Nikanati kukuuzani vomwe vidachitika patsogolo pake, lekani niyambe nakufotokozerani mwanidayambira utumiki wa nthawe zose.

Nidabadwa mu 1942 pa ntsuwa ya Curaçao yomwe ni yokhuza maninge mudziko ya Caribbean. Ababa wangu enze wa ku Suriname, koma basa yawo ndiyo idachitisa kuti afulukire pa ntsuwa mwiyi. Iwo na amayi adabatizika ku Curaçao nkukhala wa Mboni za Yahova inepano nikalibe kubadwa. a Ababa wathu ambatipfunzisa Baibolo sondo iliyose podiya kuti ambakhala opanikizika maninge. Penenze na magole 14, tidafulukira ku Suriname kuti tikasamalire amayi wawo wa ababa omwe enze okalamba.

Ku Suriname nidayamba kubvana na alumbwana wa mumpingu omwe ambatumikira Yahova mwakhama. Iwo enzeko akulu kusiyana na inepano ndipo ambachita upainiya wokhazikika. Iwo akambasimba vinthu vokomedza vomwe vawachitikira polalikira, ambawoneka okondwa maninge. Misonkhano yakandomala, timbacheza nkhani za m’Baibolo tichimbanyang’ana nyenyezi kudzulu. Azishamwali mwawa adanithandiza kuti nikwanirise cholinga changu chotumikira Yahova. Ndipomwapa nidabatizika nina magole 16. Ndipo panidandofikisa magole 18, nidayambiratu upainiya wokhazikika.

Panimbachita upainiya, nidapfunzira vinthu vabwino maninge vomwe vanithandiza panthawe yose yanakhala ninkuchita utumiki wa nthawe zose. Mwakulinganiza, chinthu choyamba chanidapfunzira ni kufunika kotherena anango. Panidayamba upainiya, m’mishonale munango dzina yake Willem van Seijl adanipfunzisa vinthu vizinji. b Adanipfunzisa momwe ningambafambisire vinthu vizinji mu gulu ya Yahova. Panthawe  mwiyo, nimbawonalini phindu yopfunzisiwa vinthu vizinji teno. Koma gole ibodzi patsogolo pake, nidaikhiwa kukhala mpainiya wapadera kuti nimbakatsogolere vinthu mtumagulu twa kudera ya Suriname. Apa manje ndipo panidawona phindu ya vomwe nidapfunzisiwa. Kundochokera nthawe mweyo, niyesesa kupatula nthawe yopfunzisambo anango kuti ambadziwe kufambisa vinthu.

Chinthu chachiwiri chanidapfunzira ni kukhala moyo wosafuna vizinji, koma wa dongosolo. Kumayambiriro kwa mwezi uliwose, inepano na mpainiya wapadera mwanzangu timbakonzeratu ndandanda ya vinthu vofunika vomwe tingaviphatise basa masondo yanganani. Tikachita teno, m’bodzi ambachita ulendo wokagula vinthu vimwevo. Timbayesesa kuguliratu vinthu vokwana kuti tiviphatise basa kwa mwezi wantero. Nthawe zinango wanthu wa mudera yatingatumikira ambatithandiza kugumana vinthu vatingafuna. Nawona kuti kukhala moyo wosafuna vizinji koma wa dongosolo, kwanithandiza kuti nimbaikhire nzeru maninge pa kutumikira Yahova.

Chinthu chachitatu chanidapfunzira ni kupfunzisa wanthu muchiyankhulo chawo chaicho. Inepano nimbakwanisa kuyankhula Chidachi, Chingelezi Chipapiamento na Chisranantongo (chodziwika pomwe kuti Chisranan) vomwe ni viyankhulo va ku Suriname. Koma kudera yatingatumikira nidawona kuti wanthu akubva bwinobwino ukambawalalikira muchiyankhulo chawo chaicho. Vimbanishupa kupfunzira viyankhulo vawo ninge Chisaramaccan ndawa mawu yawo munango yabveka yokuwa, munango yobweza. Koma tidakwanisa kupfunzira ndawa ya khama yathu. Nkuyenda kwa magole, nidayamba kupfunzisa wanthu azinji Baibolo ndawa yakuti nimbacheza nawo muchiyankhulo chawo chaicho.

