Vochitika vimvire vidachinjiratu moyo wangu. Ndipo vidachitisa kuti niyambe kufagafaga Mulengi. Ine nikufotokozereni momwe usiku ule udamalira. Koma nifuna niyambe nakuuzani momwe nidakulira. Vochitika vinango vanthawe mweire vidanithandiza kuchinja maganizo yangu ndipo vidanichitisa kuti niyambe kufagafaga Mulungu.

Ine nidabadwa mugole ya 1937 ku Guesnain, mu thaundi yomwe ingafukuliwa masimbe ku norte kwa França. Ababa wangu ambakumbambo nawo masimbe, ndipo nidapfunzira kukhala wakhama pa basa. Ababa wangu adanipfunzisa pomwe kuchita vinthu mwachilungamo, ndipo iwo ambathandiza maninge azinyabasa womwe ambaponderezewa. Ababa wangu adafika pakungena nkagulu komwe kambamenyera nkhondo kuti vinthu vimbafambe bwino pa basa yofukula masimbe. Ndipo iwo ambaipidwa na chinyengo cha azibusa wa m’matchetchi ya muthaundi mweire. Azinji enze ochitako bwino, koma ambakumbira chakudya na kobiri kwa wofukula masimbe womwe ambachita kudziphanitcha na basa kuti adzisamalire. Ababa wangu angaipidwa nawo maninge azibusa mwawa ndipo alibe kunipfunzisako vachipembedzo. Kunena shuwadi ise tilibe kuchezako va Mulungu.

 Paningakula, nidayamba kumbazondambo vinthu viribe chilungamo. Mwakulinganiza, nidayamba kuwona kuti wanthu wobwera womwe angakhala ku França angasaluliwa. Inepano nimbatchaya bola na wana wochita kubwera ndipo ningakonda kucheza nawo. Kuingizira mwapa, amayi wangu wenzelini waku França koma wenze wa ku Polónia. Ndipomwapa inepano nthawe zose nimbafuna kuti wanthu ambachitiriwe vinthu mosasalulana.

Nidachemerewa kuti nikakhale nsocha mu gole ya 1957. Ndipomwapa nidagumanika kumapiri ya ku Argélia pa usiku ule womwe naufotokoza pakuyamba. Pomwe nidakuwa kuti ‘Mulungu! Nithandizeni!’ nidachungunuka nkuwona kuti ni bulu osati masocha. Mtima wangu udakhala m’malo! Podiya venze tene, nkhondo mweire payokha idanichitisa​—kuti niyambe kuganizira—​maninge va moyo wangu. Nidayamba kudzibvunza kuti ndawa chani tinamoyo? Ko Mulungu achatiganizira? Ko nthawe inango tidzakhalembo pantendere?

Patsogolo pake, penenze paferia nidayenda kumuyi kwa azibereki wangu ndipo nidadziwana na munthu munango wa Mboni za Yahova. Iye adanipasa bukhu yakuti La Sainte Bible, yomwe ni Baibolo ya mu Chifransa yokonzewa na Akatolika. Nidayamba kuiwerenga pomwe nidabwerera ku Argélia. Lemba yomwe idanifika pamoyo maninge ni Chivumbulutso 21:3, 4. Yomwe ichati: ‘Chihema cha Mulungu chiri pakati pawo . . . Iye adzapukuse misozi yose m’maso mwawo ndipo impfa idzakhalepolini pomwe. Padzakhalelini pomwe kulira, kubuula ne kuwawiwa.’ * Mawu mwaya yadanidabwisa maninge. Ine nidayamba kuganiza kuti: ‘Ko vimwevi ni chaivodi?’ Panthawe mweyo ningadziwalini va Mulungu ne va Baibolo.

Mu gole ya 1959, panidamaliza basa yangu ya usocha, nidadziwana pomwe na wa Mboni za Yahova dzina yake François, yemwe adanipfunzisa vizinji va choonadi cha m’Baibolo. Mwakulinganiza, iye adaniwonesa m’Baibolo kuti Mulungu anadzina yomwe ni Yahova. (Sal. 83:18) François adanipfunzisa kuti Yahova adzachite chilungamo padziko yose yapasi ndipo adzachinje dziko kukhala Paradaiso pakukwanirisa mawu ya pa Chivumbulutso 21:3, 4.

Vomwe iye anganipfunzisa venze vobvekadi ndipo vidanifika pamoyo. Koma nidayamba kubva chiya na azibusa wa m’matchetchi. Ine nimbafuna kuwauza sitiriti kuti vomwe ankupfunzisa ni vosachokera m’Baibolo. Nidayamba kuchita vinthu ninga ababa wangu. Chomwe naganiza nimbafuna kuchitiratu nthawe mweyo.

