1. Ko nchani chomwe chingatithandize kuti timbakondwe tikambapfunzira maulosi ya m’Baibolo?

 MULUMBWANA munango dzina yake Ben adalewa kuti: “Inepano nikonda kupfunzira maulosi ya m’Baibolo.” Ko imwepo munkubverana naye? Panango imwepo muganiza kuti kupfunzira maulosi ya m’Baibolo ni koshupa? Panango mungakumbuke kuti nkhani zimwezi ni zoshupa kuzibvesa. Koma mukakwanisa kudziwa kuti ndawa chani Yahova adanemba maulosi mwaya m’Baibolo imwepo mungachinje maganizo yanu.

2. Ko tikambirane chani mu nkhani mweyi?

² Munkhani mweyi tione kuti ndawa chani tichadekana kupfunzira va maulosi ya m’Baibolo ndipo tionepomwe momwe tingayapfunzirire maulosi mwaya mu njira yosashupa. Ndipo tikambirane maulosi yawiri yogumanika m’bukhu ya Danieli nakuona momwe maulosi mwaya yangatithandizire manjeuno.

3. Ko tichadekana kuchita chani peno tinkubvesalini maulosi ya m’Baibolo?

³ Peno tinkufuna kubvesesa maulosi ya m’Baibolo. Tichadekana thandizo ya anango. Ganizirani chitsazo ichi, linganizani kuti imwepo mwayenda kukazungira dera inango yomwe mukanati mwayendako ndipo munashamwali wanu yemwe aidziwa bwinobwino dera mweyi. Iye ankudziwa bwinobwino komwe imwepo muli ndipo ankudziwa komwe njira iliyose inkuyenda. Mosakaika kukhala na shamwali moyu kungatithandize manige. N’chibodzibodzimbo Yahova ali ninge shamwali moyu, iye ankudziwa bwinobwino nthawe yomwe tiriyino na vomwe vidzachitike kutsogolo. Manje peno tinkufuna kubvesesa maulosi ya m’Baibolo tichadekana kukhala odzichepesa na kukumbira thandizo ya Yahova.—Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.

4. Ko ndawa chani Yahova adabvuma kuti maulosi yanembewe m’Baibolo? (Yeremiya 29:11) (Onani pomwe foto.)

⁴ Ninge momwe baba aliri wabwino kwa mwana wake, Yahova  afuna kuti wana wake akhale na tsogolo yabwino. (Lewengani Yeremiya 29:11.) Koma mosiyana na baba yemwe angadziwelini va kutsogolo, Yahova adziwa vomwe vidzachitike kutsogolo. Iye ankuvidziwa bwinobwino vimwevi, ndipomwapa adabvuma kuti maulosi yanembewe m’Baibolo. Tingadziwe manjeuno vinthu vomwe vidzachitike kutsogolo. (Yes. 46:10) Maulosi ya m’Baibolo mwaya ni mphaso ikulu maninge yomwe Yahova adatipasa. Manje tingadziwe tani kuti maulosi ya m’Baibolo yadzakwanilisike?

5. Ko alumbwana angapfuzire chani pa chitsanzo cha Max?

⁵ Kushikola alumbwana wathu azondewa na wanthu womwe adziwalini vizinji va maulosi ya m’Baibolo. Vomwe wanthu mwawa achachita na kulewa vingachitise kuti alumbwana wa Chikhrisitu ayambe kukayikira vomwe Baibolo ichalewa. Onani vomwe vidachitika na mulumbwana munango dzina yake Max. Iye adati: “Pomwe nenze mulumbwana nidayamba kukaikira kuti peno azibereki wangu ankunipfunzisadi va chonadi chaicho panango kuti Baibolo idauziliwadi na Mulungu.” Ko azibereki wa Max adachita chani? Iye adati, “iwo adachita vinthu molimba ntima koma pasi pa ntima wenze na nkhawa.” Azibereki wa Max adamudawira mibvuzo yose yomwe iye wenze nayo yolewa va Baibolo. Ndipo Max adachitambo mbali yake, iye adalewa kuti: “Nidayamba kupfunzira maulosi ya Baibolo ndipo nimbauzambo anzangu va maulosi yomwe napfunzira Baibolo.” Ko phindu yenze iponi? Max adati: “Pambuyo pakuti napfunzira vimwevi inepano nimbakaikiralinipomwe kuti Baibolo idauziliwadi na Mulungu!”

