Ndeye fundo didi milonga

Ndeye gu mito ya milonga

LUMENE LUA MUTHU

Yehowa Wavuile Isambu Yami

Yehowa Wavuile Isambu Yami

Tangua ngakhalele nu ivo 10, ngakhalele mutala themua gosa mu phipha. Gungima ngakhalele mufugama mbala imoshi ha gukombelela. Ngakhalele khenji ngujiya ndo ndaga jiavula jiatadila Yehowa, uvi ngamuwambelele ndaga jiagasue ngakhalele mutangiza nu jinyi jiakhalele gungusagesa. Gisambu giene giakhalele gisendeselo gia ufuta wami nu Yehowa Nzambi, ‘Mutegeledi wa isambu.’ (Ngi. 65:2) Ngumutshigina gumitela mukunda natshi ngatshitshile gisambu gudi Nzambi ikhale ngakhalele khenji ngumujiya galego muabonga.

NDAGA YASOMBEGESELE MONYO WAMI

Ngavualewe mu 22 Decembre 1929 gu Noville ga ferme gazonda mukatshi dia ferme 9 jidi hehi nu Bastogne gu Ardennes ya enya Belgique. Ngakhalele nu gusuanguluga mu ulenge wami tangua tuakhalele gu ferme yene nu mvuaji jiami. Lusugu luagasue ame nu galenge gami Raymond tuakhalele muya mukama mele a ngombe jietu ha guzula miliki, tuakhalele nji mukuatesa mvuaji jietu ha gukatula mbuto. Mu gadimbo getu athu akhalele gudivua muabonga handaga akhalele gudikuatesa.

Ngudi mutshita mudimo gu ferme hamoshi nu enya fami yetu

Mvuaji jiami jiakhalele gudihana muavula mu gikombelelo gia enya Katolika. Lubingo luagasue akhalele muya gu Misa. Uvi mu 1939 avundji a njila akatugile gu Angleterre ajile mulongesa gu ferme yetu, ahanele tata zulunalu imoshi (mangingo yana tamegewa egi Réveillez-vous!). Tata wakotelesele mbala imoshi egi ndaga jiakhalele mu zulunalu yene jiakhalele jia giamatshidia, hene wasendesele gutanga Biblia. Tangua diabembele muene guya gu Misa, athu tuakhalele mujinga nawo muabonga asendesele gumutunyisa. Akhalele gumushinjiga ha gusala gu Katolika nu guzuela ndaga jiabola mukunda nu muene.

Ngavuile gikenene giavula ha gumona luholo athu ene akhalele musagesa tata. Gishina giene ngabubudile Nzambi nu mutshima umoshi ha gukuatesa tata mu gisambu ngazuelela mu gisendeselo gia lumene elu. Tangua athu ene abembele gumusagesa, ngasuangulugile muavula diago. Ndaga yene yangukuatesele ha gutshigina diago egi Yehowa udi ‘Mutegeledi wa isambu.’

MU SUNGI YA ITA YA MBADI YA HA MAVU AGASUE

Mu lusugu lua 10 Mai 1940, masuta a gu Allemagne nazie atambudile gifutshi gia Belgique, hene athu avula akatugile mu gifutshi giene. Enya fami yetu alengele gu sud ya France. Tangua tuakhalele muya, matangua ako tuakhalele mu gingonza handaga tuakhalele mubalegela mu mafundo masuta a gu France nu a gu Allemagne akhalele mulua ita.

Tangua tuavutugile gu ferme yetu, tuasangele ima yetu yavula yakuyiwa gale. Phamba imbua yetu tuakhalele mutamega egi Bobbie yasalele guene, yene yajile gutuyamba. Ndaga jiene jiangutumine ha gudihula egi: ‘Mukunda natshi malamba avula nu ita idi ha mavu?’

Ngakuatele ufuta wakola nu Yehowa tangua ngakhalele muvuala

Mu tangua diene, phangi Emile Schrantz, a muvundji wa njila mumoshi wa mualeha wajile gututala ha gutuhana gikhesa. Wakalegele Biblia ha gutukotelesela mukunda natshi malamba ana khala guene, wahanele nji mvutu gu mihu yami iko ngakhalele gudihula. Ngakolesele ufuta wami nu Yehowa nu ngashile diago mutshima egi udi Nzambi wa guzumba.

Ikhale ita yakhalele khenji ihua galego, enya fami yetu akhalele gudimona nu Matemue a Yehowa nu guta nawo maga muavula. Mu Aout 1943 phangi José-Nicolas Minet, wajile gututala gu ferme ha gutshita diskur. Wahudile egi: “Akhuatshi adi mutshigina gubatijiwa?” Ame nu Tata tuatuphudile mago. Gungima mukut’etu agasue tuabatijiwe mu gamuta gazonda gakhalele hehi nu ferme yetu.

