Tuakhalele nu funu ya guya sambua diko dia muta, uvi gikando (pont) gia bolele handaga meya akhalele mubulumuga nu ngolo jiagasue. Ame nu mulumi’ami Harvey nu interprète ya zuelelo dia Amis tuakhalele nenji tuavuile diago woma, tuamonele egi gushigo nu muthu ya gutukuatesa. Aphangi akhalele ha sambua dia muta akhalele gututala nu gikenene, tangua tuasendesele guzawuga. Thomo tuazudile ga voiture getu tuagamba gungima dia gamiyo gako gakoma. Luholo tuakhalelego nu shinga nga chaînes ha gujitshiga ga voiture getu, gamiyo gakoma gasendesele guya mage-mage. Tuatshitshile matangua avula ha guheta sambua diko dia muta. Tuakombelele Yehowa muavula, gungima tuahetele ha sambua muabonga. Ndaga yene yabuile mu givo 1971. Tuakhalele gu khanda ya Est ya Taiwan, gualeha nu fundo tua vualewe. Ngudi gumitela lumene luetu.

TUALONGUGILE HA GUZUMBA YEHOWA

Harvey wakhalele nu tulenge nguana, muene wakhalele somi. Fami yawo yajiyile giamatshidia mu dimbo dia Midland Junction, gu Ouest ya Australie. Mutangua diene uphutu wakhalele wavula guene, yakhalele mu givo 1930. Harvey wakhelele muzumba Yehowa muavula, wabatijiwe nu ivo 14. Mu monyo wenji wakhalele mutshigina inemo yagasue yakhalele gumuhanewa mu ulondegi wa Yehowa. Uvi, tangua akhalele mona wazonda, lusugu lumoshi amutogele ha gutanga longo dia Inzo Yaleha ya Mutaledi mu gudibungisa gua mu hungu, wazuelele egi gashigo watagana ha guyitshita. Uvi, phangi mumoshi wa yala wamuwambelele egi: “Gila mu ulondegi wa Yehowa muthu mumoshi wagutoga ha gukalagala ndaga imoshi, wamonyi egi udi watagana ha guyikalaga!”—2 Kol. 3:5.

Ame nu yaya wetu wa mukhetu nu mama tuajiyile giamatshidia gu Angleterre. Thomo tata akhelelego mutshigina Matemue a Yehowa, uvi gungima muene nji wa longugile giamatshidia. Ngabatijiwe nu ivo 9. Ngazudile desizio egi mbagubua muvundji wa njila nu mbangukhala misionere. Uvi, tata wakhalele mutshigina egi mbangubua muvundji wa njila gila gatagenesa ivo 21. Ame ngakhalelego mutshinyina gunengenena muavula. Tangua ngatagenesele ivo 16, tata watshiginyile egi nguye ngukhale nu yaya wetu wa mukhetu wakhalele mujinga gu Australie. Gungima, ha ngatagenesele ivo 18 ngabuile muvundji wa njila.

Lusugu lua ulo wetu mu givo 1951

Tuadimonele nu Harvey gu Australie. Ame nu muene tuakhalele mutshigina gukalegela Yehowa gifua ba misionere. Tuadizudile mu ulo mu givo 1951. Gungima dia gukalagala mudimo wa avundji a njila ivo mbadi, atutogele ha gukalagala mudimo wa mutadi muwendji. Circonscription tuakhalele mutala gu Ouest ya Australie yakhalelele yakoma diago. Ngenyi matangua avula tuakhalele mutshita vuayaje ha guya mu membo ya gualeha.

NDAGA TUAKHALELE GUDIFELELA JIA TAGENESEWE

Lusugu atuhanele diplome gu khalasa dia Gileade gu Yankee Stadium mu givo 1955

Mu 1954, tuatamegewe gu khalasa dia 25 dia Gileade. Tuajiyile egi felela dietu dia gubua ba misionere mbaditagana gualeha ndo! Tangua tuehetele gu New York tua sendesele gulonguga Biblia muvuala diago. Gukhalasa dia Gileade, tualongugile nji guzuela Espagnol. Yakhalele lamba mukunda nu mulumi’ami Harvey handaga akhalelego mujiya gutanga gisona “r” muabonga mu Espagnol.