Koma nthawe zinango nimbaphonyesa mawu poyankhula nawo. Mwakulinganiza, ntsiku inango nidagumana na nkazi waningapfunzira naye Baibolo yemwe ambadwala chakumbali. Ndiye m’malo mwakuti nimubvunze kuti munkubvako tani kumbali, nidaphonyesa mawu nkubvunza kuti muli nayo tani mimba? Ndiye m’malo mwakuti anidawire, adondogwesa nkhope ndawa ya manyazi. Podiya kuti nimbaphonyesa tene, nimbayesesa kuyankhula muchiyankhulo chawo nikambalalikira na kukamba nkhani.

Mu 1970, nidaikhiwa kukhala wonyang’anira dera. Mugole mwiyi nidawonesa pologalama yakuti “Kuzungira Likulu yathu ya Mboni za Yahova” mu tumagulu tuzinji twa mudera yaningatumikira. Kuti tifikire abale na alongo mwawa, timbachita ulendo wa barko yamatabwa. Mu barko mumu timbaikhamo jenireta, kathanki ka gazolina, malambi na chipangizo chowonesera mavidiyo. Tikafuna kuyenda kukagulu kanango, timbatakula vose kuti tikawaonesembo. Namanje niyebwalini momwe wanthu angakondwera akanyang’anira pologalama mweyi. Nimbakondwa maninge kuwathandiza kudziwa Yahova na gulu yake ya padziko yapasi. Podiya kuti  imwiyi yenze basa ikulu, vimbanikomedza kuwona kuti wanthu azinji ankuyamba kutumikira Yahova.

Podiya kuti kukhala mbeta kudanithandiza kuchita vizinji, nthawe zose nenze na shungu yakuti nigumane mwanzangu. Ndipomwapa nidayamba kupemphera maninge nkumbachita kutomoleratu kuti ninkufuna nkazi yemwe angadzakondwe kutumikira nane kugawo yoshupa yenenze. Paidandomala gole ibodzi, nidayamba kucheza na Ethel yemwe wenze mpainiya wapadera wakhama potumikira Yahova podiya kuti venze voshupa kwa iye. Kundochokera ali mng’ono, Ethel ambakomedzewa na chitsanzo cha mtumi Paulo ndipo ambafunambo kuchita vose vangakwanise polalikira. Tidalowolana mu Setembro 1971 ndipo tidayamba basa yonyang’anira dera ninge banja.

Ethel adakulira m’banja yomwe yenze ilibe vinthu vizinji, ndipomwapa vilibe kumushupa kuti ayambe moyo wofulukafuluka pozungira mipingu. Mwakulinganiza, tikafuna kuzungira mipingu yakutali, timbatakulalini vinthu vizinji. Vovala timbawatchira kumadzi ndipo timbasambira pomwe muko. Timbadya chakudya chilichose chomwe abale wathu akwanisa kugumana, peno chikhale iguanas, piranhas panango vilivose vomwe agumana mthengo na mutukamadzi. Peno alibe mapuleti, timbadyera pa masamba ya banana. Peno alibe masipuni, timbadya na manja. Ethel na inepano tidawona kuti kutumikira pabodzi Yahova mwakhama kwatithandiza kuti tikhale chingwe choposewa na nthambo zitatu. (Mla. 4:12) Tidakabvumalini kuchinjanisa madaliso mwaya na chilichose!

Nthawe inango patimbachoka kukazungira abale na alongo wathu mu dera mwiyi, padachitika vinthu vanafotokoza kumayambiriro kule. Barko paidayamba kumira, mwakankulumize  idafumphuka. Tinkutembeja kuti panthawe mweyo tenze tidavala vinthu votithandiza kuyangalala ndipo tilibe kumira. Tidayamba kuchosachosa vakudya vomwe venze m’mapoto nkutaira m’madzi ndipo tidaphatisa basa mapoto mwayo pakukapa madzi m’barko.

Pakuti tidaluza vakudya, tidayamba kumedza tili nkati mwa ulendo. Koma tilibe kumedzako olo ibodzi. Pamwapo tidayamba kupemphera kwa Yahova kuti atipase chakudya cha ntsiku mweyo. Patidandopemphera, m’bale m’bodzi adathusa medzo yake ndipo adamedza ntsomba yomwe wanthu tose 5 tidakwana kudya mpakana kukhuta.

Patidaphata basa yonyang’anira dera kwa magole 5, inepano na Ethel tidakhala na wana ndipo umoyu wenze mwayi kwa isepano. Nimbakonda kubvesera notisiya, koma nimbadziwalini kuti vinthu vichinje pamoyo wathu. Inepano na Ethel tenze na shungu yakuti tipitirize kuchita utumiki wa nthawe zose. Mu 1976 tidakhala na mwana mwamuna ndipo tidamupasa dzina yakuti Ethniël. Payadamala magole yawiri na hafu, tidakhala pomwe na mwana wachiwiri mwamuna ndipo tidamupasa dzina yakuti Giovanni.