Mu Decembre 1944 mu tangua dia Ita ya Mbadi ya ha Mavu Agasue, masuta a gu Allemagne aluishile muavula ifutshi ya gu Europe de l’Ouest; ana tamega ita yene egi Bataille des Ardennes. Ita yene yajiyiwe gifua ita ya enya gu Ardennes. Tuatshitshile mbeji imoshi monzo guzoga ndo hanze handaga tuakhalele mujinga hehi nu fundo athu akhalele mulua ita. Lusugu lumoshi ngazogele ha guya mudisa shitu jietu, bombe imoshi yabuile gu ferme gungima diami, yamuangele yangi diagasue dia inzo ya gubambela ima ya gudia ya shitu. Suta mumoshi wa gu Amérique wakhalele mu dinda hehi nu ame wanguwambelele mu dijui diakola egi: “Banda hashi!” Ngayile phushi fundo diakhalele muene ngabandele hashi, wangusudigile gipho gienji mu muto ha gungubamba.

GUBONGA NGAHETELE LUHOLO NGAKOLESELE UFUTA WAMI NU YEHOWA

Lusugu lua ulo wetu

Tangua ita yahuile, tuahetele okazio wa guta maga nu aphangi a mu hungu dia gu Liège. Ha gukatuga ha fundo tuakhalele gu khanda ya nord uu nu ha guya muheta gu dimbo diene, tuakhalele mutshita bakilometre 90. Mu tangua diene, tuazolele ga hunji gazonda gu Bastogne. Ngasendesele gutshita mudimo mu biro dia gufutshisa gitadi, mudimo wene wangukuatesele ha gujiya mikhuala muabonga. Gungima ngatshitshile mudimo gu biro dia guvernema. Mu 1951 tuatshitshile asamble a circonscription gu Bastogne. Athu hehi nu 100 ajile gu asamble ene, phangi Elly Reuter muvundji wa njila wa gikhesa wakhalele nji guene. Watshitshile bakilometre 50 ha guheta gu asamble ene. Matangua azonda gungima, tuadizumbile n’enji. Phangi Elly wakhalele watamegewa gale gu Khalasa dia Gileade gu États-Unis. Uvi wasonegele mukanda gu biro diakoma dia Matemue a Yehowa ha guawambela ndaga yamutumine ha gutuna guya gukhalasa diene. Phangi Knorr wakhalele mu tuameza mudimo wa Matemue a Yehowa mu tangua diene, wamuwambelele nu gisemo giagasue egi mu masugu adi muza Elly wajiya guheta luko luendu lua gungina Khalasa dia Gileade nu mulumi’enji. Tuadizudile mu ulo mu Fevrier 1953.

Mukaji’ami Elly nu mun’etu wa yala Serge

Mu givo giene, ame nu Elly tuayile gu asamble a La société du monde nouveau akalegelewe gu Yankee Stadium gu New York. Tuadimonele nu phangi mumoshi wa yala guene, wanguhanele mudimo wabonga, wanguwambelele ha gukhala gu États-Unis. Uvi tuawambelele Yehowa ndaga yene mu gisambu, hene tuatunyile mudimo wene, tuavutugile gu Belgique ha gukuatesa ga hunji gazonda gakhalele nu alongeshi 10 gu Bastogne. Givo gialanduile tuavualele mona wa yala jina dienji Serge. Uvi ndaga ya gikenene idi egi, mbeji sambadi gungima Serge wakatele, gungima wafile. Tuatshitshile gisambu ha guwambela Yehowa luholo tuakhalele gudivua, felela dia gufuzumuga diatuhanele ngolo.

MUDIMO WA TANGUA DIAGASUE

Mu Octobre 1961, ngahetele mudimo wakhalele gunguhana njila ha gutshita mudimo wa muvundji wa njila. Mu givo giene, angutamegele gu Betele ya gu Belgique. Anguhudile ha gujiya gula ngudi hehi ha gusendesa gutshita mudimo wa mutadi muwendji. Ngaahudile egi: “Tuajiya gusendesa thomo gutshita mudimo wa muvundji wa njila gutuama egi tusendese mudimo wene ba?” Aphangi ene atshiginyile. Tuatshitshile mudimo wa muvundji wa njila mbeji 8, gungima tuasendesele mudimo wa mutadi muwendji mu Septembre 1962.

