1. Nchani chidachitisa Yesu kuti alinganize wopfunzira wake na nkhosa?

YESU adati kubvana kwake na wopfunzira wake, nikolingana maninge na kubvana komwe kuchakhalapo pakati pa nyakabusa na nkhosa zake. (Yoh. 10:14) Pamwapa adalinganiza bwino maninge. Nkhosa zimudziwa nyakabusa wazene ndipo zichita vomwe nyakabusa ankuyankhula. Mwamuna munango adachita kuwona yekha kuti vimwevi ni shuwadi. Iye adati: ‘Tingafuna kuchosa mafoto nkhosa na kuzichitisa kuti zifendere kuli isepano, koma zilibe kutifenderera ne pang’ono ndawa zimbayadziwalini mawu yathu. Koma kanthawe pang’ono padabwera kanyakabusa kachilumbwana nkuyamba kuzichemera ndipo nthawe mweyo zidayamba kumutewera.’

2-3. (a) Ko ateweri wa Yesu achawonesa tani kuti achabvesera mawu yake? (b) Ko tikambirane chani munkhani ino na yomwe inkubwera?

² Vomwe mwamuna moyu adawona vinkutikumbusa vomwe Yesu adafotokoza pakulewa va wopfunzira wake womwe ni nkhosa. Iye adati: ‘Izo zidzabve mawu yangu.’ (Yoh. 10:16) Koma Yesu ali kudzulu. Manje vingakwanisike tani kuti timbabve mawu yake? Njira ibodzi yomwe tingachitire vimwevi ni kuphatisa basa vomwe Yesu adatipfunzisa.—Mat. 7:24, 25.

³ Munkhani ino na yomwe inkubwera tikambirane vinthu vinango vomwe Yesu adapfunzisa. Pomwe tinkukambirana, tiwone kuti pali vinthu vomwe Yesu adatipfunzisa kuti tileke kuchita na vinthu vingango vomwe adati timbachite. Koma naboni tiyambe na kukambirana vinthu viwiri vomwe Yesu adatiuza kuti tileke kuchita.

4. Mobverana na Luka 12:29, nchani chingatichitise ‘kukhala na nkhawa yonyanya’?

⁴ Lewengani Luka 12:29. Yesu adalimbikisa wopfunzira wake kuti ‘aleke kukhala na nkhawa yonyanya’ yakuti agumane tani vinthu vofunika pamoyo. Tinkudziwa kuti malangizo ya Yesu nthawe zose ni yanzeru na yophindulisa. Ndise wofunisisa kutewedza  malangizo yamwaya koma nthawe zinango vitishupa. Ndawa chani?

5. Ndawa chani wanthu azinji akhala na nkhawa ya momwe angagumanire vofunika pa moyo?

 ⁵ Anango angakhale na nkhawa kuti agumane tani vakudya, vovala na malo yokhala. Panango iwo ankukhala mudziko yomwe wanthu azinji ni wosauka ndipo ni voshupa kugumana basa. Vimwevi vingachitise kuti ambashupike kugumana kobiri yokwana kuti asamalire banja yawo. Vingachitike pomwe kuti mwamuna adamwalira nkusiya wana padzuwa. Nthenda ya koronaviru yachitisa kuti wanthu aluze basa. (Mla. 9:11) Peno tagwerewa na bvuto mweyi na mabvuto yanango, tingakwanise tani kutewedza malangizo ya Yesu yakuti lekani kukhala na nkhawa?

6. Fotokozani vomwe vidachitikira mtumi Petulo nthawe inango.

⁶ Nthawe inango, mtumi Petulo na atumi anzake enze mu barko panyanja ya Galileya. Nthawe mweyi penze chimphepo ndipo adawona Yesu ankufamba padzulu pa madzi. Pamwapo Petulo adati: ‘Ambuya, peno ndimwedi, niuzeni kuti nibwere kumuko pamadzi.’ Yesu padamuuza kuti ‘bwera,’ Petulo adabula mu barko ‘nkumbafamba bwinobwino pamadzi kuyenda kuna Yesu.’ Koma wonani vomwe vidachitika patsogolo pake. Petulo ‘padawona mabimbi adachita mantha maninge. Padayamba kumira adakuwa kuti: ‘Ambuya nipulumuseni.’’ Pamwapo Yesu adamuphata djanja yake nkumupulumusa. Kumbukirani kuti Petulo ambafamba bwinobwino pamadzi ne kumira ndawa yakuti ambanyang’anisisa Yesu. Koma padayamba kunyang’anisisa mabimbi adachita mantha ndipo adayamba kumira.—Mat. 14:24-31.

