1, 2. Ko Paulo ambadikhira ulendo uponi, ndipo ni vinthu viponi vomwe vimbamuchitisa nkhawa?

 PAULO ambaganizira mawu yomwe governador Fesito adalewa kuti “udzayendedi kwa Kaisara” ndawa ambadziwa kuti mawu mwaya yankulewa vomwe vidzamuchitikire ku tsogolo. Paulo adakhala magole yawiri ali mu djeri, panango ambawona kuti ulendo wake wenze utali woyenda ku Roma udakamupasa mpata woona vinthu vinango. (Mac. 25:12) Koma maulendo yazinji yomwe Paulo adafamba panyanja yenze yochitisa mantha maninge, osati yokondweresa neye, ndawa ambawona malo yokhuza komasoti kupitiwa kamphepo kozizirira bwino. Panango Paulo ambaganizira va ulendo wokawonekera pamaso pa Kaisara, ndawa penze vinthu vinango vomwe vimbamuchitisa nkhawa.

² Paulo adagumana pomwe na “vogopsya pa nyanja” maulendo yazinji. Katatu kose barko idaphwanyika, ndipo idawaphwanyikira pa nyanja ntsiku yose yantero komasoti usiku wose. (2 Akor. 11:25, 26) Ndipo ulendo moyu wenze osiyana maninge na maulendo yanango yomwe ambafamba pa basa yake ya umishonale akalibe wamangiwa. Ulendo uno, Paulo wenze mu djeri komasoti ulendo wake wenze utali maninge kuchokera ku Kaisareya mpakana ku Roma womwe wenze nsenga wa makilometro yoposha 3000. Ko iye adakakwanisa kufamba ulendo wateneuyu osagumana na bvuto iriyose? Podiya adakaleka kugumana na mabvuto yaliyose, ko ku Roma adakagumana na viponi? Pale Paulo ambadikhira kukatongewa na wolamulira yemwe wenze wamphanvu maninge mu dziko ya Satana iyi pa nthawe mwiyo.

3. Ko Paulo ambafunisisa kuchita chiyani, ndipo tikambirane chiyani msolo uno?

³ Pakuti mwawelenga vinthu vizinji vokhuza Paulo pofika pano, ko mukuganizira kuti manje iye wenze alibe chidikhiro komasoti ambakhala na nkhawa maninge na vomwe vidamuchitikira? Neye, iye ambadziwa kuti agumane na mabvuto, koma angadziwalini kuti yakakhale ya khaindi yanyi. Ndipomwapa ambawona kuti palibe chifukwa chakuti alekere kukhala okondwa na utumiki wake pakukhala na nkhawa na vinthu vomwe angakwaniselini kuvichinja. (Mat. 6:27, 34) Paulo ambadziwa kuti cholinga cha Yahova chenze chakuti iye ambaphatisire basa mpata uliwose pakulalikira ntontholo  wabwino wa Ufumu wa Mulungu, olo kwa omwe ankuntonga dziko. (Mac. 9:15) Paulo ambafunisisa kukwanirisa basa mweyi, olo vishupe vitani. Ko isepanombo cholinga chathu ni chimwechilini? Manje naboni titewedzere Paulo paulendo wodekana maninge moyu, ndipo tiwone, momwe chitsanzo chake chingatithandizire.

4. Ko Paulo adapakira barko ya khaindi yanyi pakuyamba ulendo wake ndipo adatewerana na mbani paulendo moyu?

⁴ Paulo na wadjeri anango adapelekewa m’manja mwa nsocha munango dzina yake Yuliyo kuti ambawanyang’anire. Nsocha muyo adaganiza vopakira barko yonyamula vinthu yomwe ikafike ku Kaisareya. Barko imweyi potsamilisira mabarko ku Adiramutiyo yomwe yenze ku gombe ya Ásia Minor. Potsamisira mabarko mwapa penze ponyang’anizana na thaundi ya Mitilene yomwe yenze pa ntsuwa ya Lesbos. Barko mweyi imbangenera cha ku norte ndipo patsogolo pake idangenera chakumaulo. Paulendo moyu barko imbaima na kubulusa katundu. Barko za teneuyu zimbatakulalini wanthu, olo nteno mwezi zenzelini zabwino makamaka kwa wadjeri. (Onani bokosi yakuti: “ Maulendo ya panyanja komasoti njira za malonda,” pa tsamba 234.) Mwayi wake wenze wakuti mu barko mumo, Paulo wenzelini yekha Mkhrisitu pakati pa vigananga. Penze pomwe Akhrisitu anango awiri omwe adatewerana nawo ni Arisitako na Luka. Luka ni yemwe adanemba nkhani mweyi. Tinkudziwalini kuti Arisitako na Luka adalipira okha kobiri za paulendo moyu, panango adandopakira nawo ninge atumiki wa Paulo.—Mac. 27:1, 2.