Tangua tuatagenesele ivo mbadi mu mudimo wene, atutamegele gu Betele ya gu Bruxelles. Tuasendesele gutshita guene mu Octobre 1964. Tuahetele gubonga guavula mu mudimo wene. Tangua phangi Knorr wajile mutala Betele yetu mu 1965, matangua azonda gungima, ngasuangulugile luholo angutombele ha gubua serviteur de filiale. Gungima atutamegele nu Elly gu Khalasa dia Gileade, diakhalele khalasa dia 41. Ndaga phangi Knorr wawambelele mukaji’ami jiataganele gungima dia ivo 13! Gungima dia gutuhana badiplome, tuavutugile luko gu Betele ya gu Belgique.

GUSOPHA MILONGA YA MATEMUE A YEHOWA

Luholo ngakhalele mujiya mikhuala muabonga, ivo yavula gungima anguhanele ginemo gia gusopha milonga ya akombeledi a Yehowa ha gumonesa mafumu egi tudi naye gukombelela Yehowa mu guhuima gu Europe nu mu mafundo ako. (Fili. 1:7) Hene tuazuelele nu mafumu a leta akatugile mu ifutshi gubalega 55 inyi midimo yetu yatushishiwe. Ha fundo dia guwambela mafumu ene egi ngakhalele mujiya mikhuala muabonga, ngakhalele guawambela egi “ngudi mukombeledi wa Nzambi.” Ngakhalele mutshita gisambu ha gutoga Yehowa ukuateshi, ngakhalele nji mujiya egi ‘mutshima wa fumu [nzuji] udi gifua tumita tuazonda-zonda ha koko dia Yehowa. Wana gututuameza fundo diagasue diatshigina muene.’​—Ish. 21:1.

Uu nu mangino ngana unguluga maga tuatele nu muthu mumoshi wa gu Parlement Européen. Ngatogele mbala jiavula ha guta n’enji maga, gungima watshiginyile. Wazuelele egi: “Ngaguhana phamba minuta thano, ubalegesago nga munuta umoshi holu.” Ngashigudile muto, ngasendesele gutshita gisambu. Muthu muene wanguhudile nu khabu jiagasue egi itshi udi mutshita? Ngatuphudile muto, ngamuhanele mvutu egi: “Ngakhadi muhana Nzambi mersi handaga aye udi muenya mudimo wenji.” Wanguhudile egi: “Itshi udi mutshigina guzuela?” Ngamutangele ndaga jidi mu Roma 13:4. Muthu muene wakhalele muenya Mishonyi, hene verse yene yakuatele diago mutshima wenji. Ndaga itshi yabuile gungima? Tuatele n’enji maga minuta 30, wangukotelesele diago muabonga. Wanguwambelele egi wana nemesa mudimo wa Matemue a Yehowa muavula.

Sendese mualeha akhalele musophesa Matemue a Yehowa gu Europe mukunda nu ndaga yatadila gufuta gitadi, nu luholo akhalele mutuna gudinginyisa mu ndaga jia politike; akhalele nji guasophesa ha gujiya muthu udi naye gubamba ana gula ulo wafua. Ngasuangulugile muavula ha gumona luholo Yehowa watukuatesele ha gubinga milonga yene. Matemue a Yehowa abingile gale milonga 140 gu Cour européenne des droits de l’homme!

GIFUTSHI GIA CUBA GIATUHANA LUKO NJILA YA GULONGESA

Mu 1990, ngatshitshile mudimo hamoshi nu phangi Philip Brumley, wakatugile gu biro diakoma dia Matemue a Yehowa nu phangi Valter Farneti wa gu Italie, ha gukuatesa aphangi a gu Cuba ha gukombelela Yehowa mu guhuima. Handaga mu gifutshi giene mudimo wetu watunyishiwe. Ngasonegele mukanda, ngawuhanele gu ambassade ya gu Cuba idi gu Belgique, gungima tuadimonele nu muthu mumoshi atombele ha guta maga nu esue. Mu lusugu lua thomo tuatele n’enji maga, tuakoteleselego diago muabonga ndaga yatumine mafumu a gu Cuba ha gutunyisa mudimo wetu guene.

Ame nu phangi Philip Brumley nu phangi Valter Farneti tangua tuayile mutala aphangi mu gifutshi gia Cuba mu 1990

Tuakombelele Yehowa, gungima tuaatogele ha gutuhana njila ha gutuma Biblia 5 000 gu gifutshi gia Cuba, atshiginyile. Biblia jiene jiahetele muabonga, ajikhaphele aphangi, tuakotelesele diago egi Yehowa watushimbigile mukunda nu mudimo wakola tuakalegele. Tuaatogele nji ha gutuma luko Biblia jiko 27 500. Mafumu a guvernema atshiginyile. Ngasuangulugile diago muavula luholo ngakuatesele aphangi a mala nu a akhetu a mu gifutshi gia Cuba ha guheta Biblia.

