1. Ko ndise wotsimikizira chani, ndipo ndawa chani?

 KO IMWEPO mukambawona mabvuto yomwe tinkugumana nayo ntsiku zino, mushupika kukhulupirira kuti vinthu vidzakhale bwino kutsogolo? Wanthu azinji akondalini azibale wawo, ni wankhanza, wodzikonda na waukali maninge. Wanthu azinji viwashupa kuthemba munthu yemwe ali pa udindo. Koma imwepo mukambawona voipa vimwevi, mumbatsimikizire kuti vinthu vidzakhale bwino. Ndawa chani? Ndawa vomwe wanthu ankuchita vinkubverana maninge na vomwe Baibolo idaleweratu pankhani ya ‘ntsiku zomalizira.’ (2 Tim. 3:1-5) Palibe yemwe angatsutse kuti maulosi ya palemba mwiyi yankukwanirisika ndipo vimwevi vinkutsimikizira kuti Yesu Khrisitu ankutonga ninge Mpfumu ya Ufumu wa Mulungu. Koma umoyu ni ulosi ubodzi chabe pa maulosi yazinji yolewa va Ufumu wa Mulungu. Naboni manje tikambirane maulosi yomwe yakhala yankukwanirisika magole ya manjemanjepa ndipo vimwevi vitilimbise chikhulupiriro maninge.

2. Ko tipfunzire chani munkhani ino, ndipo ndawa chani?

² Munkhani ino, tikambirane (1) ulosi wotithandiza kudziwa nthawe yomwe Ufumu wa Mulungu udakhazikisiwa, (2) maulosi yotithandiza kudziwa kuti Yesu ni Mpfumu ya Ufumu wa Mulungu ndipo wayamba kale kutonga, na (3) maulosi yotithandiza kudziwa momwe adani wa Mulungu adzachenekerewe. Tiwone kuti maulosi mwaya yankukwanirisikira pabodzi mobverana ndipo yali ninge tuviduntswa twa foto tomwe tukaunganidziwa  pabodzi tutithandiza kubvesa nthawe yomwe tinkukhala.

3. Ko ulosi wa pa Danieli 7:13, 14 unkutitsimikizira chani pankhani ya Ufumu wa Mulungu?

³ Ulosi wogumanika pa Danieli 7:13, 14 unkutitsimikizira kuti Yesu Khrisitu adzakhale Mpfumu yabwino ya Ufumu wa Mulungu. Wanthu wa khaindi iliyose ‘adzamutumikire’ mokondwa ndipo palibe wati adzamungene m’malo. Ulosi unango wa m’bukhu ya Danieli udaleweratu kuti iye adzayambe kutonga kumapeto kwa nthawe zokwana 7. Ko ni vokwanisika kudziwa nthawe yomwe Yesu adakhala Mpfumu?

4. Fotokozani momwe lemba ya Danieli 4:10-17 inkutithandizira kudziwa gole yomwe Khrisitu adakhala Mpfumu. (Onani pomwe mawu ya mnyantsi.)

⁴ Lewengani Danieli 4:10-17. ‘Nthawe zokwana 7’ zinkuimira magole yokwana 2520. Nthawe mweyi idayamba mu 607 Yesu akanati wabwera panthawe yomwe Ababulo adachosa pampando mpfumu yomalizira ku Yerusalemu ndipo idamala mu 1914 panthawe yomwe Yahova adaikha Yesu kuti akhale Mpfumu ya Ufumu wake ndipo ‘iye ni ntongi wabwino.’ *—Ezek. 21:25-27.

5. Ko ulosi wolewa va ‘nthawe zokwana 7’ unkutitsimikizira chani?

⁵ Ko ulosi moyu ungatiphindulise tani? Kudziwa va ‘nthawe zokwana 7’ kunkutitsimikizira kuti Yahova akapolomisa chinthu achichitadi panthawe yake. Ninge momwe iye adaikhira Yesu pampando panthawe yake, adzawonesesembo kuti maulosi yose wayakwanirisa panthawe yake. Inde, ntsiku ya Yahova ‘inkuchebwalini kufika.’—Hab. 2:3.