6. Ko mugachite tani peno munkukaikira, ndipo ndawa chani?

⁶ Ninge momwe venzere na Max, imwepo mukayamba kukayikira kuti Baibolo ilewa chaivo lekani kudziyimba mulandu. Koma muchadeka kuchita vinthu mwakankulumize. Kukayikira kuli ninge fuluju. Peno tingaleke kusamala fuluju ingayambe pang’onopang’ono ndipo ingadzonge chinthu chodekana maninge. Kuti tichose “fuluju” panango kukaikira komwe kungadzonge chikhulupiriro chathu tichadekana kudzipfunza kuti: ‘Ko inepano nichakhulupiriradi vomwe Baibolo ichalewa vakutsogolo?’ Peno imwepo munkukayikira muchadekana kupfunzira vomwe Baibolo ichalewa va maulosi yose yomwe yadakwanilisika kale. Manje ko imwepo mungachite tani vimwevi?

7. Ko Danieli adapereka tani chitsanzo chamomwe tingapfunzilire maulosi ya m’Baibolo? (Danieli 12:10) (Onani pomwe foto.)

⁷ Danieli adatisiira chitsanzo chabwino chamomwe tingapfunzilire maulosi ya m’Baibolo. Danieli ambapfunzira maulosi ya m’Baibolo na vifukwa va bwino, iye ambafuna kudziwa chaivo. Danieli wenze wodzichepesa ndipo ambadziwa kuti Yahova angamuthandize kubvesa maulosi mwaya kuti apitirize kukhala pa ushamwali wolimba na Yahova na kumubvera nthawe zose. (Dan. 2:27, 28; lewengani Danieli 12:10.) Ndipo Danieli wenze adatsimikiza kuti wenze wodzichepesa ndawa ambathemba thandizo ya Yahova. (Dan. 2:18) Kuingizira pamwapa Danieli ambapfunzira mosamala. Ambafagafaga nkhani mosamala maninge mu mipukutu yomwe yenzepo mu nthawe yake. (Yer. 25:11, 12; Dan.  9:2) Manje ko isepano tingamutewedzere tani Danieli?

8. Ndawa chani anango alamba kukhulupirira maulosi ya m’Baiblo?

⁸ Onani volinga vanu ndipo mbapfunzirani na volinga vabwino. Ko imwepo muchapfunzira maulosi ya m’Baibolo ndawa yofuna kudziwa chaivo? Peno nteno Yahova adzakuthandizeni. (Yoh. 4:23, 24; 14:16, 17) Wanthu anango apfunzira Baibolo na volinga voipa. Pomwe anango apfunzira Baibolo na chakulinga chakuti ambatsutse kuti ilibe kuuziriwa na Mulungu. M’maganizo ya wanthu mwawa aganiza kuti peno Baibolo ni bukhulini youziriwa na Mulungu, ni yosadekana kuibvera ndipo angasalule wokha vinthu vabwino panango voipa. Ndawa ya vimwevi tichadekana kupfunzira Baibolo na volinga va bwino. Kuingizira pamwapa, ko ni makhalidwe yaponi yomwe tichadekana kukhala nayo kuti tibvese maulosi ya m’Baibolo?

9. Ni makhalidwe yaponi yomwe tichadeka kukhala nayo peno tinkufuna kubvesa maulosi ya m’Baibolo? Fotokozani.

⁹ Khalani wodzichepesa. Yahova athandiza omwe ni wodzichepesa. (Yak. 4:6) Ndipomwapa tichadekana kupemphera kukumbira thandizo kwa Yahova peno tinkufuna kubvesa maulosi ya m’Baibolo. Tichadekanapomwe kukhala wodzichepesa kuti tibvume thandizo ya Kapolo Wokhulupirika na Wanzeru yomwe ni njira yomwe Yahova aphatisa basa pakutipasa chakudya cha uzimu pa nthawe yake. (Luka 12:42) Yahova ni Mulungu wa dongosolo ndawa ya vimwevi iye aphatisa basa njira ibodzi yokha yomwe itithandiza kubvesa maulosi ya m’Baibolo.—1 Akor. 14:33; Aef. 4:4-6.

