Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

MSOLO 28

“Mpakana kumamaliziro ya dziko yapasi”

“Mpakana kumamaliziro ya dziko yapasi”

Wa Mboni za Yahova ankupitiriza basa yomwe ateweri oyambirira wa Yesu Khrisitu angaphata

1. Ko wa Mboni za Yahova ntsiku zino alingana tani na Akhrisitu oyambirira?

 AKHRISITU oyambirira ambalalikira mwakhama ndipo ambabvuma na ntima wose kuti mzimu uchena umbawathandize komasoti kuwatsogolera. Iwo adapitiriza kulalikira olo kuti ambadzudziwa ndipo Mulungu adawadalisa maninge. Ntsiku zinombo, wa Mboni za Yahova achachitambo chibodzibodzi ndipo Mulungu awadalisa maninge.

2, 3. Ko nchani chomwe chichitisa kuti bukhu ya Machitidwe ikhale yochisa chidwi maninge?

2 Mosakaika, mwalimbikisiwa maninge na nkhani zochitisa chidwi komasoti zolimbisa chikhulupiriro zogumanika m’bukhu ya m’Baibolo vomwe Atumi adachita. Bukhu mweyi ni yodekana maninge ndawa ni bukhu yomwe idauziriwa na Mulungu yomwe ifotokoza mbiri ya Akhrisitu oyambirira.

3 Bukhu ya Machitidwe itomola wanthu osiyanasiyana 95 ochokera m’madziko 32 m’mathaundi 54 komasoti mu ntsuwa 9. Ifotokoza pomwe nkhani zochitisa chidwi maninge za wanthu osiyanasiyana. Anango mwa wanthu mwawa enze wanthu wamba, opemphera odzikuza, wandale, omeka na anango omwe ambadzudza anzawo mwankhanza. Koma kazinji ifotokoza va abale na alongo wathu wa mu nthawe za atumi. Iwo ambagumana na mabvuto ninge yomwe wanthu wose agumana nayo ntsiku na ntsiku komasoti ambalalikira ntontholo wabwino mwakhama.

4. Ndawa chani tingalewe kuti tinkulingana maninge na wanthu ninge ntumi Paulo, Tabita na Mboni zinango zokhulupirika za kalekale?

4 Manje papita magole pafupifupi 2000 kuchokera nthawe ya Akhrisitu oyambirira. Anango mwa Akhrisitu mwawa enze Petulo na Paulo omwe ambaphata basa yawo mwakhama, Luka yemwe wenze mfulumero wapamoyo, Baranaba yemwe wenze wopasa, Sitefano yemwe wenze wolimba ntima, Tabita yemwe wenze wachifundo komasoti Lidiya yemwe ambatambira bwino alendo na Mboni zinango zokhulupirika. Olo kuti Akhrisitu mwawa adakhalako kalekale, isepanombo tilingana nawo. Ndawa chani? Ndawa yakuti isepanombo tinkuphata basa yomwe iwo angaphata, yothandiza wanthu kuti akhale opfunzira wa Yesu. (Mat. 28:19, 20) Kunena chaivo ni mwayi ukulu kuphata nawo basa mweyi!

“. . . mpakana kumamaliziro ya dziko yapasi.”—Machitidwe 1:8

5. Ko ateweri wa Yesu adayambira kuponi kuphata basa yawo yolalikira?

5 Ganizirani va basa yomwe Yesu adapereka kwa ateweri wake. Iye adawauza kuti: “Koma mukadzatambira mzimu uchena, mudzakhale na mphanvu. Ndipo mudzakhale mboni zangu mu Yerusalemu, ku Yudeya kose na ku Samariya, mpakana kumamaliziro ya dziko yapasi.” (Mac. 1:8) Pakuyamba, mzimu uchena udathandiza opfunzira wale kuti akhale Mboni “mu Yerusalemu.” (Mac. 1:1–8:3) Patsogolo pake, motsogolerewa na mzimu, iwo adalalikira “ku Yudeya kose na ku Samariya. (Mac. 8:4–13:3) Vimwevi pavidachitika iwo adayamba kulalikira kumadera ya kutali ndipo ntontholo wabwino moyu udayamba kufika “mpakana kumamaliziro ya dziko yapasi.”Mac. 13:4–28:31.

6, 7. Ko isepano tinavinthu viponi vophatisa basa pakulalikira vomwe abale na alongo wathu wa mu nthawe ya atumi anze alibe?