François na azishamwali wangu anyowani wa Mboni za Yahova adanithandiza maninge kuti nimbadziphate. Iwo adanithandiza kudziwa kuti isepano Akhrisitu basa yathu nkuweruzalini, koma kupereka chidikhiro chomwe ntontholo wa Ufumu wa Mulungu uchapereka. Ni basa imweyiletu yomwe Yesu adachita, ndipo ni basa imweyimbo yomwe adapasa wopfunzira wake. (Mat. 24:14; Luka 4:43) Inembo nidayamba kukhumbira kumbacheza bwino na wanthu mosatengera tchetchi yawo. Baibolo ichafotokoza kuti: ‘Kapolo wa Ambuya achadekanalini kugegedzana na wanthu. Koma achadekana kukhala wodekha kwa wose.’​—2 Tim. 2:24.

Nidachinja vinthu pamoyo wangu ndipo nidabatizika nkukhala wa Mboni za Yahova mu 1959 pa  nsonkhano wadera. Pansonkhano moyu nidadziwana na mulongo munango dzina yake Angèle yemwe wenze wokhuza. Inepano nidayamba kumbayenda kumpingu wa kwawo ndipo tidalowolana mu 1960. Kunena shuwa, iye ni nkazi wabwino maninge ndipo ni mphaso yomwe Yahova adanipasa.​—Miy. 19:14.

Nkupita kwa magole, nidapfunzira vizinji maninge kwa abale wodziwa vizinji. Chinthu chikulu chomwe nidapfunzira ni chakuti: ‘Peno tichada kuti vinthu vitifambire bwino pa basa iliyose yoshupa, tichadekana kukhala wodzichepesa na kutewedza malangizo ya pa Miyambo 15:22 yakuti: ‘Alangizi akawanda, vinthu vifamba bwino.’

Mu 1964, nidayamba kuwona kuti malangizo mwaya ni yothandizadi. Mu gole mweyi nidaikhiwa kuti nitumikire ninga wonyang’anira dera. Ine ningachezera mipingu na kulimbikisa abale. Panthawe mweyo nenze na magole 27 basi ndipo ningadziwalini vizinji ndipo nidaphonyesa vinthu. Koma nidapfunza na vophonya vangu. Kuposha vose, nidapfunzira vizinji kwa ‘alangizi’ wodzipereka na wodziwa vizinji.

Niyebwalini chinthu chomwe chidanichitikira panidandoti nayamba kuchezera mipingu. Panidamaliza kuchezera mpingo unango ku Paris, m’bale munango wachikulire adaniuza kuti peno ni vokwanisika tichezeko pambali. Ine nidati ‘palibe bvuto.’

M’bale ule adanibvunza kuti, ‘Louis, ko mediko akayenda kumuyi kwa munthu, ndiye kuti wayenda kukawona mbani?’

Nidadawira kuti: ‘Wayenda kukawona wodwala.’

Pamwapo iye adati: ‘Shuwadi. Koma ine ninkuwona kuti iwepo unkumala nthawe yako izinji na wale womwe ni wolimba mwauzimu, ninge akulu pampingu. Pampingu wathu pana abale azinji womwe ni wosakondwa, anyowani na anango wamanyazi. Iwo angakondwe maninge uchimbachezambo nawo, panango kukadya nawo pabodzi.’

Malangizo yachikondi yomwe m’bale ule adanipasa, shuwadi yenze yothandiza maninge. Chikondi chomwe wenze nacho ku nkhosa za Yahova chidanifika pamoyo. Iye adachitisa kuti nichinje ndipo nthawe mweyoletu nidayamba kuphatisa basa malangizo yomwe adanipasa. Ndine wotembeja maninge Yahova ndawa yodziwana na m’bale ule.

Mu gole ya 1969 na 1973, nidaikhiwa kuti nikatumikire mu dipatimenti yopereka chakudya pamisonkhano yawiri yachigawo yam’madziko ku Colombes, Paris. Pa nsonkhano wachigawo wa mu 1973, tingadikana kupereka chakudya kwa wanthu okwana 60.000 kwa ntsiku zishanu. Nimbadzibvunza kuti  nikwanise tani basa mweyi? Koma nthawe zinango lemba yomwe inganithandiza ni Miyambo 15:22​—yomwe ichati timbabvunze wodziwa. Ndipomwapa nidabvunzira malangizo kwa abale wodziwa vizinji pa nkhani ya kugawa vakudya, ninge wogwatagwata nyama, wolima, wophika na wogulagula vinthu. Ni shuwadi kuti basa mweire ingawoneka ninge yoshupa maninge, koma tidakwanisa ndawa yothandizana.

Mu gole ya 1973, inepano na nkazi wangu tidachemerewa kuti tikatumikire ku Beteli ya ku França. Basa yangu yoyambirira yenze yoshupa pomwe. Inepano ningadekana kumbatumiza mabukhu kwa abale wathu ku Camarões na ku África. Koma basa yathu muku yenze yolambiziwa kuchokera mu 1970 mpakana mu 1993. Apa pomwe nidawona kuti ningakwaniselini kuphata basa ninge mweyi. Panango pozindikira vomwe ningaganiza, m’bale yemwe anganyang’ anira basa mweyi ku França adanilimbikisa pakuniuza kuti: ‘Abale ku Camarões ankufunikira chakudya chizinji chauzimu. Tiye tiwadyese.’ Ndivoletu vomwe tidachita.