7. Ko chitsanzo cha Petulo chinkutipfunzisa chani?

⁷ Tingapfunzire vizinji pa vomwe vidachitikira  Petulo. Iye padabula mu barko nkuyamba kufamba panyanja kuyenda kuna Yesu, ambadziwalini kuti asokonezeke mpakana koyamba kumira, shungu yake yenze yakuti afambe pamadzi bwinobwino mpakana kukafika kuna Yesu. Koma m’malo mwakuti apitirize kunyang’anisisa Yesu, adayamba kunyang’ana mabimbi ndipo adachita mantha. Petulo angadikana chikhulupiriro kuti apitirize kufamba pamadzi ndipo isembo tichadekana chikhulupiriro kuti tikwanise kupirira mabvuto yathu. Tikaleka kukhulupirira Yahova na mapolomisi yake, chikhulupiriro chathu chingachepe ndipo tingayambe kumira mwauzimu. Ndipomwapa olo kuti tigumane na mabvuto yakulu pa moyo wathu, tichadekana kupitiriza kukhulupirira kuti Yahova atithandize. Ko tingachite tani vimwevi?

8. Nchani chingatithandize kuti tisambakhale na nkhawa yonyanya pankhani ya vosowa vakuthupi?

⁸ M’malo mwakuti timire mwauzimu ndawa ya mabvuto yathu, tingachite bwino kuthemba Yahova. Kumbukirani kuti Ababa wathu wachikondi Yahova, ankutitsimikizira kuti adzapitirize kutipasa vosowa vathu vakuthupi, tikaikha Ufumu wake pa malo yoyamba. (Mat. 6:32, 33) Iye wakhala ankukwanirisa polomisi yake mweyi munjira zosiyanasiyana. (Deut. 8:4, 15, 16; Sal. 37:25) Peno Yahova akwanisa kusamalira mbalame na mafololi, ko tingaleke kukhala wotsimikiza kuti adzatipase vakudya na vovala? (Mat. 6:26-30; Afil. 4:6, 7) Ninge momwe azibereki wachikondi achayesesera kugumanira vosowa wana wawo, Yahova achasamalirambo wanthu ndawa yakuti awakonda. Ndipomwapa timbakhale wotsimikiza kuti Yahova adzatisiyelini.

9. Ko munkupfunzira chani pa vomwe vidachitikira banja inango?

⁹ Wonani chitsanzo chibodzi chomwe chinkutsimikizira kuti Yahova achasamaliradi wanthu wake mwakuthupi. Banja inango yomwe inkuchita utumiki wa nthawe zose, idafambisa karo yawo yakalekale kuti akatenge alongo womwe ambakhala kumalo yosungirako wanthu wothawa kwawo kuti ayende nawo kumisonkhano. M’bale adalewa kuti: ‘Misonkhano payadamala, tidachemera alongo wale kuti tikadye nawo chakudya kumuyi kwathu, koma tidazindikira kuti tenze tilibe chakudya kuti tiwapase.’ Manje nchani chidachitika? M’bale adapitiriza kulewa kuti: ‘Patidandofika pamuyi, tidagumana machola yawiri yodzala na vakudya yali pansuwo. Tilibe kudziwa kuti nimbani adatibweresera. Tidatsimikizira kuti Yahova ankutisamaliradi.’ Nthawe inango banja mweyi imbafuna kuyenda kukalalikira, koma karo yenze idadzadzongeka, ndipo enze alibe kobiri zoikonzesera. Iwo padatenga karo yawo nkuiyendesa kumalo yokonzesera makaro kuti akabve kuti angawatchadje zingasi, mwamuna munango adabwera nkuwabvunza kuti: ‘Ko ni yambani karo mwiyi?’ M’bale ule adadawira kuti ni yake ndipo ankufuna kuikonzesa. Pamwapo mwamuna ule adati: ‘Ayi kudandaula, nkazi wangu ankufagafaga karo ya khaindi mwaiyiretu. Mungatitchadje zingasi?’ Pamwapo m’bale ule adawagulisira ndipo adabwerera na kobiri yokwana kugulira karo inango. Iye adati: ‘Ntsiku mwiyi tidakondwa maninge. Tidadziwa kuti vimwevi vilibe kundochitikambo vokha, koma Yahova ndiye adatithandiza.’