6 Abale na alongo wathu wa nthawe ya atumi enze alibe Baibolo yantero yakuti ambaphatise basa pa kulalikira. Mwakulinganiza, kwenze kulibe bukhu ya ntontholo wabwino wa Mateyu mpakana cha m’ma 41 EC Ndipo makalata yanango ya Paulo yadanembewa cha m’ma 61 EC, Bukhu ya Machitidwe ikanati kunembewa. Akhrisitu oyambirira enze alibe Mabaibolo yawoyawo yantero komasoti mabukhu yosiyanasiyana yomwe akadakwanisa kumbapasa wanthu wachidwi omwe agumana nawo. Akhrisitu wa Chiyuda omwe enze akalibe kukhala opfunzira wa Yesu, ambabva malemba ya Chiheberi yankuwerengewa m’masunagoge. (2 Akor. 3:14-16) Koma olo nteno iwombo angadekana kupfunzira mawu ya Mulungu mwakhama ndawa yakuti ambafunikambo kuyazolowera kuti ambauzembo wanthu anango pakulalikira.

7 Ntsiku zino azinji wa isepano, tina Baibolo yantero komasoti mabukhu yazinji yothandiza pakupfunzira Baibolo. Tinkuthandiza wanthu kuti akhale opfunzira wa Yesu, pakulalikira ntontholo wabwino m’madziko yoposha 240, mu viyankhulo vosiyanasiyana.

Mzimu uchena udawapasa mphanvu

8, 9. (a) Ko mzimu uchena udathandiza opfunzira wa Yesu kuchita chani? (b) Ko kapolo wokhulupirika ankuchita vinthu viponi mothandiziwa na mzimu wa Mulungu?

8 Pomwe Yesu angauza upfunzira wake kuti ambaphate basa yolalikira, adawauza pomwe kuti: “Mukadzatambira mzimu uchena mudzakhale na mphanvu.” Motsogolelewa na mzimu wa Mulungu panango kuti mphanvu yophata basa, ateweri wa Yesu adakwanisa kuchitira umboni pa dziko yose ya pasi. Mothandiziwa na mzimu uchena Petulo na Paulo ambapolesa wanthu odwala, kuwachosa viwanda mpakana kumukisa wakufa. Koma cholinga chikulu cha mphanvu ya mzimu uchena chenze chakuti uwathandize kuphata basa inango yodekana maninge. Mzimu uchena udathandiza atumi na opfunzira anango wa Yesu kuti ambakwanise kupfunzisa molondola mawu ya Mulungu, yomwe yathandiza wanthu kuti adzagumane moyo wosapera.—Yoh. 17:3.

9 Pa ntsiku ya Pentekosite, mu 33 EC, opfunzira wa Yesu adayankhula “viyankhulo vosiyanasiyana, mobverana na momwe mzimu muyo udawachitisira kuyankhula.” Vimwevi vidawathandiza kuti alalikire “vinthu vizinji va Mulungu.” (Mac. 2:1-4, 11) Ntsiku zino tiyankhulalini viyankhulo modabwisa. Koma olo nteno, mothandiziwa na mzimu wa Mulungu, kapolo wokhulupirika na wanzeru abulisa mabukhu yothandiza pakupfunzira Baibolo mu viyankhulo vizinji. Mwakulinganiza, magazini mamidyawu yazinji ya Ntsanja ya ulonda na Galamukani! Yadindiwa mwezi uliwose ndipo pa saiti yathu ya jw.org, pagumanika mabukhu na ma vidiyo yothandiza kupfunzira mu viyankhulo voposha 1000. Viyankhulo mwevi vitithandiza kuti timbakwanise kulalikira “vinthu vizinji va Mulungu.” Kwa wanthu ochokera mu dziko iriyose, dzinza iriyose komasoti oyankhula chiyankhulo chirichose.—Chiv. 7:9.

10. Ko chani chidachitika pa basa yotsumbudzulira Baibolo kuyambira mu 1989?

10 Kuyambira mu 1989 kapolo wokhulupirika adayamba kulimbikisa maninge basa yotsumbudzulira Baibolo ya dziko inyowani ya Malemba Yopatulika na cholinga chakuti imbagumanike mu viyankhulo vizinji. Baibolo mweyi yatsumbudzuliriwa kele mu viyankhulo voposha 200 komasoti ma Baibolo yazinji yadindiwa kale ndipo yanango yazinji yankudindiwa pomwe. Ni Mulungu yekha komasoti mzimu wake omwe unkuthandiza kuti vimwevi vikwanisike.