Mu tangua dia gulonguga, alongeshi azuelele egi athu adi mutshigina guya mukalagala gu Japon ajiya gusonega majina awo, hagula angine khalasa mu zuelelo dia Japonais. Tuazudile disizio egi ene hakhawo atutume fundo diagasue atshigina. Tangua diazonda gungima, phangi Albert Schroeder, yonu wakhalele nji mulongeshi gu Gileade, wajiyile egi tuasonegelego majina etu. Watuwambelele egi: “Tangizenu muabonga mukunda nu ndaga yene.” Tuakhalele nu ba dute ha gusonega majina etu. Uvi, Phangi Schroeder wazuelele egi: “Ame nu alongeshi ako tuasonega majina enu. Muajiya gulonguga guzuela Japonais.” Yakhalelego lamba mukunda nu Harvey ha guzuela zuelelo diene.

Ha tuahetele gu Japon mu givo 1955 alongeshi akhalele phamba 500 mu gifutshi giagasue. Mutangua diene mulumi’ami wakhalele nu ivo 26 ame 24. Atutumile gu dimbo dia Kobe, tuatshitshile ivo nguana guene. Gungima atutogele ha guvutugila mudimo wa mutadi muwendji hehi nu dimbo dia Nagoya. Tuazumbile diago mudimo wetu, aphangi, ima ya gudia akhalele gutuhana nu dimbo diene. Uvi, gutuama tuahetele luko luendu lua gukalagala mudimo watutogele Yehowa.

MUDIMO UHE-UHE WATUBATELE MALAMBA AKO

Ame nu mulumi’ami Harvey nu ba misionere ako mu dimbo dia Kobe gu Japon, mu givo 1957

Gungima dia gukalagala mudimo wa mutadi muwendji ivo thathu, betele ya gu Japon yatutogele ha guya gu Taiwan ha gukuatesa athu akhalele muzuela zuelelo dia Amis. Aphangi ako a zuelelo diene abuile ba-aposta. Ngenyi aphangi a gu Taiwan akhalele nu funu ya phangi wakhalele mujiya guzuela muabonga zuelelo dia Japonais ha guya guakuatesa mukunda nu ndaga yene. * Tuazumbile diago mudimo wetu gu Japon, gishina giene tuadisagesele tangua atutogele ha guya gu Taiwan. Uvi, mulumi’ami akhalelego mutuna mudimo wagasue wakhalele gutuhanewa, hene tuayile.

Tuahetele guene mu Novembre 1962. Gu Taiwan alongeshi akhalele 2 271, avula mukatshi diawo akhalele muzuela zuelelo dia Amis. Uvi thomo, tuakhalele nu funu ya gulonguga guzuela Chinois mandarin. Tuakhalele nu mukanda phamba umoshi nu mulongeshi wakhalele gutukuatesa ha gujiya zuelelo diene. Mulongeshi muene akhalelego mujiya guzuela Anglais, uvi watulongesele Chinois mandarin.

Ha tuahetele gu Taiwan, gungima dia tangua diazonda mulumi’ami wahanewe ginemo gia gutuameza midimo gu betele (serviteur de la filiale). Luholo betele yakhalele yazonda, mulumi’ami wakhalele mutshita yagasue ha gutagenesa midimo yenji. Wakhalele nji muheta tangua dia gukalagala hamoshi nu aphangi azuelelo dia Amis phoso thathu mu mbeji. Matangua ako wakhalele nji mukalagala gifua mutadi muwendji wa distrike gu ba asamble, ngenyi yakhalele gumutonga ha gukalagala ba diskur avula. Gila mulumi’ami wakalagala diskur mu zuelelo dia Japonais, aphangi akhalele muzuela Amis akhalele mukotelesa muabonga. Uvi, gungima mafumu a leta a zuelele egi athu agasue adi naye gukalagala gudibungisa phamba mu zuelelo dia Chinois mandarin. Yakhelele lamba mukunda nu mulumi’ami ha guhana ba diskur mu zuelelo dia Chinois mandarin gungima phangi muko gabalumuna mu zuelelo dia Amis.

Gu Taiwan mafumu a leta awambelele masuta ha gutadila dimbo (loi martiale) hene aphangi akhalele mutoga njila ha gukalagala ba asamble. Uvi, matangua ako yakhalele lamba ha gutuhana njila nu yakhalele muzula masugu avula. Gila masuta atuhanelego njila mu phoso ya asamble, mulumi’ami wakhalele muya akhadi mu biro diawo uu tangua aza muhana njila. Gila masuta amona mulumi’ami mu biro diawo yakhalele guasagesa, ngenyi akhalele muhana njila ya gukalagala asamble.