10. Ko imwepo mungapfunzire chani pa chitsanzo cha Esther?

¹⁰ Pfunzirani mosamala. Salulani ulosi womwe imwepo muchaukonda maninge. Yesesani kufagafaga va ulosi moyu. Ni vimwevi vomwe mulongo munango dzina yake Esther adachita. Iye ambafuna kudziwa vizinji va ulosi womwe umbanena va kubwera kwa Mesiya. Esther adalewa kuti: “Ni na magole 15, nimbafuna kudziwa peno ulosi wolewa va Mesiya wenze udanembewa kale iye akanati kubwera. Ndipo nidayamba kufagafaga. Pomwe nidalewenga va mipukutu ya panyanza ifuira inepano nidatsimikizira kuti yazinji mwa iyo yenze yadanembewa kalekale maninge Yesu akanati kubwera. Ndawa ya vimwevi nidatsimikizira kuti maulosi mwaya yadauziriwadi na Mulungu. Nimbafunika kulewenga vimwevi kazinji kose kuti nibvese nkhani mweyi. Koma manjeuno inepano ninkutsimikizira kuti vomwe Baibolo ichalewa ni chaivodi.” Pambuyo pakuti wapfunzira mosamala maninge maulosi ya m’Baibolo Esther adakhala wokondwa ndipo iye adati: “Nidachita kuona nekha kuti Baibolo ilewa chaivo!”

11. Ndawa chani isepano patekha tichadekana kutsimikizira kuti Baibolo ilewa chaivo?

¹¹ Tikambaona maulosi yankukwanirisiwa, isepano tikhulupirira maninge Yahova na malangizo yomwe iye atipasa. Kuingizira pamwapa, maulosi ya m’Baibolo yatithandize kuganizira vinthu vomwe tinkudikhira kutsogolo podiya kuti ntsiku zino tinkugumana na mabvuto yazinji maninge. Naboni manje tikambirane mwachigwato maulosi yawiri yogumanika m’bukhu ya Danieli yomwe yankukwanilisiwa manjeuno. Kupfunzira maulosi mwaya kudzatithandize kusalula bwino vochita.

12. Ko minyendo ‘yachitsulo yosanganizana na dongo yotota’ yankuimira chani? (Danieli 2:41-43)

¹² Lewengani Danieli 2:41-43. Pakutsumbudzulira maloto ya Mpfumu Nebukadinezara, Danieli adati: Minyendo yachifano yenze ‘yachitsulo yosanganizana na ndongo yotota.’ Tikambalinganiza maulosi mwaya ya Danieli na bukhu ya Chivumbulutso vititsimikizira kuti minyendo mwaya yankuimira boma ya Estados Unidos na Grã-Bretanha. Maboma mwaya yankuphata basa mbali zose ndipo vachitisa kuti yakhale maboma ya mphanvu maninge padziko yose yapasi. Pakulewa va ulamuliro wamphanvu wa padziko yose, Danieli adalewa kuti udzakhale ‘wolimba mbali zinango na wofoka mbali zinango.’ Koma ndawa chani Danieli adalewa kuti udzakhale wofoka mbali zinango? Ndawa yakuti wanthu wolamuliriwa na ufumu moyu ali ninge dongo yotota, iwo achitisa kuti ufumu moyu kukhala ulibe mphanvu ninge chitsulo cholimba. b

