Mungakwanise kumalisa khalidwe yotaya ntima

KO MABVUTO yamuchagumana nayo muyawona tani? Akatswiri azinji akhulupirira kuti munthu adziwika kuti anakhalidwe yotaya ntima panango neye malingana na vomwe angadawire pa mbvunzo moyu. Tose tichagumana na mabvuto yazinji pamoyo wathu ndipo kwa anango ni yazinji anango ni pang’ono. Manje ndawa chani vichawoneka kuti wanthu anango ayebwa mwakankulumize mabvuto yawo nkuyambira pomwe kuyesayesa, pomwe anango achakwanisalini kupirira olo pa mabvuto yochepa?

Linganizani kuti munkufagafaga basa. Ndipo munkuyenda kuti mukabvunziwe mibvunzo kuti akuwoneni peno ndimwe woyenerera koma ankulamba kukunembani. Ko mungabve tani? Panango mungakalipe navo maninge nkudziwona kuti palibe chamungakwanise kuchita, nkumbakumbuka kuti ‘palibe anganembe basa munthu ninge inepano. Vonembewa basa nindoviyebwa’ panango ndawa ya vimwevi mungayambe kumbawona kuti vochita vanu vose ni vokanga, nkumbakumbuka kuti ndine munthu wachabechabe ine. Palibe anganiwone ninge munthu wofunika. Maganizo yatene yachawonesa kutaya ntima.

Kugwebana na khalidwe yotaya ntima

Ko tingagwebane nayo tani maganizo mwaya? Chinthu choyamba chakudikana ni kuzindikira kuti munamaganizo yatene. Chachiwi kugwebana nayo. Yesesani kuganizira vinthu vinango vomwe vachitisa kuti aleke kukunembani basa. Mwakulinganiza, ko ni shuwadi kuti alibe kukunembani ndawa yakuti palibe ambafuna kukunembani basa? Panago ni ndawa yakuti pabasapo afuna wathu womwe adziwa vithu vinago vomwe imwepo muvidziwalini?

Muchiganizira mpfundo zinango bwinobwino mungakwanise kuwona kuti maganizo yanu mwaya niyophonyeka. Ko kundolambiwa kunembewa basa kabodzi basi kunkuthandauza kuti ndimwe munthu wokangiwa, mwakuti palibiretu vinthu vinago pamoyo wanu vomwe muchakwanisa kuvifambisa bwino? Ko tani vinthu ninge vauzimu, vinthu vokhudza wanthu wa m’banja mwanu, panago azishamwali wanu? Maganizo yosathandiza mwaya yakakubwererani pfunzirani kuyasulako pakudziwa kuti imwepo ndiye mukundoyakulisa m’maganizo mwanumo. Komasoti ko mungadziwe kuti mudzagumanelini pomwe basa? Panavinthu vinango vizinji vomwe vingakuthandizeni kuti muleke kumbandoganizira vinthu vofokesa.

Maganizo yabwino pankhani ya kukwanirisa vomwe tinkufuna

Ntsiku zino tanthauzo ya chidikhiro yomwe wofagafaga adagumana, ni yochitisa chidwi olo kuti ni yoperewera munango na munango. Iwo achanena kuti chidikhiro chichathandauza kukhulupirira kuti ukwanirise volinga vako. Ninge momwe nkhani yathu yomwe inkubwera iwonesere, makamaka chidikhiro chichathandauza soti vinthu vinango vizinji, koma tanthauzo ya wofagafaga mweyi ya chidikhiro inkuwoneka kuti ni yothandiza mu njira zinganani. Kuganizira maninge mbali mweyi ya chidikhiro kungatithandize kuti tikhale na maganizo yabwino yakuda kukwanirisa vakulinga vathu.

