Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

NKHANI YOPFUNZIRA 4

Mbawakondeni na moyo wose abale wanu

Mbawakondeni na moyo wose abale wanu

‘Pakukonda abale, khalani na chikondi chaicho pakati panu.’​ARO. 12:10.

NYIMBO NA. 109 Timbakondane kuchokera pasi pa moyo

VOMWE TIPFUNZIRE *

1. Ko tinkudziwatani kuti m’mabanja yazinji mulibe chikondi?

BAIBOLO idaleweratu kuti mu ntsiku zomalizira, wanthu ‘adzakhale alibe chikondi.’ (2 Tim. 3:1, 3) Ndipo tinkuchita kuwona tekha momwe vimwevi vinkukwanirisikira ntsiku zino. Mwakulinganiza, mabanja yazinji yalambana. Azibereki kukhala wokalipa, ndipo wana achadzibva kuti akondewalini. Olo mabanja yomwe yadakali pabodzi, chikondi chawo chidamala kale-kale. Mulangizi munango adalewa kuti: ‘Baba, mayi na wana achaikhiranalini nzeru, ndipo achabvuma kuti foni yawo, thabuleti, kompiyuta panango mabirinkedo vimbawakhazike moyo pasi. Podiya kuti ankukhalira pabodzi, iwo adziwanalini bwino-bwino.’

2-3. (a) Mobverana na Aroma 12:10, ko tichadekana kuwonesa chikondi kwa mbani? (b) Ko tikambirane chani mu nkhani mweyi?

2 Tinkufunalini kuti tikhalembo tiribe chikondi ninga wanthu wakudziko uku. (Aro. 12:2) Tinkufuna kuwonesa chikondi osati kwa wanthu wa m’banja mwathu chabe, koma na kwa abale na alongo wathu. (Lewengani Aroma 12:10.) Tingawonese kuti tinkukonda chaivo wanthu wa m’banja mwathu tikambachita vinthu vothandiza kuti tose timbabvane. Chikondi chatene osati chimbashote m’banja wanthu ndipo timbachiwonese soti kwa anango. Ndipo chikondi ni khalidwe yabwino maninge pa kupemphera kwathu.​—Mika 2:12.

3 Manje kuti tikwanise kukulisa na kuwonesa chikondi, naboni tiwoneko vitsanzo va m’Baibolo na vomwe tinkupfunzirapo.

YAHOVA ‘ACHAWONESA CHIKONDI CHIKULU’

4. Ko lemba ya Yakobo 5:11 inkuwonesa tani kuti Yahova achatikonda?

4 Baibolo ichatifotokozera makhalidwe yabwino ya Yahova. Mwakulinganiza, iyo ichati ‘Mulungu ni chikondi.’ (1 Yoh. 4:8) Tikapfunzira va iye tichafunisisa kukhala naye pa ushamwali. Koma Baibolo ichalewa soti kuti Yahova ‘ni wachifundo maninge.’ (Lewengani Yakobo 5:11.) Ndipomwapa osati timbakaikire kuti Yahova achatikonda maninge.

5. Ko Yahova achawonesa tani chifundo, ndipo tingamutewedzere tani?

5 Wonani kuti lemba ya Yakobo 5:11 inkutiwonesa soti khalidwe inango yomwe ichatifendeza kwa​—iye, yomwe ni ‘chifundo chake.’ (Eks. 34:6) Njira ibodzi yomwe achatiwonesera chifundo ni kutikhululukira machimo yathu. (Sal. 51:1) M’Baibolo, chifundo chichathandauza vizinji osati kundokhululukira munthu. Munthu yemwe ankubvadi chifundo, achayesesa kuthandiza munthu yemwe ali panthamu. Yahova anashungu ikulu yofuna kutithandiza kuposha momwe mayi angafunire kuthandiza mwana wake. (Yes. 49:15) Tikakhala na nkhawa, Yahova achatithandiza mwachifundo. (Sal. 37:39; 1 Akor. 10:13) Tingawonese chifundo kwa abale na alongo wathu mwa kuwakhululukira vophonya vawo, osati kuwasungira chakumoyo akatiphonyera. (Aef. 4:32) Koma njira yoyamba yatingawawonesere chifundo ni kuwathandiza pa mabvuto yankugumana nayo. Chikondi chikambatichitisa kubvera ntsisi anzathu, ndiye kuti tinkutewedzera Yahova yemwe achawonesa chikondi kuposha aliyese.​—Aef. 5:1.