10. Ko lemba ya Salimo 37:5 inkutilimbikisa tani kuti tileke kukhala na nkhawa ya momwe tingadzisamalilire?

¹⁰ Tikambabvesera mawu ya nyakabusa wathu wabwino nkupewa kukhala na nkhawa yonyanya yakuti tigumane tani vosowa pamoyo, tingakhale wotsimikiza kuti Yahova adzatisamalire. (Lewengani Salimo 37:5; 1 Pet. 5:7) Ganizirani va mabvuto yatafotokoza mu  ndime 5. Pakali pano, Yahova angaphatise basa msolo wa banja panango munthu aliyese kuti atithandize kugumana vosowa pamoyo. Peno msolo wa banja ankukwanisalini kusapota banja  ndawa yakuti waluza basa, Yahova adzatisamalire munjira inango. Osati timbakaikire vimwevi. Naboni manje tikambirane chinthu chinango chomwe nyakabusa wathu wabwino ankutiuza kuti tileke kuchita.

11. Mobverana na Mateyu 7:1, 2, ko Yesu ankutiuza kuti tileke kuchita chani, ndipo ndawa chani vingakhale voshupa?

¹¹ Lewengani Mateyu 7:1, 2. Yesu ambadziwa kuti wanthu wochimwa ise tithamingira kuweruza anango. Ndipomwapa iye adalewa kuti: ‘Lekani kuweruza.’ Tichadekana kuyesesa kuti tisambaweruze anzathu. Koma nthawe zinango vingatishupe ndawa yakuti ndise wochimwa. Manje tingachite chani tikazindikira kuti tikonda kuweruza anzathu? Timbabvere Yesu nkumbayesesa kuleka kuweruza anango.

12-13. Ko kuganizira momwe Yahova angawonera Mpfumu Davide kungatithandize tani kuleka kuweruza anango?

¹² Tingaphindule maninge tikambaganizira chitsanzo cha Yahova. Iye achaikhira nzeru pa vinthu vabwino vomwe wanthu ankuchita. Tinkudziwa vimwevi tikaganizira momwe iye ambachitira vinthu na Mpfumu Davide yemwe adachita machimo yakuluyakulu. Mwakulinganiza, iye adachita chigololo na Bateseba ndipo adafikana pakuphesa mwamuna wake. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Mapeto yake vimwivi vidabweresa mabvuto osati kwa iye yekha, koma kwa banja yake yose kuphatanidzapo azikazi wake. (2 Sam. 12:10, 11) Nthawe inango Davide adakangira kuthemba Yahova mpakana adalamula kuti pachitike kanembera wosabvumizika mu Izirayeli pakundofuna kudziwa kuwanda kwa masocha yake. Panango Davide adachita vimwivi pakundofuna kudzitama kuti anamasocha yazinji yomwe angayathemba kuti yangamuteteze. Manje vimwevi vidabweresa mabvuto yanyi? Aizirayeli wokwana 70.000 adaphewa na muliri!—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Adakati imwepo mumbakhala mu Izirayeli panthawe mweyo, ko mudakamuwona tani Davide? Ko mudakamuweruza kuti ankufunikanalini kuchitiriwa chifundo na Yahova? Yahova alibe kuganiza tene. Iye ambaganizira vabwino vomwe Davide adachita kumbuyo, ndipo adawona pomwe kulapa kwake. Vimwevi vidachitisa kuti Yahova amukhululukire Davide pa machimo yakuluyakulu yadachita. Yahova ambadziwa kuti Davide amukonda maninge ndipo ni wofunisisa kuchita vabwino. Ndise wotembeja kuti Yahova achaikhira nzeru pa makhalidwe yabwino yomwe tinayo.—1 Maf. 9:4; 1 Mbiri 29:10, 17.

14. Nchani chingathandize Mkhrisitu kuti aleke kuweruza anango?

¹⁴ Pakuti Yahova aikhiralini nzeru maninge pa vomwe wanthu ankuphonyesa, isembo osati timbandowona vophonya va anango, koma timbawone vomwe iwo achita bwino. Ni vosashupa kumbandowona vophonya va anango mpaka kufika pakuwaweruza. Koma munthu yemwe ankutewedzera Yahova apitiriza kukhala bwino na anzake podiya kuti ankuwona vomwe iwo ankuphonyesa. Mwala wa ntengo wapatali ukandoti wakumbiwa ukhala wosawoneka bwino, koma munthu wanzeru adziwa kuti ukakatsukiwa ukayetime. Tingachite bwino kutewedzera Yahova na Yesu nkumbawona vabwino vomwe anango ankuchita osati vomwe ankuphonyesa.