5. Ko Paulo adagumana na mbani ku Sidoni, ndipo tinkupfunzira chani pamwapa?

⁵ Padafamba ntsiku ibodzi panyanja komasoti adafamba nsenga wa makilometro 110 kungenera ku norte, barko mweyo idaima ku Sidoni, gombe ya ku Siriya. Vinkuwoneka kuti Yuliyo angawonalini Paulo ninge wadjeri wambambo. Panango ndawa yakuti Paulo wenze nzika ya Aroma ndipo enze akanati amugumana na mulandu uliwose. (Mac. 22:27, 28; 26:31, 32) Patsogolo pake, Yuliyo adabvuma Paulo kuti ayende kuntunthu kukagumana na Akhrisitu anzake. Abale na alongo kumuuko adakondwa maninge ndawa yosamalira ntumi moyu yemwe adakhala mu djeri kwa nthawe itali. Ko imwepo munkuganiza kuti mungaphatisire basa mipata yaponi, kuti mutambire bwino alendo na kulimbikisana ninge momwe adachitira abale na alongo mwawa?—Mac. 27:3.

6-8. Ko Paulo adafamba tani kuchokera ku Sidoni kuyenda ku Kinido ,ndipo nivosakaikisa kuti adagumana mpata olallikira kwa mbani?

⁶ Barko mweyo paidachoka ku Sidoni idapitiriza kufamba m’mphepete mwa nyanja, idapitira mu thaundi ya Kilikiya yomwe enze pafupi na thaundi ya Tariso kwawo kwa Paulo. Luka alibe kutomola pomwe malo yanango yomwe adaima koma adatomola mpfundo ibodzi yochitisa mantha yakuti, “mphepo yomwe imbakuntha kuchokera komwe iwo angayenda.” (Mac. 27:4, 5) Tinkukaikiralini kuti Paulo adaphatisa basa mpata uliwose kuti alalikire ntontholo wabwino. Iye angalalikira kwa wadjeri anzake, wanthu ophata basa mu djeri mumo, masocha komasoti wanthu aliwose omwe angagumana nawo ma paraje yomwe barko mweyo  ingaima. Ko isembo ntsiku zino tichaphatisira basa mpata uliwose omwe tinawo kuti tilalikire wanthu anango?

⁷ Ka nthawe pang’ono, barko mweyo idafika potsamilisira mabarko ya ku Mura, yomwe enze ku gombe ya ku sul kwa Àsia Minor. Padafika kumuko, Paulo na wanthu omwe enze nawo, adapakira barko inango yomwe ingayenda ku Roma komwe iwo angayenda. (Mac. 27:6) Nthawe mweyo, chakudya chizinji cha wanthu wa ku Roma, chimbachokera ku Iguputo ndipo barko zaku Iguputo zotakula tirigu zimbaima ku Mura. Yuliyo adagumana barko ibodzi yateneuyu ndipo adapakira pabodzi na masocha komasoti na wadjeri wale. Vinkuoneka kuti barko mweyi yenze ikulu kupocha yomwe adapakira pakuyamba. Mu barko mweyi mwenze tirigu yemwe wenze wodula komasoti wanthu okwana 276. Pa wanthu mwawa penze wanthu ophata basa mu barko mumo, masocha, wadjeri komasoti wanthu anango omwe angayenda ku Roma. Nivosadabwisa kuti Paulo padapakira barko mweyi, adagumana pomwe na wanthu azinji wakuti awalalikire ndipo adaphatisira basa bwino mpata moyu.

⁸ Padachoka ku Mura adaima ku Kinido, ku sul cha ku maulo kwa Àsia Minor. Kukakhala kuti kulibe chonzi barko mweyi imbakwanisa ulendo moyu ntsiku ibodzi yokha. Koma Luka adanemba kuti: “Tidafamba pang’onopang’ono kwa ntsiku zizinji ndipo tidakafika ku Kinido moshupikira.” (Mac. 27:7a) Pa nyanja penze padayamba chonzi cha mphanvu. (Onani bokosi yakuti: “ Mphepo ya mphanvu pa nyanja ya Mediterranean,” pa tsamba 238.) Ganizirani momwe wanthu omwe enze mu barko mumo adabvera pomwe angalimbana na chonzi komasoti mabimbi.

