AHEBERI wa mu Dziko yopolomisiwa ambawerenga gole kuyambira panthawe yomwe ayamba kugaula na kubzala ndipo ambachita vimwevi mu Setembro panango Outubro.

Wanthu kalekale kuti adziwe peno mwezi unantsiku 29 panango 30 ambayendera nthawe yomwe mwezi utete unkuwonekera. Ndipo ambawerenga gole pakuyendera dzuwa. Koma akambawerenga gole pakuyendera kuwonekera kwa mwezi, imbakhala na ntsiku zoshoterako kusiyana kuwerenga pakuphatisa basa dzuwa. Ndipomwapa ambafunika kugumana njira yowathandiza kuti peno awerenge pakuphatisa basa mwezi panango dzuwa, koma ntsiku za gole zimbakhale zolingana. Kuti akwanise kuchita vimwevi, ambathimizira ntsiku panango mwezi akanati kuyamba gole inango. Akateno, calendário imbabverana na nthawe yobzala na yokolola.

Koma muntsiku za Mose, Mulungu adauza atumiki wake kuti akafuna kuwerenga gole ambayambire m’mwezi wa Abibu panango Nisani yomwe yenze nthawe yokolola. (Eks. 12:2; 13:4) Panthawe mweyi ambachita chikondwerero na kukolola balere.—Eks. 23:15, 16.

Emil Schürer adafotokoza m’bukhu yake kuti venze vosashupa kudziwa nthawe yothimizira mwezi unango. Iye adanemba kuti: “Chikondwerero cha Pasika chomwe chingachitika m’mwezi wa Nisani (Nisani 14) mwezi ukakhala wantero, ambayamba kumaulo kwa ntsiku nkulekedza panthawe yomwe maola yake yankukwana ntsiku yantero. Ukandomala mwezi wa Nisani, Ayuda ambathimizirapo mwezi akanati kuyamba gole inango.”

Wa Mboni za Yahova aphatisambo basa njira mweyi pakufuna kudziwa data chaiyo yobverana na 14 Nisani mobverana na calendário yachiheberi kuti achite Chikumbuso kumaulo. Mipingu yose padziko yapasi yachita Chikumbuso mobverana. *

Koma ko Aheberi ambadziwa tani kuti mwezi wamala ndipo unango unkuyamba? Ntsiku zino tishupikalini kudziwa ndawa tindowona pa calendário yodindiwa panango ya mufoni mwathu. Koma munthawe za m’Baibolo venzeko voshupa.

Panthawe ya Chigumula, minyezi yose yambakhala na ntsiku 30. (Gen. 7:11, 24; 8:3, 4) Koma mu calendário ya Aheberi sikuti minyezi yose yenze na ntsiku 30 basi. Viri teno ndawa yakuti mu calendário ya Aheberi, mwezi umbayamba panthawe yomwe mwezi wandoonekera. Pambapita ntsiku 29 panango 30 kuti mwezi uwonekere.

Nthawe inango Davide na Yonatani adafotokoza kuti: ‘Mangwana uyambe mwezi unyowani.’ (1 Sam. 20:5, 18) Vimwevi vinkuwonesa kuti wose ambadziwa bwinobwino nthawe yomwe mwezi unkuyamba. Koma ko Aizirayeli ambadziwa tani kuti mwezi unkuyamba manje? Iwo ambakwanisa kudziwa ndawa ya malamulo na miyambo ya Ayuda. Vinkuwoneka kuti padandoti Ayuda achoka ku ukapolo ku Babulo, tiribunali ikulu ya Ayuda ya Sanihedirini imbathandizirambo pakuwerenga. Tiribunali idakhazikisa kuti nkati mwa minyezi 7 yachikondwerero, pambakhale ntsiku ya 30. Wanthu mwawa enze na udindo wogemula kuti mwezi wamala ndipo unango unkuyamba. Ko nchani chimbawathandiza?

Wanthu omwe enze m’mbalim’mbali mwa Yerusalemu enze na mwayi woona bwinobwino kudzulu na kudziwa peno mwezi waonekera. Wanthu mwawa akandowona ambafunika kudziwisa mwakankulumize tiribunali ya Sanihedirini kuti mwezi wawonekera. Wanthu wa mutiribunali mweyo akakhala na umboni wokwana wakuti mwezi wawonekeradi, ambadziwisa wanthu wose kuti mwezi unyowani wayamba. Manje tani kukakhala mitambo ndipo wanthu ankukwanisalini kuwona kuti mwezi wawonekera? Vikakhala teno, ambachita  kuwerenga ntsiku ndipo zikakwana 30 ambalewa kuti mwezi wamala ndipo unango unkuyamba.

Tiribunali mweyi pakufuna kudziwisa wanthu kuti mwezi wamala, imbagasa moto padzulu pa Phiri ya Maolivi pafupi na Yerusalemu. Koma nthawe zinango moto moyu ambaugasa pakundofuna kudziwisa wanthu nkhanimbo inango. Koma patsogolo pake adadzaleka kumbachita kugasa moto ndipo Myuda aliyese ku Yerusalemu na m’madera yanango ambafunika kuzindikira yekha kuti mwezi wamala ndipo unango unkuyamba. Vimwevi vimbathandiza kuti ambachite vikondwerero panthawe yolingana.

Kuti mubvese bwino momwe Aizirayeli angawerengera minyezi, magole, kudziwa nthawe yachikondwerero na vinango, onani bokosi.