DAVIDE NA YONATANI ‘ENZE PA USHAMWALI WOLIMBA’

6. Fotokozani kubvana kwenzepo pakati pa Davide na Yonatani.

6 Baibolo ichasimba va wanthu womwe adawonesa chikondi podiya kuti enze wochimwa. Wonani chitsanzo cha Davide na Yonatani. Baibolo ichati: ‘Davide na Yonatani enze pa ushamwali wakulimba, ndipo Yonatani angakonda Davide ninga mwangadzikondera yekha.’ (1 Sam. 18:1) Yahova wenze adasalula Davide kuti adzakhale mpfumu utongi wa Sauli ukadzamala. Sauli padadziwa vimwevi, adachita djerasi maninge mpakana ambafuna kumupha. Koma mwana wake Yonatani alibe kuwathandizako ababa wake kuti aphe Davide. Davide na Yonatani adapolomisana kuti apitirize kukhala paushamwali ndipo adzalekelini kuthandizana.​—1 Sam. 20:42.

Kusiyana magole kulibe kukangisa Davide na Yonatani kukhala pa ushamwali wolimba (Wonani ndime 6-9)

7. Nchani chomwe chidakakangisa kuti Davide na Yonatani akhale pachishamwali?

7 Ni vochitisa chidwi kuti Davide na Yonatani enze pachishamwali podiya kuti penze vinthu vomwe vidakakangisa kuti akondane. Mwakulinganiza, Yonatani ambamukulira Davide na magole 30. Venze vosashupa kuti Yonatani aganize kuti: Ningachitelini kukhala pachishamwali na mwana yemwe adziwalini vizinji. Koma Yonatani alibe kuganiza tene, iye angalemekeza Davide.

8. Ndawa chani imwepo munkuwona kuti Yonatani wenzedi shamwali chaiye kwa Davide?

8 Venze vosashupa kuti Yonatani amuchitire djerasi Davide. Pakuti wenze mwana wa Mpfumu Sauli, iye ndiye angadekana kudzakhala mpfumu utongi wa ababa wake ukadzapera. (1 Sam. 20:31) Koma Yonatani wenze wodzichepesa ndipo wenze wokhulupirika kwa Yahova. Iye angathandizira makonzedwe ya Yahova yakuti Davide adzakhale mpfumu. Wenze soti wokhulupirika kwa Davide podiya kuti angadziwa kuti ababa wake vinkuwakomeralini.​—1 Sam. 20:32-34.

9. Ko Yonatani angamuchitira djerasi Davide? Fotokozani.

9 Yonatani angamukonda maninge Davide, ndipomwapa angamuchitiralini djerasi. Yonatani wenze msocha wodziwa kumenya nkhondo pakuphatisa basa nkondo na chibemba. Mpakana wanthu angalewa kuti iye na ababa wake enze na ‘luwiro kuposha mphungu’ na ‘wolimba moyo kuposha mphondolo.’ (2 Sam. 1:22, 23) Ndipomwapa, Yonatani adakadzitama ndawa ya vinthu vikulu-vikulu vadachita. Koma iye angadziwonalini kuti ni wapadzulu kuposha Davide ndipo angamuchitiralini djerasi akachita vabwino. M’malo mwake, iye angachita chidwi na makhalidwe yabwino ya Davide na kuthemba kwake Yahova. Mwakulinganiza, Davide padapha Goliyati, Yonatani adayamba kumukonda Davide ninga mwangadzikondera yekha. Manje isembo tingawonese tani kuti tichakonda maninge abale na alongo wathu?