Pakuti ku Suriname kwenze kulibe azinji othandizira panthawe mweyo, ofesi ya nthambi idatiuza kuti tipitirize kuphata basa yonyang’anira dera podiya kuti timbalera wana. Wana wathu padafika pausinkhu wa ulumbwana, tidapasiwa mipingu yanganani kuti timbayazungire. Vimwevi vimbathandiza kuti pa mwezi nimbazungire mipingu kwa masondo yawiri ndipo masondo yanango aya nimbachita upainiya mumpingu wathu. Nikakhala kuti ninkuzungira mipingu ya pafupi, Ethel na alumbwana wathu awiri ambaniperekeza. Koma kwa nthawe itali nimbazungira nekha mipingu ya mudera yose.

Nimbafunika kukhala na ndandanda yabwino kuti nikwanirise maudindo yangu. Nimbawonesesa kuti sondo iliyose tinkuchita pfunziro ya banja. Nikayenda kukazungira mipingu yakutali, Ethel ambachitisa pfunziro ya banja pamuyi pathu. Inepano na Ethel timbakhala pomwe na nthawe yosenzeka na wana wathu na kuyenda kukawona malo yosiyanasiyana. Nthawe zizinji nimbakonzekera nkhani mpakana usiku maninge. Ndipo Ethel ambachitadi vinthu ninge nkazi wa pa Miyambo 31:15 ndawa yakuti ambamuka machibesebese nkukonzekera kuti tichite lemba  ya ntsiku nakuti tidye matabitchu wana wathu akanati kuyenda kushikola. Ninkutembeja maninge ndawa yokhala na nkazi yemwe anithandiza kukwanirisa maudindo yangu m’gulu ya Yahova.

Tayesesa kukwanirisa udindo wathu wopfunzisa wana kuti ambakonde Yahova na utumiki. Tenze wofunisisa kuti wana wathu adzachite utumiki wa nthawe zose. Osati kuchita kuwasankhira, koma ndawa yakuti ndicho cholinga chawo. Nthawe zose timbawatsimikizira kuti mudzakhale okondwa maninge mu utumiki wa nthawe zose. Tidawauza mabvuto yomwe tidagumana nayo, koma timbatsindika maninge momwe Yahova wadalisira banja yathu. Tidathandiza pomwe wana wathu kukhala na azishamwali omwe ambakonda maninge Yahova pamoyo wawo.

Yahova ambatipasa vosowa vathu panthawe yose yatingalera wana. Koma nimbayesesambo kuchita mbali yangu. Ndandanda yaningatewedza nili mbeta paningachita upainiya wapadera, idanithandiza maninge pa vinthu vakutsogolo. Koma nthawe zinango timbagumanalini vatingafuna podiya kuti tayesesa. Vikakhala tene, timbachita kuwona momwe Yahova ankutithandizira. Mwakulinganiza, chakumapeto kwa magole ya 1980 na kumayambiriro kwa 1990, mudera ya Suriname mudachitika chipiringu. M’magole mwaya, venze voshupa kugumana vodikana pamoyo. Koma olo nteno, Yahova ambatisamalira.—Mat. 6:32.

Pamoyo wathu, Yahova wakhala ankutithandiza kuti tikhale okondwa na okhutira. Tinkuwona kuti wana wathu ni mphaso yochokera kwa Yahova ndipo kwa ise ni mwayi kuwapfunzisa kuyamba kumutumikira. Tenze na shungu yakuti wose adzachite utumiki wa nthawe zose. Ethniël na Giovanni adangena shikola za gulu yathu ndipo manjeuno ankutumikira pa ofesi ya nthambi ku Suriname pabodzi na azikazi wawo.

Manjeuno inepano na Ethel ndise okalamba, koma tidakali bize kutumikira Yahova ndipo tinkuchita upainiya wapadera. Ninkutangwanika maninge ndipo nikanati kugumana nthawe yakuti nidziwe kunyaya! Koma vimwivi vinidandaulisalini. Nikaganizira moyo wangu, ninkuwona kuti nidachita bwino kukhala na cholinga chochita utumiki wa nthawe zose nikali mulumbwana ndipo nidziringalini ne pang’ono.