9, 10. Ko wanthu mwawa adagumana na mabvuto yaponi pafupi na Kerete?

⁹ Ofambisa barko ambafuna kuti apitirize ulendo muyo nkungenera chakumaulo kwa  Kinido, koma Luka adanemba kuti adakangira kupitiriza “ndawa ya mphepo yomwe imbakuntha kuchokera kutsogolo.” (Mac. 27:7b) Pomwe barko mweyo payidafika katinakati idaleka kugwinyiwa na chonzi kuchokera ku ntunthu. Patsogolo pake idayamba kugwinyiwa mambuyo na chonzi chomwe chimbachokera ku norte chakumaulo, yomwe imbagwinyira barko mweyo cha ku sul panango imbagwinyiwa mwamphanvu maninge. Molingana na momwe ntsuwa ya Kupuro idatetezera barko mweyo ku chonzi mbuyomu, manje ntsuwa ya Kerete idaiteteza pomwe. Vinthu vidakhalako bwino barko mweyo adapita kaphiri ka nyanja kochemerewa Salimone komwe kenze kumapeto kwa ntsuwa ya Kelete, kumachibese. Ndawa chani? Ndawa yakuti barko mweyo idakhala ku sul kwa ntsuwa mweyo ndipo idatchingiliriwako ku mphepo komasoti chonzi chomwe chimbakuntha. Wanthu omwe enze mu barko mumo mitima yawo idakhalako m’malo kwa kanthawe. Koma kwa nthawe yose yomwe barko mwiyo yenze panyanja, wanthu ambakhala na nkhawa ndawa akakumbukira kuti nthawe yozizira iri pafupi

¹⁰ Luka adanemba mwevenzere kuti: “Patidafamba moshupika m’mbali mwa ntsuwa mweyi, [ya Kerete] tidafika pamalo yanango yochemerewa Malo Yabwino Yotsamisira Mabarko.” Olo kuti yenze pafupi na kuntunthu, venze voshupa kuti akhonese barko mweyo. Koma patsogolo pake adagumana malo yotsamisa barko dera yomwe wanthu ambalewa kuti gombe ya pa nyanja pamwapo idakhona nkuyamba kungenera cha ku norte. Ko iwo adakhala kumuko kwa nthawe itali tani? Luka adanemba kuti adakhala kumuuko kwa “nthawe itali,” koma manje enze adafenderera minyezi ya Setembro na Outubro pomwe kufamba pa nyanja kwenze kopasa mantha.—Mac. 27:8, 9.

11. Ko Paulo adauza wanthu mu barko kuti tani, ndipo iwo adachita tani?

¹¹ Wanthu anango mu barko mumo panango adabvunzira nzeru kwa Paulo panango ndawa yakuti iye wenze adafambako kale pa nyanja ya Mediterranean. Iye adawauza kuti barko mwiyo ayi kuti ipitirize ulendo. Adawauza pomwe kuti ikapitiriza idzongese vinthu vizinji panango kufa chaiko. Koma ofambisa komasoti munikachiro wa barko mwiyo ambafuna kupitiriza ulendo muyo na cholinga chakuti akagumane malo yotetezeka yoimisirapo. Iye adauza Yuliyo kuti apitirize ulendo muyo, ndipo wanthu azinji adabverana navo vakuti angadekana kukafika kotsamisira mabarko ya ku Finikesi, yomwe yenze kutsogolo. Panango potsamisira mabarko mwapa, penze malo yakulu komasoti adakakwanisa kukhalapo nthawe ya mphepo. Patsogolo pake pomwe kadayamba ka chonzi kuchokera ku norte kambawoneka ninge kabwino ndipo barko mweyi idanyamuka.—Mac. 27:10-13.