Ngayile gale mbala jiavula gu gifutshi gia Cuba ha gusopha milonga nu mafumu a leta mukunda nu mudimo wetu. Tangua tuakhalele musopha milonga yene, ngakuatesele mafumu avula a guvernema ha gudivua luko muabonga nu esue.

TUAYILE MUKUATESA APHANGI’ETU GU RWANDA

Mu 1994 athu gubalega 800 000 ashiyiwe tangua ita yakola yazogele mukatshi dia gifutshi gia Rwanda. Ndaga ya gikenene idi egi, aphangi’etu ako ashiyiwe gu ita yene. Gungima, atogele aphangi ha gutuma ima yajiya gukuatesa aphangi anyi atagenele nu malamba mu gifutshi giene.

Tangua tuahetele gu Kigali, capitale ga Rwanda, tuasangele biro dia gubalumuna mikanda nu depo dia mikanda dia gumuanga, handaga masuta adilozele. Atutele mene jia gikenene jia aphangi a mala nu a akhetu anyi ashiyiwe nu njiangu. Atuwambelele nji luholo aphangi akhalele gudikuatesa mu tangua diene. Ha gufezegesa, tuadimonele nu phangi mumoshi wa giphuta gia Tutsi, aphangi a mu giphuta gia Hutu amusuegele mu wina masugu 28 mu tangua dia ita. Tangua tuakhalele mutshita gudibungisa gu Kigali, tuakhalele mutshita yagasue ha guhana gikhesa gudi aphangi a mala nu a akhetu abuidile lamba.

Gu koko dia mahidi: Mukanda wagutshianuna nu masashi mu biro dietu dia gubalumuna mikanda

Gu koko dia madia: Tudi mutshita hamoshi nu aphangi ha guhana athu abuila malamba ima

Gungima tuayile gu gifutshi gia Zaïre (giana tamegewa mangino egi République démocratique du Congo) ha gukamba aphangi avula a gu Rwanda anyi alengele ita ha guya mukhala gu Goma. Tuakhalelego nu luholo lua guamona, hene tuatogele Yehowa ha gutukuatesa hagula tuajiya guamona. Tuamonele muthu mumoshi muza khanda tuakhalele, tuamuhudile ha gujiya gula udi mujiya nga Temue wa Yehowa mumoshi. Muthu muene wazuelele egi: “Ame nji ngudi Temue wa Yehowa. Tuyenu ngumituale gudi aphangi ana tshita gu comité de secours.” Gungima dia guta maga nu aphangi akhalele mutshita gu comité de secours, tuadimonele nu aphangi a mala nu a akhetu 1 600 anyi alengele ita, tuaahanele gikhesa. Tuaatangele nji mukanda wakatugile gu Hunji dia Akulu Atuameji. Aphangi ene asuangulugile diago luholo avuile mbimbi jiakhalele mu mukanda wene egi: “Tuana kalagala isambu tangua diagasue mukunda nu enue. Tudi mujiya egi Yehowa mbagashigo gumibuita mutshima.” Mbimbi eji jia Hunji dia Akulu Atuameji jiatagenesewe diago. Mangino, Matemue a Yehowa adi gubalega 30 000 mu gifutshi gia Rwanda!

TUASALELE YAGUJINGINYINA GUDI YEHOWA

Ame nu mukaji’ami tuabalegesele ivo 58 mu ulo wetu, uvi mu 2011 mukaji’ami Elly ngakhalele muzumba muavula, wafile. Ngawambelele Yehowa mu gisambu luholo ngakhalele gudivua, hene wanguhanele gikhesa. Ngahetele nji gikhesa luholo ngakhalele mulongesa lukuma luabonga lua Ufumu gudi athu ngakhalele mujinga nawo hehi.

Ngatagenesa gale ivo 90 nu ndambo uvi ngana landula gulongesa lukuma luabonga lua Ufumu phoso nu phoso. Ngana suanguluga nji muavula ha gutshita mudimo gu Service Juridique gu Betele ya gu Belgique, ngenyi ngana heta luendu lua gukuatesa athu ako ha guheta eksperianse yami nu ha guhana mavuala gikhesa gu Betele.

Ivo 84 yabalega gale sendese ngatshitshile gisambu giami gia thomo gudi Yehowa. Gutshita ngenyi guangukuatesele ha gukuata n’enji ufuta nu ha gusala yagujinginyina gudi muene. Ngudi muhana Yehowa mersi luholo wakhalele muhana mvutu gu isambu yami.​—Ngi. 66:19. b

a Lumene lua phangi Schrantz’ luazogele mu Inzo Yaleha ya Mutaledi ya 1 Janvier 1974 diyiji 26-30 ya français.

b Phangi Marcel Gillet wafuile mu 4 Fevrier 2023 tangua lumene luenji luakhalele musonegewa.