11. Ko ni mbani omwe ankuphata basa yotsumbudzulira mabukhu ya Mboni za Yahova?

11 Basa yotsumbudzulira inkuphatiwa na Akhrisitu azinji ondodzipereka mu madziko yoposha 150. Tinkufunikalini kudabwa na vimwevi ndawa palibe pomwe gulu inango padziko yapasi yomwe inkutsogolerewa na mzimu uchena “pakuchitira umboni mokwana” va Yahova Mulungu, va Mpfumu yomwe ni Mesiya komasoti va Ufumu womwe wakhazikisiwa kudzulu!—Mac. 28:23.

12. Nchani chomwe chidathandiza Paulo na Akhrisitu anango kuti akwanise kuphata basa yolalikira?

12 Pomwe Paulo adalalikira Ayuda na wanthu wa makhaindi yanango ku Antiokeya, wa ku Pisidiya “wose omwe enze na maganizo yabwino yomwe yadakawathandiza kugumana moyo wosapera adakhala okhulupirira” (Mac. 13:48) Luka adamaliza kunemba bukhu ya Machitidwe na nkhani yolewa va Paulo yemwe “ambawalalikira va Ufumu wa Mulungu . . . na ufulu wose wa kuyankhula palibe chomukangisa.” (Mac. 28:31) Ko ntumi moyu ambalalikira kuponi? Ku Roma, thaundi yomwe yenze likulu la ufumu wa mphanvu padziko yose yapasi pa nthawe mweyo. Ateweri wa Yesu oyambirira ambaphata basa yawo yolalikira mothandiziwa komasoti motsogolerewa na mzimu uchena. Mzimu moyu ungawathandiza kuchitira umboni pokamba nkhani komasoti pakuchita vinthu vinango.

Adapitiriza kulalikira olo kuti ambadzudziwa

13. Ndawa chani tichadekana kupemphera tikambadzudziwa?

13 Pomwe opfunzira wa Yesu oyambirira angadzudziwa, adakumbira Yahova kuti awathandize kukhala olimba ntima. Manje ni chani chomwe chidachitika? Adadzadziwa na mzimu uchena womwe udawathandiza kuti ambayankhule mawu ya Mulungu molimba ntima. (Mac. 4:18-31) Isepanombo tichapemphera kwa Mulungu kuti atipase nzeru na mphanvu kuti tipitirize kulalikira olo pomwe tinkudzudziwa. (Yak. 1:2-8) Tipitiriza kuphata basa yolalikira va Ufumu ndawa yakuti Mulungu atidalisa komasoti mzimu wake utithandiza. Palibe chomwe chingatikangise kuphata basa yolalikira, pomwe tinkutsutsiwa mwamphanvu panango kudzudziwa mwankhanza. Tikambadzudziwa, tichadekana kupemphera kuti Mulungu atipase mzimu uchena, nzeru komasoti kuti atithandize kukhala olimba ntima polalikira ntontholo wabwino.—Luka 11:13.

14, 15. (a) Ko chidachitika nchani ndawa ya “mabvuto yomwe yadayamba ndawa ya vomwe vidachitikira Sitefano”? (b) Ntsiku zathu zino, ko wanthu azinji ku Siberia adapfunzira tani chonadi?

14 Sitefano adalalikira molimba ntima akalibe waphewa na azondi wake. (Mac. 6:5; 7:54-60) Pomwe Akhrisitu adayamba “kudzudziwa mwankhanza” opfunzira wose kupatulapo atumi adamwazikana mu chigawo chose cha Yudeya na Samaria koma vimwevi viribe kuimisa basa yolalikira. Mwakulinganiza, Filipo adayenda ku Samaria “nkuyamba kulalikira va Khrisitu” ndipo vomwe vidachitika venze vabwino maninge. (Mac. 8:1-8, 14, 15, 25) Baibolo itiuza kuti: “Wanthu omwe adamwazikana ndawa ya mabvuto yomwe yadayamba ndawa ya vomwe vidachitikira Sitefano, adafika mpakana ku Foinike ku Kupuro na ku Antiokeya. Ndipo ambandolalikira kwa Ayuda wokha. Koma anango pa wanthu mwawa enze wa ku Kupuro na Kurene. Iwo padafika mpakana ku Antiokeya adayamba kulengeza ntontholo wabwino wa Ambuya Yesu kwa wanthu woyankhula Chigiriki.” (Mac. 11:19, 20) Pa nthawe mweyo kudzudziwa kudachitisa kuti ntontholo wa Ufumu umwazikane