MOMWE TINGAWONESERE CHIKONDI NTSIKU ZINO

10. Ko ‘kukondana maninge mochokera pasi pa moyo’ kuchathandauza chani?

10 Baibolo ichatiuza kuti ‘timbakonde maninge abale wathu mochokera pasi pa moyo.’ (1 Pet. 1:22) Yahova ni chitsanzo chabwino pankhani mweyi. Chikondi chake nichikulu kwa ise mwakuti tikambakhulupirika, iye adzalekelini kutikonda. (Aro. 8:38, 39) Mawu yachigiriki yadatsumbudzulira kuti ‘maninge’ yankuwonesa kuti vifuna khama kuti​—munthu awonese chikondi. Nthawe zinango tingafunike kuchita ‘khama’ na ‘kuyesesa’ kuti tiwonese chikondi kwa abale wathu. Anzathu akatikalipisa, tichadekana ‘kusunga ubodzi wathu pakukhala mwantendere womwe uli ninga chomangira chotibveranisa. Ubodzi moyu tichaugumana mothandiziwa na mzimu wakuchena.’ (Aef. 4:1-3) Tikambayesesa ‘kukhala pantendere’ tidzayambe kuwona vinthu vabwino kwa abale wathu. Tidzayesese kumbawawona ninga momwe Yahova achawawonera.​—1 Sam. 16:7; Sal. 130:3.

Paulo adauza Eodiya na Suntuke kuti apfunzire kukondana. Nthawe zinango ni voshupa kwa ise kuwonesa chikondi kwa abale na alongo wathu (Wonani ndime 11)

11. Ndawa chani ni voshupa ntsiku zino kuwonesana chikondi?

11 Vichakhala voshupa maninge kukonda abale na alongo wathu maka-maka peno iwo ankuphonyesa vizinji. Vinkuwoneka kuti imweyi ndiyo yenze bvuto kwa akhrisitu woyambirira. Mwakulinganiza, Eodiya na Suntuke ‘angaphata basa mobverana’ pabodzi na Paulo. Koma mwadzidzidzi adaleka kusewezana. Mpakana Paulo adachita kuwachenjeza ‘kuti akhale na maganizo yabodzi mwa Ambuya.’​—Afil. 4:2, 3.

Akulu wachikulire ankubvesera nkulu wachilumbwana pansonkhano wawo. (wonani ndime 12)

12. Ko tingakulise tani chikondi kwa abale na alongo wathu?

12 Ko tingakulise tani chikondi kwa abale na alongo wathu ntsiku zino? Tikayesesa kuwadziwa bwino abale na alongo wathu, vingakhale vosashupa kuti timbawakonde maninge. Tingakhale nawo paushamwali podiya tisiyane nawo magole, chikhalidwe panango kochokera. Ko munkukumbukira kuti Yonatani wenze nkulu kuposha Davide na magole 30? Koma vimwevi vilibe kumukangisa kuti akhale naye paushamwali wolimba. Ko ni vabwinolini kuti​—imwepo mukhalembo na azishamwali—​wosiyana nawo magole? Mukayesesa kuchita vimwevi, mudzawonese kuti ‘munachikondi ku gulu yose ya abale.’​—1 Pet. 2:17.

Wonani ndime 12 *

13. Ndawa chani tingakwaniselini kukhala pa ushamwali wolingana na wose mu mpingu?

13 Ko kukhala na chikondi na abale na alongo kuchathandauza kuti tingakhale pa ushamwali wolingana na wose mumpingu? Neye, tingadikhirelini kuti vimwevi vichitike. Nkuphonyalini kubvana na wanthu womwe achakonda vinthu volingana na ise. Yesu adauza wopfunzira wake kuti ‘ndimwe azishamwali wangu.’ Koma munkukumbukira kuti pa wopfunzira wose iye angakonda maninge Yohane? (Yoh. 13:23; 15:15; 20:2) Koma Yesu ambawonalini kuti Yohane ni wapadzulu kuposha atumi anango. Mwakulinganiza, pomwe Yohane na m’bale wake Yakobo adakumbira malo yapadzulu mu Ufumu wa Mulungu, Yesu adawawuza kuti: ‘Vakuti nikakuikheni kudjanja yangu yamakulu panango yamadzere, ine nilibe udindo muyo.’ (Maliko 10:35-40) Kuti titewedzere Yesu, tichadekana kumbakonda azishamwali wathu. (Yak. 2:3, 4) Tikaleka kuchita​—vimwevi tiyangambise magawano, ndipo khalidwe mweyi iribe malo mumpingu wachikhrisitu.​—Yuda 17-19.