GIPHUNGU GIAMI GIA THOMO GIA GUKANDUGA MULUNDU

Tangua tuakhalele muzawuga muta gu Taiwan ha guya mu mudimo wa gulongesa

Mukatshi dia phoso tuakhalele mubalegesa tangua hamoshi nu aphangi, tuakhalele mutshita tangua dimoshi nga avula ha gukanduga milundu nu guzawuga mita. Ngudi muwunguluga luko giphungu giami gia thomo ngakandugile mulundu. Lusugu lumoshi mu gimenegena gungima dia gudia phushi phushi, tuazudile gamiyo mu 5:30 tuayile mudimbo dimoshi gualeha. Tuazawugile muta umoshi wakoma, tuakandugile nji mulundu umoshi waleha. Tangua tuakhelele mukanduga gila ngatala gutuama ikanzo ya a aphangi akhalele gutuama yakhalele mumonega holu dia muthu wami.

Mu gimenegena giene, mulumi’ami walongesele hamoshi nu aphangi ako a mudimbo diene. Ame ngalongesele hakhami mugadimbo gamoshi gazonda fundo athu akhalele muzuela Japonais. Ha tuahetele hehi nu 13h, nzala yangukatele yabala handaga ngabalegesele matangua avula. Gungima ngatagenele nu mulumi’ami, wakhalele hakhenji. Tangua ahanele athu mikanda mu mudimo wagulongesa amuhanele mayi a susua thathu. Wazudile dimoshi wangudijiga luholo lua gudia. Ngatshima ngakhalelego nu nzala ya guadia, ngamegele dimoshi. Na nanyi wadile giwa diyi dia salele? Mulumi’ami watangijile egi gila nzala yangulebesa muila, gashigo muza mumona luholo lua gungubata ha gubulumuga mulundu hene anguhanele diyi dia salele.

GUZUA MEYA GUAKHALELEGO LUHOLO LUMOSHI MU MAFUNDO AGASUE

Gu asamble amoshi a circonscription, ngatagenele nu lamba dimoshi. Tuakhalele gumbodia phangi mumoshi wakhalele hehi nu Inzo ya Ufumu. Athu ana zuela zuelelo dia Amis ana zula guzua meye nu ndando yavula, hene mukajia mutadi muwendji watulondele meya a guzua. Mulumi’ami wakhalele nu mudimo, wanguwambelele egi aye nda uzue thomo. Ngasangele ba ekolo thathu: Ekolo imoshi nu meya afuta, imoshi nu meya a tshuiya, iko ya githuhu. Ndaga ya gudihula idi egi, mukajia mutadi muwendji wahagele meya ene haze hehi nu Inzo ya Ufumu fundo aphangi akhalele mulondega ndaga mukunda nu asamble. Gungima ngamutogele mulele ha gukalegela gifua rido. Wanguhanele sachet imoshi ilaphe yakoma! Ngatangijile egi ngajiya guya muzua gungima dia inzo. Uvi, gungima guene guakhalele nu njila imoshi yakoma yana tamegewa egi oies yana khala gifua bata, ngamonele egi ajiya gunguzogola. Ngadizuelele egi: ‘Aphangi adi nu mudimo ashigo gungumona. Gila ngazuilego aphangi ashigo musuanguluga. Hene ngazuile!’

Luholo lua gusudiga lua athu ana guzuela Amis mu lusugu lua wano

MIKANDA MUZUELELO DIA AMIS

Mulumi’ami wakotelesele egi aphangi a zuelelo dia Amis ashigo mukula mu nyuma handaga akhalelego nu mikanda mu zuelelo diawo. Asendesele gusonega mikanda mu zuelelo diene. Yakhalele ndaga yabonga ha gulongesa aphangi luholo lua gutanga mu zuelelo diawo. Yakhalele diago mudimo wakola, uvi aphangi asendesele gulonguga ndaga jiatadila Yehowa mu zuelelo diawo. Asendesele guzola mikanda mu zuelelo dia Amis mu givo 1960. Mu 1968, Inzo Yaleha ya Mutaledi ya sendesele guzoga mu zuelelo diene.

Uvi, mafumu a leta atunyile egi mikanda idi naye gukhaphewa phamba mu zuelelo dia Chinois mandarin. Ha gutumagela mukhuala wawo, Inzo Yaleha ya Mutaledi mu zuelelo dia Amis yasendesele guzolewa mu maluholo avula. Ha gufezegesa, matangua ako, tuakhalele mukalegela ma zuelelo ene mbadi Amis nu Chinois mandarin ha guzola Inzo Yaleha ya Mutaledi. Gila athu asuanguluga nu giamatshidia tuakhalele gualongesa mu Chinois mandarin. Sendese mutangua diene, ulondegi wa Yehowa wasendesele guzola mikanda yavula muzuelelo dia Amis ha gukuatesa athu ha gujiya giamatshidia gidi mu Biblia.—Makal. 10:34, 35.