12. Padachoka ku Kerete, ko barko mweyi idagumana na mabvuto yaponi, ndipo ofambisa adachita chani kuti aipulumuse?

¹² Patsogolo pake kudayamba “chonzi champhanvu” chomwe chimbachokera ku sul cha ku machibese. Kwa kanthawe kang’onong’no iwo adatchingiriziwa na “ntsuwa inango ing’ono yochemerewa Kauda,” yomwe yenze pa nsenga wa makilometro pafupifupi 65 kuchokera ku Malo Yabwino Yotsamisira Mabarko. Koma, barko mweyo idakakwanisa kugwinyiwa cha ku norte mpakana kukafika komwe ambaunjika nchenga yomwe enze pafupi na gombe ya ku África. Pakufuna kupewa vimwevi, ofambisa adapakiza mu barko mumo mwadiya ng’ono womwe barko mweyo imbakwekweta. Iwo adashupika maninge kuti achite vimwevi ndawa  mwadiya momu mwenze mudadzala madzi. Patsogolo pake adayamba kukulungira barko mweyo na vingwe panango matcheni kuti alimbise matabwa yake. Iwo adabulusa vingwe vomangira nguwo za barko, ndipo adabonera maninge kukhonesa barko nkati mwa chonzi chankuntho mwechi. Vimwevi vinkuonesa kuti venze vochitisa mantha maninge. Koma podiya kuti iwo adachita vose vimwevi, “chonzi champhanvu chidapitiriza kumenya na kugwinya mwamphanvu” barko mweyi. Ntsiku yachitatu iwo adataya m’madzi vingwe vopakizira nguwo za barko mweyo, panango pakufuna kuti aleke kumira.—Mac. 27:14-19.

13. Ko vinthu venze tani pa nthawe ya chonzi mu barko yomwe Paulo adapakira?

¹³ Wanthu azinji mu barko mumo ambachita mantha maninge. Koma Paulo na anzake enze na chikhulupiriro kuti apulumuke. Ambuya wenze adauza kale Paulo kuti akachitire umboni ku Roma, ndipo patsogolo pake mngelo adamutsimikizira kuti vimwevi vidzachitikedi. (Mac. 19:21; 23:11) Koma chonzi cha mphanvu mwechi chidapitiriza basi, usiku na masikati kwa sondo ziwiri. Ndawa yakuti kumbagwa nvula ndipo imbalekedzalini komasoti kwenze mitambo yazinji vomwe vimbachitisa kuti dzuwa na nyenyezi vileke kuoneka, ofambisa barko ambakwanisalini kudziwa komwe inkuyenda komasoti komwe inkungenera. Molingana na momwe vinthu venzere, venze voshupa kuti wanthu mwawo adye chakudya, ndawa kwenze kozizira maninge kwenze nvula anango ambasanza komasoti anango ambachita mantha maninge.

14, 15. (a) Pakuyankhula na wanthu mu barko mumo, ndawa chani Paulo adawakumbusa va polomisi yomwe adawapasa? (b) Ko tinkupfunzira chani na ntontholo wolimbikisa womwe Paulo adauza wanthu mwawo?

¹⁴ Patsogolo pake, Paulo adaimirira na kukumbusa wanthu va polomisi yomwe adawapasa ile, koma alibe kuwanyoza pakuwauza kuti, “pale nidakuuzani.” Koma vomwe vidachitikaivo wenze umboni woonesa kuti wanthu mwawo angadekana kumubvera. Manje adawauza kuti: “Koma ayi kudandaula ndawa palibe yemwe aluze moyo wake, koma barko yokha ndiyo yati idzongeke.” (Mac. 27:21, 22) Mawu mwaya yadalimbikisa maninge wanthu mwawo. Paulo adakondwa maninge ndawa Yahova adamupasa ntontholo wolimbikisa ninge moyu kuti auzembo wanthu mwawo. Nivodekana maninge kuti timbakumbukire kuti Yahova adzasamalire moyo wa munthu aliyese, ndawa munthu aliyese ni wodekana kwa iye. Ntumi Petulo adanemba kuti: “Yahova . . . afunalini kuti munthu aliyese adzadzongewe koma ankufuna kuti wanthu wose alape.” (2 Pet. 3:9) Ndipomwapa nivodekana maninge kuti tiuze wanthu mwakankulumize va ntontholo wa Yahova wopasa chidikhiro, ndawa moyo wa wanthu mwawa Yahova auwona kuti ni wa padzulu maninge, uli pangozi.

