Ko munkudziwa?
Ko malulu yambaphatisiwa basa pakukonza mabarko munthawe za Baibolo?
Malulu
NINGE momwe azinji akudziwira, ku Iguputo malulu yambapakasiwa kuti ambanembepo vinthu. Agiriki na Aroma anganembambo pa vinthu vokonzewa na malulu. * Koma wanthu azinji ankudziwalini kuti malulu yambaphatisiriwa pomwe basa pakukonza mabarko.
Mabarko yawiri yokonzewa na malulu yomwe adayagumana kumphako ku Iguputo
Magole yoposha 2.500 kumbuyo, mneneri Yesaya adanemba va wanthu womwe angakhala ‘m’madera ya tukamadzi twa ku Etiópia’ omwe ‘ambatumiza mthumi pamadzi’ na mabarko yokonzewa na malulu. Patsogolo pake, mneneri Yeremiya adanemba kuti thaundi ya Babulo ikadzadzongewa na Amedi na a Perisiya, adzashoke ‘mabarko yokonzewa na malulu’ kuti Ababulo akange kuthawa.—Yes. 18:1, 2; Yer. 51:32.
Wopfunzira Baibolo achadziwa kuti Baibolo ni youziriwa na Mulungu. Ndipomwapa iwo adabwalini peno wofukula vakale atsimikizira kuti malulu yambaphatisiriwa basa pakukonza mabarko mu nthawe za Baibolo. (2 Tim. 3:16) Koma ni chani makamaka chomwe chidazindikiriwa? Wofukula vakale adagumana umboni wotsimikizira kuti ku Iguputo, malulu yambakonzerewa mabarko.
KO MABARKO YA MALULU YAMBAKONZEWA TANI?
Ku Iguputo kwenze malo yowonesa momwe angagwatira malulu na momwe angakonzera mabarko. Wanthu ambagwata malulu nkumanga mitolo. Malulu ni yang’ono-yang’ono, ndipomwapa yambashupalini kumanga ntolo ndipo yambaphatana bwino. Bukhu inango yofotokoza mbiri ya ku Iguputo idafotokoza kuti mabarko ya malulu yenze yotalimpha kufika 17 metro ntali-ntali ndipo zimbakhala na wanthu wochapa okwana 10 panango 12 mbali iliyose.
Vonemba vomwe vinkuwonesa momwe angakonzera mabarko yokonzewa na malulu
NDAWA CHANI WOKONZA MABARKO ANGAPHATISA BASA MALULU?
Malulu yambagumanika mosashupa nkamadzi ka Nilo. Kuthimizira mwapa, mabarko ya malulu yenze yopusa kukonza. Olo kuti nkuyenda kwa nthawe adayamba kuphatisira basa matabwa pokonza mabarko yakulu-yakulu, vinkuwoneka kuti wakupha ntsomba na wakupha nyama adapitiriza kuphatisira basa mabarko yokonzewa na malulu.
Wanthu adapitiriza kuphatisira basa mabarko yokonzewa na malulu kwa magole yazinji. Wofotokoza nkhani zakale Plutarco, yemwe adakhala na moyo Yesu akanati wabwera na pomwe adayenda kudzulu, adati wanthu angapitiriza kuphatisira basa malulu munthawe yake.
^ ndi. 3 Malulu ni vomera vomwe vimera m’dambo panango ntukamadzi tomwe madzi yake yalibe mphanvu maninge. Malulu yangatalimphe kufika 5 metro ndipo m’mimba-m’mimba mwake yangafike 15 sentimetro.