15 Ntsiku zathu zino, vinthu ninge vimwevi vidachitikambo m’madziko yomwe kalekale yambadziwika kuti União Soviética. Wanthu azinji wa Mboni za Yahova adawathamangisira ku Siberia, makamaka mu gole ya 1950. Ndawa ya kuthamangisiwa moku wa Mboni za Yahova azinji adakakhala ku madera ya kutali maninge na kwawo. Ndipo adamwazikana mu mamiyi yosiyanasiyana mu dziko yose mweyo. Vimwevi vidathandiza kuti ntontholo wa bwino umwazikane mu dziko ya Siberia, yomwe ni ikulu maninge. Ndipomwapa wa Mboni za Yahova azinji adakwanisa kulalikira ntontholo wabwino ku madera yakutali maninge, mpakana nsenga wa makilometro 10 000 kuchokera kwawo. Iwo adakwanisalini kugumana kobiri kuti akafikire ku madera mwaya kuti akalalikire. Koma vimwevi vidakwanisika ndawa yakuti boma idawatumiza yokha kumoko. M’bale munango adanena kuti: “Vomwe akuluakulu wa boma adachita ivi vidathandiza kuti wanthu azinji wa ntima wabwino wa ku Siberia adziwe chonadi.”

Yahova adawadalisa maninge

16, 17. Ko bukhu ya Machitidwe iwonesa tani kuti Yahova ambadalisa basa yolalikira?

16 Vinkuonekeratu kuti Yahova adadalisa Akhrisitu oyambirira. Paulo na Akhrisitu anango adabzala komasoti kuthiriza, “koma Mulungu ndiye adakulisa.” (1 Akor. 3:5, 6) Nkhani za bukhu ya Machitidwe, zinkuonesa momwe basa yolalikira idakulira ndawa yakuti Yahova ambaidalisa. Mwakulinganiza, “mawu ya Mulungu yadapitiriza kufalikira. Chiwerengero cha opfunzira imbaingizirika maninge mu Yerusalemu.” (Mac. 6:7) Pomwe basa yolalikira idayamba kukula, “mpingo wa ku Yudeya kose, ku Galileya na ku Samariya udayamba kukhala pa ntendere ndipo wenze wolimba. Ndawa yakuti opfunzira angagopa Yahova komasoti angalimbikisiwa na mzimu uchena, mpingo moyu umbakulirakulira.”—Mac. 9:31.

17 Ku Antiokeya wa ku Siriya, Ayuda na wanthu oyankhula Chigiriki adapfunzira chonadi na Mboni zolimba ntima. Baibolo inena kuti: “Djanja ya Yahova imbawathandiza ndipo wanthu azinji adakhulupirira nkuyamba kutewera Ambuya.” (Mac. 11:21) Pofotokoza momwe basa mweyi idakulira mu thaundi mweyi, nkhani mweyi inena kuti: “Mawu ya Yahova yadapitiriza kulengezewa ndipo azinji adakhulupirira.” (Mac. 12:24) Ndipo ndawa yakuti Paulo pabodzi na wanthu anango adalalikira pakati pa wanthu wa makhaindi yanango, “mawu ya Yahova yadapitiriza kuwanda ndipo palibe angayakangisa.”—Mac. 19:20.

18, 19. (a) Ko tinkudziwa tani kuti djanja ya Yahova ‘iri pafupi na ise’ nthawe zose? (b) Perekani chitsanzo chowonesa kuti Yahova athandiza wanthu wake.

18 Nivosakaikisa kuti “djanja ya Yahova” ilimbo na isepano ntsiku zino. Ndipomwapa wanthu azinji ankupfunzira chonadi ndipo ankubatiziwa pakuonesa kuti adzipereka kwa Mulungu. Ndipo ndawa yakuti Mulungu ankutithandiza komasoti kutidalisa, tikwanisa kupitiriza kuphata basa yathu yolalikira olo pomwe tinkutsutsiwa panango kudzudziwa, ninge momwe Paulo na Akhrisitu anango oyambirira adachitira. (Mac. 14:19-21) Yahova Mulungu, achakhala nase pafupi nthawe zose. ‘Manja yake yomwe yadzakhalepo mpakana kalekale’ yadzalekelini kutithandiza tikagumana na mayesero yaliyose. (Deut. 33:27) Timbakumbukire pomwe kuti ndawa ya dzina yake ikulu, Yahova asiyalini wanthu wake.—1 Sam. 12:22; Sal. 94:14.