Ine nidachita maulendo yazinji kumadziko yomwe yangachita malire na dziko ya Camarões, ndipo ningakwanisa kucheza na akulu wa mu dziko mweire. Abale mwawa wenze wolimba moyo na wanzeru ndipo adanithandiza pakukonzekera vodikana pakutumiza chakudya chauzimu nthawe zose ku Camarões. Yahova adadalisa khama yathu. Mwakuti kwa magole 20, abale wathu mudziko mweire alibe kuluzako Nsanja ya Olonda na Utumiki Wathu Wa Ufumu vomwe vimbabula mwezi uliwose.

Kundoyambira pachibwenzi chathu, nidakwanisa kuwona makhalidwe yabwino ya nkazi wangu Angèle. Ndipo makhalidwe mwaya yankuwonekera maninge panthawe yose yomwe takhala tiri pabanja. Pantsiku yomwe tidalowolana, iye adanikumbira kuti nichite pemphero yofotokoza shungu yomwe tenze nayo yofuna kutumikira Yahova momwe tingakwanisire ninge banja. Ndipo Yahova adadawiradi pemphero yathu.

 Nayembo Angèle adanithandiza kuti nimbathembe maninge Yahova. Chitsanzo pa vimwevi ni pomwe tidachemerewa kuti tikatumikire ku Beteli mu gole ya 1973. Ine nidazezako pang’ono ndawa yakuti ningakonda maninge basa yonyang’anira dera. Koma Angèle adanikumbusa kuti: ‘Ise tidapereka moyo wathu kwa Yahova. Ko chilipo chinthu chabwino kuposha kuchita vomwe gulu yatikumbira?’ (Aheb. 13:17) Na mawu ninge mwaya, ine nidakayankhula chani? Pamwapo tidayendadi ku Beteli. Pa magole yose yomwe takhala pabodzi, ndine wokondwa pakuwona kuti nkazi wangu ni wanzeru, wokonzeka kuchinja na wauzimu. Vimwevi valimbisa maninge banja yathu ndipo vatithandiza kuti timbasalule bwino vinthu.

Manje patiri wokalamba maninge, Angèle ankupitiriza kukhala nkazi wabwino na wonithandiza. Mwakulinganiza, mashikola yazinji ya gulu yathu yachachitika mu Inglês. Kuti tikwanise kungena nawo, ine na Angèle tidachita khama maninge kuti timbayankhule bwino Inglês. Mpakana tidafulukira ku mpingu wa chiseweredwe cha Inglês olo kuti panthawe mweyo tenze na magole yopitirira 70. Ndawa ya udindo wangu ninge chidzo cha mu Komiti ya Nthambi ya ku França, kupfunzira chiseweredwe yenze nkhani ikulu. Koma ine na Angèle tingathandizana. Manje pomwe tinamagole yopitirira 80, tinkupitiriza kumbakonzekera misonkhano mu Inglês na Francês. Ndipo tinkuchita vose vomwe tingakwanise kuti timbagumanike kumisonkhano na mu umboni pabodzi na mpingo wathu. Yahova ankudalisa khama yathu pakupfunzira Inglês.

Mu gole ya 2017 tidadalisiwa maninge. Ine na Angèle tidakhala na mwayi wokangena Shikola ya abale wa mu Komiti ya Nthambi na azikazi wawo, yomwe idachitikira ku likulu ya Watchtower ku Patterson, Nova York.

Shuwadi Yahova ni Mpfunzisi Nkulu. (Yes. 30:20) Ndipomwapa ni vosadabwisa kuwona kuti​—alumbwana pabodzi na wachikulire—​ankutambira mapfunziro yabwino kuposha yaliyose! (Deut. 4:5-8) Shuwadi, nakwanisa kuwona kuti alumbwana womwe achabvesera Yahova na abale na alongo wodziwa vizinji, achakula maninge mwauzimu ndipo viwafambira bwino podiya akule. Lemba ya Miyambo 9:9 inkutikumbusa kuti: ‘Pereka malangizo kwa munthu wanzeru, ndipo adzaingizire nzeru zake. Pfunzisa munthu wolungama ndipo adzapitirize kupfunzira.’

Nthawe zinango nichakumbukira va usiku ule wa mdima bo na wopasa mantha kumapiri ya ku Argélia pa magole 60 yomwe yapita. Ine ningaganizalini olo pang’ono va vinthu vabwino vomwe vingabwera. Nidapfunzira vizinji kwa anango. Yahova adapasa ine na Angèle moyo wokondwa maninge. Ndipomwapa ise awiri ndise wotsimikiza kuti chipo tidzalekelini kupfunzisiwa na Ababa wathu wakudzulu na abale wodziwa vizinji womwe achakonda Yahova.