15. Ko kuganizira momwe vinthu viriri pamoyo wa anango kungatithandize tani kuti tisambathamingire kuwaweruza?

¹⁵ Kuthimizira pa kuwona vabwino vomwe anango ankuchita, nchani chingatithandize kuti tisambathamingire kuwaweruza? Ganizirani bwinobwino vomwe vinkuwachitikira pamoyo wawo. Wonani chitsanzo ichi. Nthawe inango Yesu adawona mayi wamasiye ankuthusa tukobiri tuwiri tochepa mphanvu mu bokosi ya vopereka. Yesu alibe kubvunza kuti:  ‘Ndawa chani ankuperekalini zizinji?’ M’malo moganizira kuchepa kwa kobiri zomwe nkazi wamasiye wapereka, Yesu adaganizira volinga vake na momwe vinthu viriri pamoyo wake. Ndipo adamutembeja ndawa yoyesesa kuchita vangakwanise.—Luka 21:1-4.

16. Ko imwepo mwapfunzira chani kwa Veronica?

¹⁶ Chitsanzo cha mulongo Veronica chingatithandize kuwona phindu yowona momwe vinthu viriri pamoyo wa anango. Mumpingu momwe angatumikira mwenze mulongo yemwe ambalera yekha mwana wake. Veronica adati: ‘Nimbawona kuti akondalini kubwera kumisonkhano ndipo alalikiralini mokhazikika. Nikaganizira vimwivi nimbawona kuti achitalini bwino. Koma nidadzayamba kumbayenda naye mu utumiki mayi moyu. Iye adayamba kunisimbira kuti mwana wake ankudwala matenda yosokonezeka msolo. Iye ambachita vose vangakwanise kuti agumane vosowa pamoyo wawo na kulimbisa ushamwali wawo na Yahova. Nthawe zinango ndawa ya kudwaladwala kwa mwana wake, ambayenda kukasonkhana ku mpingu unango.’ Veronica adamaliza na mawu yakuti: ‘Nimbadziwalini mabvuto yomwe mayi moyu ambagumana nayo. Ntsiku zino ninkumukonda maninge mulongo moyu ndawa ya vose vomwe ankuchita pakutumikira Yahova.’

17. Ko lemba ya Yakobo 2:8 inkutilimbikisa kuchita chani, ndipo tingachite tani vimwevi?

¹⁷ Ko timbachite tani tikazindikira kuti takhala tinkuweruza mwanzathu? Timbazindikire kuti tichadekana kukonda abale wathu.  (Lewengani Yakobo 2:8.) Ndipo tichadekana soti kupemphera mochokera pasi pa mtima nkumukumbira Yahova kuti atithandize kuleka kuweruza anango. Timbachite vinthu mobverana na mapemphero yathu mwa kupatula nthawe yocheza na munthu yemwe takhala tinkumuweruza. Vimwivi vingatithandize kuti timudziwe bwino. Tingamukumbire kuti tiyende naye pabodzi mu utumiki, panango kuti tidzadye naye pabodzi. Tikamudziwa bwino m’bale wathu, tingakwanise kutewedzera chitsanzo cha Yahova na Yesu cha kuwona vinthu vomwe iye achita bwino. Tikateno, tingawonese kuti tinkubvera nyakabusa wathu wabwino yemwe ankutilamula kuti lekani kuweruza.

18. Ko tingawonese tani kuti tinkubvera mawu ya nyakabusa wabwino?

¹⁸ Ninge mwaviriri kuti nkhosa zibvera mawu ya nyakabusa wazene, wopfunzira wa Yesu abverambo mawu yake. Tikambayesesa kuleka kukhala na nkhawa yakuti tigumane tani vosowa pamoyo na kuleka kuweruza anango, Yahova na Yesu adzadalise khama yathu. Peno ndise wa ‘kagulu ka nkhosa’ panango ‘wankhosa zinango,’ naboni tose tipitirize kubvera mawu ya nyakabusa wabwino. (Luka 12:32; Yoh. 10:11, 14, 16) Munkhani yomwe ikubwera tidzakambirane soti vinthu viwiri vomwe Yesu adauza wopfunzira wake kuti ambachite.