14. Mobverana na Afilipi 2:3, nchani chingatithandize kuti tileke kukhala na mzimu wa mpikisano?

14 Tikambawonesana chikondi, tingathandize kuti mumpingu muleke kubuka mpikisano. Kumbukirani kuti Yonatani angapikisanalini na Davide, panango kulimbira kuti adzakhale mpfumu ndiye. Tose tingakwanise kutewedzera chitsanzo cha Yonatani. Ayi kumbachitira djerasi abale na alongo wanu akakhala na buya kuposha imwepo, ‘koma modzichepesa wonani anango kukhala wokuposhani.’ (Lewengani Afilipi 2:3.) Dziwani kuti aliyese mumpingu achathadiza pa chinthu chinango. Mwakukhala wodzichepesa, tidzakwanise kuwona vinthu vabwino mwa abale na alongo wathu ndipo tidzaphindule na chitsanzo chawo chachikhulupiriro.​—1 Akor. 12:21-25.

15. Ko mwapfunzira chani pa chitsanzo cha mulongo Tanya na banja yake?

15 Tikagumana na chiyeso chosayembekezereka, Yahova achatilimbikisa mwa kupitiriza kutiwonesa chikondi na chilimbikiso chochokera kwa abale na alongo wathu. Ganizirani vomwe vidachitika na banja inango padamaliza kuchita nsonkhano wamadziko ku Estados Unidos wa 2019 wakuti: ‘Chikondi chichaperalini’! Tanya, mayi wa wana atatu adalewa kuti: ‘Pitingafambisa karo yathu pakubwerera ku hotero, diraiva munango karo yake idapsenda nkudzatiguntha. Palibe adapwetekeka, koma tidabula nkaro nkuima munsewu tikunjenjemera. Munthu munango chapafupi adaimisambo karo yake kuti ingadzongeke. Iye wenze m’bale yemwe angachokerambo kunsonkhano, ndipo azinji adaima kuphatanidzapo alendo wochokera kudziko ya Suécia. Abale na alongo adabwera nkutikumbatira inepano na mwana wangu, vinthu vomwe tingadikhiralini kuti vingachitike. Ise tidawauza kuti viribwino vose, koma iwo alibe kubvuma kuti atisiye tekha. Iwo adapitiriza kukhala nase podiya kuti mamediko yenze yadafika, ndipo adawonesesa kuti tinavose vatingadekana. Pa vose mwevi, tidawona chikondi cha Yahova. Chitsanzo mwechi chidatiwonesa ubwino wowonesa chikondi kwa abale na alongo wathu ndipo chidatithandiza kukulisa chikondi chathu kwa Yahova.’ Ko imwepo munkukumbukira nthawe yomwe mungafunika thandizo ndipo abale na alongo wanu adakuwonesani chikondi?

16. Ko tinavifukwa viponi vowonesera chikondi kwa anzathu?

16 Ndoganizirani maphindu yobwera ndawa yowonesana chikondi. Tichalimbikisa abale na alongo wathu panthamu. Tichawalimbikisa kuti titumikire pabodzi Yahova mokondwa. Tichawonesa kuti ndisedi wopfunzira wa Yesu, ndipo vimwevi vichathandiza wanthu wa moyo wabwino kuti ayambe kutumikira Yahova. Kuposha vose, tichalemekeza Yahova yemwe ni ‘Baba wachifundo chikulu na Mulungu yemwe achatitonthoza munjira iliyose.’ (2 Akor. 1:3) Naboni tose tipitirize kukulisa na kuwonesa khalidwe ya chikondi!

NYIMBO NA. 130 Mumbakhululukirane

^ ndi. 5 Yesu adalewa kuti wopfunzira wake adzadziwike ndawa ya chikondi chomwe ankuwonesana. Tose tinkufuna kuyesesa kuwonesa chikondi mwechi. Ndipomwapa, tichadekana akupfunzira kukonda abale ninga momwe tichakondera wanthu wa m’banja mwathu. Pfunziro mweyi iwonese momwe tingawonesere chikondi chikulu kwa abale na alongo wathu muchikhulupiriro.

^ ndi. 55 MAWU YOFOTOKOZERA MAFOTO: Nkulu wachilumbwana ankuphindula na chitsanzo cha nkulu wachikulire pakuwona momwe ankuwatambirira kumuyi kwake. Iwo na azikazi wawo ankukondwa pakutambirana na kupasana mphaso ankuyankhula naye.