6. (a) Nchani chinkutitsimikizira kuti Yesu ankutonga kudzulu? (b) Ko vimwevi vinkubverana tani na ulosi wa pa Chivumbulutso 6:2-8?

⁶ Padasala pang’ono kumaliza utumiki wake wa padziko yapasi, Yesu adauza wopfunzira wake vinthu vowathandiza kudziwa nthawe yomwe iye adzayambe kutonga kudzulu. Iye adati kudzakhale nkhondo, njala na vivomezi. Iye adalewa pomwe kuti kudzakhale miliri panango kuti matenda m’malo yosiyanasiyana ndipo koronaviru irimbo pagulu mweyi. Vimwevi viri mugulu ya ‘vizindikiro’ va kukhalapo kwa Khrisitu vomwe Baibolo idaleweratu. (Mat. 24:3, 7; Luka 21:7, 10, 11) Payadamala magole 60 kuchokera pomwe Yesu adafa nkubwerera kudzulu, iye adatsimikizira mtumi Yohane kuti vinthu vimwevi vidzachitikedi. (Lewengani Chivumbulutso 6:2-8.) Vose vimwevi vakhala vinkuchitika kundochokera pomwe Yesu adakhala Mpfumu mu 1914.

7. Ndawa chani vinthu vaipa maninge kundochokera pomwe Yesu adakhala Mpfumu?

⁷ Ndawa chani vinthu vaipa maninge kundochokera pomwe Yesu adakhala Mpfumu? Lemba ya Chivumbulutso 6:2 inkutifotokozera bwinobwino. Inkulewa kuti Yesu padabwerera kudzulu adafikira kumenya nkhondo. Nkhondo mweyi yenze yolimbana na Satana pabodzi na viwanda vake. Msolo 12 wa bukhu ya Chivumbulutso unkutiuza kuti Satana adaluza pa nkhondo mweyi ndipo iye na viwanda vake adathusiwa padziko yapasi. Satana ‘ankusokoneza maninge’ wanthu padziko yapasi ndawa yakuti anaukali maninge.—Chiv. 12:7-12.

8. Ko tingaphindule tani tikambawona kukwanirisika kwa maulosi yolewa va Ufumu?

⁸ Ko ulosi moyu ungatiphindulise tani? Vomwe vinkuchitika mudziko ino na vochita  va wanthu vinkutitsimikizira kuti Yesu adakhaladi Mpfumu. Ndipomwapa m’malo mwakuti timbakalipe tikawona kuti wanthu ankuchita vinthu vankhanza na mosowa chifundo, timbatsimikizire kuti vochita vawo vinkukwanirisa maulosi ya m’Baibolo. Vinkutsimikizira kuti Ufumu wa Mulungu unkutonga. (Sal. 37:1) Ndipo vinthu viyipiretu maninge pomwe Arumagedo inkufendera. (Maliko 13:8; 2 Tim. 3:13) Ndise wotembeja maninge ndawa yakuti Ababa wathu wachikondi ankutithandiza kubvesa kuti ndawa chani mudziko iyi muli mabvuto yazinji.

9. Ko ulosi wa pa Danieli 2:28, 31-35, unkutithandiza tani kudziwa utongi wamphanvu padziko yose, ndipo vidakhala tani kuti ukhaleko?

⁹ Lewengani Danieli 2:28, 31-35. Ntsiku zino tinkuwona kukwanirisika kwa ulosi moyu. Vomwe Nebukadinezara adalota vidawoneseratu vomwe vidzachitike ‘kumapeto kwa ntsiku zomalizira’ akandoti Yesu wayamba kutonga. Adani wa Yesu wa padziko yapasi ankuphatanidzapo utongi wamphanvu padziko womwe Baibolo idaufotokozeratu kuti udzaimiriwe na ‘mapazi yosanganisa na dongo na simbi.’ Utongi wamphanvu moyu unkutonga kale ndipo udayamba nkati mwa nkhondo yoyamba ya padziko yose panthawe yomwe dziko ya Bretanha na Estados Unidos yadayamba kubverana nkukhala mgwirizano wa Anglo-Americana. Loto ya Nebukadinezara idawonesa pomwe kuti utongi wamphanvu moyu udzasiyane na mautongi yanango pa vinthu viwiri.