19 Mwakulinganiza, ndawa yakuti m’bale Harald Abt alibe kuleka kulalikira, akuluakulu wa chipani cha Nazi adamutumiza kudjeri yodzudzirako wanthu ya ku Sachsenhausen pa nthawe ya khondo Yachiwiri ya padziko yose. Mwezi wa Maio mu 1942, mapolisi ya ku Gestapo yadayenda kumuyi kwa Elsa, nkazi wa m’bale moyu, kukamumanga ndipo adamutengera mwana wawo nkazi ng’ono. Elsa adatumiziwa ku djeri zosiyanasiyana zodzudzirako wanthu. Patsogolo pake mulongo Abt adanena kuti: “Pa magole yomwe nakhala ku djeri zodzudzirako wanthu ku Alemanha, nidapfunzira chinthu chinango chofunika maninge. Nidapfunzira kuti mzimu wa Yahova ukwanisa kulimbikisa munthu yemwe ali pa mayesero yakulu. Nikalibe kumangiwa nidawerenga kalata yomwe mulongo munango adanemba, yomwe idalewa kuti munthu akakhala pa mayesero yakulu, mzimu wa Yahova umuthandiza kuti aleke kuchita mantha. Nimbaganiza kuti mulongo moyu ambandoingizira koma pomwe inepano nidagumana na mayesero, nidazindikira kuti vomwe ambalewa vire venzedi chaivo ndipo ndimodi momwe vikhalira. Peno munthu akalibe kugumanako na mabvuto, vikhala voshupa kuti ukhulupirire. Koma vimwevi ndivo vomwe vidanichitikira inepano.”

Pitirizani kuchitira umboni mokwana!

20. Ko Paulo ambachita chani pomwe wenze mudjeri yosachoka pamuyi, ndipo vimwevi vingalimbikise tani abale na alongo wathu anango?

20 Nkhani ya bukhu ya Machitidwe, idamalira pakuti Paulo ‘ambalalikira va Ufumu wa Mulungu’ mwakhama. (Mac. 28:31) Ndawa yakuti Paulo wenze wadjeri yosachoka pa muyi, wenze alibe mwayi wakuti akwanise kumbalalikira nyumba na nyumba ku Roma. Olo kuti venze teno, iye adapitiriza kulalikira wanthu wose omwe angabwera kwa iye. Ntsiku zino, ndawa ya kukalamba panango matenda, abale na alongo wathu anango, angakwaniselini kuchoka pa muyi, ndipo anango angakwaniselini kulamuka pa m’beda, pomwe anango ankukhala manyumba yosungiramo wanthu odwala komasoti okalamba. Koma abale na alongo mwawa apitiriza kukonda Mulungu komasoti kulalikira. Ndipomwapa tichawapempherera kuti Ababa wathu wa kudzulu awathandize wanthu mwawa kugumana na wanthu omwe ankufunisisa kupfunzira va iye komasoti kudziwa vinthu vokomedza maninge vomwe Mulungu adzachite kutsogolo uku.

21. Ko ndawa chani tichadekana kulalikira mwakhama?

21 Azinji wa isepano tikwanisa kulalikira nyumba na nyumba komasoti njira zinango zosiyanasiyana pa basa yathu yothandiza wanthu kuti akhale opfunzira wa Yesu. Ndipomwapa naboni tose tiyesese kuchita vose vomwe tingakwanise kuti tikwanirise udindo wathu wolalikira va Ufumu na kuchitira umboni “mpakana kumamaliziro ya dziko yapasi.” Tichadekana kuphata basa mweyi mwakhama, ndipo timbaphatise basa bwino nthawe yathu ndawa yakuti “chizindikiro” cha kukhalapo kwa Khrisitu manje chinkuwonekera bwino maninge. (Mat. 24:3-14) Manjeuno tiri na “vochita vizinji pa basa ya Ambuya.”—1 Akor. 15:58.

22. Ko tichadekana kupitiriza kuchita chani pomwe tinkudikhira ntsiku ya Yahova?

22 Pomwe tinkudikhira kufika kwa ‘ntsiku ikulu na yochitisa mantha ya Yahova, naboni tipitirize kuchitira umboni molimba ntima komasoti mokhulupirika. (Yow. 2:31) Tidakawagumana wanthu olingana na wanthu wa ku Bereya omwe “adatambira mawu ya Mulungu na chidwi chikulu maninge.” (Mac. 17:10, 11) Ndipomwapa naboni tipitirize kuchitira umboni mpakana pamapeto ndipo Yahova adzakondwe nase maninge, mwakuti adzakhale ankutiuza kuti “wachita bwino maninge ndiwe kapolo wabwino na wokhulupirika!” (Mat. 25:23) Tikambaphata mwakhama basa yothandiza wanthu kuti akhale opfunzira wa Yesu komasoti tikapitiriza kukhala okhulupirika kwa Yahova, tidzakondwe mpakana kalekale ndawa yakuti taphatambo basa “yochitira umboni mokwana va Ufumu wa Mulungu.”