Ndeye fundo didi milonga

Ndeye gu mito ya milonga

Wana Guyijiya Ba?

Wana Guyijiya Ba?

Mu masugu a Yesu, itadi ya luholo lutshi athu akhalele mufuta?

MU TANGUA dikulu, enya Isalele akhalele muhana makuta ha gukuatesa gikombelelo gia giamatshidia. Uvi mu masugu a Yesu enya Yuda akhalele mufuta itadi yavula, ndaga yene yabuile diago lamba mukunda nu ene.

Enya Yuda agasue anyi akhalele athu agukula, akhalele muhana drakme jiyadi ha gukuatesa inzo ya tenta inyi yajile gubua gungima tempelo. Mu siekle ya thomo, akhalele mukalegela gitadi giene mukunda nu milambu nu ha gulondega tempelo yatungile Helode. Enya Yuda ako ahudile Phetelo ha gujiya gula Yesu wana futa gitadi giene. Yesu waawambele egi ishigo ndaga yabola. Hene wawambelele Phetelo fundo adi naye guheta lufalanga lua utadi ha gufuta gitadi giene.—Mat. 17:24-27.

Akombeledi a Nzambi akhalele nji mufuta gitadi giko giakhalele mutamegewa egi giakumi. Akhalele muhana giakumi gia mbuto jiawo nga giakumi gia lufuto luawo. (Levi 27:30-32; Lutang. 18:26-28) Mafumu a ikombelelo akhalele mutuma athu gu ngolo ha guhana giakumi gia mayiji agasue ikhale ‘mayiji a gibo nu anete nu kuminyi.’ Yesu wazuelelego egi gufuta giakumi gudi mulonga wabola, uvi wazuelele egi alongeshi a mikhuala nu afalese akhalele mukalegela mukhuala watadile gufuta giakumi mu luholo luabola.—Mat. 23:23.

Uvi mu tangua diene, enya Yuda akhalele nji mufuta itadi yavula gudi enya Roma anyi akhalele guahinyina. Gitadi gimoshi giakhalele mukunda nu mafumu a mavu. Akhalele gugifuta nu mbongo nga nu ima yawo. Akhalele naye guhana sendese mu 20 uu nu mu 25% ya mbuto jiakhalele muzoga mu mavu awo. Guakhalele nji nu gitadi giko muenya Yuda wagasue wakhalele mufuta. Afalese ahudile Yesu muhu mukunda nu gitadi giene. Yesu wamonesele ndaga yene muabonga tangua wazuelele egi: ‘Hanenu ima ya Sezale gudi Sezale, uvi ima ya Nzambi gudi Nzambi.’—Mat. 22:15-22.

Akhalele nji mufuta gitadi mukunda nu ima ya gusumbishiwa inyi wakhalele mungina mu dimbo nga inyi yakhalele muzoga. Akhalele mufutshisa gitadi giene mu mbungu jiakhalele mumagana masuwa, ha ikando, mu jiphambu, mu manginyilo a membo nu mu mazando (isalo).

Gufuta itadi eyi yagasue guakhalele lamba gudi athu anyi akhalele mutuamezewa mu uhinyinyi wa enya Roma. Historien mumoshi wa muenya Roma mu jina dia Tacite udi muzuela egi hakhalele Yesu ha mavu mu sungi wa uhinyinyi wa Fumu Tibère, “enya gu Siliya nu enya gu Yudeya atogele nu gububa guagasue hagula aabulumudile ndando ya itadi handaga gufuta itadi guabuile lamba mukunda nu ene.”

Ndaga jiabuile luko lamba mukunda nu athu mu luholo akhalele mufutshisa itadi yene. Akhalele mutomba athu anyi akhalele muhana mbongo jiavula ha gukalagala mudimo wene. Gungima, athu ene akhalele mutombewa akhalele nji mutomba athu ako ha guya mukungiga itadi. Mukut’awo agasue akhalele muzangula makuta a athu mukunda nu gubonga guawo hakhawo. Zache wakhalele nji mukatshi dia afutshishi awa a itadi. (Luka 19:1, 2) Athu akhalele muvua khabu mukunda nu ndaga yene nu akhalelego mutshigina athu anyi akhalele guafutshisa itadi