10. (a) Ko vomwe Danieli adalosera vinkukwanirisika tani pa utongi wa Anglo-Americana? (b) Ko timbapewe kuchita chani? (Onani bokosi yakuti “ Ayi kukhalambo mugulu ya dongo!”)

¹⁰ Chinthu choyamba nchakuti mosiyana  na mautongi yanango yotomolewa m’masomphenya, mbverano wa Anglo-Americana sikuti unkulinganiziwa na chinthu cholimba maninge ninge golide panango siliva, koma na simbi yosanganisa na dongo. Dongo inkuimira ‘wana wa wanthu’ panango kuti wanthu basi. (Dan. 2:43) Ntsiku zino tinkuwona kuti vomwe wanthu achachita panthawe ya mavoti, m’makampeni yolimbikisa ntendere, muvipiringu vawo na kusabvana kwa mabungwe, vinkuchitisa kuti utongi wamphanvu moyu ukangire kukwanirisa volinga vomwe viripo.

11. Ko kudziwa kuti utongi wamphanvu wa Anglo-Americana unkutonga kale, kunkutitsimikizira tani kuti tiri munthawe yamapeto?

¹¹ Chachiwiri nchakuti pakuti chifaniziro cha Anglo-Americana chinkuimiriwa na minyendo, ndiye kuti ni utongi womalizira womwe Baibolo idaleweratu. Ukandodzachoka utongi moyu, palibe boma yapadziko pano yomwe idzatonge pomwe. Ufumu wa Mulungu udzadzonge utongi moyu pa Arumagedo pabodzi na maboma yanango yomwe yankutonga dziko yapasi. *—Chiv. 16:13, 14, 16; 19:19, 20.

12. Ko Danieli adalosera pomwe vinthu viponi vomwe ni volimbikisa na vopasa chidikhiro?

¹² Ko ulosi moyu ungatiphindulise tani? Ulosi wa Danieli unkutiuza pomwe vinthu vinango votitsimikizira kuti tilidi kumapeto. Magole yoposha 2500 kumbuyo, Danieli wenze adaleweratu kuti utongi wa Babulo ukadzamala, padzabwere pomwe mautongi yanango yanayi yomwe yadzachitire vizinji atumiki wa Mulungu. Ndipo iye adafotokokoza pomwe kuti iyo yakadzamala, utongi wamphanvu padziko yose wa Anglo-Americana udzayambe kutonga. Vimwevi ni volimbikisa maninge ndawa vinkutitsimikizira kuti manjemanje Ufumu wa Mulungu udzonge maboma yose ndipo uyambe kutonga dziko yose yapasi.—Dan. 2:44.

13. Ko ‘mpfumu yachi 8’ na ‘mafumu 10’ yofotokozewa pa Chivumbulutso 17:9-12 yankuimira chani, ndipo ulosi moyu unkukwanirisika tani?

¹³ Lewengani Chivumbulutso 17:9-12. Kudzonga komwe nkhondo yoyamba yapadziko yose idachita, kudakwanirisa pomwe ulosi unango wa m’Baibolo wolewa va ntsiku zomalizira. Azitsogoleri wa dziko adapangana vakuti abwerese ntendere padziko. Ndipomwapa mu Janeiro 1920 adakhazikisa bungwe ya Liga das Nações yomwe idangenewa m’malo na bungwe ya Nações Unidas mu Outubro 1945. Bungwe mweyi ichemerewa kuti ‘mpfumu yachi 8.’ Koma sikuti bungwe mweyi ni utongi wamphanvu wapadziko yose. Iyo iliko yamphanvu ndawa yakuti inkuthandiziwa na maboma yandale. Baibolo ifotokoza kuti maboma mwaya yali ninge ‘mafumu 10.’

14-15. (a) Ko lemba ya Chivumbulutso 17:3-5 inkufotokoza chani pankhani ya ‘Babulo Nkulu’? (b) Ko wanthu wa muvipembedzo vabodza ankuchita chani ntsiku zino?