¹⁵ Nivodziwikiratu kuti Paulo, ambalalikira kwa wanthu azinji mu barko mumo va “chidikhilo na polomisi yomwe Mulungu adapereka.” (Mac. 26:6; Akol. 1:5) Manje pakuona kuti nthawe iriyose barko mweyi iphwasuke, Paulo adapasa wanthu mwawo chidikhiro pakuwatsimikizira kuti apulumuke. Iye adalewa kuti: Usiku mngelo adaimirira pafupi na inepano na kulewa kuti: “Ayi kugopa Paulo. Unkufunika kukawonekera kwa Kaisara. Ndipo dziwa kuti ndawa ya iwepo, Mulungu apulumuse wanthu wose omwe unawo pa ulendo moyu.” Patsogolo pake Paulo adawalimbikisa kuti: “Ndipomwapa limbani ntima wanthu imwe, ndawa  ninkukhulupirira kuti Mulungu achite vose vomwe waniuza. Koma barko yathu iyi idzongeke pafupi na ntsuwa inango.”—Mac. 27:23-26.

16, 17. (a) Ko Paulo adapemphera pa chochitika chiponi, ndipo vimwevi vidathandiza tani wanthu anango? (b) Ko vomwe Paulo adalewa vidakwanirisika tani?

¹⁶ Vinthu vochitisa mantha mwevi vidachitika kwa sondo ziwiri. Pa nthawe mweyi, barko mweyi idagwinyiwa pa nsenga wa makilometro pafupifupi 870. Patsogolo pake, ofambisa moyu adazindikira kuti chinthu chinango chachinja, panango adayamba kubva zungo ya mabimbi pa gombe. Iwo adathusa ndangula kumbuyo kwa barko mwiyo kuti ileke kutengewa na mabimbi, komasoti akwanise kuikhonesa mpakana kukafika bwinobwino m’mphepete mwa nyanja. Padachita vimwevi wanthu anango ambafuna kubula mu barko mumo, koma masocha yale yadawalambiza. Paulo adauza mtsogoleri wa masocha na masocha mwayo kuti: “Wanthu awa akachoka mu barko muno, mupulumukelini.” Ndawa yakuti barko ile imbagwinyiwagwiyiwalini maninge ndipo Paulo adawalimbikisa wanthu wose kuti adye chakudya na kuwatsimikizira kachiwiri pomwe kuti apulumuke, patsogolo pake Paulo  “adatembenja Mulungu pamaso pa wanthu mwawo.” (Mac. 27:31, 35) Pakuchita pemphero mweyi Paulo adapereka chitsanzo chabwino kwa Luka, Arisitako na Akhrisitu wa ntsiku zino. Ko mapemphero yanu ya pagulu yachalimbikisa na kunyamalisa anango?

¹⁷ Paulo padamaliza kupemphera, “wanthu, wose adalimba ntima nkuyamba kudya.” (Mac. 27:36) Patsogolo pake adataya tirigu womwe barko mweyi enze idatakula cholinga chakuti ipepukiwe na kuti ikwanise kuyandama bwinobwino ikambafika chakuntunthu. Pakudachena, ofambisa barko adagwata vingwe va ndangula nkuvigwesera munyanja. Adamasula pomwe vingwe vomangira ng’ombo zokhonesera ndipo adakwekwetera m’dzulu nguwo yakutsogolo kwa barko, kuti akwanise kukhonesa barko mweyo nkukatsamisa ku gombe. Patsogolo pake adafika pa nchenga uzinji wounjikana womwe umbamenyewa na mabimbi mbali zose. Kutsogolo kwa barko mwiyo kudatcherera pa nchenga muyo nkunduma ndipo mabimbi yamphanvu yadayamba kumenya kumbuyo kwake mwakuti idayamba kubadukabaduka. Masocha yanango yambafuna kupha wadjeri mwawo kuti aleke kuthawa, koma Yuliyo adawalambiza. Iye adauza wanthu mwawo kuti anyaye panango apakire viduntswa va barko mpakana kukafika ku gombe. Vomwe Paulo adalewa vire vidachitikadi. Wanthu wose okwana 276 adapulumuka. Shuwadi, “wose adafika kuntunthu ali bwinobwino.” Koma ko iwo enze kuponi?—Mac. 27:44.

18-20. Ko wanthu wa ku Melita adawonesa tani “kukoma ntima kwapadera,” ndipo Mulungu adachita chodabwisa chiponi kupitira mwa Paulo?