13. Ko ni vinthu vodekana viponi vomwe tapfunzira m’maulosi mwaya?

¹³ Isepano tingapfunzire vinthu vodekana maninge na chifano chomwe Danieli adachitanthauzira. Makamaka pa minyendo yachifano. Chakuyamba, tapfunzira kuti Boma ya mphanvu ya América yaonesa mphanvu zake mu njira zizinji maninge. Mwakulinganiza, Estados Unido na Grã-Bretanha ni maiko yomwe yadawina pa Nkhondo yoyamba na Nkhondo yachiwiri ya padziko yose. Koma Ulamuliro wamphanvu moyu nthawe zose unkukhala wofoka ndipo vinthu vipitirize teneuyu ndawa yakuti wanthu ni ogawanika ndipo ankukondwalini na utongi moyu. Chinthu chinango chodekana maninge chomwe tapfunzira ni chakuti ulamuliro wamphanvu moyu ndiye yemwe ukhale womaliza kutonga pomwe ufumu wa Yahova ukanati kudzonga maboma yose ya wanthu. Koma madziko yanango yankuyesa kutsutsa ulamuliro moyu. Koma iwo aukwaniselini ndawa yakuti utongi moyu udzadzongewe na Ufumu wa Mulungu wokha womwe unkuyimira ‘mwala’ womwe udzadzonge minyendo ya chifano chomwe chinkuimira utongi wa anglo-americano.—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. Ni mwanjira iponi momwe ulosi wa minyendo yachitsulo chosanganizana na dongo yotota yangatithandizire kusalula bwino vochita?

¹⁴ Ko imwepo munkutsimikizira kuti maulosi ya Danieli yolewa va minyendo yachitsulo chosanganizana na dongo yotota ni chaiyodi? Ko munkutsimikiziradi kuti maulosi ya Danieli yolewa va minyendo yachitsulo chosanganizana na dongo yotota yankukwanilisiwadi manjeuno? Peno imwepo munkutsimikizira vimwevi vidzakuthandizeni kuona momwe muchachitira vinthu pa moyo wanu. Imwepo mudzafunelini kumbandofagafaga vinthu vakuthupi panango kukhala odala, ndawa munkudziwa kuti dziko yoipa iyi idzogewe manjemanje. (Luka 12:16-21; 1 Yoh. 2:15-17) Kubvesa maulosi mwaya kudzakuthandizeni kuona basa yolalikira na kupfunzisa kukhala yofunika. (Mat. 6:33; 28:18-20) Pambuyo pakuti mwapfunzira maulosi mwaya imwepo mungadzibvunze kuti: ‘Ko vinthu vomwe nasalula pa moyo wangu vinkuonesa kuti nichadekana kutsimikiza kuti manjemanje Yahova adzonge mautongi ya wanthu mwaya?’

15. Ko ‘mpfumu ya ku Norte’ na ‘mpfumu yaku Sul’ ni mbani ntsiku zino? (Danieli 11:40)

¹⁵ Lewengani Danieli 11:40. Msolo 11 wa bukhu ya Danieli ulewa mafumu yawiri yomwe yankulimbirana utongi. Tikambalinganiza ulosi moyu na unango wa m’Baibolo tidziwa kuti ‘mpfumu yaku Norte’ ni Russia na maboma yanango yomuthandizira, koma ‘mpfumu ya ku  Sul’ yomwe ni yamphanvu pa dziko yose yapasi ni anglo-americana. c

16. Ko Akhrisitu omwe ankutongewa na ‘mpfumu yaku Norte’ ankugumana na mabvuto yaponi?

¹⁶ Atumiki wa Yahova omwe ankutongewa na ‘mpfumu ya ku Norte’ ankudzudziwa mochita kuonekera bwinobwino. Anango mwa abale na alongo wathu ankumenyewa na kuikhiwa mudjeri ndawa ya chikhulupiriro chawo. Koma m’malo mwakuti afokese abale na alongo wathu, chidzudzo mwechi chinkulimbisa chikhulupiriro chawo. Ndawa chani? Ndawa yakuti iwo ankudziwa kuti vimwevi vinkukwanirisa maulosi yazinji ya bukhu ya Danieli. d (Dan. 11:41) Kudziwa vimwevi kungatithandize kulimbisa chidikhiro chathu na kupitiriza kukhala okhulupirika kwa Yahova.