¹⁴ Lewengani Chivumbulutso 17:3-5. M’masomphenya, Mulungu adawonesa mtumi Yohane hule yomwe ni ‘Babulo Nkulu’ ndipo ankuimira vipembedzo vose vabodza padziko yapasi. Ko masomphenya mwaya yankukwanirisika tani? Kwa nthawe itali vipembedzo vabodza vakhala vinkubverana maninge na maboma na kuyathandiza. Koma manjemanje Yahova achitise kuti maboma mwaya yachite ‘vomwe iye ankuganiza.’ Vimwevi vidzachitise kuti maboma yandale mwaya panango kuti ‘mafumu 10’ yadzadzonge vipembedzo vose vabodza.—Chiv. 17:1, 2, 16, 17.

¹⁵ Ko tinkudziwa tani kuti Babulo Nkulu adzongewe manjemanje? Kuti tigumane mdawiro wa mbvunzo moyu, tingachite bwino kukumbukira kuti thaundi ya kalekale ya Babulo  yenze yotetezeka na kamadzi ka Eufrate komwe kenze kadaizungulira. Bukhu ya Chivumbulutso inkutiuza kuti wanthu azinji omwe ankuthandizira Babulo Nkulu ali ninge ‘madzi’ yotetezera. (Chiv. 17:15) Koma bukhu mweyi ifotokoza pomwe kuti madzi mwaya ‘yadzaphwire,’ kutanthauza kuti wanthu azinji adzabule muvipembedzo vabodza. (Chiv. 16:12) Ulosi moyu unkukwanirisika ntsiku zino ndawa yakuti wanthu azinji ankubula muvipembedzo vabodza ndawa viwathandizalini kugumana midawiro ya mibvunzo yawo.

16. Ko tiphindula tani ndawa yodziwa nthawe yomwe bungwe ya Nações Unidas idakhazikisiwa na nthawe yomwe Babulo Nkulu adzachenekewe?

¹⁶ Ko ulosi moyu ungatiphindulise tani? Kukonzewa kwa bungwe ya Nações Unidas na kubula komwe wanthu ankuchita muvipembedzo vabodza kunkutitsimikizira kuti tilidi kumapeto kwa ntsiku zomalizira. Olo kuti wanthu azinji ankubula mu Babulo Nkulu, sikuti vimwevi ndivo vati vichitise kuti iye amale. Ninge mwatalewera kale, Yahova adzachitise kuti maboma yandale yothandizira bungwe ya Nações Unidas yomwe ni ‘mafumu 10,’ yadzachite  ‘vomwe iye ankuganiza.’ Vipembedzo vabodza vidzachenekewe modzidzimusa ndipo vimwevi vidzadabwise wanthu azinji. * (Chiv. 18:8-10) Kudzongewa kwa Babulo Nkulu kudzasokoneze wanthu azinji, koma atumiki wa Mulungu adzakhale na vifukwa viwiri vokhalira wokondwa. Choyamba nchakuti adani wa Mulungu kudzakhale kulibe ndipo chachiwiri nchakuti tidzakhale na moyo wabwino!—Luka 21:28.

17-18. (a) Ko tingachite chani kuti tipitirize kulimbisa chikhulupiriro chathu? (b) Ko tidzakambirane chani munkhani yomwe ikubwera?

¹⁷ Danieli adaleweratu kuti ‘wanthu’ adzadziwe ‘vinthu vizinji vazedi.’ Vimwevi ndivo vinkuchitikadi ntsiku zino. Manjeuno tinkubvesa bwino maninge maulosi. (Dan. 12:4, 9, 10) Kukwanirisika kwa maulosi mwaya kunkutithandiza kubvesa bwino Mawu ya Yahova. (Yes. 46:10; 55:11) Ndipomwapa pitirizani kupfunzira Malemba mwakhama kuti mulimbise chikhulupiriro chanu ndipo mbathandizani anzanu kuti akhalembo paushamwali wolimba na Yahova. Iye adzateteze wanthu omwe amuthemba na moyo wose ndipo adzawapase ‘ntendere wosapera.’—Yes. 26:3.

¹⁸ Munkhani ikubwera tidzakambirane maulosi yolewa va mpingu wachikhrisitu munthawe yamapeto. Tidzawone kuti kukwanirisika kwa maulosi mwaya kunkutsimikizira kuti tilidi muntsiku zomalizira. Tidzawone pomwe vinthu vinango votitsimikizira kuti Mpfumu yathu Yesu ankutsogoleradi wopfunzira wake.