¹⁸ Wanthu opulumuka mwawo adagumana pa ntsuwa ya Melita, ku sul kwa Sisile. (Onani bokosi yakuti: “ Ko ku Melita kwenze kuponi?”) Wanthu wa pa ntsuwa mwapo omwe ambayankhula chiyankhulo chachilendo “adaonesa kukoma ntima kwapadera.” (Mac. 28:2) Iwo adagasira alendo mwawo moto, omwe adafika ali otota komasoti ankunjenjemera ndawa yozizira. Moto moyu udawathandiza kuti athumiweko ndawa kwenze mphepo komasoti kumbagwa nvula ndipo udathandiza pomwe kuti pachitike chodabwisa.

 ¹⁹ Paulo ambafuna kuti athandize wanthu mwawo, patsogolo pake adalokota nkhuni kuti aziikhe pamoto. Mu nkhuni mumo mudabula nyoka ya chipiri ndipo idamuluma na kulamatila kumanja kwake. Wanthu mwawo ambaganiza kuti chimwechi ni chilango chochokera kwa milungu. a

²⁰ Wanthu wa pa ntsuwa mwapo, pomwe adaona kuti Paulo walumiwa na nyoka ambaganiza kuti iye “atupe.” Molingana na bukhu inango mawu ya mu chiyankhulo choyambirira, yomwe yadaphatisiriwa basa pa lemba mweyi ni “wa va shipitali.” Nivosadabwisa kuti mawu mwaya niyomwe yadabwera mwakankulumize m’maganizo mwa “Luka mfulumero wapamoyo.” (Mac. 28:6; Akol. 4:14) Koma Paulo adandoikukhumulira pasi nyoka ya poizoni mweyi ndipo ilibe kumupweteka.

21. (a) Ko mavesi ya m’Baibolo mwaya muna vitsanzo viponi vomwe vinkuwonesa kuti Luka adafotokoza vinthu motewedza? (b) Ko Paulo adachita vodabwisa viponi, ndipo wanthu wa ku Melita adathandiziwa tani?

²¹ Dera mweyo kumbakhala munthu munango wolemera yemwe wenze na malo yakulu, dzina yake Papuliyo. Panango iye wenze nkulu wa masocha ya Aroma pa ntsuwa ya Melita. Luka adafotokoza kuti Papuliyo wenze “munthu wolemekezeka pa ntsuwa mwapo.” Iye adaphatisa basa mawu mwaya pakuwonesa udindo kwa Papuliyo. Mawu mwaya yadagumanika pomwe mu vonembewa vinango viwiri va ku Melita. Iye adatambira bwino maninge Paulo na anzake wale ndipo adawasamalira kwa ntsiku zitatu. Koma “ababa wake wa Papuliyo wenze ofesuka komasoti ambadwala m’mimba mwa kamwazi” ndipo ambandokhala gone. Pamwapo Paulo adangena mwenze ababa mwawo nkupemphera ndipo patsogolo pake adawaphata pa msolo nkuwapolesa. Wanthu wapatsuwa mwapo adadabwa maninge ndipo pavidateno, wanthu anango wose omwe ambadwala pa ntsuwa mweyo adabwera kwa iye ndipo adawapolesa. Iwo adabweresa mphaso zakuti zithandize Paulo na anzake wale.—Mac. 28:7-10.

22. (a) Ko ticha munango adatembenja tani Luka ndawa ya momwe adanembera nkhani ya ulendo wawo woyenda ku Roma? (b) Ko mu msolo womwe unkubwera tidzakambirane chani?

²² Mbali ya ulendo wa Paulo yomwe takambirana kufikira pano inkuwonesa kuti idanembewa mwasitiriti maninge komasoti nkhani zake ni chaizo. Ticha munango adanemba kuti: “Nkhani yomwe Luka adanemba ni ibodzi mwa nkhani zofotokozewa motewedza maninge m’Baibolo yose. Iye adafotokoza molondola maninge vinthu vobverana maulendo ya panyanja panthawe mweyo komasoti momwe nthawe ingakhalira cha ku machibese kwa nyanja ya Mediterranean.” Pamwapa adaphatisira basa vomwe anganemba m’bukhu yake ya vochitika va ntsiku na ntsiku. Panango Luka anganemba vimwevi pomwe angafamba na ntumi Paulo pa ulendo moyu. Podiya venze teno, iye adagumana vizinji vonemba pa mbali yinango ya ulendo wawo. Ko Paulo adagumana na viponi padafika ku Roma? Naboni tione.