17. Ko atumiki wa Yahova omwe ankutongewa na ‘mpfumu yaku Sul’ ankugumana na mabvuto yaponi?

¹⁷ Magole ya mbuyo umu ‘mpfumu yaku Sul’ idadzudzapomwe atumiki wa Yahova. Mwakulinganiza, mu 1900 na 1950 abale azinji adayikhiwa mudjeri komasoti wana wawo adachosewa  ku shikola ndawa yolamba kungenelera mu ndale. Koma ntsiku zino momwe ufumu wa ku Sul unkuyesera kukhulupirika kwa atumiki wa Yahova nkosaonekera bwino-bwino. Mwakulinganiza, pa nthawe ya mavoti Nkhrisitu angayesewe kuti akhale ku saidi ya chipani chinango. Ni shuwadi kuti iye angayendelini kavota koma maganizo yake na vochita vake vingaonese kuti ankuthandizira ku chipani chinango. Koma kuti tipitirize kukhala wochena pa mbali mweyi tichadekana kukhala osamala na vomwe tichaganiza!—Yoh. 15:18, 19; 18:36.

18. Ko tichabva tani tikambaona kulimbana kwa ‘mpfumu ya ku Norte’ na ‘mpfumu ya ku Sul’? (Onani pomwe foto.)

¹⁸ Wale omwe akhulupiriralini maulosi ya m’Baibolo, angakhale na nkhawa maninge akaona kuti ‘mpfumu ya ku Sul’ inkulimbana na ‘mpfumu ya ku Norte.’ (Dan. 11:40, mawu ya nyantsi.) Mafumu mwaya yanavitsulo vikuluvikulu va mphanvu vakuti yangakwanise kudzonga chamoyo chilichose padziko yose yapasi. Koma isepano tinkudziwa kuti Yahova abvumelini kuti vimwevi vichitike. (Yes. 45:18) Isepano tikhalalini na nkhawa na vinthu vomwe vidzachitike kutsogolo. Shuwadi, kulimbana komwe kunkuchitika pakati pa ‘mpfumu ya ku Norte’ na ‘mpfumu ya ku Sul’ kunkulimbisa chikhulupiriro chathu. Vinkutsimikizira kuti tiri ku mapeto kwa ntsiku zomalizira.

19. Ko tichadekana kudziwa chani pakulewa va maulosi ya m’Baibolo?

¹⁹ Isepano tinkudziwalini kuti maulosi yanango ya m’Baibolo yadzakwanilisike tani. Mneneli Danieli chaiye alibe kubvesa bwinobwino maulosi yanango yomwe adanemba. (Dan. 12:8, 9) Koma kusadziwa kuti maulosi yanango yadzakwanilisike tani vinkutanthauzalini kuti yadzakwanilisikelini. Koma tichadekana kutsimikizira kuti Yahova adzatithandize kubvesesa maulosi yomwe isepano tinkufunika kuyadziwa pa nthawe yake ninge momwe iye adachitira mbuyo.—Amosi 3:7.

20. Ko ni maulosi yaponi yodekana maninge ya m’Baibolo yomwe yadzakwanilisiwe ndipo tichadekana kuchita chani?

²⁰ Adzalengeze va ‘bata na ntendere.’ (1 Ates. 5:3) Patsogolo pake maboma yadzabverane pakufuna kudzonga matchetchi ya bodza. (Chiv. 17:16, 17) Akadzamaliza kuchita vimwevi adzayambe kulimbana na atumiki wa Yahova. (Ezek. 38:18, 19) Vochitika vimwevi vidzatifikise kumapeto chaiko pa nkhondo ikulu ya Aramagedo. (Chiv. 16:14, 16) Tikhala otsimikiza kuti vimwevi vikwanilisike manjemanje. M’paka vimwevi kuchitika tidzapitirize kuonesa kutembeja kwa Ababa wathu Yahova na kupitiriza kupfunzira maulosi nkumbathandiza anango kuchitambo vimwevi.