SUNGI YA GULONDEGA NDAGA

Mu givo 1960 nu 1970, aphangi avula a zuelelo dia Amis akhalelego munemesa mikhuala ya Nzambi. Luholo akhalelego mukotelesa muabonga mikhuala ya Biblia, ako akhalele mukalagala ndaga jia musonyi, gukuatewa matombe nu gunua makaya nga ima iko yabala. Mulumi’ami wayile nu gutala ma hungu avula ha gukuatesa aphangi hagula akotelese luholo Yehowa wana tadila ndaga jiakhalele mukalagala ene. Ndaga ngazuelela gu gisendeselo yakalegewe tangua tuatshitshile vuayaje imoshi ha guya mutala ma hungu.

Aphangi akhalele nu gudibulumuisa akhalele hehi ha gusombegesa. Uvi ndaga ya gikenene idi egi aphangi avula asombegeselego. Gu Taiwan mutango wa alongeshi wakhalele 2450 wabulumugile uu nu mu 900 mu sungi ya ivo 20. Yakhalele diago ndaga ya lamba. Uvi, tuajiyile egi Yehowa ana kuatesago hungu gila didi diazala pha nu gubola. (2 Kol. 7:1) Gungima, aphangi asendesele gukombelela Yehowa mu luholo luabonga. Mu ukuateshi wa Yehowa mangino gu Taiwan alongeshi adi gubalega 11 000.

Sendese mu givo 1980, aphangi a zuelelo dia Amis akolesele gutshigina guawo. Mulumi’ami wasendesele giwa gubalegesa tangua diavula hamoshi nu aphangi azuelelo dia Chinois mandarin. Wakuatesele mala avula a aphangi etu akhetu anyi akhalelego Matemue a Yehowa ha gujiya giamatshidia. Lusungu lumoshi mulumi’ami wazulele egi ngudi nu gusuanguluga ha gumona luholo yala mumoshi mukatshi diawo akombelela Yehowa mu mbala ya thomo. Ame nji ngakhalele nu gusuanguluga luholo ngalongesele athu avula ha gujiya Yehowa. Tangua ngakhalele mukalagala gu betele ya Taiwan ngasuangulugile ha gutshita hamoshi nu mona wa yala nu wa mu khetu ago ngalongesele mvuaji jiawo Biblia.

NDAGA YA GIKENENE

Mangino, ngushigo nu yala. Gungima dia gubalegesa ivo 59 mu wulo wetu, mulumi’ami wakatele cancer gungima wafuile mu 1 Janvier 2010. Wakalegele ivo hehi nu 60 mu mudimo wa tangua diagasue! Ngana guvua uhote wenji muavula. Uvi, ngudi nu gusuanguluga guavula luholo tuakalegele mudimo nenji hamoshi mu ifutshi mbadi yawaha! Tualongugila ma zuelelo mbadi akola a gu Asie, mulumi’ami walongugile nji gusonega mu ma zuelelo ene mukunda nu mudimo wenji.

Ivo ya zonda gungima, Hunji dia Akulu Atuameji azudile desizio egi nguvutuge gu Australie handaga ngabuile muthu wagukola. Thomo ngatangijile egi, ‘ngajiyilego gukatuga gu Taiwan.’ Uvi mulumi’ami wanguwambelele egi gila ulondegi wa Yehowa wazuela ndaga ushigo naye gutuna, hene ngayile. Gungima ngakotelesele egi yakhalele diago desizio diaboga.

Ngana suanguluga gukalegela zuelelo dia Japonais nu Chinois mandarin ha gukuatesa athu anaza mutala Betele

Mangino, ngana kalagala gu betele ya Australasie mukatshi dia phoso, gusuga ya phoso nganaya mulongesa hamoshi nu hungu. Gu Betele, ngana suanguluga gukalegela zuelelo dia Japonais nu Chinois mandarin ha gukuatesa athu anaza mutala betele. Ngudi munengenena nu nzala yagasue gutagenesewa gua felela dia gufuzumuga. Ngudi mujiya egi Yehowa mbaashigo mujimbila mulumi’ami munu wakhalele mutshitshita ndaga jiagasue jiakhalele gumutoga Yehowa.—Yone 5:28, 29.

^ par. 14 Gu Taiwan akhalele muzuela Japonais ivo yavula. Mangino ana zuela Chinois mandarin. Ikhala ngenyi gudi nu athu ako ana landula guzuela Japonais uu nu mangino.