Chomwe chingatilimbise moyo kuti tikwanise volinga vathu va kutsogolo ni kumbakonda kukonza volinga nkumbavikwanirisa. Peno munkuwona kuti mukondalini kuchita vimwevi ganizirani bwino pa volinga vomwe muchakhala navo. Poyamba, ko munacholinga chilichose chomwe muchada kuchikwanirisa? Ni vosashupa kumbatangwanika na vochitika vinango posaganizira kuti ni chani makamaka chomwe ni chodekana maninge pa moyo wathu. Pa mpfundo yothandiza yombawona kuti chinthu chodekana maninge ni chiponi, tichagumana kuti kalekale Baibolo ilibe kunama kuti tichadekana ‘kusalula vomwe ni vodekana maninge.’—Afilipi 1:10.

Tikambatsimikizira vinthu vomwe ni vodekana kwa ise vichakhalalini voshupa kusalula vinthu vodekana maninge pa moyo wathu wauzimu, pabanja yathu, panango pa basa yathu. Koma vingakhale bwino kusakhala na volinga vizinji pakuyamba ndipo cholinga chilichose chomwe takonza chimbakhale chakuti tingakwanise kuchikwanirisa mosashupa. Peno cholinga chathu ni choshupa kuchikwanirisa, tingafoke nkuchisiya. Ndipo mwapa vikhala vothandiza kugawa volinga vanu vikulu-vikulu mu magulu ya volinga ving’onoving’ono.

Akuluakulu adanena kuti “kanthu ni khama” tikambaganizira volinga vathu vodekana maninge, tichadekana kutsimikiza na kufunisisa kuvikwanirisa. Chomwe chingatithandize kuti chikhumbo chathu chikule ni kuganizira ubwino wa volinga vathu na momwe tidzaphindulire ngati tavikwanirisa. Ni shuwadi kuti tidzagumane na voshupa vinango, koma tichadekana kuwona kuti ni vokwanisika osati vosakwanisika.

Komasoti, tichadekana kuganiza va njira zinango zothandiza kukwanirisa volinga vathu. Wonemba mabukhu munango C. R. Snyder, yemwe adafagafaga maninge va phindu ya chidikhiro, adati, viribwino kuganizira njira zathu zinganani zokwanirisira chakulinga chathu. Tikachita teno njira ibodzi ikakanga tingayese njira yachiwiri panango yachitatu, uku tinkuyenda kutsogolo.

Snyder adalewa pomwe kuti viribwino kudziwa ndawa yake taleka kukwanirisa cholinga chinango, koma nkufuna kukwanirisa cholinga chinango. Peno kukwanirisa cholinga chinango kunkutishupa maninge, kudandaula navo kundofokesa. Koma tikakhala na chakulinga chinango chomwe tingakwanise tidzagumane polimbira ntima.

Pa nkhani mweyi, Baibolo ina vitsanzo vothandiza maninge. Mpfumu Davide wenze na chakulinga chakuti adzamange kachisi wa Mulungu wake Yahova. Koma Mulungu adamuuza Davide kuti mwana wake Solomo ndiye adzakhale na mwayi wochita vimwevo. M’malo mwakuti alamwire panango kuchita n’thota padabva vokhumudwisa vimwevi, Davide adandochinja volinga vake. Na mphanvu zake zose adaunganiza chuma komasoti vipangizo vomwe mwana wake adzafunikire kuti akwanise kumanga kachisi uyo.—1 Mafumu 8:17-19; 1 Mbiri 29:3-7.

Olo isepano patekha, tichikwanisa kukhala na chidikhiro pa kuyesesa kukhala na maganizo yabwino ya kuyesesa kukwanirisa volinga vathu, chidikhiro chathu chingakhale chochepa basi. Ko vingakwanisike tani? Viri teno ndawa yakuti ntsiku zino vinthu vizinji vomwe vichatisowesa chidikhiro ni vinthu vakuti palibe chilichose chomwe tingachite kuti tivichinje. Ko tingakhale tani na chidikhiro tikambaganizira va mabvuto yakuluyakulu yomwe yankuboneresa wanthu, ninge kusauka, nkhondo, kusowa chilungamo, kugopsa kwa matenda komasoti na impfa?

[Foto]

Ko akaleka kukunembani basa yomwe mungada, muchakulumiza kukumbuka kuti adzakunembenilini pomwe basa?

[Foto]

Mpfumu Davide adawonesa kuti wenze munthu wokonzeka kuchinja volinga vake